Harremana

    OEH - Bilaketa

    1019 emaitza edan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (31)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    botika.
    tradizioa
    Tr. Botika es la forma meridional y botiga la más usada al Norte (tbn. aparece esta última en textos baztaneses, salacencos y roncaleses). Entre los autores septentrionales usan botika Pouvreau, Gasteluçar, Haraneder, Baratciart, Eguiateguy, Goyhetche e Hiribarren. Al Sur (salvo en un texto salacenco, en Orixe y en Izeta) significa exclusivamente 'farmacia' (cf. sin embargo los diccs. de Larramendi y Añibarro), mientras que al Norte tiene un significado más amplio.
    sense-1
    1. (AN; SP, Urt, Ht VocGr (-kha), Lar, Añ, Lecl); botiga (BN-baig; VocBN , Dv); butiga (S; Hb, Gèze); bodiga (Ht VocGr) Ref.: Bon (botika); Lrq /butiga/; Satr VocP (botiga).
    Tienda, almacén, comercio. "Anaglyphicum metallum, botikatik berriro ethorririkako plat latza" Urt II 74. "Boutique" Ht VocGr, VocBN, Dv. "Tienda donde se venden géneros" Lar. "Tienda" Añ, Satr VocP. .
    Guk dadukagu ezen Purgatorioa dela ezeinere skripturatako fundamentik gabe eritheitze bat, illusionezko eta enganiozko botiga beretik ilkhia. Lç Ins G, 5r. Anaieak gure berriak enzunik bidera ilkhi zekizkigun Apioren merkhaturano eta Hirur botigetarano. "Trois boutiques". Lç Act 28, 15 (IBe benta). Galde zazu eta ikusagun zer falta duzun. --Mahats]a[ arnuak, taulak, beruna <veronna> [...] --Gauza horiez guziez Iaunak bere botiga dauka ongi goarnitua. Volt 180s. Zoazte ordu onian marxanten botigetara, eros ezazie guk bezala. Tt Onsa 72. Gorthetan, tribunaletan, / Sal-eroslen botiketan. Gy 187. Bainan herria baita Paristen hasia, / Botika zaio sortzen bethi gahasia. Hb Esk 117. Ene manduak duen zingilar khorda / Juan den zazpi urthian botigan zor da. ChantP 90. Magasinak edo botigak hetsiak egon ziren, egun hartan, goizetik hasi eta arratseraino. Elsb Fram 110. Nor[k] erran, zenbat angles, aleman, holandes, rusiano, beljikano, frantsesez bertzalde, zenbat diren ibili hemen hemengo botigetan, ostatuetan. HU Aurp 206. Botigan iru asalde. HerVal 196.
    ( s. XX) Merkatua zen. Karrika, ostatu, botiga, oro alhan. JE Bur 191. Botigan badut nik / Kalitate finik, / Parisetik jinik, / Zuentzat eginik. Ox 205. Eguzki beroan dirdir egiten duten errauliak atzematera giñoazen. Gero botikaetara eraman eta an erosten zizkigunate. "Boutiques". Or Mi 11. Botiga ederren aitzinian loriatuak, argi distirant itsugarriak alderdi guzietan. Zub 110. Erlojeri eta sal-erosketan aritzen diren beste botige oietan. Izeta DirG 88. Harek zuen botiga ttipi bat, bainan hainitz gauza saltzen zuen. Etchebarne 91. Bazirela, botiga horietan eta menttetan, lantegietako espartinak. Larre ArtzainE 99.
    azpiadiera-1.1
    (V-gip; Lcc, SP, Lar) Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. .
     Farmacia. "Botica" Lcc. "Boutique d'apothicaire" SP. "Botica" Lar. "Farmacia. Jose Iñaziok Plaza barrixan eukan botikia" Etxba Eib. "Farmacia" Elexp Berg. .
    Botikari guziek kasik pozoinak dadutzate, [...], bainan hargatik eztira pozoatuak, zeren ezpaitute pozoina gorputzean, baina bai botiketan. SP Phil 264 (He 266 botikan). Piarres Xumeren mublien eta botigaren kontuiak. (1751). SenperEus 151. Zeruko botikan, lurrekoetan baño erremedio geiago ta obeagoak dira. Zure gaitzak zer bear edo eskatzen duen zeruko mediku edo konfesore zelodunak daki. Cb Eg III 387. Orduen bear du botikeko arri bat deritzena kanfor. BerastAzer 129. Botikan dirian osagarri guztiak. Añ LoraS 15. O, zeinbat gaixo medikurik mediku ta botikarik botika dabilzan artian, arimia osatu bagarik illten dirian. fB Ic III 266. Zeren [gaitz] bat baita ethorriko / Zoiñetarik sendatzeko / Ezin baita kausituko, / Ez eskoletan dotorik, / Ez baratzetan belharrik, / Ez botiketan drogarik. Gy 17. Botika edo sendagarritegiyan. EE 1885a, 133. Alper eragin iaken / botikako drogai, / gaitxak gizon gaisoa / ezeban itxi nai. Azc PB 83. Eskerrak botigako mereziner. Mdg 122. Salto batian botikara nua, eta bitartian oztuko balitz, tiranti oiekin jo zazu bizkarrian, izerdi-azteko. Iraola 95. Botikara nue ba, arnikie ta menda ta ubiyentu ta partxe batzuk ekarten. Kk Ab II 52. Elizan gutxik ikusten naute / ez naiz sartutzen botikan, / gizonak oso beneno gutxi / artu biar du autikan. (In Tx B 211). Jaun hunek [botikarioak] Jakuleti bere botigako flaskorik ttipiena eman baitzion. Lf Murtuts 34. Basarriko seme nausia jetxi zan botikara atia bizkarrian zeroiala. SM Zirik 81. Denda bi, [...]: lenengoena, Tutuluren dendako barrukaldea; eta besteena, Dorregaraik bere botika alboan erdi utsik eukiten eban leku zabal eta egokia. Erkiag BatB 80. Usauriko botika poliki zegoan. Anab Usauri (ed. 1986) 75 (ed. 1931, 103 oskaitegi). Ernani kalean [...], botika bat badago an etxe-kantoi batean. Salav 53. Emaztiari eskatu zetsan janari on bat gertau zeixola ogetik jaikitzen zanerako, botikan arturik biar zittuan Indiako ongarrixak obeto izateko. Etxba Ibilt 473. Sendagaillu miresgarria [...]. Eskatu botika guzietan. NEtx LBB 203. Botika aurreko kantoian bira emotean. Etxabu Kontu 57. Metu ta liraintzeko / ire gerri lorik, / botiketan etzegok / olako pildorik. Ataño TxanKan 10. Esentzi erromeroarenak botikan edo farmazian izango dituzte. Ostolaiz 111.
    azpiadiera-1.2
    Taller.
    Soldaduen artetik, ofizialeen botiketarik, Prinzeen kortetik, jende ezkonduen etxetik. SP Phil 13 (He 13 nekhazalen botigetarik). [Nekazalea]. Ala ni bainaiz dohatsua! / Ene dendaren barnean / Botikaz darotzut eragiten / Eliza ene etxean. Gç 206. Ofizialea beti sujeto bere botigan, labraria lurraren esklabo. (Sal, 1780). FLV 2016, 77. Jesu-Kristo bera nahi izan da trabailatu, xarpanterkoan haritu da Saint Josepen botikan. Brtc 188. Gregori VII menüser botikatik aita santiaren kaideran jarrerazi. Egiat 244. Zuen estatuaren edo profesionearen erabilzeko behar tutzuen atelierak, erran nahi da, botika eta bertze harri darraizkonak. Revol 137.
    sense-2
    2. (V-gip, G-goi) Ref.: Etxba Eib; Arin AEF 1980, 65; Elexp Berg. .
     Medicamento, fármaco. "Droga, remedio. Don Toribio zanak aindutako botikiagaz osatu zan" Etxba Eib. "Barberook eman zion botikekin etzan sendatzen. Atz-belarraakin asi zan eta aretxek sendau zoon (G-goi)" Arin AEF 1980, 65. v. sendagai. Tr. Documentado exclusivamente en autores vizcaínos y guipuzcoanos desde principios del s. XIX hasta nuestros días.
    Ama batek ekusten duenean bere semetxoa gaixorik [...] igui ematen diola jaatekoak, edo botika edariak. Mg CC 207. Osagarriak, botikak ta edariak. Añ MisE 67. Ezin artu erazo geuntsan botikarik. AB AmaE 249. Etxe ortan ere botiketan jun da diruba. Sor Bar 55. Ondo dago, trabenan badago; bada bere gaitz guzientzat botika bertan dauka. Urruz Urz 45. Jateko gogorikan ez badun, kontu egin zan botika dala, eta ortzak estutuaz... Apaol 51. Gurasoak ekarri / eutsen medikua / eta onek aginduta / purgante atsitua. // Dameak botikea / edan bearrean / utsitu eban guztia / kakaontzi batean. Azc PB 249. Aumenta ogorleko bi: medikuena ta botikiena. Ort Oroig 116. Azkenez erabagiya izan zan botikia komuneko zulotik botatia ta alan egin eben. Kk Ab II 51. Ama, botiken indarrez, zentzua galdurik zegoen. Arti Ipuin 75. Gau beranduan beren ordua / ondo aukeratzen dute, / Atari zakur gogorrengatik / ajola gutxi zaiote. / Aiek ixildu-erazitzeko / botikaren bat daukate. Basarri 114. Botika nabar bat erosi egiala, sakia igurtzi bigunean jagoteko. Erkiag BatB 98. Makiña bat mediku eta botika ibili zan gure etxean, bai dirua galanki gastatu ere. Salav 16. Asarre eiñaz berak artu gura ez zittuan botikak iñori aintziagaittik. Etxba Ibilt 473. Barberook eman zion botikekin etzan sendatzen. (G-goi). Arin AEF 1980, 64. Birikietan be kalte egiten dautsoe artzen dabezan botikak. Onaind STeresa 46. Esan ziguten medizinaz intosikatuta zegoala, botika geiegi sartuta. Albeniz 109. Ez zuen berak saltzen zuen botikarik hartzen. MEIG VII 125.
    azpiadiera-2.1
    Ikullu eta ikullu-tresna guziak botikaz garbitzea.EAEg 1-12-1936, 430.
    sense-3
    3. botiga , butiga (S-saug ap. Lh; Hb). Lío, embrollo. "Affaire confuse" Hb. v. botikeria.
    Behar-ondoko bat ederra eman deie, gure ministro, prefet eta botiga guziari, Bordaleko soldado tribunalak. HU Zez 134. Lege eta botiga, zibil eta militaire; nork mana, nork obedi, legezko zikaneria guziak oro bazterrerat utzirik, huna zertsu erran duen tribunalaren aitzinean. Ib. 135. Zer da botiga hau? Larz Bozak 76. Aintzineko igandean egin saltsa ederrak norbeiti abantail zerbeit ekarri othe dio? Erraiten ahal duguna haatik hauxe da: gisa guziz, holako botigek pilotari kalte egiten dutela haundizki. Herr 18-1-62 (ap. DRA ).
    azpiadiera-3.1
    Hiretzat ibili behar izan diat, kontsulan, minixterioan eta bertze asko tokitan, hor gaindi... Horra zertako, hire paperak gehiago gostatzen diren, lagunenak baino! [...]. --Paper botigak! Zenbeit gizentzen da, horien medioz. Larz Iru 40 (Lek zorioneko paperak).
    sense-4
    4. butiga (S ap. Lrq), bottiga (BN-baig ap. Satr VocP). "(Enfant) difficile et espiègle" Lrq. "Se dice del hombre chismoso. También de poco fuste" Satr VocP. v. butigot.
    azpisarrera-1
    BOTIKA-MUTIL. Mozo de farmacia.
    Botika-mutil jarri zan. Kk Ab I 111.
    azpisarrera-2
    BOTTIKA (Hb; buttiga Hb). (Forma con palat. expresiva). a) "Petit boutique" Hb. b) "Buttiga, petit embrouillage" Hb.

    botika

    botika
    << 1 bota 0 / 0 botila >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper