1.
(V, G-goi-azp-nav, AN-gip-5vill, B; Lar, Añ-mouG-azp);
biximoduRef.:
A;
GketxLoiola(jan-da-eraneko);
IzAls(guai)Ulz(eta);
EtxbaEib;
HolmerApuntV 17;
GteErd 65, 83;
ZestErret(bizimou). Modo de vida; estado."Vida, modo de vivir, biziera, bizimodua"Lar, Añ.
"(Tomar) estado [...] bizimodua artu"Lar.
"Vocación, estado, carrera que se elige, bizimodua, zuzenbidea, burubidea"Añ.
"(V-ger), manera de vivir"A.
"Lo mismo que bizilegia"EtxbaEib.
v. bizi (I, 3), biziera, bizimolde, BIZITZA-MODU, BIZITZE-MANERA. Tr. Documentado sobre todo en autores meridionales. Desde finales del s. XVIII se encuentra tbn. en autores septentrionales no suletinos. En DFrec hay 65 ejs., meridionales.
Jainko biziaren Semea, gu erosteagatik ta bizimodua guri erakasteagatik, gizon egin zana. CatBurg 17.
Zuzen zadazu nere bizi modua. LarSTomas 1.
Bere bizimodu lasai epelarekin. MbIArg I 82.
Penitenzia bereala egitea, bizimodu berri santu bat bertatik asitzea. CbEg III 323.
Erlijio berriaren bizimodu labur bat eskribitu zuen. CbSIgn 114.
[Jainkoak] ezarri zaituen bizi-moduan phausatu behar duzu zure gogoa.Birjin 521.
Zaramatela bizi-modu bat guziz garbia.Ib. 583.
Nainúke egún plantátu bizimódu ta erreglabát, egunóro segidezaziéna. LEProg 96.
Emendátzeko bizimodua. LEOng 22r.
Gisa hortan, zer bizi modu izan behar zeruian? / Frantzesak eztitek nahiko español hilen artian.Iraultza 135.
Atera kontu, ze bizi modu eruaeban gitxigorabera. CrIc 184.
Emoten dautseela atsakaba asko, eranzuera gogorrakas, ta bizi modu txaarrakaz. MgCO 251.
Jesu-Kristok gure bizimodurako, eta orrekin Zerua iristeko, erakutsi zigun dotriña. Gco I 209.
[Agintzen digu] kastidadea bakoitzak bere bizimodu edo estaduan gordetzea arreta andiarekin. AA II 133.
Aitortu zuan bere bizimodu gaiztoa eta damu andiz egin zuan bere konfesioa. AA III 493.
Hain dire batzu bertzeak ez bezalakoak munduko bizi-moduak ta hekiei datxeizkoten eginbideak. Dh 46.
Nok kontu egiten dau ze kondizinoe ta bizi modutakua dan ezkongeija?fBIc III 333.
Begira ze bizi modu euki ebeen, zelako bidetik ibili zirian. Astar II 55.
Yaungoikoak osterantzean dei egiten deutsen estadua edo bizi modua. AñEL2 141.
Pelegrinoaren bizimodu negargarria. Echag 234.
Bizimudu [sic] gizonak izan dezakean ditxosoena. CartAnd 393.
Giristinoak behar luke / Gaizki eginaz urriki, / Bizimodia kanbiatzeko / Jaunaren beldurrarekin. Bordel 84.
Artzain oneski oen pakeazko bizi modu garbia ondo ikusteko. IztC 228.
Euskaldunak euskaldun / geran denboratik, / ez degu izan / beste bizi-modurik. ItFab 209.
Zure konsejuak / Ta bizimoduak / Arturik juduak, / Zeinbat dira onduak. MSIgn 357.
Arauz hauk bizi modua, / Dio, hau dute ohitua. Gy 279.
Donzellatasuneko bizimodu garbia lenbizi artu zuena. Lard 97.
Apostoluaren bizimodu garratzak. Laph 202.
Azkenean ere konturatu zan ze bizimodu doakabea zeraman. AranSIgn 70.
Falta degunak pobreza, / daukanak utzi nai-eza, / bizi-modu aldrebesa. Xe 232.
Guri bizi modua erakustea gatik gizon egin zena. Legaz 14.
Zenbat eta gaztiago sartuko diran, [...] askozaz errazago jarriko dira gure bizi-modura. BvAsL 195.
Bizi modu eder bat laurak egitea. ABAmaE 276.
Ganbelu anaien bizimodua izan zan jan ta edan [...] eta erronkak bota eztarriak urratzeraño. UrruzUrz 18.
Nahiz izan aberatsek / Bizi-modu hobea / Ez dute nik baino lehen / Akhabatzen urthea. ElzbPo 212.
Eta zer bizimodua ematen dion gaixoari perdulario orrek! Apaol 90.
Gaur alperra izateko / eztago lotsarik; / gizaldiak eztauko / bizi-modu obarik. AzcPB 111.
Zuekandik ikasiko due zuen seme alabak oitura on ta bizimodu zuzena. AgSerm 336.
( s. XX)Aspertuta zegon munduan eta munduko bizi-moduaz. Goñi 111.
Andik illa bigarrengo, andiki bat lez bixi zan. Jakiña, ikastiak asko galdu eban biximodu ain ederragaz. KkAb I 109.
Erregearen inguruan bizi modu lasaia ari zuten aiek. OrSCruz 80.
Guziak oiñez ibilli biar / bizi-modu antziñakua. MendaroTx 33.
Karabiñeruen bizimodua. Enb 162.
Nere bizimodua / beti dabil kantuz, / despatxatuko naute / ez banabil kontuz. TxB 34.
Beren arbasoak egiten zuten bizimodu berbera zutela orain ere bizi-legetzat. EtxdeJJ 237.
Ipar-amerikano bizimodu eta moden satira egiten azkarra da. MdePr 46.
Bizimodu desberdiña, zearo ezagugabea, berunzkoa agian... TxillLet 28.
Ezkondu zanian, bizi modua aldatze orrek bere izate guztia aldatu eban.SMZirik 107.
Anton Zapatariren testamentuari eskerrak, batak eta besteak bizimodu obea izan ebela, ori badakit, bai. BilbaoIpuiB 29.
Bizimoduak, an eta emen, / badauzka une garratzak. Basarri 137.
[Platonek] gogo-modu ala bizi-modu, jaun emaiten zuen. Lf(inZaitPlat XIII).
Gure oiturak, gure kultura, bizimodua eta erlijioa. VillJaink 20.
Indianu jatorren bizimoduaz jarduteko, etorria bear. ErkiagBatB 170.
Baserriko bizi-modua gogoratuta. Salav 19.
Bizimodu au bigundu bearra degu. NEtxLBB 69.
Illunabarrerako / lairik ezin altxa, / gaurko aldian zegon / bizimodu latza. UztSas 96.
Huna berriz hemengo [kasernako] bizi moduari usatu beharko.Etchebarne 81.
An goxo-goxo itz egin genduan gure bizi-modu berria nola prestatu. JAzpiroz 167.
Artu eustazan zeaztasun guztiak, batez be ara arte izan dotan biximoduarena. Gerrika 29 (ib. 39 bizimodu).
Euskaldunaren izaera, gogo-giroa eta bizimoduak adierazteko. MIH 262.
v. tbn. JJMg BasEsc 8. CatLlo 62. It Fab 209. CatBus 47. Bil 86. Sor Bar 20. PE 22. Ud 109. Arr May 53. Moc Damu 14. Ill Pill 25. JanEd 30. LuzKant 48. Anab Usauri 89. Ir YKBiz 131. SMitx Aranz 154. BEnb NereA 162. Arti Ipuin 78. Izeta DirG 36. And AUzta 60. Osk Kurl 16. Ibiñ Virgil 93. Etxba Ibilt 466. Auspoa 77-78, 121. Xa Odol 173. BasoM 99. Ataño TxanKan 127. Onaind STeresa 118.
azpiadiera-1.1
Oficio, modo de ganarse la vida. Neure bizimoduban / jan biarko badot / gabaren gaberdijan / urten biarko dot. DurPl 62.
(habla un vendedor de pescado)Adiñik onenean iltzen dirala, utzirik umeak buru gabe eta bizimodurik ikasi gabe. AA III 469.
Emongo baleutse ofizijo edo bizi moduren bat [euren umiai]. Astar II 91.
Aldatu bear dozu / bizi-modu ori / benetan gura bozu / ondasunak euki. ZavFab,
RIEV 1909, 38.
Beren bizimoduan / saiatutzen dira. Arrantz 100.
Ez ginezoke gazte bihi bati kontseila pilotako jokoaren bere ofizio guzitzat hartzerik; bertze bizi modu eta irabazbide ohikoak lehen baitire. ZbyRIEV 1908, 87.
Saskiak egiñ eta saskiak saldu izandu zan [...] Santos eta Premiñaren bizimodua. UrruzZer 71.
Ikusia naiz zer bizimodu / zailla dan nekazalgoa. OrEus 202.
Sugiña zan ogibidez. Baiña alpertxua zan mutilla, ta beste bizimodu bat artuteko asmotan asi zan. BilbaoIpuiB 88.
Bizi-modu artarako ederki gaitua. AnabPoli 41.
Gabontzak beste modutan aituten dau bizi-modua. Burdiña zaarrak eta metal-txatarrak an artu, ona ekarri ta geroago ara sakabanatu. ErkiagBatB 154.
Beste bizimodua artu. EtxabuKontu 175.
Beren bizi-modua aukeratuta joango itun, zijoazenak, beren adiñean baizeuden.AtañoTxanKan 216.
Alaxe, korrika pixka bat atzendu eta beste bizimoduari eldu bearra zegoan.Albeniz 55.
azpiadiera-1.2
"(V-arr-m), mañas que se da uno para vivir bien"A.
sense-2
2.Sustento."Harek bizimoua kale garbitzen ateatze zun"ZestErret.
Zelan dira bada gizonak ain begiratubak euren bizi moduba aterateko, ta ain epel, nagi, ta ardura bagaak gauza ain astunian?MgCO 95.
Izentauko jatsu dote edo bizi modurako biar dozuna. JJMgBasEsc 221.
Baldin aur txiki askoren gurasoa bada gaixorik arkitzen dana, eta oen bizimodurako ezer gitxi lagatzen dabena. IztC 240.
Abereak larreatuaz bizimodua ateratzen asi ziran. Lard 14.
Pobriari bizi moduba emateko jende ona!SorGabon 34.
Erririk erri txerpolari bizimodua ateratzeko. Apaol 23.
Nola ibilliko zan guraso gabe, nondik billatuko zuan janari ta bizimodua?AgSerm 119.
Zuek bezelako gizonakin ez dagoala bizi-moduba ateratzerik. MocDamu 8.
Txikitan alde-egin eban erritik urriñetara biximoduaren billa. KkAb I 88.
Landa zabalerako bidea aukeratzen zuten geienak, bizimodua ateratzeko. Mok 6.
Bizi-modua merke orrela / alperrik espero degu.MendaroTx 121.
Txarri txiki bet erosi neban / Bizimodue sortzeko. (V-arr). AEF 1930, 21.
Erropa-garbitzen bere bizimodua ataraten ebana. KkAb II 71.
Pobriak lan du nekatu gabe / bizi-modua sortzia. TxB II 152.
Lanbide artan bizimodua irabazi gogoz. OrAitork 79.
Zelan bizimodua atara?BilbaoIpuiB 27.
Irabaziak urritzen eta / bizimodua garezti. Basarri 132.
Dirurirk ez eta ezin erdietsi bizi-modua. IzetaDirG 126.
Ango jendeak alako gauzekin sortzen du bizimodua turisten bizkarretik. AnabAprika 24.
[Txerriak] emon baiño jan geiago egiten dute askotan. Konejuakin be eztago bizimodurik. AndAUzta 85.
Arek bizimodua irabazteko dauan ganorea. ErkiagBatB 177.
Zutunik ibilteko gauza ezpazan be, bizimodu bat irabazteko lain baizan. AlzolaAtalak 68.
Etxetik errez zaituko ditu / beorra eta ardia, / ori eginda seguru dauka / bizimoduan erdia. UztSas 246.
Bizimoduko kezkarik ez du / ori buruan daukanak. Ib. 44.
Bizimoduagaitik erriz aldatu zirala. EtxabuKontu 161.
Baserrian bizi-modua ateratzezkeroz.AtañoTxanKan 131.
Al dan moduan bizimodua ateratzen dute, emaztea josten da abar. BAyerbe 82.
azpisarrera-1
BIZIMODU ARI IZAN.
"Ai zaate bizimodu? (Fórmula de saludo y alocución)" (B, comunicación personal).
azpisarrera-2
BIZIMODUKO.
"Bizimodukua (bizimoduko andria): puta, ramera" SM Eusk 1990, 350.