Harremana

    OEH - Bilaketa

    1017 emaitza edan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (31)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    farre.
    tradizioa
    Tr. Usado sobre todo por autores meridionales, al Norte lo hallamos en CartEsp (farraz ), en Etcheberri de Ziburu (un solo ej. de farra egin en Eliç ), Duhalde (126 farren (gen. pl.)), Duvoisin, Hiribarren (farraz ) y Goyhetche (farra-eragile ); parra en Lafitte y Xalbador (parra eragin ). En vizcaíno es general barre, que se encuentra también en el alavés Lazarraga, en Larramendi (en un sermón que refleja el habla azcoitiana) y en Urruzuno. En guipuzcoano alternan farra, farre, far y parre, parra, par ; farra es en este dialecto la forma más frecuente hasta finales del s. XIX, pero en el XX parra , y sobre todo parre , son las variantes más usadas. En alto-navarro aparece farra en la octava de Miguel Suescun. En DFrec hay 22 ejs. de barre, uno de barra, 2 de far (egin), 3 de farra, 7 de farre, 4 de par, 3 deparra y 9 de parre.
    sense-1
    1. (G, AN; Añ (G, AN), H), barre (V, AN-gip, Sal; Lcc, Lar, Añ, Dv, H), parre (V-m, G-azp-goi; H), farra (G, AN; Lar, Añ, Dv, H), parra (G; Dv (G)), barra (Sal, R-uzt; Ht VocGr, Dv, H), par (G-to), far (G-bet). Ref.: A (barre, barra, far, farra, parra, parre); Iz Als y ArOñ (barre), R 286, To (parra); Etxba Eib (barria); Elexp Berg (barre).
    Risa. "Carcajada" Añ. "Saltar la risa, barreak urten" Ib. "Farra, [...] burla" A. Tr. De uso gral. al Sur desde mediados del s. XVIII. Al Norte lo hallamos en Duvoisin (en su trad. de Cardaberaz) y en Lafitte. v. irri.
    Iñoiz malkoak oi dira farra baño gozoagoak. GavS 13. Gaur legezko gauetan / nastatuten dire / txede grabe artian / jolas eta barre. Ulib (in FrantzesB II 36). Ez dau Jaungoikuak ontzat emoten lagunaren lotsarizko ta santidadiaren kontrako barrerik. fB Ic II 179. Burla eta farrak. It Fab 89. Farra eta iroi. Dv LEd 168 (Cb Eg II 93 farra eta burla). Far ark kanpo aiek guziak berritu eta edertzen zituela. Arr GB 51. Esaera aiekin Jenobebari farrak irten zion. Ib. 56. Farra gozoan, esanaz, "agur". Aran SIgn 214. Ai ze barrea! Azc PB 94. Barre guztiak iges egin eben gizategitik. Ag AL 129. Ala diyo, farra ezin gorderik. Iraola 21. Zai ote daukat Zabaletako atarian parre pixka baten bitartez baimena emateko? Ag G 150. Ezpañetan iguin parrea zutela. Ib. 230. Barreari eutsi eziñik. Urruz Zer 92. Parrea itsaskorra baita, gainerako guztiak karkarkar ari ginan. A Ardi 132. Barreari gogoz ekin eutson. Or Tormes 89. Ollua ostu ebanak etxekandriari barre bategaz itandu eutson. Kk Ab II 146. Zoro-parra. Lek EunD 49. Jende etsaiak arentzat irri ta parra du. Or Eus 33. Bainan parra eta josteta horien gatik, lanho bat jautsi zitzaioten begieetarat. Lf Murtuts 45. Ezpaiñetan parra zeriola. Or QA 166. Ta ez eutson emon ba barreak, beretzat ekarririko osagillea alan ikustean? Bilbao IpuiB 227. Ahora dator barrea, / ezpainetara irria. Arti MaldanB 226. Irria edo parra agertzen zitzaionean, ortzak zuri-zuri. Anab Aprika 30. Ez zan izan barre gitxirako [...] jakiñ ebenian autu au. Etxba Ibilt 462. Parre gaiztoz. NEtx LBB 144. Betargi pozez farre samurra / amari dautsazu jarri. Ayesta 81. Gaur ori pentsatzen jarrita, parrea irteten zait. BBarand 177.
    sense-2
    2. (En exprs. advs.).
    Txorijak mozollua erabilli oi daben lez, irri ta barre erabillen gixajua. Kk Ab I 25. Koiñatak esan zuan / ala erdi farra: / Akabo Jaunak ointxe / gure mutilzarra. And AUzta 148.
    azpisarrera-1
    FARREA EDUKI. Contener la risa.
    Leberin zaarrak barrea euki eziñik, "baietz gizona", erantzun eutsan. A BeinB 76.
    azpisarrera-2
    FARREAK FARRE EGIN.
    Zertzeladak esan-ala, barreak barre egin zituen, gozaro egin bere. Erkiag Arran 57.
    azpisarrera-3
    FARRE-ALGARA (barre-a. V). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. Carcajada, risa.
    Zure gaurko farre-algarak negar-malko ugarietan biurtuko dira. Ag Serm 357. Parre-algaretan zeudenai kopeta lañotu zitzaien. Ag G 101. Arek egiten dabez barre algarak alkarri begiratuta. Kk Ab I 56. Emaztiak barre-algara gozuak egitten euzan. Altuna 79. Parrealgara-artean. TAg Uzt 60s. Heien begietan nabaitzen nuen... farre algara handi, isil bat. Mde Pr 130. Barre-algara baten, kontau eutsezan Juanitori euren apaskada guztiak. Bilbao IpuiB 162. Pizti guztiak barre-algaran eta dantzan asten zirean. Ib. 153. Barre-algaraz zutik egon eziñik. Ib. 44. Esku soinua amaitu orduko, barre algarak hasi ziran bazter guztietatik. Osk Kurl 177. Errekasto biurria, barre algaraz joian. Azurm (in Gand Elorri 203). Egundoko parre-algaratan lertzen naiz. NEtx LBB 117. Sekulako parre-algara egiten du. Insausti 70. Gogoz --eta batzuetan parre-algaraz-- irakurtzen dira ipui guztiak. MEIG II 91. Orduko donostiarrei parre-algara lasai eta axolakabea eragin nahi zienez gero. MEIG III 54.
    v. tbn. Barre algara: AB AmaE 443. A BeinB 91. Ag Kr 34. Erkiag BatB 68. Parre-algara: NEtx LBB 203. Par-algara: Anab Poli 101.
    azpisarrerakoSense-3.1
    (-algarada).
    Eta Peruk barre-algaradea. Alzola Atalak 38.
    azpisarrera-4
    FARRE-ALGARAKA. A carcajadas.
    Barre egiteutsien, barre algaraka ta adarra jo gañera galanto. Ag Kr 144. Emakumak asi ziran barre algaraka ta ezin egon zutunik be. Kk Ab II 78. Karkar da karkar, barre algaraka asi yakon Petra Erramoneri. Bilbao IpuiB 121. Zitalkiro barre algaraka ziarduala. Erkiag BatB 29. Ingurukoak barre algaraka lagauaz. Etxabu Kontu 181.
    v. tbn. Barre-: Otx 147. Parre-: Ibiñ Virgil 90. Far-: Berron Kijote 46.
    azpisarrerakoSense-4.1
    (barre algarazka).
    Buruak jaso eta barre algarazka hasten dira danak. Osk Kurl 212.
    azpisarrera-5
    FARRE-ANTZ. Sonrisa. v. irrifarre.
    Betiko begirada biguna, ondo espanetako barre-antz gozoa. Ag Kr 220. Parre-antx gozo batek ezpaintxoak argitu dizkio. "Una dulce sonrisa". Ldi BB 46.
    azpisarrerakoSense-5.1
    (Seguido de art., con valor adv.).
    Seaskan esna, guzion yardun ta ots arteon, beti parre-antxa, beti yaramon-eske. Ldi IL 18.
    azpisarrerakoSense-5.2
    (Con egin).
    Nere ezpaiñetatik ez da inkik ere aterako berorren gauzeri far-antza egin naiean edo. "Donaire". Berron Kijote 229.
    azpisarrerakoSense-5.3
    (farre-antzean, sonriendo).
    Besarkatzen du onek parre-anzian diyola: [...]. Aran SIgn 94. Esan eban morroiak barre-antzean. Ag AL 56. Denda batera joatia duro faltsuakin. Dendariyak begiratuko diyo far-antzan. Iraola 74. Parre antzean, aoa belarrietaraño zabalduaz. Ag G 264. --Orixe agure umorekoa! --egiñez jarraitzen zaizka bideari par-antzean atzetik begira apur bat egonda. Mok 4. Ixil-ixilik zegoen herri bateko plazan, parre-antxean. MEIG I 59.
    v. tbn. Parre-antzean: Etxde JJ 53. Barre-a.: Ag AL 56. Barre-auntzean [sic]: Bilbao IpuiB 144.
    azpisarrerakoSense-5.4
    (farre-antzeko).
    Ta, pozaren-pozez barre antzeko bategaz agiñak erakusten ebazalarik. Bilbao IpuiB 127.
    azpisarrera-6
    FARREAREN FARREZ. De pura risa. Cf. A (s.v. ito): "Barrean barreak itoten ibilten dira orrek, gangarrok (V-m)".
    Maripak barrean barrez ezeutsan ezer erantzun al izan. A BeinB 69. Barriaren barrez ara bere begijak negarrez zittuzalarik. Otx 147. Barrearen barrez ito bearrik egozan. Bilbao IpuiB 188. Eta artu diru guztiak eta anka nik. Baña laster atrapau ninduan, ezin neban bizkor egin barrian barrez eta. Gerrika 37.
    azpisarrerakoSense-6.1
    Barriaren barriaz tripa guztiya minduta geratu ziran.Kk Ab I 121. Barrearen barreagaz ia arraiñek urtetan eutsela. Bilbao IpuiB 37.
    azpisarrera-7
    FARREARI EMAN. Ponerse a reír.
    "Adio nere botoiak" esan, ta farrari eman zion. Cb Eg III 390. Au aditzen zegoanak beregan farrari eman zion. Lard 18s. Uezabak emon zetsan barriari. SM Zirik 13. Ni zer erantzun ez nekila ikusi niñunean, alai parrari eman zion bereala. Ataño TxanKan 15.
    v. tbn. Parreari e.: Zab Gabon 34. Parrari e.: Bv AsL 137. JAIraz Bizia 7. Ugalde Iltz 64.
    azpisarrera-8
    FARRE-ARIN.
    Aitortzen dut-eta far-ariñ xamar, geixko noski, ibilli naizela. "Confieso que he andado algo risueño". Berron Kijote 227.
    azpisarrera-9
    FARRE-BURLAN. Burlándose.
    Ala diyo Kintuak far-burlan: --Onek, kaieko portalia baña buru aundiyagua dik. Iraola 102.
    azpisarrera-10
    FARRE-EGILE (El) que ríe. "Barregilla (V-ger), barregille (Vc, R-uzt), risueño" A.
    Barre-egile sinhes-gogor hoiei, gauza bat erranen nieke nik. Osk Kurl 169 (178 far-egileak). Bat beti negarrez ari zena, bestea berriz beti farrez. [...] farregilea hartuko genduke lagun. MIH 139.
    azpisarrera-11
    FARRE EGIN (Aq 774, Añ; barre e. V, R-is; Lcc, Mic, Lar, Añ, H; farra e. G; Lar, Añ; barra e. Ht VocGr, A). Ref.: A (barre, farra, farre); Iz R 303; Etxba Eib (barre eiñ); Elexp Berg (barre e.). Reír(se). "Sonreírse, farra piska bat egin" Lar. "Burlarse de alguno, farre egin (AN)" Aq. "Barragitea, rire" Ht VocGr. Tr. De uso gral. al Sur, se documenta desde Lazarraga; al Norte sólo hallamos un ej. en Etcheberri de Ziburu. El uso del complemento en caso dativo es general. El complemento en caso instrumental aparece en unos pocos autores guipuzcoanos, que, en general, emplean también el dativo: Aguirre de Asteasu, Iturriaga (Fab 83), Beovide (AsL 142), Arrue (May 68) y Etxaide.
    Nik barre dagidanean, zu tristerik. Lazarraga 1186v. Ene gañean etsaiek / Farrarik <Sarraric> eztagiten. "Supergaudeant". EZ Eliç 326. Nafarroan hirri, Bizkaian barre, Probinzian farra egiten zaiela onelako ta alako hitzen batzuei? Lar Carta a Mb 280. Oraiñ nik ere zuzaz farra egingo det. AA III 575. Ez pensau barre egiteko dala. fB Ic II 178s. [Yesus] kondenadu eben, asko ta askok irri ta barre egin, [...]. Añ EL2 218. Ez da zer farrik egin, irakurtzalleak. It Fab 90. Ori esango balitzakio gizadiari, karkar barre egingo leuke. Echta Jos 131. Zeri egiten diozute parre? Ag G 229. Eztezazula orrelakorik esan, barre egiñ ezteizuten. Urruz Zer 111. Barre egin neban neure artean. Or Tormes 25. Denari farra egiñez / dirade jostatu. Yanzi 202. Ango barre egin-bearra! Bilbao IpuiB 107. Eta parre egiñaz esan zioten: [...]. And AUzta 83. Par egin-naia etorri zitzaidan. Anab Aprika 90. Aren kontura parra egiten zuten. Salav 68. Far egin zion Don Kijotek Santxoren izketako graziari. Berron Kijote 213. Farra egiten duenak, negarra ez du urruti. EZBB I 117. Ikusi zuanean gauza serioa zala, parre egiteari utzi. BBarand 82. Barre egiteko moduen geratu giñan. Gerrika 37. Ez dute gaizki farre egin behar ondorengoek. MIH 173.
    azpisarrerakoSense-11.1
    (Con egin elidido?).
    Badate, eta farra, lo eta josta nendin? "¡Posible! ¿Río, y duermo, y quiero holgarme?" Suescun 5. Lenago guri farre, / oraiñ oien txanda. Auspoa 97, 103.
    azpisarrerakoSense-11.2
    Zenbait far egin niyon / kontutxo zar arri! (1877).Frantzes II 97. Beok [...] amaika far egiten dute. Sor Bar 98. Arranondotarren lepotik barre andiak egiñaz. Ag Kr 170. Martiñek barre asko egin eban jazoera guztiakaz. Echta Jos 112. Ezeban bakaldunak barre gitxi egin eurok entzutian! Otx 143. Agureak barre gaiztoa egin ondoren, [...]. Erkiag BatB 33. Arrokeriazko barreak egiten zituen. Erkiag BatB 105. Amaika barre egin genduan! Etxabu Kontu 37. Makiña bat par egin zuan jendeak. JAzpiroz 118.
    azpiadiera-2.1
    Erlijiñoaz par eta iseka egiten zutenak. Etxde JJ 21.
    azpisarrera-12
    FARRE EGINARAZI. Hacer reír. v. FARRE ERAGIN.
    Lelotzar itxurak egiñaz jendeari par egiñarazteko. Etxde JJ 173 (v. tbn. 192). Aiton gizajo onen bizkar jolas ta par egin-araziz txanponak irabazi nai badituk. Ataño TxanKan 17.
    v. tbn. Par eginarazi: Or Eus 50. Anab Poli 81.
    azpisarrerakoSense-12.1
    Far ederrik egin eraziko digu jauregian.Mde Pr 116. Zaldunaren itxura txarrak gero-ta far geiago egiñerazten zien andere aieri. Berron Kijote 46. Bertsorik bikañenak baño par geiago egin-arazten ziguken olako itxura gabeko batek. Ataño TxanKan 106.
    azpisarrera-13
    FARRE-ERAGILE (El) que hacer reír. "Farra-eragille (Gy), bouffon, farceur, qui fait rire" Dv.
    Farra-eragille bat zen behiñ-batean / Bankero dirutsu baten mahaiñean. "Un rieur". Gy 155. Giza-seme far-eralleen itz engañagarriak. Ant JesBi 157. Gertaera zorrotzak, ateraldi parreragilleak. Muj PAm 7. Epimarka, antzerki par-eragileen erakusmeneko idazlea. Zait Plat 17. Arabian ba omen da landare parreragille bat. Landare onen aleak txikitxiki egin da norbaiti artu arazten bazaizkio, ondoren parre-eragiten omen diote. EgutAr. (ap. DRA) Guretako bat barre eragille ona zan. Etxabu kontu 12. Bazituan ateraldi par-eragille oso patxadakoak. AZink 136.
    azpisarrera-14
    FARRE ERAGIN (Añ (s.v. truhanear), H (+ farra e.); barre e. V-gip; H). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. Hacer reír.
    Ipui farra eragitekoak. VMg XI. Far eragiteagatik bakarrik esaten dituelako aitzakiarekin. Gco II 16. Farra eragiten du gizon beldurtiak. It Fab 126. Eragin ditzadan farrak. Xe 231. Malkoak bota arte, / eragiñaz barre. AB AmaE 246. Far eragiten dirazula? Iraola 29. Ez eiguzu barre eragin emakume. Bilbao IpuiB 101. Peruk barre eragiteraiñoko kili-kiliak eukazan barruan. Ib. 44. Enparantzan umeak jolasean ipiñi ta jendeari naikoa barre eragin be bai. Etxabu Kontu 32.
    v. tbn. Mde Pr 163. Barre eragin: Mg CO 22. fB Ic II 178. Ag AL 128. Itz Azald 111. Echta Jos 110. Noe 111. Enb 163. Otx 123. Bilbao IpuiB 222. Parre e.: Mg CC 105. Ag G 311. Or QA 66. Etxde JJ 161. Txill Let 99. Zait Plat 49. MEIG III 123. Farra e.: AzpPr 62. Par e.: Echag 221. Alz Txib 96. Anab Poli 96. Zait Plat 17. Parra e.: AJauregi EE 1885b, 215. Inza in Jaukol Biozk VII. Tx B I 152. Xa Odol 311.
    azpisarrerakoSense-14.1
    [Irakurgaitxu] errazak, barru gitxidunak, geienak barre batzuk eragitekuak ixanik. Kk Ab I 3s.
    azpisarrera-15
    FARRE-ERAGINGARRI. Que produce risa.
    Ipuin loirik edo berba barre-eraginkarri nasairik esan. Añ EL2 146. Ipuin farre-eragingarri bat asmatu dut... farrez hiltzekoa gero. Mde Pr 73.
    azpisarrera-16
    FARRE-GANGAR. Carcajada, risa. v. FARRE-ALGARA.
    Barre gangarrak / daukez zantarrak [andreak] . Azc PB 107. Zergaittik orrek barre gangarrok? Zoraturik ago-ala? Echta Jos 290.
    azpisarrera-17
    FARRE-GAZKIL. Carcajada, risa. v. FARRE-KARKARA.
    Zer barra gazkilak egiten al tion ene karten leitako tenpran, astakeria ekustan tionez. Mdg 129.
    azpisarrera-18
    FARRE-IRRI. (parre-i. G-to ap. A; barre-i. V ap. A; Añ). Risa; sonrisa. "Parruri (G-goi-to), sonrisa" A. v. irribarre.
    Esan zioten / far irriarekin: [...]. It Fab 126. Aditu omen zien / beren erregua, / far-irria egiñaz. Ib. 58. Estali bearrean, irten eta farra-irrian beste anaiai esan zien. Lard 10. Bere farra-irrizko begiakin. Arr GB 57. Pozezko farra-irri batekiñ. Ib. 109. Parra-irri gozoz agurtu ziran. Ag G 41.
    v. tbn. Alz Bern 66 (far irri goxoz). Ta biok etorriko gaituzue berriz par-irritan. Or Mi 121. Par-irriz eman dio. "Sonriente". Or Eus 373. Par-irria zeriola azaldu zan. TAg Uzt 253. Orok gutzaz par-irri egingo ditek. Etxde AlosT 74. Etxekoentzat lotsa ta auzokoentzat ziri-esan eta par-irri-gaia ugari emango zukeana. NEtx LBB 19.
    v. tbn. Par irri: Tx B II 44. Alz Ram 74. Basarri 5. Gand Elorri 130. Parre-i.: SMitx Aranz 55. Erkiag Arran 81.
    azpisarrera-19
    FARRE-IRRIKA. Sonriendo.
    Beorzaiak par-irrika esan zun: [...]. Or Mi 47.
    azpisarrera-20
    FARRE-IRUDI. Sonrisa.
    Par-irudiyen bostekua eman / baño beiratu zorrotza. Tx B I 169. Zubiburu par irudi bat gabe, apika emakume arrek Miren gogoratu ziolako. JAIraz Bizia 26.
    azpisarrera-21
    FARRE-ISEKA. Risa burlona.
    Par-iseka par-isekaz ta maxioa maxiobidez erantzuten etzekien. Etxde JJ 26.
    azpisarrera-22
    FARRE-KARKAILA. "Barrakarkilla (Sal, R-uzt), carcajada estrepitosa" A.
    azpisarrera-23
    FARRE-KARKARA. Carcajada. "Barrigarkara (R), carcajada" A. v. FARRE-ALGARA.
    Orrelako ateraldien agirian, parre-karkara erreza jaurtitzen zuen ostatuan zeudenak. TAg Uzt 204. Ua parre-karkarari eutsi-eziña! Ib. 64.
    azpisarrera-24
    FARRE-KARKAIXA, FARRE-KARKAXA, FARRE-KARKAXADA. Carcajada, risa. v. FARRE-ALGARA.
    Barre karkaxaz. AB AmaE 201. Barre karkaxada bat egiñik. Ib. 222. Barre karkaixa zoroa. Erkiag Arran 50 (v. tbn. BatB 30 y 52).
    azpisarrera-25
    FARRE MURRITZ. Sonrisa. v. irrifarre.
    Parra-murritzean begiratu omen zion. Goñi 48. Amak par murritz batekin erantzun. Or QA 194 (v. tbn. 41 y 196). Biederman joku jostagarria bai litzan par murritza egiñez. Lab SuEm 205. Gu izketa ortan asten giñanean, beti par murritzez egoten zan. JAzpiroz 153. Algara lasaia egiteko besteren farremurritzaren bizkarretik. MIH 367.
    v. tbn. Par murritz: Zait Sof 165. Parramurritz: Lek (ap. DRA).
    azpisarrera-26
    FARRE MURRIXKA. Dim. de farre-murritz.
    Apaizen bizkar parre-murrixka egiñaz. NEtx LBB 169.
    azpisarrera-27
    FARRE MURRIZKA.
    Zortzikoa ateratzen asi par murrizka. "Sonriendo". Or Eus 20.
    azpisarrera-28
    FARRE-NEGAR. Risa y llanto.
    Maiteki estutu, musu eman, par-negar biak batera egin. MAtx Gazt 19.
    azpisarrerakoSense-28.1
    (Uso adv.).
    Ta ama gaixoak par-nigar ari zun. Or Mi 142.
    azpisarrera-29
    FARRE PISKA. "Sonrisa, farra piska" Lar.
    azpisarrera-30
    FARRE-PURRUSTADA. Carcajada, risa. "Bere aurrian egon arren, barre purruztadiak" Etxba Eib s.v. purruztadia. v. FARRE-ALGARA.
    Noizik-beiñean barre-purrustada batzuk egiñaz. Bilbao IpuiB 125. Eta gu, barre purrustadaz ta pozik. Gerrika 241.
    azpisarrera-31
    FARRE-PURRUSTADAKA. A carcajadas.
    Asi ziran guztijak barre purrustadaka. Kk Ab I 25. Barre purrustadaka artu eben agure zimela. Ib. 27.
    azpisarrera-32
    FARRE-SAMUR. De risa fácil, risueño. "Barre-samur (Vc), propenso a reírse" A. "Parra-samur (G-goi)" Ib.
    Gizaki potzoloak parre-samurrak izan oi dira. A Ardi 132.
    azpisarrera-33
    FARRETAN EGIN. Reírse mucho. (En contextos exclamativos). v. FARREZKO (b).
    Barretan egingo dau, barriz, nik asmauriko arrintzukera barrija jakin dagijanian! Otx 159. Astoarena kontau euskunian, barretan egin genduan, barretan...! Bilbao IpuiB 19.
    azpisarrera-34
    FARRE-TXIRRINTA. "Barra-txirrinta (R), tentación de risa" A.
    azpisarrera-35
    FARRE-UZIAN, FARRE-UXIAN. Sonriendo.
    Jenobebak farra-uxian aurrari laztan gozo bat emanaz, esan zion. Arr GB 63.
    azpisarrera-36
    FARRE-XIRRI. v. FARRE-ZIRRI.
    azpisarrera-37
    FARREZ (Lar, H; parrez G-azp-to; barrez V-m-gip; Lar, Añ, H; farraz Lar, Dv, H; barraz R-uzt). Ref.: A (barraz, barrez, parrez); Etxba Eib (barrez); Gketx Loiola 33; Elexp Berg (barrez). "Descalzarse de la risa, hirriz, farrez ito" Lar. "Farra est usité en Labourd dans cette seule locution: irriz eta farraz egotea, faire des grands éclats de rire" Dv. "Barrez lertu (G), barrez gizendu (V), desternillarse de risa" A. "Barrez itxo, morir de risa" Etxba Eib. Tr. De uso general al Sur; al Norte lo encontramos, en la var. farraz, en CartEsp, en Hiribarren y en Duvoisin (LEd 161); tbn. en Mirande, que emplea farrez y parrez (Pr 308).
    Nik negar dagidanean, zu zaoz barrez. Lazarraga 1186v. Edo nafinzu barrez sekulako. Ib. (B), 1153vb. Mundu guztia farraz baitago arzaz. CartEsp 460. Donsuaen etsean duztiok barrez, deungeaenean negarrez. RS 96. Berbeetan edo barrez dagoala. Cap 95. Farrez orregati / Inperioko kortea. FProsp 45s. Barrez ta atsegiñez ta pozik daudenak. Lar SermAzc 55. Santuak farraz eranzun zion. Cb Just 47. Asi zan farraz. AA III 490. Dagoz zubei burlaz eta barrez zabal zabalik. Astar II 38. Yaun gehienak ondotik badioazko, itsurat, hirriz eta farraz. Hb Egia 135. Baietz esaten baldin / badit erdi farrez. Bil 48. Farrez zoratzen dago / txakur gizajua. Noe 22. Barrez da algaraz. Ag AL 128. Parrez lertzen ari ginan. A Ardi 90. Jende guziya dago / gaur zueri farrez. Yanzi 150. Atxo guziak ditu parrez urrarazten. Or Eus 124. Jakesen lepotik farrez. Mde Pr 140. Errodrigoren itzak parrez artu zuana. NEtx Antz 55. Guk esteak bota genizkin parrez. Ataño TxanKan 98. Bera parrez asi zitzaidan. BBarand 43. Nire begixek ikusi egiten dabe eta barrez amaitzen dot. Gerrika 38. Loreak parrez ari ziren buruak belar tartetik agertuz. MEIG IX 104.
    azpisarrera-38
    FARRE-ZANTZO. Carcajada, risa. "Barre-santzo (Vc), carcajada estrepitosa" A. v. FARRE-ALGARA.
    Yabea begira / barre zantzoz. Zav Fab, RIEV 1907, 540. Ujuiak emendik, barre-santzoak ortik. A BeinB 78.
    v. tbn. A Ardi 33 (parrezantzo). Egin ebazan barre zantzo zolijak. Echta Jos 109. Barre santso baten dagoz eurai begira. Kk Ab I 58. Euren barre-zantzoetara kaleko jente guztia ara batzen zan. Or Tormes 29. Barre santsuak egiten eutsoezan emakuma arek. Kk Ab II 78. Barre santzo zabalak entzuten dira baserriyetan. Ib. 159. Barrendik datozen par-zantzo ta abotsak entzun bitez. Lab EEguna 98. Itxastarren barre-zantsuak / txo arek edan baitaruak! Laux AB 91. Ja, ja, ja! Barre-santsoa ta txaloak ugari izan zirean maian egozanen artean. Bilbao IpuiB 71. Da danok barre zantzuek baño besterik ez genduen egiten. Gerrika 165.
    azpisarrera-39
    FARRE-ZANTZOKA. Riendo a carcajadas.
    Barre-santzoka edo algaraka eukazan mandazaiñak beren entzule guztiak. A BeinB 51. Matxin Kaixku-k barre santsoka iñuan: [...]. Kk Ab I 54. Barre-santsoka estandak egin biar ebezan. Ib. 69. Ama ikusieran bidera urten eutsan barre zantzoka. Otx 172. Barre zantzoka aritzea. Zait Sof 174.
    azpisarrera-40
    FARREZ-FARREZ (parrez-parrez G-azp; barrez-barrez V-gip). "Sonriente, con la sonrisa puesta. Neska ori beti barrez-barrez dago" Elexp Berg.
    Lope ondo ardaoz betea, barrez-barrez. Ag AL 164. Gizontxo bati barrez barrez begira egozala. Ag Kr 190. Aora begira egon zaizkit parrez parrez. Ag G 318. Parrez-parrez egi aundiak esan zituan. Muj PAm 9. Erantzun zetsan Matxinek barrez-barrez. SM Zirik 109.
    v. tbn. Barrez-barrez: Etxba Ibilt 487. Parrez-parrez: Mok 11. Lek SClar 138.
    azpisarrera-41
    FARRE-ZINKA (barra-zinka R-uzt). "Carcajada" A. "Barrazínka, risotada" (R-uzt) Iz R 286.
    azpisarrera-42
    FARRE-ZINKAKA. "Barrazinkaka (R-uzt), a carcajadas" A.
    azpisarrera-43
    FARRE-ZIRRI, FARRE-XIRRI. "Parrazirri (G-to), sonrisa. Gogoz egiten duenean, parra da; baiña lege bat egiten duenean, parrazirria (G-to)" A. "Parrezirri (G-to), sonrisa" Ib.
    Berari begira ta parre-xirriz zeukana konturatu zen bat-batera. Ugarte Obaria 56.
    azpisarrera-44
    FARREZKO.
    a) De risa; acompañado de risa.
    Neskatillak sarri urteten dabee bentanara, berso zikiñak entzun ta barrezko eskerrak emotera. JJMg BasEsc 125. Barrezko algarak. AB AmaE 345. b) (En la expr. barrezkoa egin 'reírse mucho' (en contextos exclamativos)). v. FARRETAN EGIN.
    Ak egingo yauk barrezkua, ire lepotik, tenteltzar ori! Otx 159.
    azpisarrera-45
    FARRE-ZOROKA.
    Diabrukeri au ikusi eben bilbotar zarrak barre-zoroka asten ixan yakuz berau aitatu dogun aldi guztijetan. Kk Ab I 121.

    farre

    farre
    << fantasia 0 / 0 festaliar >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper