31 emaitza asto bilaketarentzat - [1 - 31] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2001-03-30 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [E119]: 'Abere larria, azienda larria (c). Behi / idi, behor / zaldi, asto eta mandoak. "Abere larri ta txea" (sic) P. Mugika DVC'.
- [E123]: 'JMSk eskatzen duen azpisarrera gehitzea. Berak aipatzen duen lekukotasunaz gain, Nekazaritza Hiztegia-k ere badakar, "ganado mayor", "gros bétail" adieran (eta azienda larri sarreran, "Sin.: abere larri" emanaz). Hots, terminoa da, euskaraz horrela erabili dena. Hiztegi Entziklopedikoak ere jasoa du. Azienda sarreran, sartuak ditugu dagoeneko (hau da, arautuak) azienda larri eta azienda xehe'.
- Erabakia: Erabakia (2001-03-30): 'abere xehe azpisarreraren parean abere larri ere sartzea besterik gabe onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-10-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
arkakaratz 14 dira corpusean, denak Altuna ("Baratz-erdijan arkakaratz [rosal] ederra eguan"; "Eta orregaz batera, arkakaratzaren gorengo adarrian, geldi-geldika, larrosa polit-ikuskarrija agertuten asi zan"; "...baña zuaz mutil orren leio-azpijan bixi dan arkakaratzera, ta, biarba, emongo dautzu biar dozuna", etab.); OEH argitaratuan lekukotasunik gabeko "alkaratz (A) "(G-nav), fruto del espino"" ere jaso da.
arkakaratz B 1 (Zenbakiztiya: "Arkakaratz (larrosa) baten 5 bigi edo lora dira, bestian 3, ta irugarrenan 2").
arkakarats : HiztEn-LurE, Euskalterm 2. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.
Ik. arrosa, arkakarats (Rosa sp.) fitxako hustuketa Izendegian: andarrai : G. Larrañaga LandareJak; Bouda-Baum; arkakarate : Ortiz del Portillo; arkakarats : Bouda-Baum; Azkue DVEF; PMuj DCV; arkakaratx : X. Irigarai; arkarakats : Bouda-Baum; Azkue DVEF; arkasats : Bähr Plantas; arkava : Ortiz del Portillo; arrosa : Carreras y Gandi GGPVN; Saioka 7/NaturA; Txill EBatua; NZ; Lcq; Gordailu IkastHiztegia; Bouda-Baum; EHArauemailea; X. Kintana Hizt80; PMuj DCV; arrosondo : Polunin Flores de Europa; X. Kintana Hizt80; asta larrosa : B. Mujika; asto arrosa : Zerb Landare; errosal : Lcc Landare-izenak; errosea : Lcc Landare-izenak; itsu-larrosa : Bouda-Baum; larrosa : Carreras y Gandi GGPVN; Mg PAb; M. Aizpurua Arbaiun; Lcq; Gordailu IkastHiztegia; Bouda-Baum; LMuj DGT; EHArauemailea; luisalea : Ortiz del Portillo; Fz. Margarita Plantas; otsalar : X. Irigarai; Azkue DVEF; Etchamendi; otsotapar : Ortiz del Portillo; saparlarra : Fz. Margarita Plantas; txapala : Ortiz del Portillo.
Beste hiztegietakoak: arkakarats : ElhHizt ('rosal silvestre (Rosa sp.)'); HiruMila (1 'escaramujo'; 2 'rosal silvestre (Rosa canina)'); EskolaHE ('basa arrosa (Rosa canina)'); DRA ('rosal silvestre'); alkakaratz : DRA-PMuj DVC ('fruto del espino'); alkaratx : DRA ('espino'). // eta ap. PMuj DVC: alkarakatx ('gávanzo, escaramujo'), alkarakatze ('rosal'), alkaratz ('fruto del escaramujo), arkakaratz ('rosal silvestre, agavanzo, escaramujo, mosqueta'), arkakarayxa ('rosal silvestre, agavanzo, escaramujo'), arkakats ('rosal silvestre, agavanzo, escaramujo, mosqueta'), arkarakats ('fruto del escaramujo y agavanzo'). // Ez dugu aurkitu hiztegiotan: EuskHizt; Casve EF; Lur EG/CE eta EF/FE; HaizeG BF; Lh DBF.
NekHizt: Ik. arrosa (2)
iz.
basa-arrosa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:40 | 1997-11-04 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: AS: arrantza(n) egin / EskolaHE: AS
egin.
arrantza 2 sarrerari dagokion azpisarrera.
- [E208]: "ez da soilki astoek egiten dutena, arrainak harrapatzea baizik. arrantza(n) egin".
- [E116]: "Honek bi sarrera ditu, eta hola dator proposamenean: arrantza 1 'arrain harrapatzea', arrantza-ontzi. arrantza 2 (astoarena). Lan taldeak bigarrenean arrantza(n) egin azpisarrera sartzea proposatzen du. Eta XK-k proposatzen du gauza bera egitea lehenbiziko esanahiarekin. Egia da arrantza egin moduko adibideak badirela. Eta berdin arrantzara joan, arrantzan ari, eta abar. Ez dut aurkitu, ordea, arrantzan egin. Hori dela eta, lehenbiziko esanahiarekin arrantza egin bakarrik proposatuko nuke, badaezpada ere, eta azpisarrera hori ere sartu. (ikus AUren oharra "arrantzu-untzi" sarreran)".
- [I102]: "Nik uste arrantzan egin aurkitu ez arren sartu behar dela, hori delako itsasalde guztian erabiltzen dena".
- Erabakia: Erabakia (2003-07, 2003-09, 2003-10): "arrantza 1 [eta AS gisa] arrantza-ontzi". // Ik. EArau (PSrekin argitua): "arrantza 2 iz. (astoarena) [eta AS gisa] arrantza egin".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:28 | 1997-11-04 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH: AS / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS
-ka.
adlag.
(astoa) arrantza eginez.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau48 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-20 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
cf. astokilo
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau48 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
cf. astokume
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau48 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-10-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [A104]: "Goraxeago [ik. ardi] aipaturiko auzi orokorra. Gaur egun zenbateraino erabiltzen da "astaña"? Bien bitartean, "astarra", "astapotro" falta dira zerrendan" (1994-05-18)
- [E301]: [nik zerrendatik kendu egingo nuke]" (1994-05-23)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-12-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ar.
iz.
asto arra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-12-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
erabilixeagoa da -a- formakoa.
-o/-a-.
-zain.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-12-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-eme.
iz.
asto emea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-12-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. informazioa s.u. astako.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: Ik. astako / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-ko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-12-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. astotxo / LurE: + / ElhHizt: Ik. astotxo / EskolaHE: +
-ño.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-12-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-txo.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-12-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-tzar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2009-03-10 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Arrazak
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua: euskal asto [AS s.u. asto]
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-06-16 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. informazio-oharrak s.u. zaldaleak irabazi: "zaldalea(k) / garagarra(k) eta irabazi (iragazi) / atera... lehiakideetan erabili-hedatuenak zaldaleak irabazi eta garagarrak irabazi dira, dirudienez, eta horiek jasoko dira sinonimo gisa" (2002-07-03).
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -
Sin. zaldaleak irabazi.
irabazi: -ak.
garagar sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau71 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-09-22 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
-in-/-ñ-
- [E301]: [nire ustez kentzekoa da] (1995-04-18)
- [E109]: txikigarria ez denez gero garaino.
- Erabakia: BAgiria (1997-04-25): 'Garaño [...] Knörren oharra gorabehera, zerrendan datorren bezala uztea onartu da'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau75 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1995-02-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
AS gisa gehituz: iel egon ( ibili, izan ).
- [E210]: iel izan 1- Hiztegiak ekarri beharrekoa.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-03-08): Azpisarrera banatan jasoko dira lantaldeak aipatu dituen hiru esapideak: iel egon / iel ibili / iel izan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau79 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 | 1995-04-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
AS gisa gehituz: jaiotzatik, jaiotzatiko .
-tza/tze.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau89 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1995-10-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 |
mando, manda-.
AS gisa gehituz: mando-azienda .
mando-perrexil edo mandaperrexil.
- [I108]: "ez gazt. 'mando' ('agintari') (1993-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2001-09-12 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
potxo 22: a) 'txakurra' 4, SP Phil ("Bai, Iauna, potxo bat naiz, bainan potxoek iaten dute bere nausiaren mahaineko paporretarik"; "Herbino batek, potxoek kexaturik, laster egin zuen, orduan bidean zebillan Prelat saindu haren zamariaren sabel-azpira, hiltzeko peril ageriak emaiten zioen ihes lekura bezala, eta haren inguruan saingaz zeudezin potxoak, ezin ausartuz bere ihiziaren atheratzera sartu zen begira-lekutik") // Ik. ap. DRA, He Mt 15,27: "Ordean potxo-sumeek ere jaten dute bederen papurretarik"; b) 'astoa' eta: DurPl 13 (adib.: "Arre potxo, arre, arre asto arre, arre malhetxoria arre bada arre"), AA ("ongi badu alabaña potxok zaldalea, ta nekatzen ezpada, edo etxean, edo kanpoan, zertan, edo artan, ez dira faltako ostikokak, arrantzak, eta oitura gaiztoak"), Echag ("arre potxo"), Izt C ("Zamariaren izenaz ezagutzen dira, Garaino, Gañezari, Gegua, Beor, Beoka, Zaldi, Zaldiño, Moixal, Potxo, Mando, Mandaeme, Mandako, Asto, Astoeme, Astokume, eta beste abere zamarako direanak"), Ud ("Astuak dadukate ejerziziyo gutxitxo, dema kontu oietan daude atzeratxo; arrieruak berriz nekatubak geitxo, batek esaten ziyon Arri, txiki potxo!"), Alzola Atalak (kantu-izen gisa: "Onixek bai gitxienez beintzat: Arre potxo, Eulijak, Dimako fiestak, Aita Palaziyos, eta Zagarra").
Ez dugu aurkitu.
potxo : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.
potxo : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila (ik. botxo 1), Lh DBF, DRA, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
1 iz. Ipar. 'txakurra'. 2 Heg. (astoari deitzeko hitza).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2002-07-03 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
garagarra irabazi 2: TAg Uzt ("Zelaiko itzalpean, astaemeak garagarra irabazten zun bitartean, jauzika zoroak zerabiltzkin astakumeak"), Anab Aprika ("Aien azpian egoten zan alperkerian etzanda makiña bat gizon garagarra irabazten"); garagarrak irabazi 1, NEtx LBB ("Nabarrek, ostera, zama ura bizkar gaiñetik kentzeko gogo bizia zuan, eta naiago zukean arek garagarrak irabazten astea"); garagarrak egin 1, Bilbao IpuiB ("[Astoaren] garagarrak egin bearra! Aren aparejuak apurtu ta autsezko odei baltz-lodiak zerurantz bialdu bearra!") // Ik. ap. DRA, zaldalea iragazi : Izt Dantza ("Zaldalea iragazten [irabazten]").
garagarrak atera , garagarrak irabazi eta zaldaleak irabazi testuinguru berean eta metahizkuntzazko erabileran, A EY III ("Cebada: Garagarrak irabazi [B R Dic] zaldaleak irabazi [AN G] ganarse las cebadas. Se dice de bestias que dan corcovos tumbándose de espaldas en tierra. Otros en B dicen garagarrak atera: sacar las cebadas").
garagarra(k) irabazi : HiztEn (AS, astoez mintzatuz, iraulkatu); zaldaleak irabazi : HiztEn (AS, astoez mintzatuz, lurrean iraulkatu), LurE (adib., [astoak] lurrean iraulkatu); garagarrak irabazi edo atera : LurE (adib. gisa, s.u. garagar: [astoez hitzeginez] astoa bizkarraren gainean iraulka ibili) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.
garagarra(k) irabazi : ElhHizt (AS, referido a los asnos, revolcarse, dar corcovos), DRA (garagarra irabazi: adib. gisa, s.u. garagar), PMuj DVC (adib. gisa, s.u. garagar; dar corcovos, revolcarse el burro — eta modu berean: atera, egin ); zaldalea iragazi : DRA (adib. gisa s.u. zaldale); zaldaleak irabazi : EuskHizt (adib. gisa, s.u. zaldale: [astoak] lurrean iraulkatu), ElhHizt (AS, revolcar[se] el burro en el suelo), EskolaHE (adib. gisa, s.u. zaldale: [astoak] lurrean iraulkatu), PMuj DVC (adib. gisa, s.u. zaldale: revolcarse el burro, dar corcovos) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
zaldalea(k) / garagarra(k) eta irabazi (iragazi) / atera... lehiakideetan erabili-hedatuenak zaldaleak irabazi eta garagarrak irabazi dira, dirudienez, eta horiek jasoko dira sinonimo gisa.
Sin. garagarrak irabazi.
irabazi: -ak.
zaldale sarrerari dagokion azpisarrera.
(astoa) lurrean iraulkatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau107 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-09-22 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau107 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1997-01-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. Izendegia: zebra : Equus zebra; Burchell zebra : Equus zebra burchelli; Grevy zebra : Equus zebra grevyi; mendi-zebra : Equus zebra zebra.
Equus zebra / AS: zebra(-)bide.
zebra-bide (ikusteko).
Equus zebra.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.