Euskararen Gramatika

30.7.3.2. Perpaus izenlagun jokatugabeak

30.7.3.2a Osagarri izenlagun jokatugabeak. Aurreko puntuan esan dugunaren haritik, zaila da askotan erabakitzea gobernatzailea izen soila den ala predikatu konplexua. Nolanahi ere, -tzeko atzizkia hartuko dute agindua, erregua, kezka, nahia, borondatea, asmoa, gogoa… adierazten duten izenek edo halako izenak barnean dituzten predikatu konplexuek.

Horrexegatik, hemen ere sar daitezke -tzeko osagarri jokatugabeetan eman ditugun adibide asko eta asko: Bost minutu falta dira azokak ateak ixteko; Datorren astean Parisera joateko asmoa du… Hemen sar daitezke beste adibide hauek ere: Hala, haiek hiltzeko agindua eman zien Davidek bere mutilei (Elizen arteko Biblia); Alde batetik, adoptatuak beste ezezko bat jasotzeko beldurra du (Berria); Ezbeharra gertatu zenean ezkontzeko eskaria egin gogo zion (Touyarou).

30.7.3.2b Oso antzekoak dira tenorea, garaia, unea izan/heldu… predikatu konplexuak ere. Osorik har ditzakegu gobernatzailetzat, baina tenore, garai edo une soilak ere izan daiteke izenlagun osagarria hartzen dutenak: Milioi eta erdi euskal herritarri baino gehiagori heldu zaie errenta eta ondarea aitortzeko garaia (Berria); Orain hiltzeko tenorea etorri zait (Borda); Eta orain iritsia duk nire galderaren erantzuna zein den jakiteko unea (Olarra).

30.7.3.2c Zenbait postposiziok ere (gisan, moduan, eran…) -tzeko osagarria eskatzen duten heinean, eta postposizio horiek izena oinarri duten heinean, uler dezakegu izen horren osagarri dela -tzeko: Bazkaldu berriak ginen, eta [zenbait egunentzat ongi izateko gisan] (J. B. Elizanburu); Inguruko guztiek entzuteko eran hitz egin zion; Erromeriara joateko moduan zaude.