Onom.: Quemdam montem qui dicebatur rustico vocabulo Ataburu. (1007) Arzam 136 (seguramente con el sdo. de 'cima del paso, del puerto')
sense-1
1.
(V-arr-ger-gip, BN-bard; Añ),
ataburu (V, G; Lar, Hb, Dv(-th-)→A)
Ref.:
A (ataburu, ateburu); A Apend (ateburu); AEF 1928, 38; Iz ArOñ (atéburu); Elexp Berg (ateburu). Dintel; zona de encima de la puerta."Lintel"Lar.
"Umbral [='dintel']"Añ.
"Linteau, dessus de porte"Dv.
"Dintel de puerta"A.
"(BN-bard), umbral"A Apend s.v. ategoi.
v. 1 atalburu. Onen odolarekin nork bere etxeko ataburua eta alboak igortziko dituzute. Lard 71.
Eta hartuko dute haren odoletik, eta ezarriko dute jaten duten etxeetako bi athe-habeetan eta athaburuetan. DvEx 12, 7.
Odolez txipriztatu itzatzute ateburua. UrEx 12, 22 (Ol, Ker ateburu, Bibl ataburu; Urt athalapust, BiblE ategain).
Ardaoa salgai nun dagoan iakiteko, ate-buruan adar bat ipintea naikoa dala. AEzale 1897, 169a.
Ate-buru bat buruaz jo, eta azkenik lurrera eroririk, korde gabe gelditu zan. UrruzZer 49.
Zu bezelako gizon jakitunentzat erakusgarritzat daukat emengo artitz polit, len elizpe zarraren ateburuan, orain auzpez lurrean ezarria deguna. AArdi 79.
Miru-Torre deritxon etxiak bere ate-buruban ikurdi edo arma-arrija dauko. KkAb I 87.
Bergarako bi ateburuetan ikusi det ezarrita albarquería itza. AnabEEs 1918, 143.
Bakaldunak bere gelako ateburuba ate-erdi ingururagiño eraztia aginddu eban, [...], gura-nai-ez buruba makurtu egijen. Otx 55.
Burni-sarezko ateburuan zegon ezkillari lokarritik eragin zion deika. TAgUzt 188.
Ataburua arri luze batekoa du, baiñan bertan etzaigu ageri etxegilleen idazkizun politik. EtxdeJJ 8.
Etxeruntz arpegia itzulirik, txistua bota zun ate-bururuntz. NEtxAntz 147.
Ate aurrian edo ate-buruan letrero bat ipintzen eban. SMZirik 70.
Aztalak elkartuta ate-burutik zintzilika iarten dira [erleak]. IbiñVirgil 112.
Ateburuan esegita egoan arkume bat ilda.Gerrika 43.
azpiadiera-1.1
"
Ateburuan izango da kana (V-gip)"GteErd 220 (s.v. "etorriko zaizu merezi duzuna").
sense-2
2.Umbral. Eroaten dau [aita] tatarraz goiko eskallera-burutik bere etxeko atarteraño. Etxeko ate-buruan aurkituten zala, deadar egin eban aita zar errukigarriak. ItzAzald 97.