Euskararen Gramatika

39.3.12.2. Bait-

Aurreko ataletako batean ikusi dugu bait- menderagailua erabiliz osa zitekeela kontzesio perpaus mota bat, nor ere bait- erakoa. Horiek alde batera utzita, gatozen orain bait- menderagailuaren beste erabilera batera, beste inolako ezaugarri formalik ez duen erabilerara, hain zuzen.

Galdera bat eginez hasiko gara: kontzesiozko moldeak dira honako perpaus hauek? Hain eri baitzen, ez zen batere izitu; Hain aspaldian eria baitzen, halere jin hura gure ikusterat⁴²⁰.

Adibide hauek Lafittek bere gramatikan jasotzen zituen, eta han esaten du kontzesiozko “proposizioen” artean bait- ere badagoela.

Horretan izan ezik, ez dugu, ordea, inongo gramatiketan aurkitu bait-en kontzesio erabilerarik. Villasantek, adibidez, dio balio anitzeko menderagailua dela bait-; kasu bakoitzean testuinguruak esaten digula zein balio duen. Erlazio atzizki soila dela dio, eta testuinguru bakoitzaren arabera hartzen duela balio bat edo beste.

Hori horrela bada, kontzesiozkoetan sartzeko arazorik ere ez genuke izango; goiko adibideen zentzua hori baita.

Hala ere, gramatika gehienetan jaso ez delako, literaturan ere gutxitan erabili izan delako, ez zaigu iruditzen beste egitura batzuen mailan jar daitekeenik kontzesioa adierazteko gaitasunari dagokionez behintzat. Goiko adibide horietan testuinguruak laguntzen digu, baina beste askotan ez zaigu iruditzen bait-en erabilera egokia izan daitekeenik kontzesioa adierazteko; interpretatzen zaila delako.

Gainera, esan dugun bezala, Lafittek ematen dituen bi perpausetako batean aurkaritzako diskurtso markatzailea erabiltzen du (halere) perpaus nagusian; bait- menderagailua kontzesio balioa bermatzeko nahikoa ez den seinale.

Hori horrela izanik, kontzesio balioa testuinguru egoki batean adieraz dezaketen egituren artean sailkatuko dugu, baina ez nahitaez zuzenean kontzesioari loturik dauden egituren artean⁴²¹.

⁴²⁰ Bigarren adibide honetan, diskurtso markatzaile anaforikoa dugu (halere), kontzesio perpausaren anafora dena. Horrek, jakina, laguntzen du kontzesio interpretazio egokia egiten.

⁴²¹ Zentzu horretan ulertu beharko genituzke Lafitteren hitzak (“Bait- peut avoir la valeur de concession”).