Azpisarrerak (sarrerak) (31)
- edan
- edan
- DANGA-DANGA EDAN (danga)
- EDAN BEROAN (edan)
- EDAN-EDAN EGIN (edan)
- EDAN ERAGIN (edan)
- EDAN-ERRAZ (edan)
- EDAN GAIZTO (edan)
- EDAN-GRINA (edan)
- EDAN-GURA (edan)
- EDAN-KONTU (edan)
- EDAN-KUIA (edan)
- edan-leku
- EDAN-NAHI (edan)
- EDAN-NAHIARI (edan)
- EDAN-ONDO (edan)
- EDAN-ONTZI (edan)
- EDAN-SARI (edan)
- EDAN-SARRI (edan)
- EDAN TXAR (edan)
- EDAN TXARREKO (edan)
- EZ JAN ETA EZ EDAN (jan)
- GARGAILETARA EDAN (2 gargaila)
- hedan
- JAN-EDAN (edan)
- JAN-EDAN (jan)
- JAN-EDAN-BIDE (jan)
- JAN-EDAN DENDA (jan)
- JAN-EDAN-GURA (jan)
- TXOTXETIK EDAN (1 txotx)
- ZER-EDAN (zer)
buru-argi.
1.
(PMuj) .
(Adj.). Inteligente; lúcido, despejado. v. BURU ARGIKO. Tr. Documentado en autores meridionales desde finales del s. XIX.
Mirarizko gauzea dirudi 87 urteko agure ain arazopetua, ain sendo ta buru-argi egotea. Ezale 1897, 7b. Zuk gizon azkar, buru argi, pizkorren izena daramazu; ta esango al ginduzuke emendik illargira zenbatsu bide dagon? Muj PAm 46. Urte betia ospatuteko / Euzkotar buru argijak, / alkar batuta, gertau ditubez / Euzko-jai goragarrijak. Enb 122. Biozdun bezain buru argi odol otzean bide egokiena bilatzen. FIr 139. Ain buru argiya ikusita, maisuak emakume alargunari esautson iñundik al baeban mutil areri karreran bat emon biar eutsola. Kk Ab II 71. Gizon zintzo, buru-argi, biotz-andi, mendekoak maite ebazan errege. A EY II 256. Orren buru-argia izanda, ez dakizu oraindiño zer dan onen-onena orretarako? Bilbao IpuiB 84. Bakan-bakanetan, ordea, arkitu al izan ditugu biotz-beroko gizakume buru-argiak, biotzean labe goria ta buruan izoztea ta garranga dutenak, alegia. Zait Plat 83. Arri ta lur latzeko / joran zaar baten seme, / lorrak ariltzen nora..., / lo buru argi arek / artu naian arte. Gand Elorri 161. Ezekiel mutil azkarra da nunbait, buru argia eta mingain bizkorra. Erkiag BatB 128. Buru argiak eta biotz guziz bikaiñak agiri dira, bai, kondairan zear, eta aren alderdi ona osatzen dute; baña eztira, ez, nagusi. Vill Jaink 177. Don Kijote buru-argiak bere erritik lenengo aldiz egindako irteera. "El ingenioso" . Berron Kijote 41. Buru argia ziñaden beti / ikasteko momentuan. FEtxeb 84.
(Adj.). Inteligente; lúcido, despejado. v. BURU ARGIKO. Tr. Documentado en autores meridionales desde finales del s. XIX.
Mirarizko gauzea dirudi 87 urteko agure ain arazopetua, ain sendo ta buru-argi egotea. Ezale 1897, 7b. Zuk gizon azkar, buru argi, pizkorren izena daramazu; ta esango al ginduzuke emendik illargira zenbatsu bide dagon? Muj PAm 46. Urte betia ospatuteko / Euzkotar buru argijak, / alkar batuta, gertau ditubez / Euzko-jai goragarrijak. Enb 122. Biozdun bezain buru argi odol otzean bide egokiena bilatzen. FIr 139. Ain buru argiya ikusita, maisuak emakume alargunari esautson iñundik al baeban mutil areri karreran bat emon biar eutsola. Kk Ab II 71. Gizon zintzo, buru-argi, biotz-andi, mendekoak maite ebazan errege. A EY II 256. Orren buru-argia izanda, ez dakizu oraindiño zer dan onen-onena orretarako? Bilbao IpuiB 84. Bakan-bakanetan, ordea, arkitu al izan ditugu biotz-beroko gizakume buru-argiak, biotzean labe goria ta buruan izoztea ta garranga dutenak, alegia. Zait Plat 83. Arri ta lur latzeko / joran zaar baten seme, / lorrak ariltzen nora..., / lo buru argi arek / artu naian arte. Gand Elorri 161. Ezekiel mutil azkarra da nunbait, buru argia eta mingain bizkorra. Erkiag BatB 128. Buru argiak eta biotz guziz bikaiñak agiri dira, bai, kondairan zear, eta aren alderdi ona osatzen dute; baña eztira, ez, nagusi. Vill Jaink 177. Don Kijote buru-argiak bere erritik lenengo aldiz egindako irteera. "El ingenioso" . Berron Kijote 41. Buru argia ziñaden beti / ikasteko momentuan. FEtxeb 84.
Zelan egin jaikeat, Patxi buruargi, / edurrezko txapel au betiko erantzi?
AB AmaE 311 (se refiere a su cabeza pelada).
2.
(PMuj, bürüargi Casve),
burargi. (Sust.).
Talento, entendimiento, inteligencia, ingenio; inspiración. "Inspiration (pensée)" Casve. v. buru-argitasun.
Eztago au esateko miñik, ez au ulertuko daben buru argirik. Añ EL2 225. A! Burargia're zenbatetan / gogo-zotoan loak arturik / dagon itxoiten, Elatzar-en antz / itz bat esanaz: Jeiki eta abil. EgutTo 12-4-1920 (ap. DRA ). Mutikua erriko eskolara asi zanian, maisua arrituta itxi eban bere buru argiyaz. Kk Ab II 71. Buru-argia ta biotz-beroa ezin obeki elkartzen ditu. "Luz intelectual" . Or BM 20. Amabost urte osta zitun, eta buru argiz, gizon adiñeko ta ikasi zenbait baiñon areago zan. Or Aitork 222. Inork baino gehiago edaten omen zuen, eta buru argia lausotu bage, edan ere. Zait Plat 84. Nolanai, zenbait idazleren buru argia ezin ukatuko dezu. Ura da ura irudimena! NEtx LBB 111. Buru argia bearko du jabe berriak agintaritzan asmatzeko. "Entendimiento" . Berron Kijote 166.
Talento, entendimiento, inteligencia, ingenio; inspiración. "Inspiration (pensée)" Casve. v. buru-argitasun.
Eztago au esateko miñik, ez au ulertuko daben buru argirik. Añ EL2 225. A! Burargia're zenbatetan / gogo-zotoan loak arturik / dagon itxoiten, Elatzar-en antz / itz bat esanaz: Jeiki eta abil. EgutTo 12-4-1920 (ap. DRA ). Mutikua erriko eskolara asi zanian, maisua arrituta itxi eban bere buru argiyaz. Kk Ab II 71. Buru-argia ta biotz-beroa ezin obeki elkartzen ditu. "Luz intelectual" . Or BM 20. Amabost urte osta zitun, eta buru argiz, gizon adiñeko ta ikasi zenbait baiñon areago zan. Or Aitork 222. Inork baino gehiago edaten omen zuen, eta buru argia lausotu bage, edan ere. Zait Plat 84. Nolanai, zenbait idazleren buru argia ezin ukatuko dezu. Ura da ura irudimena! NEtx LBB 111. Buru argia bearko du jabe berriak agintaritzan asmatzeko. "Entendimiento" . Berron Kijote 166.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
