1.
(Añ) .
(Vb.).
Hartar(se), saciar(se), satisfacer(se).
"Repleto, asea, betea, asebetea
"
Añ.
v. ASE ETA BETE.
Tr. Atestiguado en textos meridionales ya desde Mendiburu. Entre los septentrionales sólo lo hemos encontrado en Argaignarats. En DFrec hay 4 ejs., meridionales.
Ase bethez banketetan, / Uen bethi gogoa, / Ifernuan tormentetan, / Egik orai orroa. // Gorputzaren ase bethez, / Frankian dabillana, / Izanen da egun batez, / Urrikitan emana.
Arg DevB 122.
Arkituko dira beti atseginzez ta gloriz ase beteak.
Mb IArg I 165.
Zorionekoak Justutasun edo Zuzentasunaren gose ta egarri direnak, zeren ase beteak izanen baitira.
Añ
CatAN
65 (Itz Azald 195 asebeteak; Cb CatV 62 aseak).
Eta eznez ase-beteta, loak-artu zuen.
Lard 125.
Urrutiko zupiñotsaren antzeko otsa entzuten nuala beieztuarekin asebete banitz.
Zink Crit 27.
Solasketa batean zaloi aterako zaituzten lau gauza orokorrez asebete zaite.
Ib. 64.
Gau artan Bilbaoko antzokian arkitzen giñan guziok asebete giñan zorionez.
Garit Usand 28.
Oitura dan gauzetaz asebete ta berri oro ezesten dutenetzaz, esana da: Garean gareana legez.
Euzkel-egutegi 13-3-1923 (ap. DRA
).
Eta ixan eben bai zegaz asebete euren bixitza baretsu ta gentzatsu garattirako.
Otx 183.
Ase beterik --ez nai orduko--, / baiñan, etzaten dira asi.
Or Eus 222.
Erregaluak ezin iritxi lezake nere zoriona, ezin asebete dezake nere biotza.
Etxde AlosT 34.
Bekatuzki maite izan zuen haragiaren ustelduraz asebetatzeraino goza zedintzat.
Mde HaurB 38.
Beste ainbeste dagi onoimen eta naimenarekin, garbitu ta utsitu landako zer guztitik, eta bide batez itxaro ta maitasunez ase-bete.
Onaind ( in
Gazt MusIx 147
).
Abereak bezala beren sabela asebete oi zuten erritar arruntek.
Zait Plat 30.
Eskerrona eman duk atekiz asebete ondoren.
Lab SuEm 210.
Ez zuten uste, ordea, Unibertsitate zaharrak orduko beharrak eta premiak ase-bete zitzakeenik.
MEIG IX 25.
Nondinahi hartzen ditugun horren ondorioak, ez ziren inolaz ere hemengo jende asko eta askoren buru-bihotzak asebetetzeko modukoak izan.
MEIG VI 76.
Ez nau asetzen, are gutxiago asebetetzen, egunotako euskararen egoerak.
MEIG VII 41.
2.
(V, G-goi, B, BN ap. A
; H) .
(Sust.).
Hartazgo; saciedad.
"
Ase bethea, ase betia [...], le manger et le boire excessif, la pleine satiété"
H.
"Hartazgo, tripada, panzada"
A.
Jan edo edan larregi egitea, edo ase beteak, komediak, pintura, ta soñeko indezenteak.
Oe 109.
Jan-edan, ase bete eta jateketa andiak ematen abiatu zan.
Arr GB 15.
Zelan janedanetako asebeteak sortu eta ekarten dituzan milla griña eta gurari.
Itz Azald 117.
Noizik bein atsea emango zaizu; baña asebeterik ez.
Ol Imit III 49, 4 (SP saziamendu, Mst asezia).
Osasuna, eritasunak egin du atsegingarri: asebetea, goseak.
Zait Plat 34.
ASEBETEAN.
"(Sal), lleno hasta la saciedad" A.
Ogia asebetean jango duzute.
(Lev 26, 5).
Or MB 499 (Dv nahi bezala aseko zarete, Ol asetzeraño, BiblE ase ase egin arte).
ASEBETE EGIN.
Hartarse, saciarse.
Ordea euli asko badijoaz, bertan asebete eginda gelditzen badira.
Mg CC 231.
Obe dala jatordu jakiñetan neurri onarekin jatea, ezen ez geiegi flakatu, argaldu eta gero ase bete beingoan egitea.
Gco II 64.