(AN, BN ap. A
; Urt I 110, HtVocGr 386, Lar, ArchVocGr, VocBN, Gèze, Dv),
emaatu (Lar),
emetu (V, AN, L ap. A
; Urt, Añ, H),
emeatu (Lecl). Calmar, apaciguar, aplacar, suavizar."Commitigare, [...] balakatu, mantsotu, emearazi, emarazi, emetu"Urt IV 449.
Tr. Documentado en la tradición septentrional y en el alto-navarro Lizarraga; hay ejs. occidentales del siglo XX. Emetu sólo lo emplea Mirande (Pr 153).
Io badeza dardoaz ere gorputzaren erditik, / Ainguruiak bano oboro ez larrake gaizkirik, / Bana dardoa ematurik, zauri' ere sendoturik, / Bere graziaz ezarteintu elgarreki baketurik. E 129.
Itsaso gaiztua ematu. LçAdv ** 5r.
Orain zaio bere bihotz urgullua ematu. EZNoel 113.
Etzaitzala zenbait egunez ikhus, eta agian bitartean hotztuko da eta ematuko. Ax 290 (V 193).
Etzuela handik aitzina arnorik edan behar, edo edanen zuena, ongi ematurik eta urtzuturik. Ib. 406 (V 264).
Pasioneak edo guthiziak sebatu eta ematu ditu. SPPhil 507.
Ema dezake atsekabe hau. Ch III 29, 2.
Zütan sorthü den khexadüra ematüren düzü. Mst III 57, 2.
Non ta humillatzen gáren, ematuko dú golpea. LEOng 60r.
Jokoko suia herri hetan ematu eta itho bezala zuen. Laph 153.
Zainak ematurik jartzen eta begitartea arrai. JEBur 164.
Ortzi-azantza ematua zen. BarbPiar I 219. Odola ematuko zaizu, eta orduan ian detzakezu aragi-arraultzak. OrQA 122.
Baso-gudu-jainko bat giza sakrifizioz ematzen zutena. MdePr 190.
Ematu bearrean, txartu zitzaion barrua. AnabPoli 30.
Solas goxo batek eztitzen eta ematzen du bihotz gogorrena. EZBB II 110.
Badirudi ibilera ematu beharrean gero eta bizkorrago dabilela. MEIG III 94.
azpiadiera-1.1
"Emetu (V-m), domar"A.
azpisarrera-1
EMATUXE (Dv)
(Forma con suf. -xe, de valor aprox.). Nahiz ere jendea, zonbeit egun hartan ematuxea zen gure alderat. Prop 1884, 58.
Galda jeki da bizi, [...]. / Indarrik aundiena ematuxe bezain / usu, mutil larriak jaso du aztal-zain. OrEus 286.
azpisarrera-2
EZIN EMATUZKO.
"Qu'on ne peut calmer, adoucir" Dv.