OEH - Bilaketa

1017 emaitza edan bilaketarentzat

Sarrera buruan (31)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
garraztasun.
sense-1
1. (c. sg. A; Urt I 95, Lar, VocCB , Dv, H), garratztasun, garratstasun (SP, sin trad.), garraxtasun (H).
Severidad, rigor (sobre todo en textos septentrionales); amargura, acritud, aspereza. "Desabrimiento, aspereza" , "austeridad", "aspereza", "acerbidad" Lar y Añ. "Acrimonía, aspereza y severidad en el reprehender" Lar. "Dureza, firmeza" VocCB . " Garraztarzun handirekin eskerrak galthatzen zitit, je demande avec grand rigueur qu'on me rendre grâce (AR)" H. Tr. Documentado en todos los dialectos desde el s. XVII. Garraztasun es la forma más extentida. Emplean garratztasun los autores labortanos del s. XVII, Larreguy, Maister (garratztarzün ), Astarloa (II 103), Añibarro (LoraS 125), y Jauretche (estos dos últimos junto a garraztasun ). Hay además garratstasun en Mihura y Pouvreau (en éste junto con garratztasun ) y garratstazun en Arambillaga (III 12, 4). En DFrec hay 4 ejs.
Sentituren du iustuak ere garratztasuna, / bekhatuen satisfatu ez baldin badu pena. EZ Man I 81. Heriotzearen garratztasunik, borthiztasunik [...] eztakidan kontra. Harb 90. Amorioak manamenduei bere garratztasuna eztitzen [baiteraue] . Ax 487 (V 314). San Bernardo [...] zen hersia eta garratztasunez bethea haren gobernuaren azpian iarten zirenen aldera. SP Phil 183. Konsidera zazu, beraz, Jainkoaren ontasuna eta garratztasuna; haren garratztasuna erori izan direnen alderat eta haren ontasuna zure alderat. He Rom 11, 22. Garratztarzün handi bateki eskerrak galthatzen zitit. Mst III 9, 2 (Ip xehetarzün). Garraztasun handienarekin punitu. Brtc 221 (v. tbn. en contexto similar Lg I 260 garratztasun y Mih 22 garratstasun). Elizatik atelekatzen zituala garraztasun andiarekin. AA I 528. [Jainkoak] bekhatore gogortuen kontra erakhusten duen garraztasuna. Dh 258. Justizia dibinoaren garratztasuna. Jaur 396 (152 garraztasuna). Hotzen garraztarzünez ez axolik izateko. "Les rigueurs du froid" . Arch Gram 93. Gaztiguaren garraztasunetik ezagutzen bada zeinen handia zen gaizkia. Dv LEd 127. Gosetea heldua da bere azken garraztasuneraino. Prop 1876-77, 110. Pentsamentu gaiztoak, geiegi ta naikoa garraztasun emoten dabie. Ag Kr 121. [Aizkide onak]gozatzen dausku gustiz oparo / bizitza-garrastasuna. GMant Goi 81. Oñazeak beren garraztasun guzian yasan. Ir YKBiz 500n. Maitasunak ez al ditu ba garratztasun oiek gozatuko? ABar Goi 27. Auzi andi oni beronen garraztasuna kendu. Eguzk GizAuz 76. Gaiztoaren eta okerraren garraztasuna. "Amaritudinem malitiae atque nequitiae" . Or Aitork 398. Bizitzaren laburrak [...] uzten digun [...] garraztasuna. Vill Jaink 117. Erkiagaren Lekeitio, gertaleku atsegina izanik, sugerik gabeko paradisua da garraztasunik sumatzeko. MEIG II 101.
v. tbn. Ch IV 7, 2. CrIc 47. JesBih 449. IArt Itzald II 38. Enb 98. Alz Ram 128. Arti MaldanB 218.
azpiadiera-1.1
(Pl.). Prácticas de austeridad, penitencias, mortificaciones; penalidades. "Sévérité, âpreté. Zer dire zure penitentziak? Ez ditutzu oraino jasan mortuko sainduen bizitzeko garraztasunak! [...] les austérités de la vie des saints" Dv.
Neurria ez idukiz baruretan, disziplinetan, ziliziotan [...] eta garratstasunetan. SP Phil 318 (He 319 eta bertze austeritatetan). Garratztarzünen batenere lotsarik etzünükiala. Mst I 21, 5. Zenbait egun [...] baruretan, garraztasunetan iragatea. Dh 209 (v. tbn. 172). [Yesusek] guztizko garraztasun ta lotsakizun andiak ikusi bear izan zituzan. EL2 217s. Egun osoak jan ez edan gabe, gorphutza odoleraino azotatuz [...]. Hoinbertze garraztasunek ethendu ziotzaten indarrak. Laph 41.
v. tbn. Zby RIEV 1908, 415.
azpiadiera-1.2
Aspereza (ref. a un sonido).
Errea bere garraztasunagatik zakur letra esan oi da. Cb EBO 22.
sense-2
2. Acidez; amargor. " Garraztasun, qualité de ce qui est brûlant, âcre, etc. au goût" H. " Garraxtasun, aigreur, acidité" Ib.
Beazunaren garraztasun miña. Lard 459. Edan eziñda garraztasunok. AB AmaE 36. [Sagardoaren patsari] karea nastuaz, garraztasuna kendu egin bear zaio. EEs 1916, 269. Lurreko eztiak berez darama garraztasunaren azia. Ag Serm 378. [Estebeteen] loditasuna, koipetasuna, garraztasuna eta garbitasuna igartzea. "Acidez" . EAEg 28-12-1936, 667. Barruko asetasunak edo garraztasunak esnatu eban Pernando. SM Zirik 19. [Lur gaziaren] garraztasunak. Ibiñ Virgil 87.
v. tbn. Erkiag BatB 196.
garraztasun
<< 2 gargaila 0 / 0 garraztu >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper