Euskararen Gramatika

31.4.6.4. Izenordain korrelatu aurrekariaren forma

31.4.6.4a Izenordain korrelatu aurrekaria, galdera izaten da komunzki: nor edo zer sailekoa, adibideetan ikusi dugun gisan, edo leku-denborazko kasuetan non edo noiz erakoa.

Zein sailekoa ere izaten ahal da, halere, batzuetan. Adibidez, gorago aipatu perpausa zein izenordaina baliatuz itzultzen du Duvoisinek: Zein ere baitago nitan eta ni hartan, hainak ekharriren du fruitu hainitz (Duvoisin).

Zein-erlatiboetan, zein izenordain erlatiboa artikuluarekin ere erabil daitekeela ikusi dugu. Aukera hori aurkitzen da zein izenordain gisa korrelaziozko perpausetan erabilia denean ere, nahiz zein-erlatiboetan baino anitzez gutiagotan baliatua den jokabide hau. Ikus ondoko adibidea: Zeinak profeta bat, profeta delakoz baitu hartzen, hainak profeta saria izanen du, eta nork-ere prestu bat prestu delakoz hartzen baitu, harek prestu saria izanen du (Duvoisin).

Zein izenordain aurrekaria artikuluarekin agertzen da aurreko adibidean. Adibide bereko ondoko perpaus erlatibo korrelatua, berriz, nor izenordainarekin eratua da, baina ikus dezakegu ez dagoela bi izenordainen artean oposaketarik balioaren aldetik.

31.4.6.4b Ez da ohikoa zeina(k) izenordainaren erabilera hau korrelaziozko erlatiboetan.

Noski, zein izenlagun moduan ere ager daiteke batzuetan korrelaziozko perpausetan. Jokabide hau erregularra da, adibide ugari aurkitzen ez bada ere literaturan. Hona batzuk: Eta ZEIN-ere hiritan edo burgutan sarthuren baitzarete, informa zaitezte nor den hartan dignerik, eta zaudete han parti zaitezteno (Leizarraga); Gero baderamatzate zoin tokitarat iduritzen ere baitzeie, eta harat (J. Etxepare).

Adibide horietan zein izenlagun gisa agertzen zaigu. Esan gabe doa zer ere erabil daitekeela batzuetan modu berean: Zeren nola etsaiak bethiere zelatan baitaude, zer ere huts edo falta edireiten baitute, hura berehala harrapatzen dute, eta are batzutan berreturik, airatzen eta kanpatzen dute (Axular); Zer ere baitu eskas lur batek bere baitarik, hura behar zaio eman ongailuz (Almanaka); Zer ere baitu bere lan berezia gerlako gizon bakhotxak, hartan da gehienik eskolatzen (Saint-Pierre).