Harremana

    OEH - Bilaketa

    1017 emaitza edan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (31)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    bizimodu.
    sense-1
    1. (V, G-goi-azp-nav, AN-gip-5vill, B; Lar, Añ-mou G-azp), biximodu. Ref.: A; Gketx Loiola (jan-da-eraneko); Iz Als (guai) Ulz (eta); Etxba Eib; Holmer ApuntV 17; Gte Erd 65, 83; ZestErret (bizimou).
     Modo de vida; estado. "Vida, modo de vivir, biziera, bizimodua" Lar, Añ. "(Tomar) estado [...] bizimodua artu" Lar. "Vocación, estado, carrera que se elige, bizimodua, zuzenbidea, burubidea" Añ. "(V-ger), manera de vivir" A. "Lo mismo que bizilegia" Etxba Eib. v. bizi (I, 3), biziera, bizimolde, BIZITZA-MODU, BIZITZE-MANERA. Tr. Documentado sobre todo en autores meridionales. Desde finales del s. XVIII se encuentra tbn. en autores septentrionales no suletinos. En DFrec hay 65 ejs., meridionales.
    Jainko biziaren Semea, gu erosteagatik ta bizimodua guri erakasteagatik, gizon egin zana. CatBurg 17. Zuzen zadazu nere bizi modua. Lar STomas 1. Bere bizimodu lasai epelarekin. Mb IArg I 82. Penitenzia bereala egitea, bizimodu berri santu bat bertatik asitzea. Cb Eg III 323. Erlijio berriaren bizimodu labur bat eskribitu zuen. Cb SIgn 114. [Jainkoak] ezarri zaituen bizi-moduan phausatu behar duzu zure gogoa. Birjin 521. Zaramatela bizi-modu bat guziz garbia. Ib. 583. Nainúke egún plantátu bizimódu ta erreglabát, egunóro segidezaziéna. LE Prog 96. Emendátzeko bizimodua. LE Ong 22r. Gisa hortan, zer bizi modu izan behar zeruian? / Frantzesak eztitek nahiko español hilen artian. Iraultza 135. Atera kontu, ze bizi modu eruaeban gitxigorabera. CrIc 184. Emoten dautseela atsakaba asko, eranzuera gogorrakas, ta bizi modu txaarrakaz. Mg CO 251. Jesu-Kristok gure bizimodurako, eta orrekin Zerua iristeko, erakutsi zigun dotriña. Gco I 209. [Agintzen digu] kastidadea bakoitzak bere bizimodu edo estaduan gordetzea arreta andiarekin. AA II 133. Aitortu zuan bere bizimodu gaiztoa eta damu andiz egin zuan bere konfesioa. AA III 493. Hain dire batzu bertzeak ez bezalakoak munduko bizi-moduak ta hekiei datxeizkoten eginbideak. Dh 46. Nok kontu egiten dau ze kondizinoe ta bizi modutakua dan ezkongeija? fB Ic III 333. Begira ze bizi modu euki ebeen, zelako bidetik ibili zirian. Astar II 55. Yaungoikoak osterantzean dei egiten deutsen estadua edo bizi modua. Añ EL2 141. Pelegrinoaren bizimodu negargarria. Echag 234. Bizimudu [sic] gizonak izan dezakean ditxosoena. CartAnd 393. Giristinoak behar luke / Gaizki eginaz urriki, / Bizimodia kanbiatzeko / Jaunaren beldurrarekin. Bordel 84. Artzain oneski oen pakeazko bizi modu garbia ondo ikusteko. Izt C 228. Euskaldunak euskaldun / geran denboratik, / ez degu izan / beste bizi-modurik. It Fab 209. Zure konsejuak / Ta bizimoduak / Arturik juduak, / Zeinbat dira onduak. MSIgn 357. Arauz hauk bizi modua, / Dio, hau dute ohitua. Gy 279. Donzellatasuneko bizimodu garbia lenbizi artu zuena. Lard 97. Apostoluaren bizimodu garratzak. Laph 202. Azkenean ere konturatu zan ze bizimodu doakabea zeraman. Aran SIgn 70. Falta degunak pobreza, / daukanak utzi nai-eza, / bizi-modu aldrebesa. Xe 232. Guri bizi modua erakustea gatik gizon egin zena. Legaz 14. Zenbat eta gaztiago sartuko diran, [...] askozaz errazago jarriko dira gure bizi-modura. Bv AsL 195. Bizi modu eder bat laurak egitea. AB AmaE 276. Ganbelu anaien bizimodua izan zan jan ta edan [...] eta erronkak bota eztarriak urratzeraño. Urruz Urz 18. Nahiz izan aberatsek / Bizi-modu hobea / Ez dute nik baino lehen / Akhabatzen urthea. Elzb Po 212. Eta zer bizimodua ematen dion gaixoari perdulario orrek! Apaol 90. Gaur alperra izateko / eztago lotsarik; / gizaldiak eztauko / bizi-modu obarik. Azc PB 111. Zuekandik ikasiko due zuen seme alabak oitura on ta bizimodu zuzena. Ag Serm 336.
    ( s. XX.) Aspertuta zegon munduan eta munduko bizi-moduaz. Goñi 111. Andik illa bigarrengo, andiki bat lez bixi zan. Jakiña, ikastiak asko galdu eban biximodu ain ederragaz. Kk Ab I 109. Erregearen inguruan bizi modu lasaia ari zuten aiek. Or SCruz 80. Guziak oiñez ibilli biar / bizi-modu antziñakua. MendaroTx 33. Karabiñeruen bizimodua. Enb 162. Nere bizimodua / beti dabil kantuz, / despatxatuko naute / ez banabil kontuz. Tx B 34. Beren arbasoak egiten zuten bizimodu berbera zutela orain ere bizi-legetzat. Etxde JJ 237. Ipar-amerikano bizimodu eta moden satira egiten azkarra da. Mde Pr 46. Bizimodu desberdiña, zearo ezagugabea, berunzkoa agian... Txill Let 28. Ezkondu zanian, bizi modua aldatze orrek bere izate guztia aldatu eban. SM Zirik 107. Anton Zapatariren testamentuari eskerrak, batak eta besteak bizimodu obea izan ebela, ori badakit, bai. Bilbao IpuiB 29. Bizimoduak, an eta emen, / badauzka une garratzak. Basarri 137. [Platonek] gogo-modu ala bizi-modu, jaun emaiten zuen. Lf (in Zait Plat XIII). Gure oiturak, gure kultura, bizimodua eta erlijioa. Vill Jaink 20. Indianu jatorren bizimoduaz jarduteko, etorria bear. Erkiag BatB 170. Baserriko bizi-modua gogoratuta. Salav 19. Bizimodu au bigundu bearra degu. NEtx LBB 69. Illunabarrerako / lairik ezin altxa, / gaurko aldian zegon / bizimodu latza. Uzt Sas 96. Huna berriz hemengo [kasernako] bizi moduari usatu beharko. Etchebarne 81. An goxo-goxo itz egin genduan gure bizi-modu berria nola prestatu. JAzpiroz 167. Artu eustazan zeaztasun guztiak, batez be ara arte izan dotan biximoduarena. Gerrika 29 (ib. 39 bizimodu). Euskaldunaren izaera, gogo-giroa eta bizimoduak adierazteko. MIH 262.
    v. tbn. JJMg BasEsc 8. CatLlo 62. It Fab 209. CatBus 47. Bil 86. Sor Bar 20. PE 22. Ud 109. Arr May 53. Moc Damu 14. Ill Pill 25. JanEd 30. LuzKant 48. Anab Usauri 89. Ir YKBiz 131. SMitx Aranz 154. BEnb NereA 162. Arti Ipuin 78. Izeta DirG 36. And AUzta 60. Osk Kurl 16. Ibiñ Virgil 93. Etxba Ibilt 466. Auspoa 77-78, 121. Xa Odol 173. BasoM 99. Ataño TxanKan 127. Onaind STeresa 118.
    azpiadiera-1.1
    Oficio, modo de ganarse la vida.
    Neure bizimoduban / jan biarko badot / gabaren gaberdijan / urten biarko dot. DurPl 62. (habla un vendedor de pescado) Adiñik onenean iltzen dirala, utzirik umeak buru gabe eta bizimodurik ikasi gabe. AA III 469. Emongo baleutse ofizijo edo bizi moduren bat [euren umiai] . Astar II 91. Aldatu bear dozu / bizi-modu ori / benetan gura bozu / ondasunak euki. Zav Fab, RIEV 1909, 38. Beren bizimoduan / saiatutzen dira. Arrantz 100. Ez ginezoke gazte bihi bati kontseila pilotako jokoaren bere ofizio guzitzat hartzerik; bertze bizi modu eta irabazbide ohikoak lehen baitire. Zby RIEV 1908, 87. Saskiak egiñ eta saskiak saldu izandu zan [...] Santos eta Premiñaren bizimodua. Urruz Zer 71. Ikusia naiz zer bizimodu / zailla dan nekazalgoa. Or Eus 202. Sugiña zan ogibidez. Baiña alpertxua zan mutilla, ta beste bizimodu bat artuteko asmotan asi zan. Bilbao IpuiB 88. Bizi-modu artarako ederki gaitua. Anab Poli 41. Gabontzak beste modutan aituten dau bizi-modua. Burdiña zaarrak eta metal-txatarrak an artu, ona ekarri ta geroago ara sakabanatu. Erkiag BatB 154. Beste bizimodua artu. Etxabu Kontu 175. Beren bizi-modua aukeratuta joango itun, zijoazenak, beren adiñean baizeuden. Ataño TxanKan 216. Alaxe, korrika pixka bat atzendu eta beste bizimoduari eldu bearra zegoan. Albeniz 55.
    azpiadiera-1.2
    "(V-arr-m), mañas que se da uno para vivir bien" A.
    sense-2
    2. Sustento. "Harek bizimoua kale garbitzen ateatze zun" ZestErret.
    Zelan dira bada gizonak ain begiratubak euren bizi moduba aterateko, ta ain epel, nagi, ta ardura bagaak gauza ain astunian? Mg CO 95. Izentauko jatsu dote edo bizi modurako biar dozuna. JJMg BasEsc 221. Baldin aur txiki askoren gurasoa bada gaixorik arkitzen dana, eta oen bizimodurako ezer gitxi lagatzen dabena. Izt C 240. Abereak larreatuaz bizimodua ateratzen asi ziran. Lard 14. Pobriari bizi moduba emateko jende ona! Sor Gabon 34. Erririk erri txerpolari bizimodua ateratzeko. Apaol 23. Nola ibilliko zan guraso gabe, nondik billatuko zuan janari ta bizimodua? Ag Serm 119. Zuek bezelako gizonakin ez dagoala bizi-moduba ateratzerik. Moc Damu 8. Txikitan alde-egin eban erritik urriñetara biximoduaren billa. Kk Ab I 88. Landa zabalerako bidea aukeratzen zuten geienak, bizimodua ateratzeko. Mok 6. Bizi-modua merke orrela / alperrik espero degu. MendaroTx 121. Txarri txiki bet erosi neban / Bizimodue sortzeko. (V-arr). AEF 1930, 21. Erropa-garbitzen bere bizimodua ataraten ebana. Kk Ab II 71. Pobriak lan du nekatu gabe / bizi-modua sortzia. Tx B II 152. Lanbide artan bizimodua irabazi gogoz. Or Aitork 79. Zelan bizimodua atara? Bilbao IpuiB 27. Irabaziak urritzen eta / bizimodua garezti. Basarri 132. Dirurirk ez eta ezin erdietsi bizi-modua. Izeta DirG 126. Ango jendeak alako gauzekin sortzen du bizimodua turisten bizkarretik. Anab Aprika 24. [Txerriak] emon baiño jan geiago egiten dute askotan. Konejuakin be eztago bizimodurik. And AUzta 85. Arek bizimodua irabazteko dauan ganorea. Erkiag BatB 177. Zutunik ibilteko gauza ezpazan be, bizimodu bat irabazteko lain baizan. Alzola Atalak 68. Etxetik errez zaituko ditu / beorra eta ardia, / ori eginda seguru dauka / bizimoduan erdia. Uzt Sas 246. Bizimoduko kezkarik ez du / ori buruan daukanak. Ib. 44. Bizimoduagaitik erriz aldatu zirala. Etxabu Kontu 161. Baserrian bizi-modua ateratzezkeroz. Ataño TxanKan 131. Al dan moduan bizimodua ateratzen dute, emaztea josten da abar. BAyerbe 82.
    azpisarrera-1
    BIZIMODU ARI IZAN. "Ai zaate bizimodu? (Fórmula de saludo y alocución)" (B, comunicación personal).
    azpisarrera-2
    BIZIMODUKO. "Bizimodukua (bizimoduko andria): puta, ramera" SM Eusk 1990, 350.

    bizimodu

    bizimodu
    << bizigarri 0 / 0 bizitza >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper