(
SP);
fantesia (
Urt II 110).
Fantasía, imaginación.
"Fantaisie"
SP.
Ezen baldin norbeitek uste badu zerbait dela, deus eztelarik, hark bere fantasiaz bere burua enganatzen du.
"Fantaisie".
Lç Gal 6, 3.
Zeren kopla partitzen den fantasia sendotik, / Zein ederrik ezin ethor baitaite ene flakotik.
EZ Man II 3.
Etzaitezila beraz asalda kanpoko fantasiak gatik.
"Alienae phantasiae".
SP Imit III 6, 3.
Urtainen kontra jarri / bainaiz fantesian; / horixe asmatua / nadukan etxian.
Mattin 142.
Lilurazko mundu aparta [...] ez zen herriko legea edo etxeko nagusi, heurak heuren fantasiaren gisa moldatutako krapitxoko legea baizik.
Lasa Poem 117.
azpiadiera-1.1
(Lcc, H),
fantesia
(VocBN, H),
pantasia
(VP;
-i G-azp ap. Gketx Loiola),
pantesi.
Presunción, vanidad.
"Deshincharse, fantasia bagea"
Lcc.
"Ostentación"
VP
75r.
"Arrogancia"
Ib. 76v.
"Pantasia iduki, fanfarronear, blasonar"
Ib. 76v.
"Vanité, orgueil"
VocBN
.
"Apariencia, facha, vistosidad, lucimiento, presunción. Itza zarrakin esan dezadan: ugolo oiek pantasi aundirik etzeukaten. Orren prantaxiak [sic] jazteko!"
Gketx Loiola.
.
Tr. Usado por autores meridionales ya desde Lazarraga, al Norte lo hallamos en unos versos de finales del s. XVIII, Hiribarren y Bordel.
Onezkero fia ze zatez, / ez artu fantasiarik, / ezkon bazatez, eongo zara / ardia legez mansarik.
Lazarraga 1173v.
Bere laztanaz ze beukaike / sekula fantasiarik.
Ib. 1182r.
Nai deban orduetako / andia dakar fantasia.
Ib. (B)1204r.
Fantasiarik estagizula / Serafin eskojituak.
MPortal 45s.
Aristokratek duten fantesia / jarri nahiz plazerian / bitoriaren erdian, / guzientzat nausi Frantzian.
Iraultza 109.
Uztegiko Argiña / bertsolari piña, / ba daukak fantasia / konbeni adiña.
Izt Po 73.
Asto bat, zamatua / guztiz erlikiaz, / zijoan iñon ezin / kabiz fantasiaz, / zergatik, zutenean / jendeak ikusten, / belauniko ziraden / bereala jartzen.
It Fab 123.
Eziñ esan diteke / zeukan fantesia, / ez ere errikoak / zien enbidia.
Ib. 107.
Bainan batzuk ba dute / mila fantesia, / beren baitarik heldu / zaiela grazia.
Bordel 75.
Etxetan ere ez da hainitz fantesia, / Kanpo ala barnetan kixkil lan guzia.
Hb Esk 75.
Gaztedanik banuen / Beti fantasia, / Bertute bat nuela / Parerik gabia.
LuzKant 65.
[Aizkolari] biyak igualak izan balira / emango zuten itsusi, / puska gañian ez du ibilli / bestiak aña fantasi.
EusJok 93.
Ixilldu gabe beti ari zan / izanik mingaiñ zabala, / diru-pantasi izugarriyak / nunai jotzen zituala.
Ib. 134.
Fantasietarako / joan zaio gogua.
Noe 69.
Jesusek nai eztuela beztimendurik / eta ere gutiago fantasiarik.
A Aezk 230.
Tabernatikan atera eta / makillarekin zan asi, / anaiak ere okabillakin / bazuen naiko pantasi.
Tx B I 180 (Interpr?).
Alaxe, ixillka [esan zidan], cocktail tartean bizitzea pantesi gauza ez dalako.
JAIraz Bizia 27.
Ainbat pantasi ez du, / ez, eiztari onak.
Olea 191.
Asi zan, krik-krak, krik-krak, eta kanpora agiña. Larri nintzan. Ez nuan pantasi aundirik.
JAzpiroz 171.
v. tbn. MendaroTx 404. Fantesia: Auspoa 97, 26.
azpiadiera-1.2
(Ht VocGr 359);
fantesia (S ap. Lrq
; Gèze, H).
Capricho.
"Fantaisie, oldea, fantasia. Je ferai suivant ma fantaisie, egiñen dut ene oldearen arabera"
Ht VocGr. "Fantaisie, caprice" Gèze.
Tr. Propio de la trad. septentrional, al Sur hallamos algún ej. seguro en Yanzi y Salaverria.
Zeren buruan sarthu baitzait fantasia bat, konplitu behar dut fantasia hura.
'Capricho'.
Ax 51 (V 33).
Zure fantasiaren arabera ezpaituzu hau edo hori galdegiten.
Ch IV 15, 3.
Egun oroz munduaren gogara egiteko itsutuki erortzen gare haren lege hirrigarrienetarat, haren fantesia guzietarat.
Mih 90.
Nere oldez duda gabe / Bizia nik neramake / Billkuia hobe batean: / Baiña ene zorigaitzetan, / Toki huntako nausiak / Bertzelako ditu bere fantesiak.
Gy 280.
Gizona kondenatu galeretarako, / fantasia gaistoak / hori egin dako.
Bordel 141.
Erakusten dabiltza / daukaten graziya, / aragiyak ageri / oien fantasiya.
Yanzi 157.
Bere amets guztia izaten zan ardo-puska bat edan eta gero mutur-joka ibiltzea. [...] beti pantesi ori izaten zuan, esanaz: --Atzo eman zizkat alakori ederrak, neronek ere artu nizkian baña!
Salav 33.
Suma ederra gastatuia du / bere fantesi hoietan; / seinalea da, dirua ere / izan behar du sobretan.
Mattin 66.
Fantesia poxi bat ahal doako Eskualdunari ere eleka ari denean: baten hitz-erdika, bertzean hitza doblatuz, aditza noiz ken eta noiz ezar.
Lf ELit 238.
azpiadiera-1.3
Aspaviento.
--Idiki zan aoa bestela... eta pantasi aundiak egiñaz monja bildurtzearren gerritik bera zintzilika zeukan laban aundia atera zuan zorrotik.
Sorarrain Lili 113 (ap. DRA).
azpiadiera-1.4
Fantasiak asko badu mando lapurrak; / Laur zangoak trepel eta juntetan hurak.
"Il a une allure très-fantasque ce fripon de mulet."
ChantP
88.