Harremana

    OEH - Bilaketa

    1019 emaitza edan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (31)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    gero.
    etimologikoa
    Etim. Para las posibles etimologías (ge- + aro ; ge- + suf. -ro ), v. FHV 413.
    sense-1
    1. (gral.; Lcc, Volt 49, Mic 6v, SP, Ht VocGr 428, VP 32r, Lar, Añ, Lecl, VocBN , Gèze, Dv, H) Ref.: A; Etxba Eib ; Bon-Ond 171; Lrq /géo/; Holmer ApuntV ; Elexp Berg ; Gte Erd 31, 238.
     Después, luego, más tarde. Tr. General en todas las épocas y dialectos.
    Eroan ditu ango jauna eta andrea, / bata leen, gero bestea. MLastur 29. Ni lehenik eta gero amoros oro galdu da. E 223. Gero berriz has zedin irakasten itsas bazterrean. Lç Mc 4, 1. Oi bear leuke / efini korrejidurik / lenaengo, ta gero juzgadu. Lazarraga 1195r. Gero errezadu bear dogu. Bet 4. Nola gero erranen baita. Ber Trat 98v. Igra]z[ria ekarri beza leen; gero guziok aita orri eragingo diogu. CartAzp 124. Barkha hunen burjesa duk ene Aita eternoa, / ni nauk gero buruzagi haren hurrenekoa. EZ Man I 30. Orai perseberantziaren donua eta gero azken finean arimen salbamendua. Ax 473 (V 306). Eztezan gero ediren sobera pena eta difikultate. Tt Arima 68. Gero burreuek haren salan / billuzirik azotatu. Gç 85. Besa berak nola jakan / leen da gero etorri. BBizk 1. Zer heltü zen gero? Bp II 71. Eskuarak bere lehenbiziko mendean, eta gero ondoan ere beharren zituenak. ES 101. Oraiñ zillar, gero urrekolore dutenak. Lar SAgust 9. Gero jinen diren gaizetzaz [...] alagrantzia hartzia. Mst III 30, 2. Bein Loiolan, gero Madrillen. Mb IArg I 51. Askok au gero juramentuaz seguratu zuten. Cb Just 23. Gero mintzatu zitzaion Sauli hunela. Lg I 289. Geró izatekó bizitza sekulákoa. LE Prog 126. Zeinbat esankizun geldituko dira gero kezkia emongo dabeenak? Mg CO 6. Emendik etorri zan gero Noeren aserrea. AA III 376. Bainan gero, Jainkoari osoki eman zitzaionean. Dh 191. Gero aur bat artu eta erdian ipiñi zien. Lard 409. Belhaunikatzen zen gero, eta oren osoak belhauniko iragaiten zituen. Laph 191. Sentimentuz sei gautan len egin ezarren, / gero aste osoa ein eban lo baten. AB AmaE 302. Napoleserat eta gero Malthako islarat joaiteko geian. Ip Hil 10. Urpean orain da aizean gero. Ag Kr 31. Berehala behar dauztatzue laburtu eta gero antolatu. Barb Sup 43. Gero, [...] horra hila eta ehortzetaliarrak eraisten Athoro gainetik. Const 30. Jainkoa zan aurrena, gero Euskalerria. Or SCruz 15. Gero? Hotz ez denean, bero. Zerb GH 1936, 224. Etxe banakak; gero, bata bestearen urrengo, lerrokada luzeetan. Erkiag BatB 125s. Beste misionest batzu, gero, urrunago joan ahal ziten. Ardoy SFran 317. Asi zaite mukizu auei bidea erakusten, gero lotsagabekeriak jasotzeko. NEtx LBB 139. Maizago eta ugariago hasiera hartan gero baino. MEIG VI 77.
    sense-2
    2. (Gèze, H).
    (Precedido de part. más instr.). Después de. "(Conj.) après que" Gèze. v. ezkero. Tr. Documentado por primera vez en Dechepare; su uso casi desaparece desde mediados del s. XVII (v. infra GEROZ (c) ), para revitalizarse desde aprox. 1930, sobre todo en autores guipuzcoanos. Encontramos -az gero en una canción vizcaína del s. XVII y en Gamiz.
    Bizi eta hilez gero. E 89. Ezkonketako edadea deut, / ogei urtean elduzkero. Lazarraga 1190r. Zure begiok ekusizkero / banago katigaturik. Ib. 1171r. Gure anaia eginez gero, / maite ditu gizonak / anbat eze barcatzen du / paradizuko jatea. Ezcurra 29ss. Hitzak erranez gero. Mat 131. Kalizan ardoa konsagratus gero. Ber Trat 8v. Ezen eztu ahantziren deusik adituz gero. EZ Man I 134. Behin aztura hartuz gero, trebatuz gero, anhitz gauza egiten da. Ax 91 (V 62). Hura galduz gero zertako / hemen, ala gaitz-beha nago? O Po 48. Ikusiaz gero zeu, ene eguzkia. ArtPoV 86. Halako gaitzari garaituz gero. SP Imit III 53, 3 (Mst garhaitüz [...] geroz, Echve y Pi ezkero). Ondo refreskatuaz gero / ifini jukatzera. Gamiz 228. Nekhatuz gero hoiñbertze. Gy 153. Erdi beino lein, erditian eta erdiz gero. CatR 11. (CatAe 10 erdias geros, CatSal 11 erdiz geroz) Irakatsiz gero eitzi dei bordalgiua. Mdg 143. Uda amaituz gero, Madrilera joaten dira bizitzera. TP Kattalin 186. Oharpen hau idazten hasiz gero. Mde Pr 187. Hura igaranez gero. Arti Tobera 262. Ni illez gero. Vill Jaink 87. Filosofian sarituagaz / gero aurrera jarraitu. FEtxeb 105. Izena aipatuz gero, zertarako besterik esan? MEIG II 125.
    v. tbn. FIr 185. Ldi BB 30. TAg Uzt 17. Etxde JJ 48. Osk Kurl 83. LuzKant 137.
    azpiadiera-2.1
    (Tras frase relativa más -(e)z).
    Piarres ezkondu zanez gero. Etxde JJ 117. Beingoan lurrean tinkatu ta aizeak ere egari ditutenez gero. Ibiñ Virgil 90.
    azpiadiera-2.2
    (SP).
    (No precedido de vb.). Después de, desde.
    Egundaiñoz gero. Ax 6 (V 3). Iru illabetez gero. Aran SIgn 86. Ogei eta bat segundoz gero. Tx B I 190. Iru urtez-gero. Ldi IL 135. Euriz-gero dakuskun zeru-arte diña. Laux AB 31. Amabost arraun-ukaldiz gero. Or Eus 398. Ezpai zitun aurreko igandeaz gero ikusi. TAg Uzt 235. Zortzigarrengo gizaldiz gero. Basarri 8. Aurtzaroz gero. Zait Plat 90. Izerdiz, malkoz, nekeaz gero, / ur eta zugaitz-unea. Gand Elorri 167. Ile batzuz gero. Osk Kurl 38. Arakistainez gero, zurrumurru zital bat barreatu da. MEIG III 44.
    azpiadiera-2.3
    (Precedido de -raz). Una vez llegado a; una vez que.
    Eta hartaraz gero emaztea ere komunzki airatzen [...] da. Ax 350 (V 232). Zergatik hala bere meneraz gero etzituen bere etsai Argiboak desegin? Ib. 29 (V 17). Haren gainean lazatzeraz gero, deus onik eztiteke izan gutaz. Dh 49. Fede oneraz gero. Gy 62. Maiatziaraz gero. Mdg 138. Horretaraz gero, ordea, murritzagorik ere hel daiteke belarrietara. MEIG VI 140.
    azpiadiera-2.4
    (V-arr-gip, G-azp, AN-gip, B ap. Gte Erd 238 y 136). (Precedido de participio más (e)ta). Después de. Tr. Usado al Sur desde Lazarraga, es de uso frecuente entre los vizcaínos, y algo menos usual, y más tardío, en los guipuzcoanos. A menudo ta aparece escrito unido al participio precedente.
    Eben atseden eta gero / joan zatezke, kaballero. Lazarraga (B), 1201vb. Etorri zanean Ama Birjinari bein agur eginta gero berrionak ematera. CatBurg 25. Zartu ta gero. Mb IArg II 271. Aita gurea esan ta gero. Cb CatV 109. Egin da gero. Mg CO 248. Elexakoak artu ta gero. Añ EL2 61. Alderdi au guzia ibillita gero, Jerusalenera itzuli zan. Lard 502. Urteak igarota gero. Aran SIgn 54. Zeure egikerak eskini eta gero. Itz Azald 203. Jai egun guztia igaro ta gero, biotza gosean eroian etxera. Ag Kr 58. Gau baten, apalduta gero. Kk Ab I 103. Il ta gero. Ldi IL 154. Itxaso t'antzira ikusi ta gero. Or Poem 525. Arrangura-unea gainditu ta gero. Erkiag Arran 93. Larogeitamar kilometro trenean ibillita gero. Anab Aprika 35. Itxaroten egon da gero. Alzola Atalak 121. Elizakoa eginda gero. NEtx LBB 46. Ezkontzerakuan etxia jantziya urrez; ezkondu ta gero lurrez. EZBB I 113. Ainbeste denpora igarota gero. Etxabu Kontu 134. Zuri kalteak egin da gero / joango dira mundutik. Ayesta 14. Eguna lanean bota ta gero, illunabarrez Urnietara nijoan. Zendoia 217. Marinelek eta kanta zitzaten, buruz ikasi eta gero. MEIG IV 65.
    azpiadiera-2.5
    (Precedido de ablativo).
    Aurreko gauerdiko amabietatik gero. Itz Azald 161.
    sense-3
    3. (G-azp, AN-gip, B, BN-lab ap. Gte Erd 135 ; SP, Gèze).
    (Tras frase relativa, generalmente más -(e)z). Ya que. "Naizenaz gero, puisque je suis" SP. "Puisque" Gèze. v. ezkero (3). Tr. Documentado al Norte en los ss. XVI y XVII, más tarde es muy escaso hasta aprox. 1930; a partir de ésta época se encuentra en autores guipuzcoanos y alto-navarros. En éstos la forma usual es -(e)nez gero, frente a -(e)naz gero de los septentrionales. En Dechepare, Lazarraga, Etcheberri de Ziburu (Man I 137) y Harizmendi hay además ejs. sin instrumental.
    Haren ama ziren gero. E 77. Ene penea dakusun gero, / arren, berba bat esazu. Lazarraga 1143r. Ezin ase zenaz gero odol presunarenaz. EZ Man I 107. Guztiok zaraten gero / Kristoren adiskide. Hm 192. Hartan barrena garbitasun guziko ithurria hain maiz sartzen denaz gero. SP Imit IV 11, 6. Hire ogia denaz gero. Gç 109. Denaz gero hazkarrago / higuiñtza bera ere baiño. Gy 131. Dakizunez gero munduan gizon geiago ere badirala. Arr GB 80. Aren bila zabiltzanez gero. FIr 149. Aoa zabaldu zutenez gero. Ldi IL 67. Aldendu bear dedala esan didazuenez gero. TAg Uzt 124. Egiteko baduzunaz gero. Mde Pr 107. Zeru-lurrak betetzen dituzunez gero, al zaitute idukitzen? Or Aitork 11. Ain zaldun ibiltari jatorra danez-gero. Berron Kijote 170. Formaz ari garenez gero. MEIG VII 99.
    sense-4
    4. (Precedido de part. más instr.). Si, en caso de. "Munduan barna ibilliz gero, anitz ikasi liteke (V-m, G-azp, B)" Gte Erd 136.
    Ordea, prometatuz gero obligatzen dute konseillu hauk? Mat 151. Ni makilaka asiez gero sagarraren galdurrera salto eginezakek. (Aranaz, 1688). ReinEusk2 175. Niñerikoa moztuaz gero / galdua da landaria. Auspoa 97, 139. Uste baitugu, izena jakinez gero, gauzaren izana ere ezagutzen dugula. Mde Pr 372. Au da ordena, onartuz gero, nai ta naiez Ordenatzaillea onartu bear. Vill Jaink 182. Arduraz landuz gero nai dukezunera erakarriko dituzu. Ibiñ Virgil 83. Egoki jokatuz gero, apostolutzarako bide bat da. Onaind STeresa 52. Literatura aldetik begiratuz gero. MEIG III 147.
    sense-5
    5. (V-gip, L, S; SP, Arch VocGr, Gèze, Dv, H) Ref.: A; Elexp Berg.
     (Sust.). Futuro. "Suite, avenir" Gèze. "Nihork ez dezake geroaz ihardets" Dv. "Geroan dit ene untsa izateko ustea (Sc), tengo en el porvenir la idea de tener mis caudales" A. "Geroak erranen du, el tiempo lo dirá (L)" A EY III 342. Cf. infra GEROAN.
    Zeure gero hartara laster egiten duzu. Ax 125s (V 83). Geroak, bego. Saug 47. So eztagoena geroari, deiez dauko goseari. O Pr 407. Ez fida banoki geroaren gainean. SP Imit II 9, 4. Zeren ez bai dakit gerorik izanen dudan. Brtc 180. Lehen hori iragana / berriz ez itzultzeko / eta gero-ren mentura / ez da gure meneko. Monho 104. Badakitza orai eta geroa. Hb Egia 13. Geroaren jakitia. Ip Hil 144. Geroak ekarri behar duena dekarla. HU Aurp 221. Geroak erranen nork eginen duen amor. JE Bur 116. Gaztia ez dü geruak izitzen. Const 25. Osuan baña nago, nai oneitan Jauna? / Geruan...? Joko auxe jokatu biarra. "En el Después?". Laux BBa 130. Auzi au geroak ebakiko du. Ldi IL 111. Geroari jaramon barik. Eguzk GizAuz 160. Geroa, alferraren leloa. Zerb GH 1936, 224. Lena, oraiña ta geroa. Or Aitork 324. Erri baten geroa. Vill Jaink 161. Hire geroaren jabe haiz. Larz Iru 104. Geroari, mundu huntako geroari buruz. Ardoy SFran 309. Gerorik gabeko asmoa. Ugalde (in MEIG IX 55). Bolaritzaren geroa ez da / agertzen guztiz illuna. Olea 61. Or asten zara pixka bat geroari begira zentzun geiagoz. Gerrika 51. Hizkuntzaren legeak [...] ez daude geroan, aldi igaroan baizik. MIH 85.
    v. tbn. Gy 16. CatS 2. Zby RIEV 1909, 228. Arb Igand 37. Azc PB 159. StPierre 38. Barb Sup 76. Ox 67. TP Kattalin 191. Etcham 127. Iratz 132. Zait Sof 194. Mde Pr 327. Etxde JJ 35. Zerb Azk 85. Txill Let 94. JEtchep 61. Erkiag BatB 119. Osk Kurl 16. BEnb NereA 238. Matx Gazt 82. NEtx LBB 232. Uzt Sas 184. Xa Odol 13. Azurm HitzB 45. Casve SGrazi 170. Etxabu Kontu 155. Ataño TxanKan 175. BAyerbe 162. JAzpiroz 224. Larre ArtzainE 150. En DFrec hay 78 ejs.
    sense-6
    6. (gral.; Añ) Ref.: A; Asp Leiz2; Gte Erd 204, 282.
     (Usado en advertencias). "Pero, con interrogante, riñendo, reprendiendo, bai, ostera, gero" Añ. "Te advierto que. Hay una fórmula popular para responder a quien abusa del gero en esta tercera acepción. --Gero... --Otz eztana, bero (Vc)" A. "Etorri gero! a ver si vienes... (porque si no...)" Asp Leiz2. "E! ia gero! (G-azp), kontuz gero! (AN-5vill), begira, gero! (G-azp, AN-gip), ez gero erori! (G-azp, AN-gip), joko zaitut, gero (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 204.
    Ez gero nere ondoren ibilli, asko ibilli oi diran bezala. AA II 185. Kontu gero... Echag 224. Ara gero... emen esan bear dituk ire faltak konfesoreari bezela. Sor Bar 56. Kontuz artu gero. Urruz Urz 31. Kose Kusto, gero biyar gero ezaix etorriko gero Ipestarrera. A BGuzur 111. Kontu gero nerekin, bestela... Iraola 65. Baiña --nere itzari oartu, gero!-- beste lotsakizun aundi baten pean itoko aut. Lh Yol 20. Ez nuk gero batere trenpian hire ihakintzak yasaiteko. Zub 50. Begi-Txikiya, gezurrak dirala / ez gero oiek pensatu. Tx B I 233. Begira, gero! Or Mi 104. Berriketa gutxi gero neri. Alz Burr 21. Asto huni ez gero erran, othoi: Lanari, ene astoa! "De grâce, n'allez paas dire à cet âne". Barb Leg 65. Buruba erdibi egingo dauat nik, gero! Otx 146. Ez, gero, begiei ta zeuen naikundeari geiegi siñets! Ldi IL 52. Esan dizudalako ez gero arritu. Ir YKBiz 62. Biar bertantxe bear det, gero [...], zure erantzuna. TAg Uzt 62. Lepoa bihurtzen deat gero! Zerb Azk 40. Alperra, ez gero gabe onera etorri. Anab Poli 114. Ez etorri gero bat edo bati bizkarra berotu barik! Bilbao IpuiB 56. Khontuz gero Bilbon galdu barik! Osk Kurl 82. Ez nezakela kexaraz gero! Larz Iru 90. Baña neurritik kanpora / ez gero emen asi. Uzt Noiz 32. Orko barrutirik kaskarrena ere ez dek saldu bear gero! Dirua bereala joango zaik, baña ori betikoa dek. Ataño TxanKan 43. Ea, Praixku, azpiko beso orri eldu gogor. Joxe, Julian, atzealde ori seguru gero! Zendoia 29. Orain ixilik gero! Gerrika 23. Sarrera debekaturik dago: kontu gero! MEIG IX 102.
    v. tbn. Xe 238. Ill Pill 16. Inza Azalp 23. TP Kattalin 179. Lab EEguna 83. Lek EunD 28. Munita 115. JAIraz Bizia 119. Etxde AlosT 50. SM Zirik 56. NEtx LBB 93. MMant 83. AZink 93.
    sense-7
    7. (En oraciones interrogativas). Pues. "¿Pues que?, zer bada?, zer gero?" Añ.
    Egia da; eta zer da gero? HU Zez 72. Zein da Anjel ori geo? Ag Kr 33. Ze kartzela gero? Kk Ab I 17. Zer da gero? StPierre 11. Zer gero? Alz Ram 31. Gatzez ala altzeiruz, zer da gero? Lf Murtuts 23. Hain errukarri ote zen gero? Mde Pr 184. Ba al dakigu, gero, ezer ontan? NEtx Antz 14. Zer dakizula zuk, gero, guk eztakigunik? Erkiag Arran 142. Zoratu egin ete yako gero? Bilbao IpuiB 22. Mistiku al da gero? Or (in Gazt MusIx 36). Maitasunak ba ote duke iñoiz neurririk gero? Ibiñ Virgil 35. Nork, gero, jauna? Berron Kijote 210. Gure etxeko atea jo zuenen bati laguntza ukatu ote genion gero? Ataño TxanKan 202. Zinemak, ixpilu (zeren ixpilu gero?) izateari utzirik. MEIG I 170.
    v. tbn. Barb Sup 7. Anab Poli 129. Akes Ipiñ 34.
    sense-8
    8. (Usado generalmente en oraciones exclamativas). Ciertamente. "Orrek asko daki gero!!, ¡¡cuidado que sabe mucho ése!! (Vc)" A EY III 271.
    Arrritzeko gauza da gero. Apaol 28. Segura zuten, eta zalu gero... berenen aditzea! HU Aurp 113. Guzurra dirudi gero. Ag AL 65. Andie da gero! Kk Ab I 71. Geldi-geldi! Geu be gixonak gara gero! Ib. 82. Ez da gero batre gaizki toki hau! Barb Sup 159. Gehienak hantxe gelditu ziren lurrean, ahoz goiti. Gehien-gehienak gero! Zerb Gerlan 22. Ez naiz gero ni asko arritu. Basarri 140. Ederrak gero! Arti Tobera 269. Goiko erloju ori zuzen dabil, gero! Vill Jaink 40. Ez dakizu zuk gitxi, gero! Erkiag BatB 72. Bethi erran dut gero! Larz Iru 120. Makurra, gero, nere zoria! NEtx LBB 116. Gure kupelategiko txotx berri bat galdu etzuan gizona, ura uan gero! Ataño TxanKan 112. An zan Alonso, bere aita be; ez gero asarre, eta bai artaratua, egiñera jarria. Onaind STeresa 37. Ijito zuria da okerrena gero. TxGarm BordaB 103. Are gutxiago egilea --nolakoa, gero!-- hilik dagoenean. MIH 171.
    v. tbn. Alz Ram 37. Muj PAm 8. Altuna 15. Lf Murtuts 27. Etxde AlosT 15. Mde Pr 73. Bilbao IpuiB 175. JEtchep 98. Osk Kurl 107. Uzt Sas 349. Berron Kijote 213. Zendoia 92.
    azpisarrera-1
    HANDIK GEROETAN. A partir de entonces.
    Oiñak bere, otzak zituala, bonbilla totolo, ginebra edarigaillu lurrezkoak ur goriz beterik, izara artean ipini eutsazan. Andik geroetan, zerbait obeto ei egoan. Erkiag Arran 158.
    azpisarrera-2
    HANDIK GEROETARA. Más tarde.
    Eta andik geroetara, Txanton ire aita laztanak esan yeustanan euk asmau eikeana. Erkiag Arran 108.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Con ere). Todavía, también más tarde.
    Kaleetan ez ebillen ez, lagun andirik. Baiña andik geroetara bere, gabontz, mozolo ta saguzar banakaren batzuk ba ebiltzan ibili. Erkiag Arran 49.
    azpisarrera-3
    HANDIK GERORA; HANDIK GERORA ERE. A partir de entonces; después.
    Eta andik gerora jendia juaten zan bata bestiaren leian ugarte artara. Bv AsL 84. Biajantiak alde-ta andik gerora be ziñuan berekautan. SM Zirik 115. Andik gerora, artu ditu burdiñakiok beste txatarreru batek. Erkiag BatB 154. Andik gerora laster sartu zan / Algortako konbentuan. FEtxeb 82. Andik gerora, berriz, nun entzuten dedan ia-ia illean eritetxean zegoela. Zendoia 235.
    azpisarrera-4
    HANDIK GEROXEAGO. Al poco tiempo.
    Andik geroxeago etorri ziran Eleizara. Ub 101. Andik geroxeago [...] begiratokian ipinten ziarduela. Aran SIgn 57. Andik geroxeago, Zumaiako lekaimetxe batera joan zan. TAg Uzt 315.
    azpisarrera-5
    HAU DELA GERO. "(S, Eskual 1352), et puis... voilà" Lh.
    azpisarrera-6
    GEROA HARTU. "Suceder, geroa artu" Añ. Cf. gerartu.
    azpisarrera-7
    GEROAGO.
    azpisarrerakoSense-7.1
    a) (V-ger-arr-gip, G-azp-goi, AN-gip; VP 33r, Lar, Añ, Dv, H). Ref.: Etxba Eib; Holmer ApuntV; Gte Erd 31.
    Más tarde. "Posteriormente" Lar y Añ.     Tr. Documentado al Sur desde Capanaga (precedido de baino, v. infra); al Norte no lo encontramos hasta dos siglos más tarde (cf. sin embargo en la expr. geroago (eta)...-ago, usada ya por Leiçarraga, o geroagoko en Haramburu).
    Mutillak geroago aparte dijoazela. Cb Eg III 362. Etorri zan geroago Apostolo onen aurrera Safira. Mg CC 120. Geroago jaioa banaiz. VMg 2. Geroago eman zuan amar Aginteen legea. AA II 104. Ta geroago / dator bina yatera. Zav Fab RIEV 1908, 28. Gure zikoitza zenean geroago haratu. Gy 88. Geroago esango dan bezala. Lard 506. Hastean abarra zinduen; gero phaldoa, geroago zur meharrak. Dv Lab 332. Ber gisan geroago Anna d'Autrixak. Ip Hil 24. Orreik gauzok geroago erabagitekoak zirean. Ag Kr 200. Geroago itz egiten zien Patriarka eta Profetai. Goñi 95. Orain ez, geroago. Alz Ram 81. Geroago artalde baten yabea bilakatua. Zub 65. Gero beste batera, ta geruago aragoko batera. Otx 91. Beste bide bat asmatu nai izan da geroago. Ldi IL 138. Gerogo... lotsaren zizta. Or Eus 399. Geroago ethorri ziren patriarkak. Zerb IxtS 13. Geroago aztertzeko utziak. Zait Plat 147. Geroago aaztu nebana. Gand Elorri 71. Geroago bizi geranok, mendeen sail luzeagoa ezagutzen dugunok. Vill Jaink 178. An artu, ona ekarri ta geroago ara sakabanatu. Erkiag BatB 154. Baiña kontu au geroago esango dogu. Etxabu Kontu 152. Ez zela osasun haundikoa, geroago adin ederra bildu badu ere. Larre ArtzainE 202. Geroago itz egingo badegu ere ontaz zabalago. Insausti 15. Geroago agertu zitzaigun bete betean. MIH 291.
    v. tbn. JJMg BasEsc 118. Laph 109. Arr GB 148. Sor Bar 71. Bv AsL 158. Elzb PAd 6. Azc PB 279. Itz Azald 79. Echta Jos 196. Kk Ab I 86. KIkV 52. KIkG 34. Inza Azalp 28. Lab EEguna 103. Laux BBa 142. Ir YKBiz 109. JMB ELG 119. Eguzk GizAuz 8. Zait Sof 118. Munita 65. Etxde JJ 270. Mde Pr 234. Bilbao IpuiB 257. Akes Ipiñ 8. Arti Ipuin 58. Anab Aprika 62. Onaind in Gazt MusIx 146. Ibiñ Virgil 49. Xa EzinB 49.
    azpiadiera-1.1
    (Con término de comparación explícito, o con cuantificador). "Poco después, zerbait geroago" Lar y Añ. "Amabost egun geroago etorri zan (V-arr-gip, G-azp-goi, AN-gip)" Gte Erd 42. "30 segundo geroago [heldu] (V-arr-m)" Ib. 279s. Tr. Muy poco usado al Norte. El cuantificador aparece en caso instrumental en Iztueta, Lardizabal, Duvoisin, Zabala (Gabon 92), D. Aguirre (Kr 62), Orixe y T. Aguirre (Uzt 79).
    Nai eguerdia baño leenago edo geroago. Cap 58. Gizonaren laguntzarik orduraño eta askoz geroago ere artu bageko aitzondo ezadetsu oetan. Izt C 2. Era onetan bi milla urtez geroago ere zirauan. Lard 21. Belhar meta, batzuetan laugarren eguneko, bertze batzuez hainitzez geroago, berotuko da hainbertze, non eskuak meta barnean ezin iharduki baitezake. Dv Lab 126. Geiena loratu zan kazkarabarra bañan geruago. Sor Bar 29. Ordu bete geroago izango zan. Ag AL 62. Zerbait geroago, arrigarrizkoak zirean aizearen inddarra ta itxasoaren aserrea. Echta Jos 80. Egun batzuk geruago juan zan bere errira. Kk Ab I 75. Ogei kolpez gerogo itzuli da Uitzi. Or Eus 149. Hilurrena bera agertzen zaio, hil ordu berean edo, zenbait aldiz, ordu edo egun batzu geroago. Mde Pr 340s. Bi urte geroago agertu zen liburu bat. Zerb Azk 59. Zergatik [...] ain geroago artaz zerbait egin? "Tanto post [...] aliquid ex ea facere". Or Aitork 160. Jaio ere, ordu erdi bat geroago egingo intzan i. NEtx Antz 17. Ordu erdi geroago [...] ibiltalditxo bat egitera urten eben. Bilbao IpuiB 102. Au baiño geroago asiak. Vill Jaink 10. Amandre aundia askoz geroago il zan. JAzpiroz 84. Gaur, ogei-ogetamar urte geroago, egite biarrak asko ordaindu biar. Gerrika 128. Tesis delakoa zortzi urtez geroago [...] aurkeztu nuen. MIH 368.
    v. tbn. Apaol 80. Itz Azald 161. A Ardi 85. Eguzk GizAuz 68. Etxde AlosT 19. Zait Plat 8. Osk Kurl 98. Ibiñ Virgil 33n. Alzola Atalak 148. Etxabu Kontu 190. Ataño TxanKan 113.
    azpiadiera-1.2
    (Precedido de ablativo).
    Etorri jakon santubari arik geruago. Mg CO 172. Gauerditik ordu batzuk geroago. Itz Azald 162. Andik geroago zabaldu zan [...] yazoera ori. Kk Ab II 166. Ordutik geroago, ez dakit ill batzutara ala urte bat edo bira, gauza bera idatzi eban [...] batek. Etxabu Kontu 163.
    azpiadiera-1.3
    (Precedido d part. más (e)ta).
    Zartu ta geroago / bertsoetan asi. EusJok II 32. Aitagandik jakin eta urte batzuk geroago. Alzola Atalak 148.
    azpiadiera-1.4
    Zeinbat geroago / ainbat eukan gorputzak / indar gitxiago. Azc PB 283.
    azpisarrerakoSense-7.2
    b) (H). (Uso adj.). Posterior.
    Dator Aita eta Semiagandik, eta alanbere ezta txikijago, ez geruago, ez gastiago eurak baño. Astar I 97.
    azpisarrera-8
    GEROAGO...-AGO (Lar, Añ, Lecl); GEROAGO ETA...-AGO (V, G; H). Ref.: A; Gte Erd 63. Cada vez más. "(De) rocín a ruin, geroago txarrago" Lar y Añ. "Geroago ta urreago, geroago ta urrunago [...] (V-m), fórmulas que emplean los chicos al buscar cosas ocultas por otros" A EY III 348. v. GERO...-AGO. Tr. Documentado desde Leiçarraga tanto al Norte como al Sur. Con (e)ta no aparece hasta el s. XVIII, aunque desde esta época es con diferencia la forma más empleada; construcciones sin (e)ta siguen apareciendo en autores septentrionales y vizcaínos.
    Harzazko proposa geroago aitzinago hedatzen zen. Lç Lc 5, 15 (He, Dv geroago... -ago; Ol, Ker, IBk, IBe gero (e)ta). Geroago fortifikatzenago zen. Lç Act 9, 22. Non geroago urruntzenago, galtzenago eta errebelatzenago baita. Ax 78 (V 52). Biziko da ene arima / geroago sainduago. Gç 105. Geroago eta gehiago Jainkoa maitatzera. He Gudu 32. Geroago ta ikara andiago zuen. Cb Eg II 202. Geroago eta beldurrago zen. Lg I 281. Geroago eta areago. Brtc 179. Bada orregatik ere, aek geroago ta gaiztoago. Ub 71. Geroago ta estuago zerabillen. Mg CC 182. Geruago errazago esango dituzula. Mg CO 183. Geroago ta deungeagoak. Añ NekeA 238. Geroago eta geiago gogortzea. AA I 432. Geroago hobeki gogortzerat. Dh 95. Desamarra zazu geroago eta gehiago. JesBih 448. Geruago ta onbide edo ejenplu geijago. Ur MarIl 100. Egiñ nahiz geroago / irabazi gizenago. Gy 49. Geroago eta gorroto geiago zion. Lard 34. Geruago eta gozo gütiago. Ip Dial 49. Itxasoa zan geroago eta asarreago. Apaol 57. Geroago azkarkiago. HU Aurp 149. Gerogo ta illunago. Or Mi 65. Geruago laburrago / dabilzkite gonak. MendaroTx 197. Geroago argalagotuz doa lerroa. JE Ber 93. Alaba bethi geroago eta gaizkiago zoan. Barb Leg 134. Geruago arrittubago nauko. Otx 153. Etorkizuna geroago ta argiago ikusiaz. Erkiag Arran 160. Geroago eta nahastutzenago zitzaizkion. Arti Ipuin 68. Geroago eta gorago aurkitzen gera. Vill Jaink 181. Geroago ta bizimodu eziñagoa. NEtx LBB 67. Bagoiazan gu joan da joan / geroao ta tristeago. FEtxeb 45. Geroago eta zabalduago dator. MEIG IX 122 (en colab. con NEtx).
    v. tbn. Mih 10. LE Prog 112. VMg 62. Dh 65. JJMg BasEsc 225. MarIl XXI. Jaur 143. Bordel 83. It Dial 49. Dv LEd 131. Arr GB 117. Sor Bar 25. Bv AsL 55. Jnn SBi 9. Elzb PAd 44. Elsb Fram 61. Prop 1893, 100. A BeinB 79. HU Aurp 152. Azc PB 292. Moc Damu 30. Ag AL 107. Mdg 137. Iraola 73. Kk Ab I 21. EusJok 60. Ox 59. Altuna 36. Alz Ram 104. Enb 107. FIr 138. TAg Uzt 56. Zait Sof 195. Mde Pr 208. Etxde JJ 121. Txill Let 115. Bilbao IpuiB 147. SM Zirik 7. BEnb NereA 42. MAtx Gazt 21. Ibiñ Virgil 78. Alzola Atalak 42. Etxba Ibilt 477. Gerrika 19.
    Geroago...-ago: CatLav 363 (V 175). AB AmaE 432. Echta Jos 139. A Ardi 47. Enb 129. Altuna 110. Kk Ab II 17. And AUzta 96.
    azpisarrerakoSense-8.1
    (Sin suf.).
    Geroago gutituz doazila. JE Bur 46.
    azpisarrera-9
    GEROAGOAN (Dv (G)). Más tarde, luego. "Plus tard, dans la suite" Dv.
    Asieran erraza dana, gatxa dala geruaguan. Mg CO 113. On Franzisko Mendozakoa, geroagoan [...] Kardenal izan zana. Aran SIgn 61. Malentxo moja sartu zanetik amabost egun geroagoan gaude. Ag G 350. Ariotarrak ere --geroagoan beintzat-- [...] jainkoizuntzat eduki zuten. JMB ELG 76. Galdetzen du geroagoan sar litekeenez. Mde Pr 102. Naio nuen etorri / balitz geroguan. Uzt Sas 193. Geroagoan, osaba Joakiñek ero si zuan makina zar bat. JAzpiroz 75.
    azpisarrera-10
    GEROAGO BAINO GEROAGO...-AGO. Cada vez más.
    Geruago baino geruago txaarrago izango da. fB Ic I 4.
    azpisarrera-11
    GEROAGO ERE.
    azpisarrerakoSense-11.1
    a) En lo sucesivo también.
    Geruago bere izango da denporia isteko. JJMg BasEsc 162s. Geroago be olako langille-batzak [gremioak] izan dira ta gaur be badagoz. Eguzk GizAuz 80. Eta geroago ere maiz berritzen da gugan lillura au. Vill Jaink 127. Geroago be barrako moillea asko luzatu da Ondarroan. Etxabu Kontu 144. Geroago ere, urte batzuetan ibilli giñan. MMant 23.
    azpiadiera-1.1
    De nuevo.
    Geroago ere irten zan. Lard 423. Kapera hori geroago ere aipatzen dut nik pertsu batzuetan. Xa Odol 88.
    azpisarrerakoSense-11.2
    b) Al final.
    Geroago be buruko miñak baño besterik eztautsala ekarriko. Eguzk GizAuz 49.
    azpisarrera-12
    GEROAGOETAN. "En tiempos posteriores" A Morf 668.
    azpisarrera-13
    GEROAGOGARRENEAN. Más tarde. "(V, ms.), más adelante, a luego" A. "De allí a un largo rato. Agertu zan Manu geroagogarrenean eta" Zam Man 41.
    Lelengoak esaten dira gauzea ordu berean egin bearra danean; bigarrenak barriz [eikezu, eikedazu...] geroagogarrenean egin bearko danean. Añ EL2 7s. Andik muskarren lurraldera jo eben, eta geruagogarrenian [...] mitxeletienera. Otx 58. Ointxe lepuan, gero sorbaldan, urrenguan besuan eta geruagogarrenian edo kokotian edo bernan. Ib. 160.
    azpisarrera-14
    GEROAGOKO. "Postérieur. Geroagoko egunetan" Dv.
    Lehenbiziko harzetik harat [...] geroagoko guziak. Harb 459. Urrengo ta geroagoko konfesioetan. Mg CC 115. Geruagoko denporetan. Mg CO 100. Geroagoko denboretan. Ag Serm 268. Bata bestea baño lenagokoa edo geroagokoa izan baga. Itz Azald 25. Eztirala idatzi eun urte geruagoko euzkeldunentzako. Kk Ab I 4. Poliri bost urtez geroagokoa ageri. Anab Poli 13. Geroagokoak be ezteudie besterik egin. Akes Ipiñ 27. Geroagokoa baitugu [...] izen ori. Onaind (in Gazt MusIx 151). Boskarrena baiño geroagokoa. Ibiñ Virgil 31. Barrako geroagoko beste lanen barria auxe da. Etxabu Kontu 139. Hortarik dira geroagoko karguen jastatzen eta berak ere trebatzen hasi ainitzak. Larre ArtzainE 225. Bere garaiko eta geroagoko beste edozein idazle. MEIG VI 163.
    v. tbn. Zub 77. Mde Pr 230. Zait Plat 52. Gazt MusIx 163.
    azpisarrera-15
    GEROAGOKOTZAT UTZI. "(He), laisser pour plus tard" Dv.
    azpisarrera-16
    GEROAGORAKO. Para más tarde.
    Erakutsi oiek esan diteke zuzentzen zirala Jesus bera bizi zan arterañoko; baña geroagorako ere eman nai izan ziezten. Lard 394. Ezkontza gogorik edo geroagorako ustantzarik. Echta Jos 48. Ori geroagorako utzi! Zait Sof 198.
    v. tbn. Bilbao IpuiB 110.
    azpisarrera-17
    GEROAGORAT IGORRI. "Renvoyer à plus tard" Dv.
    azpisarrera-18
    GEROAGOTXO. "Poco después, geroagotxu" Añ.
    azpisarrera-19
    GEROAGOTXOAGO. Poco después.
    Ezer ezpaitut irabazten dudanik geroagotxoago edanda [edabea] . Zait Plat 107.
    azpisarrera-20
    GEROAGOXEAGO. "Geróautxiau (V-ger), un poco más tarde" Holmer ApuntV.
    azpisarrera-21
    GEROAK GEROKO. "Egik eginbide dena, geroak geroko, fais ce que dois, advienne que pourra" Dv s.v. gerorako.
    azpisarrera-22
    GEROAN. En lo sucesivo; en el futuro. Cf. supra (5).
    Ustez xede onetan, nahiz herriari / geroan kausirazi orai zer den berri. Hb Esk 104. Ezagut daiteke aratxe bat zer izanen den geroan. Dv Lab 251. Gurekin izanen dela orai eta geroan ere bai. Jnn SBi 145s. Behin tzarrarendako bazterrerat utzi artzainetarik ez omen zen bihirik geroan oneratzen. JE Bur 11. Or, geroan, portu berriaren inguruan pixkaka-pixkaka jasoko dan uriari. Lh Yol 16. Gazte danik bazian geruan azkarki üken zian erraitekuaren hastapena. Const 38. Ez zitzaion, geroan, holakorik galdatu behar gure Aitaxori! Barb Sup 176. Baitezpadako baitira bethi, eta izanen geroan. Ox 68. Familia eder bat / geroan hazteko. Etcham 220. Asieran ez-ezen, geroan ere. Or QA 162. Haurra geroan zer bilakatuko zen. Mde HaurB 37. Geroan bere lortuko badot / ondiñokarren jakiñ ez. BEnb NereA 245. Hala dadila geruan / ondokuen bihotzetan. Casve SGrazi 166. Begia argi eta bihotza suhar dauzkanak zerbait ahalko du geroan ere. Larre ArtzainE 82.
    v. tbn. Laux BBa 128. Mde Pr 129. Txill Let 105.
    azpisarrerakoSense-22.1
    Luego.
    Geroxago bigarrena, / geroan hirugarrena. Etcham 203. Geroan, intziri miña. Or Poem 554.
    azpisarrera-23
    GERO ARTE (V-ger-m-gip). Ref.: Etxba Eib; Holmer ApuntV; Gte Erd 157. Hasta luego (fórmula de despedida).
    Gero arte Batista. Sor Bar 58. Agur, gero arte. Enb 140. Gero arte orduan. Lab EEguna 114. "Gero arte" esanaz. TAg Uzt 89. Eskarrikasko ta... geroarte. Etxde JJ 34. Agur. Gero arte. Izeta DirG 116. Danak Deusto aldera abitu ziran, gero arte esanda. Alkain 116.
    v. tbn. Moc Damu 26. Iraola 61. Ill Testim 5. Alz Ram 85. NEtx Antz 47. Alzola Atalak 68. Erkiag BatB 181. JAzpiroz 138. Gerrika 208.
    azpisarrerakoSense-23.1
    Gero arteko agur bat eginik [...] seme-anaiai. Bv AsL 150.
    azpisarrera-24
    GERO ARTEAN (-tien V-ger ap. Holmer ApuntV). Hasta luego (fórmula de despedida).
    Eta, gero artean, esan zion. Cb Just 70. Agur gero artian / bizirik banago. Uzt Sas 357.
    azpisarrera-25
    GERO-ASMATZAILE. Adivino.
    Parisen bada berrogei edo hirutan hogoi gero-asmatzaile, gutiz gehienak andreak. EskLAlm 1897, 2.
    azpisarrera-26
    GERO-ASMO. Proyecto para el futuro.
    Zuriñeren gero-asmo-lore irukoitzak ere, bata bestearen ondorik geundu. Erkiag Arran 178.
    azpisarrera-27
    GERO BADA LEHEN BADA. Tarde o temprano.
    Lehen ere begietan hadukat eta gero bada lehen bada ene eskuetarik joanen haiz. (Améscoa, 1566). ReinEusk 62.
    azpisarrera-28
    GERO BAINO. Cada vez más.
    Karraxiak gero baño larritzen ari ziran. Ill Testim 27.
    azpisarrera-29
    GERO BAINO GERO...-AGO (G-azp ap. Gte Erd 63). "Gero baino gero deungago, cada vez peor" A Apend.
    Gero baño gero gogotikago bera maitatzeko. Mb JBDev 252. Gero baño gero ziarduten ots andiagoak egiten. Lard 130. Gero baiño gero euskalzaleagotu zaizala. A (in Mg PAb (ed. 1899) pról.). Medel gero baino gero ikasgarriago nuen. A Ardi 59. Gero baño gero langille geiago. Eguzk GizAuz 61. Gero-baño-gero egur geiago bear da. Munita 71.
    azpisarrera-30
    GERO DA BIHAR. a) "No hay prisa, tiempo quieren las cosas [...] (V-ger)" A EY III 327. "Con el tiempo se aclaran las cosas [...] (V-ger)" Ib. 342.
    b) "Gero duk bihar (BN), menace réfléchi" Lander (ap. DRA).
    azpisarrera-31
    GEROEN BATEAN. Después de un tiempo. Cf. geroenean.
    Geroen batean / organuak soiñuz / Fuga bat asten du. "Luego de un rato". Or Poem 517.
    azpisarrera-32
    GERO ERE.
    azpisarrerakoSense-32.1
    a) (Lar, Añ, H, A Apend; gero bere Lar, Añ, H). Al final. "(Por fin y) postre" Lar. "(Al) fin" Lar y Añ. "(Al) cabo y al postre" Añ.
    Hartu duten plazer oro orduian [erioa dauginian] iragan date; / bekhatuia gelditzen da penatzeko gero ere. E 87. Trata zazue Iaunaren / Semetxoa emeki, / gero ere sentituren / du dolorerik aski. EZ Noel 79. Ekharri zenduen, gero ere, behar zen erremedioa. Ax 8 (V 4). Zetabea berri deno holtzeko, gero ere saguaren hortzeko. O Pr 435 (tbn. en Saug 68). Konseillua sapharpeko, gero ere agerrizko. Bela 14. Norganako naiz? Badakit gero ere norgana: doloreen Amari egin bear digot [...] eskari au. Lar SermAzc 47. Gero ere mututua ta galdua ibilliko da. Mb IArg I 243. Gero bere nos edo nos [...] urten eragin deutsagu uriti Lucio Catilina. Mg PAb 214 (versBasc 12 azkenik). Alperrik dabilzala egun batzubetan; gero bere jausiko diriala. Mg CO 281. Zaute, zaute, gero ere elkarrekin bizi bear dezue. AA I 604. Gero bere ez dabe ezer atera. Zav Fab RIEV 1907, 532. Gero ere etortzen da ogeita amar egunak betetzen ziran gaua. Arr May 42. Gero ere, zuen mutill ori Azkarragara badator, etxean geldituko dira gure puskak . Ag G 37s. Ta gero ere atera zan nik / merezi baño obia. Uzt Sas 204. Gero ere il bearko diagu, bai. Alkain 41. Pentsaketak eginik gero ere biharamunean arrapatuko nuela heien husteko lekua. Etchebarne 79.
    v. tbn. Cb EBO 24. Gco I 436. Bordel 139. Alz STFer 128. Azc PB 295. Enb 107. Tx B I 113. Markiegi in Ldi IL 9. Munita 69. Ataño TxanKan 176. Gero bere: Astar II 135.
    azpisarrerakoSense-32.2
    b) Ciertamente.
    Gero ere eskerra du itzultzeko presunak / zeñak ez baititu urtan akhabatzen egunak. EZ Man II 57. Alaintso! gero ere errain die mutikoek balakatzen utela, hainbeste floka, xingola, edergailu eta yauntzi ederrekin. Zub 105. Zer gauza gero ere! Or QA 198. Zer dio, gero ere, begi-iduri ori galtzea, entzun-iduriz edo bestez gogoratzen badugu? Ib. 136. Sosa... Sosa... ez gituk gero ere goseak hilen. JEtchep 81. Badu iturrixka hunek gero ere zonbait basur botarik, ur garbi ixurtzen hasi artean. Xa Odol 37.
    azpiadiera-2.1
    Gero ere ostatu ttipi zonbait baditake ospitale inguru hortan? JEtchep 82. Eta, gero ere, Donibaneko ostatu eta kapera horiek ez direa arras espresak... penen ahanzteko! Larre ArtzainE 313.
    azpisarrerakoSense-32.3
    c) En lo sucesivo también. "Gero ere horrela egingo dute horiek (AN-gip-5vill)" Gte Erd 271.
    Burdin hekin seinaleak gero ere egonen dira ene oinetan. SP Phil 308 (He 309 oraino). Jaungoikoaren izketa Paradisuan, ta gero ere, Hebreoz izandu zala. Cb EBO 6. Neskatillatan garbi ta honestia izan dana gero bere garbi ta leijala oi da. JJMg BasEsc 123. Arbola zer haizeri baitzagoen xerthatzean, gero ere haize berari egon behar da. Dv Lab 382. Jardun zuan gero ere ttunttun jotzen. Mok 7. Aurtzaroan eta gero ere. Or QA 46. Etzuela gero ere lan onik eginen. "À l'avenir". Ardoy SFran 129. Guk gero ere oraino haren beharra senditzen baiginuen. Etchebarne 144. Ni entzule izaten nintzan, gero ere geienean ala izan naiz ta. Insausti 21. Hortara zuzendu zituen gero ere bere ahaleginak. MEIG VIII 70.
    v. tbn. Mb IArg I 94. Hb Esk 179. Lard 261. Laph 84. ChantP 104. Zab Gabon 53. Jnn SBi 17. Echta Jos 240. Ag G 247. EusJok 24. Kk Ab I 21. Inza Azalp 90. Munita 109. Zerb Azk 78. Zait Plat 10. JEtchep 73. And AUzta 89. BEnb NereA 195. Gazt MusIx 8. AIr in Izeta DirG 13. Larz Iru 66. Xa Odol 123. Mattin ib. 337. Etxabu Kontu 114. BBarand 152.
    azpiadiera-3.1
    e nuevo.
    Direnak oro aurretik ere izan dira eta gero ere itzuliko dira. Mde Pr 328. Gero be miñak altxatuko deust. "De nuevo". Gand Elorri 164. Gero ere joatekoa zala onelako ta alako tokitara. Anab Aprika 30. Hobe duzue lekuan bertan / gero're saiatutzea. Mattin 123. Butanu ori amaitu zan, eta gero be ekarri egin biar zala, eta segiduan juan nintzen barriaren eske errira. Gerrika 169.
    azpisarrera-33
    GERO ETA...-AGO (AN-5vill ap. Gte Erd 63). Cada vez más. "Progressivement, gero-ta-gehiago" T-L. Cf. VocNav: "Después y más, cada vez más (Aézcoa, Estella, Monreal, Romanzado)". v. GEROAGO...-AGO. Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII. En vizcaíno sólo encontramos algún ej. moderno.
    Emenda zezan haren populua gero eta gehiago. Lg I 321. Gero eta gehiago umatzen hari dutela. Elzb PAd 64. Gero ta ejenplo obea emanaz. Arr May 117. Jesusen amodio hori gero eta handiago zohakola. Jnn SBi 79. Urtetik urtera, gero-ta gutiago. HU Zez 211. Ojuak gero ta alderago. Alz Ram 88. Gero eta urrez ta zilarrez gabeago. FIr 135. Aren ospea gero ta geiago barreiatzen ziyoan. Ol Lc 5, 15 (Ker, IBk e IBe gero (e)ta ge(h)iago; Lç, He y Dv geroago eta). Egunkaria gero ta bertago, gero ta ditekenago dakusgu. Ldi IL 149. Gero ta aisego eultzia bira. Or Eus 341. Boza gero-ta-gehiago altxatuz. Lf Murtuts 13. Gero ta murgiltzenago. Mde Pr 372. Gero ta gogo guttiago duzu laneko. Izeta DirG 104. Gero ta ugariagoak. Vill Jaink 26. Entzulea gero eta eder goseago dela. Xa Odol 57. Pelota joko orreik eratzea gero ta zaillagoa zala. Etxabu Kontu 181. Oin-otsa gero ta gertuago elurretan. TxGarm BordaB 93. Zango bat barnean ginuela erran dut, Eliza horrekin, gero eta barnago. Larre ArtzainE 201. Gero eta hobeto ari zela. MIH 351.
    v. tbn. Elsb Fram 88. Lap 43 (V 24). Prop 1892, 94. Arb Igand 29. HU Aurp 167. AzpPr 111. CatJauf 23. Ill Pill 15. StPierre 32. EusJok 129. Barb Sup V. Inza Azalp 133. Etcham 164. Zub 117. Lab EEguna 107. Lek EunD 50. Ir YKBiz 96. EA OlBe 76. Zerb IxtS 13. Zait Sof 18. SMitx Aranz 169. Etxde AlosT 12. Anab Poli 104. Erkiag Arran 159. Basarri 149. Gand Elorri 206. Osk Kurl 146. Gazt MusIx 7. Salav 22. Ibiñ Virgil 98. Uzt Sas 163. Berron Kijote 118. Ataño TxanKan 174. Onaind STeresa 117.
    azpisarrerakoSense-33.1
    (Sin -ago).
    Gerria gero-ta okertuaz. Anab Poli 92.
    azpisarrera-34
    GERO ETA GEHIAGOKO.
    Cada vez mayor; cada vez más numeroso.
    Gero eta gehiagoko mekanikeriak muntatzen dituzte zapeten egiteko. Herr 13-10-1960, 2.
    azpisarrera-35
    GERO ETA GERO.
    azpisarrerakoSense-35.1
    a) Cada vez más.
    Baiña gero eta gero usatzen eta trebatzen dira. Ax 91 (V 61). Gero eta gero, zenbatenaz eta gehiago egonen baitira, hanbatenaz barrenago sarthuko. Ib. 362 (V 239; v. tbn. 491 (V 317)).
    azpisarrerakoSense-35.2
    b) (ta V, G, R ap. A; Añ). "(Al) fin", "(al) cabo y al postre" Añ.
    Harpetarik lekora etxoletan egon zirela [...]. Gero eta gero etorri dire etxeak. Zerb Azk 9.
    azpiadiera-2.1
    "Long temps après" H.
    azpisarrera-36
    GERO ETA GERO...-AGO. "Gero ta gero obeto aditzen det, oigo cada vez mejor" (G-to).
    Bekhatorea ere gero eta gero [...] bere aztura gaixtoetan barrena sartzenago da. Ax 78 (V 52). Lehenbizian sentikor, eta gero eta gero gutiago. Ib. 106 (V 71). Gero ta gero geigo. JanEd II 112.
    azpisarrera-37
    GERO ETA GERO ERE.
    azpisarrerakoSense-37.1
    a) Continuamente; en lo sucesivo también.
    Gero ta gero bere deituten zaituzala bere grazija edo lagungarri bizkorrakaz. Mg CO 104. Gero ta gero ere lanak eman ziozkan Ordenari onek, eta naigabia pranko gure Aita-lenari. Bv AsL 199. Esaten zuten gero ta gero ere. Urruz Urz 12. Gero ta gero ere etzala nunbait Txanton leenera biurtuko. Erkiag Arran 95.
    azpisarrerakoSense-37.2
    b) "(Al) fin de, al acabar de, gero ta gero bere" Añ. v. GERO ERE.
    Zein gero ta gero bere bideaz askaturik eta albaitinkaka arnasea bete ezinik eldu zan Kalbariora. Añ EL2 221. Gizajoa il da gero ta gero be. Zam Man 42.
    azpisarrera-38
    GERO ETA GEROKO. Muy posterior.
    Nola Michel Chourio gero eta gerokoa baita, 1817an hil zenaz geroz. Zerb Azk 62.
    azpisarrera-39
    GEROETAN ERE. Al final. Cf. supra HANDIK GERORA.
    Geroetan be, aal dauanak, esan oi dan lez, Prantzian be, karabia egiten daki ta! Erkiag Arran 159.
    azpisarrera-40
    GERO ETA SARRIXE. "(S-saug), tôt ou tard" Lh.
    azpisarrera-41
    GEROGARRENEAN. Al final.
    Lenengotan urruntxu aldendu ixan arren, gerogarrenian eurak edan eben etxealderantz etorri ziran atzera. Otx 157 (v. tbn. 172). Gerogarrenean, txalupetxeko atean agertu zan. Erkiag Arran 57 (v. tbn. BatB 156).
    azpisarrera-42
    GEROKO.
    azpisarrerakoSense-42.1
    a) (V-gip ap. Etxba Eib; SP, Lar, Añ, Dv, H). (Adnom.). De después, posterior, futuro; de para después; (lo) futuro. "Después, el de después o el siguiente" Lar. "(La) futura de algo" Ib. "Gerokuak ez eban estutzen, alperrik esan kristaua zala" Etxba Eib.
    Oranokoak igorri'tu oro buluzkorririk / eta eztute gerokoek hantik eskapatzerik. E 25. Khentzen du beraz lehena, gerokoa ezar dezanzát. Lç He 10, 9 (en las demás versiones bigarren). Geroko benturan utzi gabe. Ax 77 (V 51). Ezkaitezilla beraz gu ere gerokoan fida. Zeren geroko hartan [...]. Ib. 77 (V 51). Gerokoa, hobe ustezkoa, nahiago dut on oraikoa. O Pr 190. Aitzineko tentazionea geroko konsolazionearen seinale ohi da. SP Imit II 9, 7. Oxala ezpanu griñarik geroko gauzez. Ch III 39, 2 (Mst gero jin behar dien gaizer). Zeiñak athera izan baigaitu geroko koleraren miñetik. He 1 Thess 1, 10. Oraingo bizitzaren doatsutasuna ta gerokoaren uste. CatBurg 46. Lenbiziko saioak onelakoak diranean, esan biezatet, gerokoak nolakoak izango diraden. Lar Carta a Mb 278. Beren ill-denbor illunean ta geroko sekula guzian. Mb IArg I 61. Zuk zure buruari agintzen diozun denbora gerokoa. Brtc 176. Geroko [biar] obiaguaren penzudaan egonaz. Mg PAb 125. Gerokoak arrituten dau. Añ EL1 26. Oen geroko bizitza. AA I 482. Geroko dotrinako isten dot. fB Ic I 87. Geroko berriak emango zituela. Lard 156. Ez dira gerokoagatik hari. Dv Lab 334. Geroko egün batez. Ip Hil 49. Zoriontasun lurreko eta gerokoari. Itz Azald 109. Orai eta geroko ontasunak oro. JE Bur 133. Eskuko xoria maiteago baitzuen airekoa baino, ukhan ondoriotasuna gerokoaren mentura baino. Zerb Ipuinak 128. Geroko haurrendako / behar diren amak. Etcham 183. Egon gabetandikan / geroko peskisan. Auspoa 63-64, 72. Abereak gerokoaren ardurarik eukiten eztakie. Eguzk GizAuz 92. Geroko asmo geiago gabe. ABar Goi 52. Geroa garbi ikusten duen mediumak ez du geroko bezala ikusten. Mde Pr 329. Ez dala gerokorik, ez lengorik. Or Aitork 324. Geroko amets orrekin. Vill Jaink 182. Geroko estropaden barri jakiteko. Etxabu Kontu 150. Jainkoak eman zidan sinismenari jarraituz, geroko itxaropenetan. Ataño TxanKan 223. Ez dakit geroko berririk. BAyerbe 45. Behar dut semearen geroko segida kondatu. Etchebarne 130. Campionen lehenbizi hartako eta geroko ideiak. MEIG VI 81.
    v. tbn. Harb 471. Oe 3. Lg I 197. Gco I 423. LE Ong 33v. Dh 121. JJMg BasEsc 147. Zav Fab RIEV 1909, 35. Bordel 106. Ur MarIl 12. Hb Esk 173. Laph 129. Bv AsL 149. AB AmaE 386. HU Aurp 220. Sor Bar 57. Ud 138. Azc PB 306. Ag Kr 187. A Ardi 127. Ill Testim 4. Lh Yol 37. Inza Azalp 136. Enb 182. PierKat 55. Anab Usauri 80. Laux BBa 140. JMB ELG 78. TAg Uzt 52. Iratz 119. Zait Sof 178. SMitx Aranz 22. Munita 32. Etxde AlosT 43. Lek SClar 108. SM Zirik 41. Txill Let 118. Akes Ipiñ 5. Bilbao IpuiB 148. Arti Ipuin 49. JEtchep 81. Gand Elorri 137. And AUzta 124. Osk Kurl 211. Erkiag BatB 125. BEnb NereA 182. MAtx Gazt 12. NEtx LBB 18. Olea 89. Uzt Sas 61. Xa Odol 337. Berron Kijote 150.
    azpiadiera-1.1
    (Con -tsu, de valor aprox.).
    Ez zuten horrela uste bere garaiko eta gerotsuko batzuek. MEIG VI 86.
    azpiadiera-1.2
    (SP, Lar, Añ, H). (Pl.). "Gerokoak, les descendants" SP. "Posteros", "venideros" Lar y Añ.
    Gertha baititake lehenagoko zauri batek bere gerokoa izaitea. Lf Murtuts 38. Naiago zun milla bider leikidea ta bere emazte berbera erail eta gerokoak lepo gaiñean artu. Etxde JJ 185. Oto-gidariak [...] bisai besoak erre ditu... Halere, ez duke gerokorik. Herr 20-2-1958, 2. Hilarrietan norbeit trenputxartu da, zorionez gerokorik gabe. Herr 1-2-2001, 4.
    azpiadiera-1.3
    (Precedido de instr.).
    Iaikiz geroko dohañez ditutzun esker pillak. EZ Man II 33. Bataiatuz geroko bekatu orien barkamendurako. Ub 207. Arritzen nintzan zein luze ioan zan ene ogeita bat urtez gerokoa. Or Aitork 144.
    azpiadiera-1.4
    (Precedido de (e)ta).
    Jesu-Kristo illda geroko urte baten. Mg CC 252. Ilda geroko Biztutzea. Lard 408. Pake-aldi onetatik asita geroko ogeita lau bat urtean. Ib. 505. Leturia ezkondu ta geroko illabete batzutan. Txill Let 76. Ura juanda geroko presak. Uzt Sas 253. Gudea amaitu ta geroko urteetan. Etxabu Kontu 124.
    azpiadiera-1.5
    (Precedido de gen.).
    Garaipen onen geroko ogei urteetan. Lard 126.
    azpiadiera-1.6
    (Precedido de ablativo).
    Autortuten asi zanetik geroko pekatu ilgarri guztiak. Itz Azald 142. Azkenengo konfesinoetik geroko pekaturik ez daukanak. Ib. 134. Oingo eleixe au dagoanik gerokoa ala eleixe au egitordukoa dan guk eztakigu. Akes Ipiñ 15.
    azpisarrerakoSense-42.2
    b) (S ap. Lrq; SP, Dv, H). (Adv.). Para después. "Geroko begira egoitea, regarder à l'avenir" SP. "Ez khexa geroaz; bego geroa geroko" Dv.
    Dagigun penitenzia geroko begira egon gabe. Harb 134. Obratzea zaiku falta, hura geroko egotzten dugu. Ax 48 (V 31). Testamentuaren eginkizun ori geroko bereala egizu. Cb Eg III 227. Zeruba gura dabenak / geroko logratu. DurPl 105. Geroko luzetu dituenak. Añ MisE 179. Debekatua dago geroko jokatzea. AA II 75. Ezta ardurarik arzen geroko aurreratuteko. Astar II 90. Jesusek, geroko begira egon gabe, deabrua kendu zion. Lard 391. Jainkoaren deia nihoiz entzuten banuen, bota geroko. Dv LEd 229. Geroko atxikiz [sosak] Probidentziari gaitzi lakioke. Laph 57. Beste Erromak daukazan ikuskizunak geroko itxirik. Ag Ioan 204. Geroko gorde bere indarrak. Kk Ab I 98. Gezur aundiyak naspillatuta / egiyak geroko altxa. Tx B I 266. Geroko egin zituzten amets ederrak. Lf Murtuts 45. Gaztigua geroko utzi beharrez. Ardoy SFran 119. Geroko azi onaren ereiteko. "En vue de l'avenir". Ib. 195. Beti geroko agindu. Uzt Sas 201. Nortzuk lotuten ziran / geroko aukeratu. FEtxeb 139.
    v. tbn. Gco I 424. Echag 249. Ur MarIl 16. Gy 85. Hb Esk 184. Bordel 200. Ud 134. JanEd I 92. Inza Azalp 45. FIr 141. Yanzi 54. Laux BB 130. Zerb Gerlan 88. Or Aitork 222. Etxde JJ 240. Arti MaldanB 218. Vill Jaink 61. Osk Kurl 199. BEnb NereA 190. Auspoa 39, 114. JAzpiroz 100. Larre ArtzainE 117.
    azpiadiera-2.1
    (Precedido de instr.). Para más tarde de.
    Emaztetarik apartatzea hain zeikan gaitz eta gaitzi, ezen bere othoitzak ere hetzaz geroko, ethorkizuneko egiten baitzituen. Ax 52s (V 34).
    azpiadiera-2.2
    (Con cuantificador).
    Onela, andere gaixo aren poza, askoz geroko iragarria, bertan poz gertatu zan. Or Aitork 71.
    azpisarrera-43
    GEROKOAK GERO; GERO GEROKOAK; GEROKOA GERO; GERO GEROKO; GEROKOAK GEROKO.
    azpisarrerakoSense-43.1
    a) (Dv), GEROKOA GERO ((vEys (G), H). Lo que tenga que ser, será (expresando resignación o despreocupación ante el futuro).
    Mandoa nerea dek, / gerokoa gero. It Fab 28. Dirade langilleak [erleak], / dira kontuzkoak, / ez digute esango: / Gero gerokoak. Ib. 167. Egizak egin behar dukana; gerokoak gero. Laph 13. Gero zer izanen den, nork daki? Gerokoa, gero... Lap 5 (V 4). Beinik bein jaia ondo irten dedilla ta gero gerokoak. Lab EEguna 107. --Biharkoa ba, jauna, bainan gero? --Gerokoak gero, jaun mera! Lf Murtuts 24. Eskutitza botatzera noa, ta gero gerokoak. Txill Let 46. Baginjoazen bada ta gerokoak gero. Anab Aprika 34. Orain oraingo, gero geroko. (B). Inza NaEsZarr 2185. Izeba-osabari ondo-ondo egin da gero gerokoak. TxGarm BordaB 104. Geroxago zaizkote bertsu eskolak sortu hegoaldekoeri, fruitu ederrak ekarri dituztenak gazteetan, eta gerokoak geroko. Ib. 247. Gaiak [...] ongi hautatu behar genituzke [...]: oraingoak orain, eta gerokoak gero. MEIG IX 24.
    v. tbn. Gero gerokoak: Etxde JJ 111. Gero geroko: Zait Plat 118.
    azpisarrerakoSense-43.2
    b) Mas tarde se verá, con el tiempo se sabrá.
    Gerokoak gero; ez dugu zeren orok segurik espantu handirik egin. HU Aurp 145. Hoik oro oraino deus ez, hastapen bat baizik, berek diotenaz. Gerokoak gero. HU Zez 155.
    azpisarrerakoSense-43.3
    c) Luego pasa lo que pasa (pasó lo que pasó, etc.).
    Baña ez nion nere adimentuari bear ainbat jaramonik egin, eta gero gerokoak. Txill Let 41. Ez bide dakite, gerokoak gero, Frantziako kondairaren 1789 urteari 1868 dagokala Espainian. (Inperpr?). MIH 374.
    azpisarrera-44
    GEROKO ALDIAN (Dv). La próxima vez.
    Joan zen hitz emanik geroko aldian hobeki eginen zuela. Prop 1881b, 181. Bestaburu bat aurten eliza huntan, ondoko urtean hor, eta geroko aldian beste alderat ordainez. Larre ArtzainE 320.
    azpisarrera-45
    GEROKOAN. "En adelante" Lar.
    Konfesio-ondo gerokoan len bezain arin, nagi ta gaizki dabilzanak dira. Mb IArg I 95. Orduan ongi irteten dana, gerokoan ere ongi irtengo da. AA III 455. Ez gerokoan orrelakorik egin. Etxde AlosT 29. Gerokoan oben ez egiteko. Or Aitork 219. Argatik ez duzu gerokoan Abram izena izango. Ol Gen 17, 5 (Urt, Dv y Bibl gehiago, Ur emendikan aurrera, Ker aurrerantzean).
    v. tbn. Aran SIgn 68. Berron Kijote 42.
    azpisarrera-46
    GEROKO BATEAN (G-to ap. A; H; g. baten V-m ap. A). Algo más tarde. "Un jour dans la suite (Mb)" H. "Algo después" A.
    Erran zuen geroko batean gure Jesus maitagarriak. Mb OtGai II 21. Neskiak, seina eginda, bialdu eutsan seina geroko baten Marinori. fB Ic II 232. Geroko batean Osiñetan ikusi nuan. JAzpiroz 201.
    v. tbn. SMitx Aranz 77.
    azpisarrera-47
    GEROKO BATEZ. "(L), algo después" A EY III 277.
    azpisarrera-48
    GEROKO GERO. Dilación, demora. Sg. Lecl "encore après".
    Etzela izango gehiago denborarik, akhabatuko zirela geroko gero guztiak. Ax 166 (V 112). Ezta ia gehiago geroko gerorik, luzamendurik eta ez ephetan ibiltzerik. Ib. 53 (V 34). Gerokogerorik gabe yauzi egiñen du ithotzen edo suan denari esku emateko. Atheka 62.
    azpisarrera-49
    GEROKO GEROAN. En adelante, en la posteridad.
    Andizuren eta ospe ekarri diote geroko geroan. Zait Plat 122.
    azpisarrera-50
    GEROKO GERORAKO. Para el futuro.
    Ooletan pintaturik, geroko gerorako. Berron Kijote 42.
    azpisarrera-51
    GEROKOTAN (G-to ap. A; H). "Gerokotan eman (G-to), dar al fiado" A.
    azpisarrerakoSense-51.1
    (Dejar, etc.) para luego.
    Erostun frango jin zen / Auto ederretan, / Presentziatu eta / Utzi gerokotan. (1930). LuzKant 30. Zenbat ordu botatzen / dan telefonotan, [...] / Etxea txukuntzea / beti gerokotan. Zendoia 108.
    azpisarrera-52
    GEROKOTZ.
    azpisarrerakoSense-52.1
    a) (Lar, H). Para después. "(Para aquí y para delante de) Dios, oraingotz ta gerokotz" Lar. v. GEROKOTZAT.
    Gerokotz ere nota bedi. Harb 159. Utztea gerokotz purgatzera [bekhatuak] . SP Imit I 24, 2. Fruituak gerokotz begiratu. SP Phil 222 (He 224 gerokotzat). Gerokotz utzten dute. ES 179. Penitenzia egiteko gerokotz bethi egonez. CatLav 278 (V 138).
    v. tbn. He Lc 12, 20. Monho 104. Zby RIEV 1908, 209.
    azpisarrerakoSense-52.2
    b) (H). Al final.
    Bide bat [...] zoiñek gerokotz heriuala [...] gidatzen baitu. AR 376s. Hegalik gabe gora / ezin joan airetan, / eroriak gerokotz / hor daude errekan. Zby RIEV 1908, 766. Erratea baino errexago da asmatzea gerokotz zer heinetan ziteken birjina saindu haren gorputza. Jnn SBi 175. Gerokotz zenbatek ez zioten otto erranen. Larre ArtzainE 266.
    azpisarrera-53
    GEROKOTZAT.
    azpisarrerakoSense-53.1
    a) Para más tarde.
    Fruituak gerokotzat ere konserbatu. He Phil 224. Ifernuan dauden arima gehienek gerokotzat xederik hoberenak zituzten. Dh 121. Gerokotzat bego geroa. Zby RIEV 1909, 228. Garaitikoa gerokotzat aginduz. JE Bur 119.
    v. tbn. HU Aurp 46.
    azpisarrerakoSense-53.2
    b) Para lo sucesivo, a partir de ahora (entonces).
    Gerokotzat erreberri egundaino baino zinkiago [...] xedeak. Dh 58. Gerokotzat osoki finkatzea [...] zerbitzu gozoan. Ib. 199. Zeren hautsak lehenbiziko udan belhar ona ekharrarazi ondoan, gerokotzat lurra idortzen baitu. Dv Lab 308.
    azpisarrera-54
    GEROKOZ.
    azpisarrerakoSense-54.1
    a) Para lo sucesivo.
    Errenonziatzen düzüt orai gerokoz [...] Satanen ponper. UskLiB 103s.
    azpiadiera-1.1
    Para luego.
    Gerokoz ez du balio mintzatzea, behar bada iñoiz eginen ez diren gauzak edo ametsak gertatzen aal bailirake. Satr (in Alzola Atalak 126).
    azpisarrerakoSense-54.2
    b) (S). Ref.: A; Lrq; Gte Erd. Al final, al fin. "Enfin, après attente" Lrq. "Gerokoz agertü düzü (S)" Gte Erd 243.
    Barur egon unduan berrogei egünez eta berrogei gaiez, gerokoz gosetü zen. Ip Mt 4, 2 (Lç finean, He ondoan, Dv, Ur gero, Echn azkenekotz, Ol, IBk azkenean). Zunbat nahi lüzaz [...] sento egon den [...] heriuak gerokoz plegatu deikü. Lh (in Const 14).
    azpisarrera-55
    GERONTZEAN. En adelante.
    Gores zaitzagun. Ezin / esan gerontzean / Aitaz niork ezer ez / dakila lurrean. Or BM 88.
    azpisarrera-56
    GERORA.
    azpisarrerakoSense-56.1
    a) En adelante, en lo sucesivo. Cf. HANDIK GERORA.
    Iguk bethi gerora hire zerbitzuan hobeki enplegatzeko grazia. Lç ABC B, 5r. Huts xipiaz antsikabe den arima, gerora / antsikabe egiten duk noizbait handiagora. EZ Man I 17. Dakitelako galtzen badute era edo okasio ura, ezingo duteela ezer gerora. Mg CC 212. Geratu jakon laster gerora otziturik [aoa] . AB AmaE 135. Gerora ezta emen agertu. Ag Kr 223. Gerora sortu ditezkenak erakutsi lezatekenaren arauz, [oroagindu] berau aldatu edo zabalagotu diteke. EAEg 6-11-1936, 227. Gerora poliki-poliki ikasten joango gera. NEtx Nola 6. Oiñordekotza, gerora, berari zegokion. Etxde JJ 215. Gauza ez da batere / gerora errazten. Uzt Sas 192. Baiña gerora, aruntzago ta onuntzago, toki askotan jo izan dogu. Etxabu Kontu 30.
    v. tbn. Gy 14. SMitx Aranz 139. Onaind STeresa 24.
    azpiadiera-1.1
    Más tarde, luego; al final. "Con el tiempo, más tarde. A zan zittala, gerora oso gozatu zan" Etxba Eib.
    Gerora asmau ebeela gizonak erri batubak egitia. Mg PAb 149. Aserrakor, sutsu ta miñarinekuak euki lei gerora damukizuna. Ib. 60s. Irakurri nituenean gerora ipui onak. VMg XI. Gerora zartzan egon baño besterik ezin duenean. Ib. 30. Ifernuan ez da gerora hoberik uste. Dv LEd 222. Lenengo arreta andiagaz [...]; gerora, errukiz beterik. Ag AL 50. Gerora [...] ikasi nitun emengo gorabera pozgarriak. Ldi IL 134. Lenen aldian zigorraldi zenbait artu bazitun ere [...], gerora, esanekoa izaten ikasi zun. Etxde JJ 182. Gerora moruak ia Españi osoa meneratu zuten. Manzi GPatroi 89. Gerora damutzea / alperrikan degu. Basarri 149. Lenbizi ikara eragiten dio anima guziari, ta gerora samurrerazten. "Luego". Or (in Gazt MusIx 40). Gerora jakin aal izan zan. "Después". Berron Kijote 137. Gerora, bere uts egiñaz konturaturik, Arrateko a asmau eban. Etxabu Kontu 48. Jaio zan [...] umetxo zoragarri bat, gerora aintzatsua oso izango zan Teresa Deuna. Onaind STeresa 19. Gerora asi nintzan konturatzen oso ondo zetorrela k1ima legorra neretzako. Albeniz 83.
    v. tbn. CrIc 101. Zav Fab RIEV 1907, 539. Echag 255. Azc PB 152. Iraola 123. Ldi UO 47. Aitzol in Ldi UO 6. Txill Let 118. Zait Plat 12. Anab Aprika 39. Ibiñ Virgil 33. NEtx LBB 16. BAyerbe 23.
    azpiadiera-1.2
    (Precedido de (e)ta). Después de.
    [Kanpai oiek] biziko dira zuek il ta gerora zuen izena oroitzeko. Ag Serm 365. Alako batean, etsita gerora, zerbaiten zantzua urrutira. NEtx LBB 98. Aiek, geienak, il ta gerora arte etziteken ikasi ere Saturdinoren berri. Ataño TxanKan 256.
    azpisarrerakoSense-56.2
    b) Al futuro, a un tiempo posterior; para luego. Cf. supra (4).
    Gerora nehork utziten duiana. Saug 47. Gerora ezin luza ditekeien gauzarik bada. SP Phil 464 (tbn. gerora en He 469). Ützi gabe geruala. UskLi 276 (ap. DRA ). Bethi gerora igortzen dugu harri ofritzea. Jaur 347. Gerora begira ez egotea. Arr May 179 (tbn. gerora begira en Ag G 198, Tx B II 187, Eguzk GizAuz 43, MIH 350). Gerora luzatzeka. Ldi BB 70. Gerora adi beti. "Mirando al Después". Laux BBa 130. Agoz-ago "omen"ka gerora bialduz. "Haciéndola pasar a la posteridad". Or Eus 100. Begira zagun "gerora". EA OlBe 99. Ekar dezokek bainan ez utzi gerora. Xa Odol 202. Ongi pentsatu behar litzake gerora gabe nola joka. MIH 110 (tbn. gerora gabe en Etxde JJ 166).
    azpisarrera-57
    GERORA EMAN. Prestar.
    Gerora emanagatik estaike tira yago emana baño, ta yago ermatea da usura. (199). LE-Ir.
    azpisarrera-58
    GERORA ERE.
    azpisarrerakoSense-58.1
    a) En adelante, en lo sucesivo.
    Iñoiz ez det ikusi / iñon onenbeste, / eta gerora ere / ez ikusi uste. Echag 186. Orrela ez izanenean, gerora ere motel, geza, txikia izango degu asterokoa. Ldi IL 75. Bere saioak gerora ere hobetzen aritu zen Mendiburu. MEIG V 97.
    azpiadiera-1.1
    (Precedido de (e)ta). Después de.
    Zerura juanda gerora ere, an dago S. Jose [...] Eleiza guziko buru ta patroitzat. Ag Serm 144.
    azpisarrerakoSense-58.2
    b) Al final.
    Amaika arraisku ta istillu gudatean ikusi zituna. Gerora ere etzin ondoren onik izan. Ataño TxanKan 243.
    azpisarrera-59
    GERORA ETA...-AGO. Cada vez más.
    Gerora eta geiago maitatzen nauela. Ill Pill 11. Sortu zitzaidan gerora ta otoitz geiago egiteko zaletasuna. BAyerbe 170.
    azpisarrera-60
    GERORAGOAN. "Más tarde (V-ple)" A Apend.
    azpisarrera-61
    GERORAINO (Precedido de instr.). Hasta después de.
    Ebanjeliotik Kredoa erranez geroraino. SP Phil 139 (He 142 Kredo ondoraiñokoan).
    azpisarrera-62
    GERORAKO.
    azpisarrerakoSense-62.1
    a) (V-gip, G-goi, BN-arb ap. Gte Erd 268; Dv). (Adv.). Para después. "Arbola hori landatzen dugu gerorako izan dezagun itzala (BN-arb)" Gte Erd 268.
    Gerorako irabanz andiak egitea. Mb IArg I 224. Gerorako neurri onak arzen ezpaditugu. Ib. 214. Itxi daiogun oni gerorako. Mg PAb 53. Etzaku emen galazoten gerorako biar doguna gordetia. Astar II 261. Egiñ zuten beraz patu gerorako. Gy 61. Etxeko gauza guziak gerorako zuzentzen. Arr GB 12. Zeregiña gerorako edo urrengorako utzi. Ag G 347. Gerorako lan egiten. Lab EEguna 84. Gerorako bego. Or Poem 529. Makurretatik bear da ikasi gerorako. Vill Jaink 20. Gerorako etzala ezer gelditzen. Uzt Sas 19. Gaztetan orrela azitzea edo ezitzea gerorako ez da gaizki etortzen. BBarand 34. Hitzak gerorako erein. MEIG III 123.
    v. tbn. Echag 89. Izt C 241. Lard 413. Dv LEd 230. Bv AsL 204. Itz Azald 115. Lek EunD 17. Aitzol in Ldi UO 8. Eguzk GizAuz 153. Munita 106. MAtx Gazt 66. NEtx LBB 77. Berron Kijote 28. Ataño TxanKan 157. FEtxeb 34. Albeniz 126.
    azpiadiera-1.1
    Gertaerok ain urrun, ain gerorako uste zituanez. Erkiag Arran 59.
    azpiadiera-1.2
    Izen auxe artuko dut gaurtik gerorako. Berron Kijote 212.
    azpisarrerakoSense-62.2
    b) (Adnom.). "Destiné au temps suivant" Dv.
    Nola etzeukaten gerorako itxaropenik, emen lurrean jaditxi ta lortu bear zuten beren zoriona. Ag Serm 414. Gerorako biziera antolatu. ArgiDL 131. Bein-beingo eskuz-aldatze oiek, artu-emalleen gerorako erantzun bearren arduraz egingo dira. EAEg 23-11-1936, 369. Gerorako agintza bat. Mde HaurB 99. Gerorako errukiz beterik. Ib. 73. Lehen sotik susmatu baitzuen gerorakoa. Ib. 34. Baiña gerorako errurik edo kostunbre txarrik etzait gelditu. JAzpiroz 133. Denek baitute bota gerorako hazi. Larre ArtzainE 352. Gerorako asmoak. MIH 157.
    azpisarrera-63
    GERORAKOAN. En adelante.
    Agintari oietako bati otoi egin eta muturra ere legundu bearko zitzaiola noski, gerorakoan artillerian gera nendin. AZink 109.
    azpisarrera-64
    GERORANTZ.
    azpisarrerakoSense-64.1
    a) Más tarde.
    Naiko larri ta estu samar ibili zan; gerorantz, baiña, zerbait itxura obea eban aren taiuak. Erkiag Arran 169. Beartsuago izan zan, jantruke-ta egon zalako lenengoan. Gerorantz, ostera [...] eukitsuago da. Erkiag BatB 152.
    azpiadiera-1.1
    En lo sucesivo.
    Zer izango naz ni, gerorantza? Onaind STeresa 30.
    azpisarrerakoSense-64.2
    b) Hacia el futuro.
    Ezta atzera begira beti egon bear, gerorantz baiño. Erkiag Arran 159.
    azpisarrera-65
    GERORAT.
    azpisarrerakoSense-65.1
    a) (Dv; gerulat S ap. Lrq). Más tarde.
    Hastetik erretiramenduan lakhet baduzu, gerorat maitatuko duzu. "Postea". Ch I 20, 5 (SP gero). Ez dezakete izan esperanza [...] tormentak gutituko edo eztituko direla gerorat denbora hainitzen ondoan bedere? CatLav 73 (V 45). Nik zer egiten dudan zuk ez dakizu orai; jakinen duzu ordean gerorat. He Io 13, 7. Hura untsa begiratzen badüzü, gerualat maithagarri zaikezü. Mst I 20, 5. Izan zuen gerorat bertze ume bat. Lg I 307. Hark eragin zuen Samariako hiria, gerorat Israelgo erresumako hiri buruzagia izan zena. Ib. 347. Seinale onetako aratxe urrixa erosten duenak, gerorat izanen du esnaldun ona. Dv Lab 251s.
    azpiadiera-1.1
    Al final (?).
    Baina gero ondoan eta gerorat ja gorphutzean nausitu denean [...] ezta erraz haren sendatzea. ES 180.
    azpiadiera-1.2
    En adelante, en lo sucesivo. "Dans la suite" Dv. "Par la suite" Lrq.
    Hori hala izanik ere hatsarrian, gerualat bethi hertüz juanen dira. Mst XXXI. Beranxe auhendatzen / ene haurkeria. / Batbederak hargatik / gerorat guardia. ( In Michel LPB 345).
    azpisarrerakoSense-65.2
    b) (Dv, H). Al futuro; para el futuro. "Orain egin ditakeena ez da gerorat utzi behar" Dv. "Gerorat behaturik, ayant songé, pris garde à plus tard" H. "Gauden gerorat, estemos hasta después (Darric)" DRA.
    Ezetare gerualat igor zure salbamentia. Mst I 23, 5 (SP ez luza [...] ethorkizunera, Ch ez zazula urrun egor). Gerorat konbertsionearen egortzea. Brtc 177. Beti gerorat uztea / konbertitzea. Monho 112. Bethi gerorat gibelatu dutelakotz osoki Jainkoari ematea. Dh 121. Ez beraz gerorat egon. Dv LEd 212s (tbn. gerorat egon en Bordel 200). Eztezagun gerorat igor lan hortan hastea. Jnn SBi 17. Aintzinetik zertako / ez beha gerorat? Zby RIEV 1908, 761.
    azpisarrera-66
    GERORATAGO ETA... -AGO. Cada vez más. v. GERO ETA... -AGO.
    Bainan berenaz ahulxkoa zen, eta, lo belharra pipatuz, geroratago eta buruz ahulago zohana. Prop 1901, 247.
    azpisarrera-67
    GERORAT ERE (H). En adelante, en lo sucesivo.
    Orduan hartzen duen bidea, plegua eta usantza edukitzen du gerorat ere. Ax 86 (V 59; tbn., con alguna ligera modificación, en ES 181). Gerorat ere beti atxiki ziela [debozione berhezi bat] . AR 190.
    azpisarrera-68
    GERORIK GERO...-AGO. Cada vez más.
    Gerorik gero andiagotuten ezpadira. Añ LoraS 32.
    azpisarrera-69
    GEROTAN EMAN. "Gerotan emon (V, msOch) [...], dar al fiado" A.
    azpisarrera-70
    GEROTARIK. Figura en SP, sin trad.
    azpisarrera-71
    GEROTIK (Precedido de instr.). Cf. Or Aitork 320: Ua ere aiñ azkar doa gerotik lengora, donde gero parece estar usado como sust.
    Urrun ibilliz gerotik bihurtu zen. SP Phil 307.
    azpisarrerakoSense-71.1
    (Precedido de gen.).
    Bena orai, hats har unduan, irazarriaren gerotik, ene miserikordien argian sendo zite. Mst III 30, 1 (SP tormentaren ondoan, Ch tenpesta gelditu denaz geroztik; H traduce "après, à la suite de la tempête").
    azpisarrerakoSense-71.2
    "Depuis" SP.
    Beldürrez [...] lehen plazer egiten zeizün gaizak [...] gerotik desplazer egin dizazün. Mst III 11, 2. Eta eztizü ihurk gütiago arranküra ükhen behar gerotik haren begiratzeko, eziez aitzenetik debotki adelatzeko. "Post". Mst IV 12, 4.
    azpisarrera-72
    GEROTIK GEROAGO...-AGO. Cada vez más.
    Zure berthute handiak / gerotik geroago / zergatik baitire eder / eta arraitsuago. EZ Eliç VII.
    azpisarrera-73
    GEROTIK GEROKO.
    De para después.
    Gerotik geroko luzamentuetan ebillela, eldu jakon bere eriotzako ordua. Añ MisE 236.
    azpisarrera-74
    GEROTIK GERORA; GEROTIK GERORAT.
    azpisarrerakoSense-74.1
    a) (Con o sin -ago). Cada vez más.
    Gerotik gerora abanzago zaitezten. Lç 1 Thess 4, 1 (He, Dv geroago eta gehiago, Ol areago, Ker oraindiño, IBe gero eta gehiago, Bibl gero ta hobeki). Haurrén kontua egunetik egunera augmenta eta multiplika dadin [...] gerotik gerora bere grazietarik eta dohainetarik parti diezen. Lç Ins E 5r. Altxatzen dire eta karestiatzen gerotik gerora. Volt 258s. Zeren gerotik gerora gau eta egun zure eskuak gaztigatzen baitninduen. "Die ac nocte gravata est". (Ps 31, 4) Harb 323 (Dv dorphetu). Ezta egiten baratxe, gerotik gerora, aitzinatuz eta aitzinatuz [...] baizen. SP Phil 21 (He 20 geroago eta gehiago)). Gerotik gerora gehiago zeruko sekretuen ezagutzerat. Ch III 1, 1 (SP geiago eta geiago, Mst untsa beno untsago). Othoitz dezagun othoi argi gaitzala gerotik gerora. CatLav 377 (V 182). Haren aiphua hedatzen zen gerotik gerora. TB Lc 5, 15 (Leon hedatuz baitzoan). Hastetik 26 Serora Uropatik jarraiki zitzaizkoten, eta gerotik gerorat, 31 behin, 82 geroztik eta azkenekotz 119. Prop 1906, 204.
    v. tbn. Lg II 71. Mih 142. AA III 585.
    azpisarrerakoSense-74.2
    b) (SP, Dv (-rat)). (Andar, etc.) retrasando. "Gerotik gerora luzatzea, retarder de plus en plus" SP. "Gerotik gerorat darama bere zorren pagatzea" Dv.
    Egiteko guztiak egunetik biharrera, presentetik ethorkizunera eta gerotik gerora luzatzen dituena. Ax 44s (V 28; v. tbn. 453 (V 295), 565 (V 362)). Luzatzez geroti gerora egitekoak, ardiesten du nehor herioak. O Pr 527. Komunione saindua gerotik gerora gibelatu. SP Imit IV 10, 4 (Ch gibelatzen, Mst gerualat igortia). Gerotik gerora utzi dut idaztea. Txill Let 114. Batasun bidetik, gerotik gerora ibili gabe, gogotik eta deliberatuki abiatzea. MEIG VII 163.
    v. tbn. Tt Onsa 54.
    azpisarrera-75
    GEROTIKAKO (SP (sin trad.)); GEROTIKO. Posterior.
    Ezi gerotiko begira huna, ezinago adelü profeitable bat düzü grazia handiago baten jardiesteko. "Bona postmodum custodia". Mst IV 12, 4.
    azpisarrera-76
    GEROTZAT. Para luego.
    Afera baten gerotzat uztea ez dela bazterrerat uztea. Ardoy SFran 119.
    azpisarrera-77
    GEROXE. v. geroxe.
    azpisarrera-78
    GEROZ.
    azpisarrerakoSense-78.1
    a) (G ap. A; SP, Gèze, Dv). Desde entonces, en adelante; después. "Depuis" SP. Sg. Azkue "enseguida", trad. no del todo exacta del "ensuite" de Gèze. Tr. Mucho menos frecuente que en otras acepciones. Al Norte se documenta en Dechepare, Leiçarraga y algunos autores suletinos; al Sur lo emplean, ya desde Beriayn, autores guipuzcoanos y alto-navarros (entre los vizcaínos sólo encontramos algún ej. moderno).
    Orai egun batetan zenaudela pensetan, / hanbat zuzaz amoratu, geroz nuzu penatan. E 187. Zu, anderia, ama zira birjinarik Ieinkoaren / eta geroz erregina zeru eta lurraren. Ib. 105. Samuelez gerozko Profeta guziék, eta geroz profetizatu duten guziék. Lç Act 3, 24. Hala nola iaun hark [...] bere palazioan [...] erran ükhen baiteraut [...] eta geroz konfirmatü [...] gortian. Etchart 7.1r. Leen Iaungoiko baizik etzinadena, geros zaradela gizon ere. Ber Trat 57r. Bana kanbiatu da / geroz izarretara. O Po 37. Ez lehen, ez geroz. Tt Onsa 16. Geroz ill artean bizitu zen Francisco Fernandez garbiro. Mb IArg II 334. Ez dagokit geroz zure semearen izena. "Jam". AA III 525. Itzkuntza au emen sartu zan, eta geroz badirau. Lard 11n. Denbora haietan eta geroz ere. Const 35. Ez adilla geroz orrengana sartu. Ir YKBiz 248. Euzkadiko Gudaroztea geroz eraberritu egin da ordea. "Con posterioridad". EAEg 30-4-1937, 1591. Ni, geroz, azi ta gero, joan nintzan iñoiz-edo. JAzpiroz 23. Geroz gertatuak ikusi ondoan. MEIG IX 63.
    v. tbn. Bp II 124. Ub 56. Bv AsL 153. Arr May 64. MendaroTx 117. Or Eus 313. BEnb NereA 175. Auspoa 39, 71.
    azpisarrerakoSense-78.2
    b) (AN-5vill, BN-ciz-arb-lab, S; Gèze, Dv, H). Ref.: Lrq; Gte Erd 135. (Precedido de frase relativa, generalmente más -az o -ez). Ya que. "Geroz [...] puisque" Gèze. "Hola mintzo denaz geroz [...], puisqu'il parle ainsi" Dv. Azkue da tbn. la forma yeroz que aparece en SalabBN, sin duda errata: cf. en el mismo autor gero Mt 8, 23, ib. 13, 6, ib. 21, 30, etc. Tr. e uso general al Norte; al Sur sólo lo encontramos en algunos autores guipuzcoanos y navarros desde mediados del s. XIX. Sin instrumental (con el suf. -(e)n) lo usan Etcheberri de Ziburu (Man I 124) y Harizmendi. Los meridionales lo emplean con -(e)nez (salvo algún ej. de -(e)naz en Bv AsL 130 o FIr 143).
    Badarik ere bera Augustogana apelatu denaz geroz, deliberatu dut harengana igortera. Lç Act 25, 25 (He, Dv, nola [...] bai(t), Ker, Ol ezkero, IBk, IBe -ez gero). Ezen aitzinetik erran duenaz geroz. "Car après avoir dit en premier lieu". Lç He 10, 15. Manatzen duzunaz geroz alda dadin mundutik. EZ Man II 90. Guzia den geroz Iaunaren ohoreko. Hm (in Harb ẽ, 4r). Errege zenaz geroz. Ax 423s (V 21). Horlako gauzak egiten ditutzunaz geroz, ager zakizko zeroni munduari. He Io 7, 4. Arbuiatu duzunaz geroz Jainkoaren hitza, Jainkoak gaitzetsten zaituela. Lg I 272. Badü Aita bat, denaz geroz Aita eternalaren Semia. CatLan 37. Tribunal bat hain kontsolagarria / zertako ken, alde denaz geroz? Iraultza 19. Aurkhitzen ditudanaz geroz ene baithan hortako marka guziak. Jaur 118. Gogo hunez jarraikiren dizüt, etzütüdala eñhetzen ikhusten düdanaz geroz. Ip Dial 48 (tbn. Dv; It ezkeroz, Ur ezkero). Zietan mintzo denaz geroz <ye-> zien aitaren izpiritia, eta ez ziek. SalabBN Mt 10, 20. Aitzina ethorri naizenaz geroz, ikhusten duzu ez nabilala gaztigu horren ihes. Laph 115. Orren ona zeranez geroz. Arr GB 29. Hainbertze gosta behar izatu zaionaz geroz. Jnn SBi 31. Lur beraren umeak direnaz geroz, zuzen berak dituzte. JE Bur 51. Debruaren beharretan girenaz geroz edo haren beldur. Lf Murtuts 18. Ez dautatenaz geroz eman nahi nihaurek hartuko diat! JEtchep 113. Ain goiz jeiki bear nuanez geroz. Anab Aprika 68. Berrogoi ta bi urtez gure artzain gisa / egon zarenaz geroz. Xa Odol 131. Diakronista horietakoa beti izan naizenez geroz. MEIG VII 107.
    v. tbn. (Sólo para autores meridionales): Bv AsL 208. FIr 184. Zait Sof 112.
    azpisarrerakoSense-78.3
    c) (Ht VocGr 347, Lecl, Gèze, H). (Precedido de part. más instr.). Después de. "Dès qu'il dit, hark erranez geroz" Ht VocGr 347. "Après [...] que" Gèze. Lecluse y Gèze parecen referirse a este uso.
    Hortik yalgiz geroz, zamariak pentsaraziten dirauztazu. Echaux 155. Letra haur ezkiribatuz geroz enzun dut duk de Umena ere hil dela. CartEsp 449. Gurutzean hilez geroz. Mat 207. Iaunak bere ganat deithuz / geroz zure senharra. EZ Noel 155. Hirur aldiz abisatuz geroz emenda ezpadadi. Harb 440s. Gortia jaikiz geroz bilauaren razoinak. Saug 21. Behin adinean aitzinatuz geroz, eztitutzu errazkiago manukortuko. ES 181. Zelüko izatiaren eztitarzüna gozatüz geroz. Mst III 23, 5 (SP dastaturik, Ch dastatu ondoan, Ol y Pi ezkero, Leon jastaturik). Bataiatuz geroz bekatu mortalen bat egin duanarentzat. Ub 209. Errak orai nola haizen kausitzen, / utziz geroz ohiko legea. Iraultza 13. Gelditzen zénak emén, bérzea ilasgéros, erráteko bi méza ilagátik. LE Doc 259. Hori gaiza ezagütia da jakinez geroz lürra dela gatzez, sofrez eta beste holako gaizaz betherik. "Dès qu'on sait". Ip Dial 120. Turkoek Rodese hartuz geroz, itsaso guzia beretu dute. Laph 60. Buruan hartuz geroz etzezakela barka. JE Bur 11. Behin abiatüz geroz. Const 16. Sainduek, zeruan sartuz geroz ere, ez dutela lur huntan bakerik. Ardoy SFran 314. Amatxi treinan sartuz geroz, guk behar ginituen astoak etxerat ekarri. Larre ArtzainE 84. Aro berria hasiz geroz pasa dira urteak. MEIG VII 36. (Sólo para autores meridionales): Añ CatAN 46. CatB 57. CatSal 11. Legaz 39. Or Eus 288. Zait Sof 112. SMitx Aranz 190. FIr 187. Anab Usauri 123. Izeta DirG 51.
    azpiadiera-3.1
    Una vez que.
    Bainan Maiana, bidean izanez geroz, joan zen halere aintzina Errekan-bordarat. Lf Murtuts 52. Jana, edana eta loa izanez geroz, zer behar duzue gehiago? Larz Iru 48.
    azpiadiera-3.2
    (Precedido de -t(z)eaz).
    Azeri nausiak sinetsi zuen. Mutil fidel eta ernenak erraiteaz geroz araiz! JEtchep 33.
    azpiadiera-3.3
    (Precedido de -t(z)eraz). Puestos a, una vez que.
    Zaldia igortzeraz geroz, ez ginuen pegesa batekin igortzen ahal! Lf Murtuts 42.
    azpiadiera-3.4
    (Ht VocGr, Lar, H). (Con instr., precedido de sust., adv., demostrativo, etc.). "Depuis quand, noizez geroz" Ht VocGr 411. "(Para) agora [...] onezgeroz" Lar. "Atzo ezgeroz" Ib. s.v. de, juntándose a tiempo. Sin instr. encontramos egundaino geroz en Joannateguy (SBi 134).
    Hiri hartako gizon denbora luzez geroz deabrua zuen bat. Lç Lc 8, 27. Zoinbait urthez geroz hanitz diferenzia dutela. Etchart 1.1r. Egundanoz geroz. Tt Onsa 3. Zoin Jinkoak bethiz geroz hügü [...] baitütü. Bp I 103. Gauherdiz geroz jan edo edan gabea. CatLav 246 (V 125). Persekuzioneaz geroz barraiatuak izan zirenak iragan ziren Feniziaraiño. He Act 11, 19. Elizak iraun dia bethi Jesü-Kristoz geroz? CatLan 54. Uholdeaz geroz. Dv Gen 9, 28 (tbn. Bibl; Urt -en ondoan). Urte batzuez geroz. Aran SIgn 18. Mirakuilu hortaz geroz, denbora guti zuten bizitzeko. Jnn SBi 71. 1870ez geroz aiphatua. JE Bur 25. Aspaldiz geroz mendi-erraien ikertzaleak erabili ez-dituzten tresna edo lankaiekiñ. Lh Yol 6. Oraiz geroz. Ox 78. Etxalte hoberenetarik bat izan da sekülaz geroz. Const 15. Jainkoak daki noiztiez geroz. FIr 163. Aurtzaroz geroz. Or Eus 252. Arestiz geroz. Zait Sof 59. Euskaldun guziek badakite hori, Dibarrarten kantu famatuaz geroz. Larre ArtzainE 103. Etxeparez geroz, silaben kontua izan da neurkeraren muina. MEIG IV 93.
    v. tbn. CatLuz 37. UskLiB 94. Arch Fab 151. Gy 321. CatS 78. Bv AsL 92. CatJauf 61. Barb Sup 21. Anab Aprika 99.
    azpiadiera-3.5
    (Precedido de -raz). Una vez llegado a.
    Haraz geroz ezta redenpzionerik. Tt Onsa 90. Arrazoinaren adineraz geroz. Brtc 67. Sujet handiak ere zure ziren beldur, / argumentaraz geroz ez baitziren segur. Iraultza 79. Phena hetaraz geroz ezta libratzerik. Etch 654 (tbn., con ligeras variaciones, en Bordel 189). Pariseraz geroz, hango lagunek beretzen zutela. HU Aurp 175. Huntaraz geroz, bertze batzu bagine bezala egin bagindeza? Barb Sup 183. Garatialaz geroz etzien Santa Graziako garden beldürrik. Const 31. Donibaneraz geroz, ez baita holako Pariserik, emanen zuen hor denak baginituela. Larre ArtzainE 90.
    azpiadiera-3.6
    (Precedido de -rat). Una vez llegado a.
    Filistindarren eskutarat geroz. Lg I 257. Hein baterat geroz, gizonak ez du onik. Hb Egia 62. Hartarat geroz. HU Zez 30. Adimenduzko adinerat geroz errezebitzen. CatJauf 106. Oi zer esker nasaiak / hunat geroz doazkitan bihotzari gaindika! Iratz 123. Hautarat geroz, segura zuten basa-abere gaixtoenen ezagutza egitea. Zerb IxtS 98.
    azpiadiera-3.7
    (Precedido de (e)ta).
    Bekatu egin ta geroz. Ub 11. Meza asi ta geroz ere erausian daudela. AA I 530.
    azpiadiera-3.8
    (Precedido de ablativo). "De aquí adelante, emendik geroz, geroztik (AN)" Aq 886. "(De allí) adelante, andik geroz" Añ.
    Bere eskutarik largatu zutenetik geroz. Lg I 300. Destierro kontarik geroz. CatR 7. Ordutik geroz jende asko juaten zitzaien. Bv AsL 68. Hain ziren zure begiak / haurretik geroz eztitu. Iratz 167.
    azpisarrerakoSense-78.4
    d) (Tras part. con suf. instr.). En caso de que.
    Dakielarik deebriareki pakto egiten diela, edo iakinez geroz bekatü handi bat dela. FPrS 25. Zure Semearen izenean galdatuz geroz, zer eginen ez duzu zuk, Ama ona? Dv LEd 143 (Cb Eg II 77 eskatu ezkero). Zuk nai izanez-geroz. Zait Sof 123. Aal izanez geroz, noiznai jaten zuan. Anab Poli 14. Frantzian aski barna sartuz geroz, haizu ziren arrotz horiek egoiterat. Xa Odol 172. Norbait ikusiz geroz / Hilikan abantxu / Kontzientziak badu / Zernahi meatxu. LuzKant 106. Gehiagorik ere aurkituko genuke, ongi bilatuz geroz. MEIG VII 121.
    v. tbn. Zub 26
    azpiadiera-4.1
    (Precedido de -(r)ik).
    Dirutzaren eunetiko laua emanik geroz, urtetik urtera, irabazi-ondarrik balitz. Ldi IL 98.
    azpiadiera-4.2
    (Precedido de -t(z)eaz).
    Gaizkian ez ebiltzeaz geroz / ez da gaiztoa mingaña. Xa EzinB 81.
    azpisarrerakoSense-78.5
    e) "(AN-5vill, L), por consiguiente" A.
    Zer gizon da zuen artean duena ardi bat, eta baldin au erorzen den zulo batean larunbat egunean, eztion edatuko eskua eta atrako zulotik kanporat? Zeinbat yago bada eztu balio gizon batek ardi batek baño? Geros zilegi da itea ongi larunbat egunean. EvAN Mt 12, 11s (Lç, He, TB, Ol, Leon, Or, Ker, IBk, IBe beraz; Ip, SalabBN arren, Echn bada, Ur ala bada, Ur (V) alan bada, Dv hargatik, Hual kala bada, Samper segun kori).
    azpisarrera-79
    GEROZ ETA...-AGO. "Geroz geiago, cada vez más (G-goi-to)" A EY III 348.
    Ibilliko giñake geroz geiago geren Legeko bidez. Mb OtGai III 282 (Azkue traduce "en adelante"). Geroz aulago ta malarrago. Ayerb EEs 1914, 201. Sorgin-afaria dator geroz urbillago. Or Eus 60. Neure burua berotuko nuke geroz eta geiago. Txill Let 67 (v. tbn. 30). Gizonaren bizitza geroz laburrago. Auspoa 105, 120. (ap. ELok 419) Geroz eta galtzenago. Azurm HitzB 53. Geroz ta gizatasun gutxiago. Uzt Sas 341. Zu geroz eta tontoago egiten ari zera. BBarand 7. Geroz ta estuago jartzen asi nintzan. Zendoia 53. Beroak enbido / geroz gogotigo. Insausti 251 (v. geroz ta... ib. 20).
    azpisarrera-80
    GEROZAGO. Más tarde.
    Ara bildu ziren gerozago, edatera, Kelemen eta Gergori Aita Sainduek. Or Mi 137.
    azpisarrera-81
    GEROZ GERO. Cada vez más.
    Geroz gero labur. 'Como empequeñeciéndose'. Gand Elorri 188.
    azpisarrera-82
    GEROZ GOITI.
    azpisarrerakoSense-82.1
    a) (BN-baig ap. A; Dv). Ya; desde entonces.
    Bada gerozgoiti eztira bia, bainan bai haragi bat. HeH Mt 19, 6 (tbn. Dv; He gaurgoro, Ip geroztik).
    azpisarrerakoSense-82.2
    b) (Dv, H). "Donc" Dv.
    Geroz goiti Iainkoaren Semea zara? HeH Lc 22, 70 (He beraz).
    azpisarrera-83
    GEROZKO.
    azpisarrerakoSense-83.1
    a) (SP, Dv). (Adnom., precedido de instr.). Posterior a. "Bekhatutan gogortuz gerozkoa da" SP. "Berri hori zu ethorriz gerozkoa da" Dv.
    Samuelez gerozko Profeta guziék. Lç Act 3, 24. Eta halako bekhatua --gogortuz gerozkoa-- erraiten da Spiritu Sainduaren kontrako bekhatua dela. Ax 98s (V 68). Hunialat ützüliz gerozko urthiak. Mst I 23, 2 (SP geroztiko urtheak, Ch konbertitu direla dituzten urtheak). Denbora joanez-gerozko damua ta negarra. Ub 156 (tomado casi litm. de Ax 595 (V 383)). Erituez gerozko nahasturia. FIr 184. Fabraz gerozko katalana. MIH 394n. Errenteria hazten eta zabaltzen hasi zitzaigunez gerozkoak. MEIG IX 41. Orduz gerozkoa. Ib. 41.
    azpiadiera-1.1
    (H). Posterior.
    Gerozko bere ager-aldietan. Mb IArg I 339. Gerozkoak ere itzatüren dirade. Egiat 167. Gerozko denboretan ere aritu izan dira. AA III 408. Mendi oparo oei zor die gerozko bere izaera gozatsua. Izt C 32. Gerozko lareun urtean. Lard 118. Oraingoa guztiz obra gerozkoagoa da. Aran SIgn 4. Gerozko gertakizunak. "La experiencia posterior". EAEg 17-1-1936, 826. Gerozko damurik gabe jokatu nai izatea. Txill Let 40. Gerozko beste argitaraldi askoei. Gazt MusIx 73. Gerozko "estrukturalismoak". MIH 194.
    azpisarrerakoSense-83.2
    b) (Adv.). Después de ello. "Jorik khendu duzu etxetik, gerozko ez uste izan itzuliko dela, vous l'avez chassé de la maison après l'avoir battu, dès lors ne pensez pas qu'il revienne" Dv.
    azpisarrera-84
    GEROZKOAN.
    azpisarrerakoSense-84.1
    a) (G ap. A; H). En adelante; posteriormente.
    Eta gerozkoan beti-beti berari jarraitzeko asmo biziarekin geratu ziran. Lard 386. Batzuek gerozkoan zalanzan jarri zuten. Aran SIgn 52. Gerozkoan, guztiok dakigu edo erraz iger dezakegu. MEIG III 44.
    azpisarrerakoSense-84.2
    b)
    Orduraño gerozkoan gure Jaunak bere errukionez erakutsi ziona. ' Hasta entonces'. Aran SIgn 29.
    azpisarrera-85
    GEROZKOETAN. En adelante.
    Gerozkoetan etzioten Dabidi joaten utzi. Lard 204.
    azpisarrera-86
    GEROZKOTZAT. Para el futuro.
    Ez gerozkotzat [haurrek] behar duten guzia, ez; bainan hastapena, erroa. HU Zez 147.
    azpisarrera-87
    GEROZTANIK (Añ, H; gerozdanik H; geroztenik H). Desde entonces. "Después acá" Añ.
    Galdu zuen argi ark oso ibiltea, eta geroztanik bakan dabill izarretan. Lar SAgust 11. Bataioan artu zuena, eta geroztanik bera serbitzera agindua dagoena. CatBurg 10.
    azpisarrera-88
    GEROZTIK.
    azpisarrerakoSense-88.1
    a) (G, B, BN, S, Sal, R; Volt 9, SP, Urt I 7, Ht VocGr 347, Lar, Aq 857 (AN), VocS, Añ, VocBN, Dv, H; gerozti S; geroztikan H). Ref.: A; Lrq.
    A partir de entonces, en adelante, en lo sucesivo; después. "Depuis" SP y VocS. "Después acá" Lar y Añ. "Depuis lors. [...] ne se dit que pour le temps passé" VocBN. "Hori geroztik gerthatua da, cela est arrivé postérieurement" Dv. "Geroztik kalako lanik etzakala egin (Sal)" A.     Tr. De uso muy frecuente al Norte, ya desde Leiçarraga, y en proporción algo menor entre los guipuzcoanos; en textos vizcaínos sólo encontramos algunos pocos ejs. modernos (Erkiag Arran 114, Gand Elorri 113, Onaind STeresa 111).
    Geroztik [...] enegana ethor zedin. "Depuis". Lç Act 22, 12. Geroztikan idekia dago Parabisua. EZ Man I 129. Geroztik esparanzaz hazi / dut neure maitakaria. O Po 42. Geroztik munduak hura akometatzen zuenean etzuen trabu garabik. SP Phil 124. Bainan, geroztik, bertze hitzkuntzek zeinek bere izenak hartu zituzten. ES 390. Geroztik zer mudanza izatu da han? CatLav 417 (V 199). Geroztik agertu izan zaioela Jakoberi, ondoan berriz Apostolu guziei. He 1 Cor 15, 7. Galdua naz ni geroztik eternidade guzi-guzirako. Mb OtGai III 20. Jesu-Kristok geroztik agertu duen botherea. Lg I 198. Geroztik berak dirade arimaler jauzten. Egiat 256. Geróstik gaude segúro, datorréna datorréla: ezperén, kálte dá ta peligro. LE Ong 21v. Geroztik diosala ere etzion gogotik egiten. AA II 111. Ideki zaindan ene arimako begiak, eta geroztik ez nuen batere dudatu. MarIl 72. Zeñari geroztik itsaso illa deritza. Lard 21. Segur da geroztik bizitze hobea eramanen dudala. Dv LEd 228. Geroztik eztira arren biga, bena aragi bat bera. Ip Mt 19, 6 (tbn. Leon; Lç gehiagorik, He gaurgoro, Ur onezkero, Dv, HeH geroz goiti, Ol arrezkero, IBe aurrerantzean). Geroztik adiskide aundi agertu zana. Bv AsL 175. Geroztik anitz urtez elgarrekin lan berean aritzen gira. HU Aurp 157s. Ez nintzan haren izenaz orhoituko, aitak ez balaut geroztik aiphatu. JE Bur 19. Asko ikusia naiz, geroztik, nere bizitza luzean. Ag G 209. Jabearen eskutikako doai edo emaitza bezala artu zuan, ta geroztik bere gurutza Goiko atsegiñen itxaropenakiñ bazeraman. Lh Yol 9. Deskantsuan bizi da geroztik. Barb Sup 40. Berezitasun au [...] geroztik ere ondo zaindu zuten. JMB ELG 24. Geroztik apika egin diñat egaldi aundiagorik. Or QA 51. Geroztik, [...] Larrunen izan da oraino ermitau bat. Zerb Azk 45. Urtziaren izena aaztua izan da geroztik. Vill Jaink 22. Geroztik, zer bideak etzituen eginak! Ardoy SFran 213. Buruntza mendi onek orain badauka, geroztik egiña, gurutze luze eta aundi bat. Alkain 39. Gure artu-emanak len bezela jarraitu bazuten ere, geroztik erdi-zapuztu giñun osaba-illobak. Ataño TxanKan 214. Geroztik ez nuen behin ere ikusi. Etchebarne 120. Lelo hori atertu gabe entzun daiteke geroztik. MEIG VI 68.
    azpisarrerakoSense-88.2
    b) (Lecl, Dv, H). (Precedido de instr.). Desde que, después de que. "Goan denaz geroztik, depuis qu'il est parti" Dv. "Hilez geroztik" Ib. Tr. Al Sur sólo lo hallamos en textos guipuzcoanos a partir del s. XX. Es usado sobre todo tras part. más -(e)z; con -(e)naz lo emplean Leiçarraga, Etcheberri de Ziburu (Man II 94), Haramburu (342), Mihura (49), Etchahun (268), Goyhetche, y entre los meridionales T. Aguirre (Uzt 17) y Txillardegi (in MEIG I 260), ambos con la forma -(e)nez. Hallamos un ej. de -t(z)eaz geroztik en Etchebarne (144).
    Baina fedea ethorriz geroztik, ez gara gehiagorik pedagogoren azpian. Lç Gal 3, 25. Sarthu naizenaz geroztik eztuk ene oinei pot egitetik gelditu. Lç Lc 7, 45 (IBk -tuz geroztik; He sartu denetik hunat, Dv sarthu denetik, Ol, Ker sartu danetik, IBe sartu naizenetik). Franziako berririk nik ezin jakin dut zure señoriari gastigatuz geroztik. CartEsp 464. Desondratu baituzue argiratuz geroztik. EZ Man I 86. Ni zuri hanbatetan emanez geroztik. Harb 375. Sanktifikatuz gerostik. Gç 118. Zainak hedatu eta egotziz geroztik. ES 396. Jesu-Kristok fundatu zuenaz geroztik orai artean. CatLav 57 (V 37). Hori zen hirurgarreneko aldia Jesus agertu zitzaiena bere dizipuluei hilletarik biztuz geroztik. He Io 21, 14. Haren bihotza zurearekin bat egiñez geroztik. Mih 68. Gorphütz bat eta arima bat Birjina Maria gloriosaren sabelian hartüz geroztik. CatLan 36. Aphezküpütüz gerozti. Etch 606. Zuenaz gerostik sehaska kitatu. Gy 310. Behin trebatuz geroztik. Dv Lab 247. Gauza horiek erranez geroztik, urtheak eta urtheak iragan baitire. Elzb PAd 11. Rusoak erhautsiz geroztik. JE Bur 116. Athea idekiz geroztik. Lf Murtuts 6. Arratsak bazterrak ilunduz geroztik. Ardoy SFran 63. Joana duzu mende erdia apez espostuz geroztik. Larre ArtzainE 334. Euskal literatura hasi zenez geroztik. MIH 83. Hitz egiten ikasiz geroztik. Ib. 239.
    v. tbn. SP Phil 253. INav 135. Ch I 13, 3. Monho 72. Hb Esk 107. ChantP 326. Bordel 201. Elsb Fram 75. Zby RIEV 1908, 287. Arb Igand 144. A Ardi 60. Ox 77. Etcham 35. PierKat 45. Iratz 13. Zerb Azk 111. Etxde JJ 139. Anab Poli 119.
    azpiadiera-2.1
    (Tras part., sin instr.).
    Hala dabiltza arimak mundua egin geroztik. EZ Man I 119. Ordean hek ethorri geroztik, aldaratzen zen eta hastantzen jentillen ganik. He Gal 2, 12 (v. tbn. 2 Tim 2, 4, He 10, 2).
    azpiadiera-2.2
    (Volt 2, Lar, H). (Con instr., precedido de sust., adv., demostrativo, etc.). "(De un año) acá, urte batez geroztik" Lar. "(Para) ahora ya, onez geroztik" Ib.
    Zeinei erakutsi ere baitu bere burua bizirik bere pasioneaz geroztik. Lç Act 1, 3 (tbn. Dv; He -ren ondoan, Ker nekaldi-ostean, IBk e IBe -ren odoren). Egundaiñoz geroztik. Mat 54. Hirur hogoi urthe baino geiagoz geroztik. SP Phil 145. Jondoni Marthiako Bestaz geroztik. CatLav 359 (V 173). Samuelez geroztik ondoren-ondo mintzatu diren profeta guziek. He Act 3, 24 (Lç Samuelez gerozko). Batasun hortaz geroztik. Monho 130. Nitaz geroztik, harat ganak, hek ere, badire bertze zonbait. Barb Leg 134. Orduz geroztik. Or Eus 411. Eraneunez geroztik ez degu jan. Anab Poli 64. Bere aldakuntzak izan ditu Aiherrak nik ezagutu nuen denboraz geroztik. Larre ArtzainE 288. Harez geroztik. MEIG III 87.
    v. tbn. JesBih 389. Zby RIEV 1908, 606. JE Bur 14. TAg Uzt 162. Zerb Azk 95. Mde Pr 158.
    azpiadiera-2.3
    (Precedido de -rat). Después de llegar (ir, venir, etc.) a.
    Hura zerurat geroztik / lurrean egona. EZ Man II 196. Errexago da etxean bakharrik egotea ezen ez kanporat gerostik bere buruaren ungi begiratzea. Ch I 20, 2. Mundura gerostik / zuen lehen aldikotzat / ikhusten omen zaldi bat. Gy 273.
    v. tbn. Hb Esk 101.
    azpiadiera-2.4
    (Precedido de ablativo) "De aquí adelante, emendik geroz, geroztik (AN)" Aq 886. "(De allí) adelante, andik geroz, [ge]roztik" Añ.
    azpiadiera-2.5
    (Precedido de -raz). Una vez llegado a.
    Eta hortaraz geroztik, zerk urrunduko du bekhatutik? Dh 51. Orduan, fraiden eskuetaraz geroztik, adio arthaldea. Elzb PAd 73. Mattiuren eskuraz geroztik pilota, / deuser beha hobeki ez daiteke josta. (In Zerb Azk 112).
    azpisarrerakoSense-88.3
    c) (Dv, H; gerozti S ap. Lrq). (Tras frase relativa más -az o -ez). Ya que. Tr. Propio de la tradición septentrional.
    Gorputza eta bizitzea ezarri dituenaz geroztik. mat 297. Saindu dohatsuak gure ararteko direnaz geroztik. EZ Man II 191. Gauza hauk hunela direnaz geroztik. Ax 83 (V 57). Laudorio emaillen eginbidea denaz geroztikan [...] mintzatzea. ES 155. Ontasun guziak zure ganik heldu direnaz gerostik. Ch III 40, 4. Ez da gizon hori Jainkoa ganikakoa, halaz eta sabathoa begiratzen ez duenaz geroztik. He Io 9, 16. Zeru-lurren jabea / zarenaz geroztik. Monho 72. Ez duenaz geroztik deusere galdetzen. Hb Esk 127. Marketsa zenaz geroztik xakur hura [...] nekez zitakela loth ardier. JE Bur 19. Hola nahi duzunaz geroztik, hola egina izan dakizula, Ganix. Zerb Ipuinak 330. Bekatuaren herrestoa kentzen ahal zuenaz geroztik. Ardoy SFran 201.
    v. tbn. Harb 16. SP Phil 34. Arg DevB 130. Gç 60. CatLav 230 (V 117). UskLiB 51. Dv Lab 142. Elzb PAd 62. Arb Igand 91. Iratz 185. In SMitx Aranz 226. Barb Sup 82.
    azpiadiera-3.1
    (Tras part. más (e)z).
    Ur mota berak izanez geroztik han eta hemen [...] nolaz ez zuken gutartean laketago. JE Bur 156.
    azpisarrerakoSense-88.4
    d) (Dv, H, A). Por consiguiente. "Donc" Dv. "An eongo da geroztikan [= 'beraz']" (G-bet, comunicación personal).
    Berari zor zioat / nere osasuna, / geroztik uste diat / derala laguna. It Fab 46. Geroztik bigarren izen hori trufa liteke. Hb Egia 130. Arrotzetaik [kobratzen 'tuzte tributoak], erresponditu zuen Pedrok. Jesusek erran zion: Geroztik humeak libre dire. Echn Mt 17, 25 (Ip arren, Hual kola bada, Samper segun kori; en las demás versiones beraz). Nai ta naiez au da, geroztik, Eleiza. Inza Azalp 91. Serora-gei zonbait? dautazu eginen: Ez [...]. Hiruak hiru sintsa, geroztik? Are gutiago. JE Ber 67. Geroztik billebaiketa ori yai-egunez egin baditeke [...] nik yaia autsi nuela diozue, gizon osoa sendatu nuelako? Ir YKBiz 314n.
    azpisarrerakoSense-88.5
    e) (Tras part. más -(e)z). En caso de, si.
    Alde gisa batetarik / konsideratuz gerostik. Gy 193. Jendiak farra egingo luke / jarriz geroztik begira. Tx B I 123. Bidak maitatuz geroztik elgar, bakarzka zendako bizi? Xa Odol 211.
    azpiadiera-5.1
    (Precedido de -t(z)eaz).
    Heriotzeko orena / ez ahantz burutik, / segurragorik ez da / sortzeaz geroztik. Bordel 108. Ostatuetan berant egoiteaz geroztik, hobe laiteke miletan Bezperetara sekulan ez ethortzea. Arb Igand 144. Hiltzea segurra dugu / behin sortzeaz geroztik. Xa EzinB 44.
    azpisarrera-89
    GEROZTIKAGO (Dv). Desde más tarde.
    Bizkitartean obra saindu hori, gorago aiphatu dugun moldean, geroztikago abiatua da. Prop 1876-77, 339.
    azpisarrera-90
    GEROZTIKAKOAN. En adelante, en lo sucesivo.
    Eta geroztikakuan kristau garbi ta ona izandu zan. Bv AsL 221.
    azpisarrera-91
    GEROZTIK APAL. Desde entonces.
    Ez baitzuten ohoin heiek saria baizik bildu! / Geroztik aphal behingo ziren omen ixildu. Ox 187.
    azpisarrera-92
    GEROZTIKO (SP, sin trad.); GEROZTIKAKO (H) (Adnom.; precedido de instr.). Posterior a. "Gure herrirat bihurtzeaz geroztikakoa da" H.
    Hainitz urthez geroztiko botuaren ondoan. SP Imit I 11, 5. Juramentu hitzak, ordean, zeiña legeaz geroztikakoa baida, Semea bethierekotz saindu eta perfek dena du ifinitzen pontifotzat. He He 7, 28. Undar konfesioniaz geroztikako bekatiak. CatLan 150. Apaizaren Komunioaz geroztikakoa. AA II 47. Gau-erdiz geroztikako lehen oilar-kantua. Barb Leg 25. Ezkonduz geroztiko urtetan. Etxde JJ 162. Cisneros Kardinalaz geroztikoa. Lek SClar 120.
    azpisarrerakoSense-92.1
    (Precedido de -(e)n).
    Hainitzek kondatzentuste Iainkoa gana itzuli diren geroztiko urtheak. SP Imit I 23, 2 (Ch konbertitu direla dituzten urtheak, Mst ützüliz gerozko, Ol onbidera-ezkeroko).
    azpisarrerakoSense-92.2
    (Precedido de ablativo).
    Letrango billera artatik geroztikakuak. Bv AsL 159. Ordutik geroztikako guztian. Ib. 178.
    azpisarrerakoSense-92.3
    Posterior. "Ez da geroztikako berririk, il n'y a pas de nouvelle postérieure" Dv. "Geroztikakorik nehork eztu iakin" H.
    Iskiribuak gazteagoak eta geroztikakoak direla. ES 100. Geroztikako asiki guziak. Hb Egia 142. Geroztiko, Italian sartu bitarteko gauzarik eztakigu argiro. Bv AsL 133. Haur denborako eta geroztikako zenbait hitztorio. Elzb PAd 10. Geroztikako zenbeitekin nahastekatuak. JE Bur 8. Hezur xuxentzen bazakien, geroztikako edozein Daunatuk baino hobeki. Barb Sup 171. Erro onen gaiñean eraiki izan dira geroztikako aurrerapenak. Vill Jaink 156. Geroztikako berri aundirik / ez nuke emango baiña. Uzt Sas 54. Neke, lan ta oñazea izan dek nere geroztikako bizitza. Ataño TxanKan 143. Broussain, Hiriart-Urrutytarrak eta geroztikakoak. Larre ArtzainE 223. Gaztarokoak dira, ez geroztikoak. MIH 245. Barandiaran jauna izan dugu geroztikakoek gidari. MEIG III 56.
    v. tbn. Lab EEguna 93. JMB ELG 64n. Mde Pr 218. Geroztikako: HU Aurp 110. CatJauf 27. Zerb Azk 75. Etxde JJ 27. MAtx Gazt 27. Uzt Sas 54.
    azpisarrera-93
    GEROZTIK HONA. Desde entonces a ahora.
    An arkitzen da [gorputza] geroztik onara. Mb IArg II 302. Geroztik hunat hanbat aldiz komuniatu dut. Dh 220. Geroztik hunat irauten du. JesBih 388. Geroztik hunat pasatzen dixit / bihotzian zonbait pena. Bordel 65. Geroztik unat gure Españiyan / ez degu plagarik falta. Auspoa 97, 53. Geroztik hunat asko gora-behera gertatu dire. HU Aurp 54. Geroztik hunat ez baita deus baldi nezakenik. JE Bur 110. Nahiz geroztik hunat euskarazko Imitazione hoberik moldatu den. Zerb Azk 60. Geroztik huna nai bezala / ni senarrak ibilki nau. Mattin 99. Geroztik unat gure Españian / ez degu plagarik falta. Auspoa 97, 53. Geroztik hunat eduki nauzu / zure geriza goxoan. Xa Odol 83. Zer aldatu da geroztik hona? MIH 231.
    v. tbn. Geroztik hunat: Dh 220. Bordel 65. Arb Igand 62. JE Bur 110. Ox 161. Etcham 198. Zerb Azk 60. Xa Odol 83.
    azpisarrera-94
    GEROZTIK HONAINO. Desde entonces a ahora.
    Geroztik oneraño / dabil alarguna. Tx B 29.
    azpisarrera-95
    GEROZTIK HONUNTZ. Desde entonces a ahora.
    Gaur zeñek esan geroztik onuntz / egiñ dizkigun kaltiak. Auspoa 63-64, 451. Geroztik onuntz sortu geranak. Auspoa 79-80-81, 285.
    azpisarrera-96
    LEHEN EDO GERO; LEHENTXEAGO EDO GEROXEAGO. v. lehen.

    gero

    gero
    << 2 gel 0 / 0 gerra >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper