OEH - Bilaketa

1017 emaitza edan bilaketarentzat

Sarrera buruan (31)


Sarrera osoan (496)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 ario.
tradizioa
Tr. Atestiguado en Lizarraga de Elcano y en autores del s. XX (muchos de ellos de origen navarro). Lizarraga lo emplea siempre con suf. alativo, tanto en la construcción -(r)en ariora como en ario gortara, etc.
sense-1
1. (H).
Semejanza. " Ario onetara, semblablement, de même (LE)" H. " Ario gortara, según eso" LE-Ir. Cf. infra ARIORA.
Eta guti gora bera, ario berera atra bear da kontua. (347). LE-Ir. LE-Ir. Ama guziá dá laméntu [...]. Aita [...] dágo mútu. Ariogontára ilasgéros arima [...] baték dú sentimentura sentigárria [...]: bérzeak origábe dú biótzean urriki. LE Urt ms. 50r.
sense-2
2. Relación.
Senar-emazten arteko arioa orrelakoa bada, ezta on ezkontzea. (Mt 19, 10). Ir YKBiz 347 (Lç gizonaren emaztearekilako beharkia, Dv senhar-emazteen arteko ariak ).
sense-3
3. Situación, trance.
Nork azalduko luke burua lasai ario orretan? Or SCruz 79.
sense-4
4. Proporción.
Bost gizon biran, beatzik beatz, / ezin gerririk atzeman; / ario artan beste sei adar / zeduzkan adaburuan. "Proporcionadas a su corpulencia" . Or Eus 265.
sense-5
5. Talante.
Ankak elbarri, burua motel, / ario (talante) mindu, erretxin, / urteen sitsaz joa nago-ta / aje guziak nerekin. EA OlBe 107. Ario gaiztoz okertu zaigu / zuzen-gorako ardatza. Ib. 98.
sense-6
6. (Uso adv.).Cf. infra ARIORA.
Antxo Labaingoari --oituraz ario-- / goratzarre au Beltxak bitartean dio. "Conforme a lo acostumbrado" . Or Eus 34.
azpisarrera-1
ARIOKO (Precedido de gen.). Correspondiente.
Gure barne-eragiñak oro ba-dute beren arioko adierazpide bat mintzoan eta leloan. "Habere proprios modos in voce atque cantu" . Or Aitork 284.
azpisarrera-2
ARIORA (H, que cita a LE). a) (Precedido de gen.). En relación (a), en proporción (a), según, conforme (a). "Ariora, conforme a, según" LE-Ir. v. arabera, arora.
Ene Aitak maiteágo duenarí ematéndio yago trabáju: eta ebén ariorá dá amórea. LE Ong 54v. Azkenik karidadearen ariora dijoa santidadea. Geiena duena da santuena. LE Urt 339. Zeren obraren ariora, edo obraz konforme, bear du izan zimenduak, eta santidadearen ariora humildadeak. Ib. 18 (ms. 7v obrarén ariorá ziméndua). Bereala erabakiko da, eraman duan bizitzaren ariora, norako dan bera. Inza Azalp 80. Bakoitzak bere saria artuko du, bere lanaren ariora. Ib. 115. Gizon batek, kalterik gabe edan dezake bere aztaren ariora gramo bat izpiritu kilo baten. FIr 174. Zure itzen ariora zuzen-etsiko zaituzte, zure itzen ariora gaitzetsiko zaituzte. Ir YKBiz 165. Orduan emango dio bakoitzari bere egiñen ariora. Ib. 241. Alako erresumin bat, aundiago edo txikiago, pekatuen ariora. Or QA 115. Baiña Zuk aien bidez ematen zenidan aur-ianaria Zure erabakien ariora. Or Aitork 14. Biotzaren ariora mintzo naiz. "Sicut loquor, ita est cor meum" . Ib. 330. Nere alegin xumearen ariora lanbide orotan parte artu. Vill Jaink 89. Grazi berberaren berri zearo emaitean, bitara adierazten dutela, beren kristau bizieraren ariora. Or ( in Gazt MusIx 30 ). Oraiñarte, gure ahalaren ariora, marmorezko egin zaitugu; artaldeak iaioparriz ugaritzen baldin ba-dira, urrezko eginen zaitugu. Ibiñ Virgil 52. Lurrak bakoitzaren gaitasunaren ariora landu bear dira. Ib. 69. Gizona bizi da-baina / beharraren ariora. Azurm HitzB 36. Euskara bildu, ondu eta gure nahikerien ariora aberastu dugunok. Navarra Hoy 6-10-1987, 25. (Tras relativo).
Zu bakarrarengan itzuliz, bakoitza gai dan ariora, gauza bakoitzari bere einean eman zaionera. Or Aitork 371.
b) Al modo de, a la manera de. "Talante, disposición" A, que cita el ej. de LE Kop.
Eta adbertitzendút, ezi bertze edozeñék kunplidezákela erreglagáu bere ariorá, naibadú. LE Prog 96. Ongáu purgatoriorá / naidiotének biálí, / sugúra bere ariorá / dezokéte án itzalí. LE Kop 142. Gaurtik asiko natzaitzue erakuspen auek "Bitoriako Eliz Barrutirako" egin duten Kristau Ikasbidearen ariora ematen. Inza Azalp 125. Gure gorputz zirtzil au Iesukristok eraberrituko du bere gorputz argitsuaren ariora. Or QA 178. Baina axolik hartu gabe egiten ditu galdeok, jaun handien ariora. Mde Pr 103. Goroldiaren ariora, zibuka dago gainaldetik [gezala]. "Like moss". Ib. 111.
azpisarrerakoSense-2.1
(Tras relativo).
Nire artikuluaren azken zatian egiaztatuko dudan ariora. Mde Pr 243s.
ario
<< arindu 0 / 0 arnasa >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper