OEH - Bilaketa

1017 emaitza edan bilaketarentzat

Sarrera buruan (31)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
desira.
sense-1
(SP, Urt I 364, Lar, Arch VocGr, H (L, BN, S)), desir (L, BN, S; Dv), dezir Ref.: Lh (desir); Lrq /deźír/.
Deseo. v. desirkunde. Tr. Propio de la tradición septentrional, fuera de la cual sólo aparece en las fábulas labortanas de Iturriaga (Fab 258) y algunos autores meridionales modernos; su empleo disminuye notablemente desde la 2.a mitad del s. XIX (incluso antes parece faltar ya en Duhalde). La forma desir, general entre los autores suletinos (tbn. en Etchart, Tartas (Ar 5) y López (31)), se documenta además con seguridad en Dechepare, Leiçarraga y Mattin y, junto a desira, en Haramburu, Pouvreau y Jauretche. Desir tiene r fuerte en varios ejs. bajo-navarros y suletinos de ChantP (278, 340, 366). Hay dezir, donde <-z-> tal vez represente la sibilante sonora /ź/, en Etchart. En DFrec hay 11 ejs., de los cuales 5 son septentrionales.
Desir oro konpliturik alegria handian. E 69. Ebanjelioko puritatearen araura bizitzeko desira duten Franzesék. Ins F, 7r. Iainkoa glorifika dadin desirekin. Ib. E 4r (completivas similares en EZ Man I 37 y 128). Hire ikhusteko desir dudalarik. 2 Tim 1, 4. Desirik badüzü bakerik egitera. Etchart 8.1v. Dezir handia. Ib. 4.1r. Mendekatzeko desiraz eta gaitzerizkoaz betherik. Mat 170. Illkhitzeko zuten desira. EZ Man I 128. Gozatu nahizko desira handi batekin. Ax 53 (V 34). Desira hutsen botherez. Ib. 48 (V 31). Obratzea utzirik, desiratan denboraren iragaiteko. Ib. 50 (V 33). Emazte izorren desirak. SP Phil 387 (He 392 desirkunde). Eztu hura duenean / deusen desirarikan. Arg DevB 103. Desiraz billuzia. Ib. 47. Gure desiren arau. Tt Arima 40. Zerukotz desira beroak dituztenak. Ch III 49, 2 (SP desirak, Mst desirkünte, Leon gutizia ). Gure desirak berotuko tu. CatLav 342 (V 166). Jaiñkoari agradagarri izanen zaioelako desiraz. He Gudu 69. Eztüzünez senditüren [...] Jinkuaganatko desirak. Mst XXII. Desira horren bethetzetik urrundu naute orai artean. Brtc 7. Desir banüke handirik / kiristi izateko. Xarlem 1090. Desirek desirak bizten. Monho 110. Ene desira da [...] zuri egitea naizen guziaren sakrifizioa. JesBih 446. Nehori gaizkirik ez egitea ez hitzez, ez obraz, ez eta ere desiraz. CatLuz 19 (corregido sobre desirkundez ). Ezpeitü beste desirik zure bethi zerbütxatzeko eta maitatzeko baizik. UskLiB 52. Desiretan egon naiz / errekontratzeko. Bordel 74. Jainkoaganat joan behar gare gure desirez. Jaur 177. Desir gaisto orotarik haren [bihotzaren] soltatzia. CatS 99. Dolu baitut ezin aurkhitzeaz egun fidelen bilkuian... Bainan han naiz xedez eta desiraz. Arb Igand 181. Desira lortu ezkero. Txill Let 102. Muthikoak erakutsi dautalarik Ameriketarat joaiteko desira. Larz Iru 34. Ez balego desira ori asetzeko biderik. Vill Jaink 114.
v. tbn. Arbill IV 17, 10.
azpisarrera-1
DESIRA EGIN. Desear (algo a alguien).
Azken desira egiten zauztet / gu guzien izenean: / bizi luze bat munduan pasa / gaurko zorion berean! Mattin 78. Bertze desirik eztut egiten: / zeruan gerta dadila! Ib. 115.
azpisarrera-2
DESIRA IZAN, DESIR IZAN (Aux. trans.). Desear. v. desiratu.
Berak manu bezala Iainkoa ezagutu eta zerbitzatu desir dutenék. ABC A, 2v. Zeren desir baitugu ez biluzi izatera, baina arrebeztitu izatera. 2 Cor 5, 4 (He desiratu, TB gutiziatu, Dv, Bibl nahi ). Dezir nüke ikhusi heuskaraz zien komisioniaren kopia. Etchart 6a.1r. Berzeak desira luke xorta bat edan. EZ Man I 102. Iguzu desira dugun bezalako haizea. Ib. II 145. Alde guziz desira baitut Iainko Iaunaren borondatea konpli dadin. Harb 412. Desir duela hainitz sar ditezin hetan. SP Phil 142 (He 144 desiratu). Desira dudan guztia da / ikhusi ene Jainkoa. 194. Entzun ene bihotz humillak / nola desira zaituen. Ib. 104. Desira baidut zuen ikusterat goateko. He Rom 15, 23. Hatik desir nikezü ereiñak bil balitzade! Etch 276. Dugun desira hartaz gozatzea. Jaur 179. Desira ginuena izan dugu aurten. Bordel 117. Aspaldian desir niana orai dizüt gogatü. ChantP 76. Bizi luze bat desideraizut [sic] / Doain ororez betia. LuzKant 36. Etzezaken konsegi / Desira zuena. (1929). Ib. 96. Hau ere egin dadin / desir dut agian. Mattin 54. Nik desira ditut, / nik laztandu ditut, / nik gozatu. Azurm HitzB 50. Desira zutena irixteko esperantza. Berron Kijote 121.
azpisarrera-3
DESIRAZKO, DESIREZKO (Adnominal).
Hire arimaren desirezko fruktuak ioan ditun hireganik. Apoc 18, 14 (Dv irritseko). Hura da desirazko arbola, zeinaren itzalean behar baigara freskatu. SP Phil 90 (He 92 desirezko). Eia senditzen duen desirazko gose hura saindutasunarentzat. Jaur 380. Egizü desirezko Akte bat. CatS 78. (tbn. desirezko aktia en UskLiB 107; d. aktua en CatLan 160)
azpisarrerakoSense-3.1
Con el sentido de '(adverbio) desiderativo' figura en ES 369.
desira
<< derrot 0 / 0 deunga >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper