Harremana

    OEH - Bilaketa

    1019 emaitza edan bilaketarentzat

    Sarrera buruan (31)


    Sarrera osoan (496)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    hamalau.
    tradizioa
    Tr. Hamalaur es la forma documentada en textos de autores alto-navarros, aezcoanos, salacencos y roncaleses (hamalau en baztanés) y en textos septentrionales hasta mediados del s. XIX (todos los ejs. posteriores son sin -r ). La variante propia de la tradición vizcaína y guipuzcoana es amalau (hay amalab en Ochoa de Arin y amalaub en CatCeg 19). Cf. además amarlau una vez en Mendiburu.
    sense-1
    I. (Numeral).
    azpiadiera-1.1
    (V, G, AN, L-sar, B, BN-baig, S; Lcc, Mic 6r, Deen II 228c (hamar la), Ht VocGr 300, Lar, VocS 140, Añ (V, G), VocBN , Dv, H); hamalaur (AN-mer, L, BN, Ae, Sal, S, R; Urt II 385, Lar, Añ (AN), Lecl, VocBN , Gèze, Dv, H) Ref.: Bon-Ond 153; A; Lrq; ContR 515; Iz Ulz; Echaide Nav 359 (donde sólo se recoge -r en Ae, Sal y R); Elexp Berg.
     Catorce. "Amalau, catorce" TNum 296. "Amalau urte agin da ni or bizi nitzala (V-oroz)" A. Cf. Barb Leg 147: "Hamalauenea deitzen baitzuten orok, hamalau seme bazirelakotz etxe hartan". Gram. El verbo tiende claramante a concordar en pl.; v. hamabi.
    Bada Abrahamganik Davidgananoko jenerazione guziak dirade hamalaur jenerazione. Lç Mt 1, 17 (He, Dv, Ip, Echn, HeH, Ir YKBiz 18 (h)amalau, EvAN, SalabBN, Hualde, Samper (h)amalaur). Hamalaur urtheren buruan. Lç Gal 2, 1 (He, TB hamalaur). Dineroa zen moneda mota bat hamalaur ardit Franziakorik balio zituenik. Lç Decl ã 2v. Artikulu fedekoak dira amalau. Bet 8. Obra miserikordiaskoak dirade amalaur. Ber Doc 89v. Eta dire hamalau lekoa. INav 135. Amalau erriel. CartNav 141. --Zoin adinetan eta nola ikhasirik hartü behar da korpitz saintia? --Mithilkoek hamalaur urthetan, eta neskatilek hamabitan. Bp I 73. Hamalaur urthez. Urt Gen 31, 41. Pekatu egin dedala amalaub bider emakume libreak edo solterak diranakin. OA 135. Aingerua lagun zuela, egun artan gure amalau legoa ibilli zan. Cb Just 104. Errumako hamalaur kharriketan. Egiat 267. Urrengora dagoz amalau pausu. Añ EL1 202 (CatAN 8 amalaur). Amalaur prediku eriotzekó amabí doloreén gain. LE Ong 67r. Amar urteetatik amalauen bitartean. AA I 487. Amar urteetatik amalauren bitartean. Ib. 485. Baldin Jacob Patriarkak morrontzan amalau urte igaro bazituan [...]. AA III 305. Urte bi edo iru zitubeeneti amalau amasei urtera artian. fB Ic I app., 14. Amalau edo amabost erritatik alkargana biribillatuak. Izt C 228. Bortz emaztek edan tuzte / Amalau pinta bepetan / Jokaturikan kartetan. Bordel 77. Orhoit banaiz ontsa, bazituzken urthe / Hamabortz bat edo hamalaur bedere. Gy 198. Hamalau urthe dute muthilek adina. Hb Esk 168. Esplikatzera noa / amalau bertsotan / Azkoitiko erriyan / zer pasatuba dan. Noe 22. Zoin oilarrek erron du arroltze eder hau? / Irets nezazke, aise, holako hamalau! Elzb Po 210. Amalau dukat iri / Bazeuzkat emanik. Urruz Urz 38. Hamalau egunen buruan. Jnn SBi 108. Nun dira nere amalau urte nituaneako pensamentu aiek! Moc Damu 10. Hamalau mende huntan Klodobez geroztiz, / Zenbat ongi dathorren haren bathaiotik! Zby RIEV 1908, 606. Etortzekuak dira / amalau ijito, / aiekin tratatzea / zenduke lizito. Noe 70.
    ( s. XX) Otzak eta bildurrak dardaraka geunkazan, ta amabi, amairu edo amalau orduan egon bear alantxe! Ag Kr 89s. Bazkaltegiko maiean amalau lagun ginan. A Ardi 128. Amalau [irakurgaitxu] orrexek dira lenengokuak. Kk Ab I 5. Amalau urte abetan emen bizi naiz. Ill Pill 7. Amalau arruako arriyarekin / ederki ziran proatu. EusJok 46. Bat gurean eta beste amalabak Maritxorenean. Alz Ram 58. Amalau orduan beterik uri biyen arteko 1.500 kilometruak. Kk Ab II 66. Au ta beste amalau bertso besterik ez dauzkagu Pello-Errotarenak. SMitx Aranz 193n. Saindua baino hamalau urtez zaharrago. Ardoy SFran 47. Hamalau urtetako ene gain hartu nituen ardien lan guziak. Xa Odol 29. Amalau urte onetan badet / emen laguna ugari. Uzt Noiz 82. Ni ere etorri gabe nenguan / juan dan amalau urtian. Ib. 83. Hamalau bertsoak bi lauko eta bi hirukotan banatu. MIH 256.
    v. tbn. Cap 9. Arz 29. Iraz 33. Oe 12. CatUt 6. CatB 51. CatLlo 8. CatBus 27. Bil 150. Legaz 3. Sor Bar 17. Elsb Fram 115. Azc PB 206. Itz Azald 119. CatUlz 8. Echta Jos 167. JE Bur 197. Iraola 33. Inza Azalp 98. Or Mi 22. Tx B I 183. FIr 135. Aitzol in Ldi UO 4. Zerb Azk 53. Balad 221 (248 hamalaur). SM Zirik 71. Zait Plat 8. Osk Kurl 151. Alzola Atalak 137. Casve SGrazi 15. Larre ArtzainE 213. Hamalaur: Mat 11. El 29. CatLuz 6. CatSal2 25. CatAe 10. CatSal 11. CatR 11.
    azpiadiera-1.1.1
    Borzetan eun eta berrogei eta amalau erreal. BLeiz 47. Hogoi eta hamalaur guti gora behera. Volt 255. Claudio Aquaviva, ogei ta amalau urtean gero jeneral izandu zana. Cb Just 109. Berrogei ta amalau urtetaraño hereje bizitu zen. Mb IArg I 256. Lau errialeko baten sarturik dagoz ogeta amalau lauko; bardin balijo dabee zein batak, zein bestiak. Mg CO 84. Hogita hamalaura, nian alagera / uste beinin Agenen libratzen ninzala. ' La trente quatrième fut une année de joie'. Etch 184. Aita il zitzaionean Jose berrogeita amasei urtekoa zan, eta gero ere beste berrogeita amalauean lenagoko anditasun berean bizi izan zan. Lard 62. Hogoi eta hamalau urthe eman ditut zerbitzuan, / Fidel Gobernamenduan. Oxald (in Ox 193). Hortarik hasi eta, igortzen dauzkigu Réveil Basque-k bi lerro, eta oroz gainetik lauetan hogoi-ta hamalau lerro. HU Zez 41. Berrogei ta hamalau urtetan hil izan da. HU Aurp 119. Eta beste lau milla ta larogeta-amalauak zelakuak ziran? Kk Ab I 89. Rafael delako bat hiruetan hogoi-ta hamalau urtetan ezkondu zelakotz hogoi-ta lau urthetako neskato batekin. Ox 203. Duela hogoi ta hamalau urtheren ingurua. JE Ber 87. Santa Cruzek ogeita amalau eskupeta besterik etzitun bildu. Or SCruz 73. Larogei ta amalau urte zituan Martiñek il zanean. Uzt Sas 340. Pello Errotaren laurogei eta hamalau urteko alaba Mikelak. MEIG III 129.
    v. tbn. EgiaK 88. Munita 113. Arti Ipuin 37. NEtx LBB 102. Ardoy SFran 57.
    azpiadiera-1.1.2
    (Cf. hamaika, 'muchos').
    Etxe ontako galai gazteak amalau urre-txintxarri. Lek SClar 112. Urrutiko intxaurrak amalau, bertara joan eta lau. And AUzta 40.
    sense-2
    II. (Uso sust.).
    azpiadiera-2.1
    1. (Ref. al día del mes).
    Apirillaren amalauean egiña. Izt C 464. [Illaren] amalauean Jaunari eskeñi edo sakrifikatuko diozute. Lard 71. Ilbetz illaren amabalian. EusJok II 87. Ogeigarren sigluan lenengo urtian / maiatzaren amalaubia [sic], / Oriyo barran plaian sartu zan / erriyo aldera balia. Arrantz 123. Garagarrillan amalaurako / Zeru gustia dau barrez. Enb 82. Eta Agorraren amalauan / an ezagutu. MendaroTx 266. Ernaz-mendira joan nai duna / Uztaren amalauean. Or Eus 208. Hamalauean, eguerdi gainean berriz manua ekharri zaukuten delako eiherarat lehenbailehen heltzeko. Zerb Gerlan 32. Getxotarra, 1902'ko otsaillean jaioa. Illaren amalauean, uste deanez. JAIraz Bizia 72. Uztailaren hamalaueko besta. Mde Pr 47. Zenbat naigabe sortu dizkigun / urrillaren amalauak. Basarri 106. 1933ko urriaren hamalauan sortu zen Aresti. (In Arti Tobera 262). Agorrilaren amalaua zan / eta Santa Kruz eguna. Uzt Sas 266. Apirillaren amalaua zan / barriz guk artu genduna. FEtxeb 20.
    v. tbn. Elsb Fram 76. BEnb NereA 25.
    azpiadiera-2.2
    2. (Ref. al número de un año).
    Hamalaueko Gerlak etzuen, beraz, atxeman. Zerb Azk 83. Han bide zen hamalaueko gerla denboran ere. Xa Odol 33.
    v. tbn. hamalaueko gerla Etchebarne 18, hamalauko gerla ib. 49.
    azpiadiera-2.2.1
    Hamabi ehun eta hoita hamalaua. Hb Esk 78. Milla berreun ta amalauban. Bv AsL 123. Bosteun da larogeta amalauan, Txildeberto Erregearen seme Teodoreto ta Teodoriko agertu iakozan ostera bere [...]. Ag AL 14. Berrogei ta amalau / milla zortzireun da, / Kristo mundura zala / garai onetan da. JanEd I 20.
    azpisarrera-1
    HAMALAU-HAMABOST.
    Catorce o quince.
    Semiak ba-eukotsazan amalau-amabost urte. Otx 106. Amalau-amabost urtetik asi ta gorakoak ziran. Erkiag Arran 137. Ene hamalau hamabortz urtetako amentsa erdi egi bihurtua zen. Xa Odol 41. Amalau amabost urtetara eldu zanean. Berron Kijote 138. Amalau-amabost kilometro bidean sortzen zan zer egiña. AZink 127.
    azpisarrera-2
    HAMALAU-HAMASEI.
    Catorce o dieciséis.
    Urte bi edo iru zitubeeneti amalau amasei urtera artian. fB Ic I app., 14.
    azpisarrera-3
    HAMALAU ARRANAKO.
    "Amalau arranakua, escolopendra, cienpiés (G; Darric)" DRA .
    azpisarrera-4
    HAMALAU BAT.
    Unos catorce, aproximadamente catorce.
    Oiloek lo egiteko txabola ttipiaren teilatua, hamalau bat metro luzatzen zan bolatoki baten itxuran. Osk Kurl 75. Batu giñan beti legez, amalau bat batzorde, erri eta auzune naiku zabal giñanetik. Gerrika 295. Gero an beste amalau bat orduan lana egin. Insausti 129.
    azpisarrerakoSense-4.1
    Or daukazu orain ogeita amalau bat urte Andoainen aldatutako baten argazkia. Munita 85.
    azpisarrera-5
    HAMALAU ERRAMUKO.
    "(V-m), tejedor, insecto de patas largas que se desliza en la superficie del agua trazando líneas oblicuas" A.
    azpisarrera-6
    HAMALAU EHUN.
    Mil cuatrocientos. "Por 1400 mila eta laureun o amalau eun" TNum 298.
    Salomonek bildu zituen orga-lasterrak eta zaldizkoak; orga-lasterrak igan ziren hamalau ehunetara, eta zaldizkoak hamabi miletara. Dv 3 Reg 10, 26. Bazituen hamalau ehun orga-laster eta hamabi mila zaldizko. Dv 1 Par 1, 14. Badu hamalau ehun urthe / San Benedit sortu zela. Zby RIEV 1908, 609. Hamalau ehun mende eta erdi bazituen gure erlisione saindua Europa guzian [...] hedatua zela. HU Aurp 49.
    azpisarrera-7
    HAMALAU MILA.
    Catorce mil. "Catorce mil, amalau milla" Lcc.
    Amalau milla aurtxo, Herodesek illerazo zituenak. Lar SermAzc 49. Zazpi mill anega gari edo amarlau milla erregu ta beste anitz gauz eta gerrako gai. Mb IArg I 198. Berreun ta berrogei persona prinzipal, ta amalau milla ta zazpireun bestelako erre zituban Zerutik jatsiriko subak pekatu au gaitik. JJMg BasEsc 101. Amalau milla arkume jaiotzen dirala. Izt C 101. Baña ordurako amalau milla eta zazpireun lagun kiskaldu ziran. Lard 96. Gorriak etxunate animarik il. Amalau milla zionate. Or QA 84.
    azpisarrera-8
    HAMALAU MILIOI.
    Catorce millones.
    Hamalau miloi berreun eta berrogetamasei mila. Arti Ipuin 36. Hamalau miloi berreun eta hamabi mila laureun eta hogetabi. Ib. 38.
    azpisarrera-9
    HAMALAU-ZAKU (amalauzaku G-to ap. A ).
    "El bú, fantasma imaginario con que se asusta a los niños" A. v. tbn. A Morf 593 v. HAMALAU-ZANGO, amiamoko (4).
    azpisarrera-10
    HAMALAU-ZANGO.
    azpisarrerakoSense-10.1
    a) (El) coco. v. HAMALAU-ZAKU.
    Baita umiak izutzeko askotan aipatu oi diran izen, Amalauzanko, Prailemotxo, Ipixtiku eta beste orrelakoak, lenagoko deabru, gaizkiñ edo jainkoizunen oroipenak izan bear dute. JMB LEItz 91. Uraxe bai izugarri! Benetan e! Espiritu bat ikusi nian. --Bai zea! amalau zankoa?. nun eta noiz? EgutAr 1-3-1957 (ap. DRA ).
    azpisarrerakoSense-10.2
    b) (amalau zanko G-azp ap. A EY III 340 ).
    Tejedor (insecto). v. HAMALAU ERRAMUKO.

    hamalau

    hamalau
    << haitzalde 0 / 0 hamar >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper