OEH - Bilaketa

1017 emaitza edan bilaketarentzat

Sarrera buruan (31)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
behealde.
sense-1
bealde (V-gip), beialde, behekalde (BN-arb), bekalde (V-gip, AN-5vill) Ref.: Etxba Eib (bealde, bekalde); Elexp Berg (bealde); Gte Erd 139 y 149.
Abajo, parte inferior, parte baja; tierra(s) baja(s) (opuestas a las montañosas). "Bealdia: parte baja. Variante: bekaldia" Etxba Eib. "Bealdian, geixenak ziran betarrak, en la parte baja, todos eran conservadores" Ib. "Bekaldia askokin beruagua zan erri artan" Ib. "Behe partea. Bealdian laiñua eta goialdian euzkixa" Elexp Berg. "Gipuzkeraz egiten den lurraldea: Beterri, Gipuzkoako kostaldea, Goierri (?)... Ez da oso zehatza" Ib. "Emen ez, ori or bealdian esaten da" Ib. "Bealdeko euskeria eitten zeban nerekin" Ib. "Goitik bekalderaño ure egin naiz (AN-5vill), me he mojado de pies a cabeza" Gte Erd 149 (AN-5vill burutik zangotaraño, BN-arb zangotik bururaino, G-azp, AN-gip, B burutik anketaraño, S gaintik behera). v. BEHEKO ALDE. Tr. Documentado en textos meridionales. Sólo encontramos ejs. con -k- en Altube, Etxaide y N. Etxaniz.
Ibaiaren bealdeko urak joan ziran beren bidean, eta goialdekoak gelditu ziran mendi baten eran; eta bealde guzia jarri zan urik gabe. AA I 395. Baldin beren Errietan [Goierrikoetan] sagardoak egiteko asmoa artzen badute, be-aldean bezala, are gaizkiago irtengo zaiote askoz ere. Izt C 143 (se refiere a la comarca guipuzcoana del Beterri). Sagar mueta oek, eta beste axal me-dun asko goierrietakoak ez dira aiñ ustelkorrak, nola bealdekoak. Ib. 144. Zergaitik goialdeko Erri txiki mendi-ondoetakoak askoz lenagokoak diraden, bealdeko Erri bildu andiak baino. Ib. 143. Beealderontz dagoanari deitzen zaio Txillar edo Zillar-iturri [...]. Bestea dago goierri-alderontz Erritik irten ta bereala. Ib. 94. Etxetikan kanpora dabillenak, poltsa beti eskuan bear du, eta ala ere, or be alde orretan, zai zai daude noiz bat artuko, larrutzeko. Apaol 87. Bealdeetan, uri andien erdian bera, nire uste barik, eta ni mendian, Adalbaldo beti gogoan dotala. Ag AL 113. Uri onen burualdetik, ondo landuriko soro, baratza ta sagastitxu batzuk agertzen dira [...]; bealdetik, mueta guztiko txalopaz beterikako ibaia. Ag Kr 18s. Zubi ura iragota, sartu ziran iru nexkak presaren eta errekaren artean zegon belar-soro artan; joan ziran be aldera. Goñi 26. Lapurrok biraldu ebezan gora, bera ta Josetxo, eurak nai eben lez, [ontziko] bealdeko zokondoak ikusteko. Echta Jos 138. Alako baten begiratu neban beekaldera eta lur guztia illun-pean agiri zan. Alt EEs 1912, 246. [Karobiak] burua estali gabe idukitzen du, ta aurretik, be aldean, otea ta egurra sartzeko zulotxo bat. Ag G 22. Aitzgorri gañetik begiratu ezkero, be aldeko gauza guztiak ume jolasak dirudite. Ib. 12. Barrutik agertu da Malentxo, eder, lirañ, urre-loraz jantzirik, argi bat eskubian, begiak bealdean, irribarrez. Ib. 340. Berak ikusten ditu lenbizi, bealdeak lañoz estalirik eta lotan dauden bitartean, eguzkiak edertzen dituan gallur ermoak. Ib. 150. Inor, battxo ere, ez al zan beealdean, gora oiutegira, begiratu etzuenik. A Ardi 121. Nonbait ere nere urdailak jarioa bide du ta zurrutatu dedan erdia bealdera isuriz, astunduta ezin ibili naiz. Ib. 69. Pagoz jantzita bealdietan dauden basoak. ForuAG 263 (traducción errónea de "montes bajos de haya"). Guziak kai ta nasa muturreraño itzuli ziran, andik eleizaren bealdeko ildegira. Eguzk RIEV 1927, 429. Emen beiko au, guzia neke ta lana baño ez da. Emen, beialde ontan, ugiñik garbiena ere, edan-ala mindu egiten da. Or Mi 124. Tira, tira. Goazen be-aldera, illuna duk eta. Lek EunD 46. Arrantzaleentzat izan liteken zantzurik oberenetakoa izan oi da [...] olakoetan itxastxoriak erabilli oi duen bealdeko egaldia. TAg Uzt 146. Gaikaldeko zerrenda gorria eta bekaldeko morea berriz, zabalero aren laurdena añekoak. EAEg 31-5-1937, 1728. Be-aldera oa, ba; ta maite izan bear ba dun, angoak maite itzan. Zait Sof 175. Ez bakarrik be-aldeko gizonari, kaletar eta nekazariari begiratuta; baizik baita artzaiari berari begiratuta ere. Munita 128. Mendi goietako zuaiztietan be-aldeetan baño lenago asten duala euri-lanbroa. Ib. 20. Goialdetan ozkarbi bazegon ere, be-aldean lanbroa mendi egalari tinka-tinka atxitzen zitzaion. Etxde JJ 12. Guardak beren arakatze lanari auzoaren behekaldetik eman zioten asiera. Ib. 48. Etxe zuri aundi aiek, errenkada luzean, itsasoari begira [...]. Be-aldean, berriz, portua. Anab Aprika 14. Be-aldietan ez da ikusten / len euki zendun bakia, / mendi goietan ixillik dago / artzaiñen txistu alaia. BEnb NereA 131. Goi ta be aldetik gure lurra miazkatzen duen itsasoa. Ibiñ Virgil 85. Etxearen be-alde erdia, artegiak artzen zuan. NEtx LBB 94. Bealdeko euskeria eitten zaban nerekin egon dan mutillak. Elexp Berg. Eztakitt nungua dan baiña hor bealdekua izan biha dau berbetiagaittik. Ib. Berastegi aldera jira ta bee aldera abiatu. JAzpiroz 138. Gipuzkoaren goi aldetik erabat bee alderaiño joko det orain. AZink 156. Or beekaldeko Bidegain esaten zan basopean. Ib. 66. Mendiaren beekaldetik, / orma-arrien tartetik. Zendoia 181. Gerla-aurretik, artikuluen behe-aldean izengoitia edo izenordea ipintzeko ohidura arras hedaturik zegoen. MIH 216.
azpiadiera-1.1
(Referido al ano).
Sartu eban kandelea eztarrijan eta gero, politto politto, osapillak be-aldetik ezarten asi zan. "Per disotto" . Otx 166.
azpiadiera-1.2
(Referido a los órganos sexuales). " Nik lanik gehiena jaietan egiten diat, eta guzti guztia behealdearekin egiten diat (G-azp)" HErot 96.
behealde
<< behe 0 / 0 beheitiko >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper