Harremana

    OEH - Bilaketa

    1017 emaitza edan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (31)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    fantasia.
    tradizioa
    Tr. No se documenta en la tradición vizcaína (aunque sí en el alavés Lazarraga) ni suletina.
    sense-1
    (SP), fantesia (Urt II 110).
    Fantasía, imaginación. "Fantaisie" SP.
    Ezen baldin norbeitek uste badu zerbait dela, deus eztelarik, hark bere fantasiaz bere burua enganatzen du. "Fantaisie". Lç Gal 6, 3. Zeren kopla partitzen den fantasia sendotik, / Zein ederrik ezin ethor baitaite ene flakotik. EZ Man II 3. Etzaitezila beraz asalda kanpoko fantasiak gatik. "Alienae phantasiae". SP Imit III 6, 3. Urtainen kontra jarri / bainaiz fantesian; / horixe asmatua / nadukan etxian. Mattin 142. Lilurazko mundu aparta [...] ez zen herriko legea edo etxeko nagusi, heurak heuren fantasiaren gisa moldatutako krapitxoko legea baizik. Lasa Poem 117.
    azpiadiera-1.1
    (Lcc, H), fantesia (VocBN, H), pantasi (G-azp ap. Gketx Loiola), pantesi. Presunción, vanidad. "Deshincharse, fantasia bagea" Lcc. "Vanité, orgueil" VocBN . "Apariencia, facha, vistosidad, lucimiento, presunción. Itza zarrakin esan dezadan: ugolo oiek pantasi aundirik etzeukaten. Orren prantaxiak [sic] jazteko!" Gketx Loiola. . Tr. Usado por autores meridionales ya desde Lazarraga, al Norte lo hallamos en unos versos de finales del s. XVIII, Hiribarren y Bordel.
    Onezkero fia ze zatez, / ez artu fantasiarik, / ezkon bazatez, eongo zara / ardia legez mansarik. Lazarraga 1173v. Bere laztanaz ze beukaike / sekula fantasiarik. Ib. 1182r. Nai deban orduetako / andia dakar fantasia. Ib. (B)1204r. Fantasiarik estagizula / Serafin eskojituak. MPortal 45s. Aristokratek duten fantesia / jarri nahiz plazerian / bitoriaren erdian, / guzientzat nausi Frantzian. Iraultza 109. Uztegiko Argiña / bertsolari piña, / ba daukak fantasia / konbeni adiña. Izt Po 73. Asto bat, zamatua / guztiz erlikiaz, / zijoan iñon ezin / kabiz fantasiaz, / zergatik, zutenean / jendeak ikusten, / belauniko ziraden / bereala jartzen. It Fab 123. Eziñ esan diteke / zeukan fantesia, / ez ere errikoak / zien enbidia. Ib. 107. Bainan batzuk ba dute / mila fantesia, / beren baitarik heldu / zaiela grazia. Bordel 75. Etxetan ere ez da hainitz fantesia, / Kanpo ala barnetan kixkil lan guzia. Hb Esk 75. Gaztedanik banuen / Beti fantasia, / Bertute bat nuela / Parerik gabia. LuzKant 65. [Aizkolari] biyak igualak izan balira / emango zuten itsusi, / puska gañian ez du ibilli / bestiak aña fantasi. EusJok 93. Ixilldu gabe beti ari zan / izanik mingaiñ zabala, / diru-pantasi izugarriyak / nunai jotzen zituala. Ib. 134. Fantasietarako / joan zaio gogua. Noe 69. Jesusek nai eztuela beztimendurik / eta ere gutiago fantasiarik. A Aezk 230. Tabernatikan atera eta / makillarekin zan asi, / anaiak ere okabillakin / bazuen naiko pantasi. Tx B I 180 (Interpr?). Alaxe, ixillka [esan zidan], cocktail tartean bizitzea pantesi gauza ez dalako. JAIraz Bizia 27. Ainbat pantasi ez du, / ez, eiztari onak. Olea 191. Asi zan, krik-krak, krik-krak, eta kanpora agiña. Larri nintzan. Ez nuan pantasi aundirik. JAzpiroz 171.
    v. tbn. MendaroTx 404. Fantesia: Auspoa 97, 26.
    azpiadiera-1.2
    (Ht VocGr 359), fantesia (S ap. Lrq ; Gèze, H).
    Capricho. "Fantaisie, oldea, fantasia. Je ferai suivant ma fantaisie, egiñen dut ene oldearen arabera" Ht VocGr. "Fantaisie, caprice" Gèze. Tr. Propio de la trad. septentrional, al Sur hallamos algún ej. seguro en Yanzi y Salaverria.
    Zeren buruan sarthu baitzait fantasia bat, konplitu behar dut fantasia hura. 'Capricho'. Ax 51 (V 33). Zure fantasiaren arabera ezpaituzu hau edo hori galdegiten. Ch IV 15, 3. Egun oroz munduaren gogara egiteko itsutuki erortzen gare haren lege hirrigarrienetarat, haren fantesia guzietarat. Mih 90. Nere oldez duda gabe / Bizia nik neramake / Billkuia hobe batean: / Baiña ene zorigaitzetan, / Toki huntako nausiak / Bertzelako ditu bere fantesiak. Gy 280. Gizona kondenatu galeretarako, / fantasia gaistoak / hori egin dako. Bordel 141. Erakusten dabiltza / daukaten graziya, / aragiyak ageri / oien fantasiya. Yanzi 157. Bere amets guztia izaten zan ardo-puska bat edan eta gero mutur-joka ibiltzea. [...] beti pantesi ori izaten zuan, esanaz: --Atzo eman zizkat alakori ederrak, neronek ere artu nizkian baña! Salav 33. Suma ederra gastatuia du / bere fantesi hoietan; / seinalea da, dirua ere / izan behar du sobretan. Mattin 66. Fantesia poxi bat ahal doako Eskualdunari ere eleka ari denean: baten hitz-erdika, bertzean hitza doblatuz, aditza noiz ken eta noiz ezar. Lf ELit 238.
    azpiadiera-1.3
    Aspaviento.
    --Idiki zan aoa bestela... eta pantasi aundiak egiñaz monja bildurtzearren gerritik bera zintzilika zeukan laban aundia atera zuan zorrotik. Sorarrain Lili 113 (ap. DRA).
    azpiadiera-1.4
    Fantasiak asko badu mando lapurrak; / Laur zangoak trepel eta juntetan hurak. "Il a une allure très-fantasque ce fripon de mulet." ChantP 88.
    azpisarrera-1
    FANTASIA HUTS. "Pantesi utsa, presumidilla" (BN-baig) Satr VocP. "Nexka ori prantaxi [sic] utsa da" Gketx Loiola (s.v. pantasi).
    azpisarrera-2
    FANTASIAZKO. a) Fantástico, imaginario.
    Servet-en imajinazione deabrukeriazkoak, zeinek atribuitzen baitrauka Iesus Iaunari dibinitate fantasiazko bat. Lç Ins G 3v.
    b) Fantasioso.
    Segur naiz gizon horrek [=Schuchradt-ek] ez duela bere golkoa hustu eta baduela oraino hainitz erakaspen berri jalgi ez duenik. Fantesiazko artikulu batez kitzikatu gogo dut; bere onetik atera-razten badut, joka nezake miresgarriak jaliko dauzkula. Lf ELit 264s.

    fantasia

    fantasia
    << eztitsu 0 / 0 farre >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper