Euskararen Gramatika
30.6.3.3.4. Predikatu gobernatzaileen sailkapen formala
30.6.3.3.4. Predikatu gobernatzaileen sailkapen formala
30.6.3.3.4a Hasieran esan dugu -tzen perpausek (irauten duen) prozesua (burutugabea) adierazten dutela; hori da oinarrizko esanahia. Prozesu hori, bestalde, izan daiteke berezkoa nahiz egileduna. Berezko prozesuan, prozesu horren eragile bat ere ager daiteke perpaus nagusian. Egiledun prozesua, jarduera edo dirauen ekintza da (psikikoak barne); egilea, perpaus nagusiko subjektua da.
30.6.3.3.4b Sailkapen formalago bat ere egin dezakegu, ordea, aurreko guztiak kontuan harturik, eta egiletasun ezaugarria ere sartuz. Predikatu gobernatzaile prototipikoak erabiliko ditugu egitura moten etiketatzat:
1. HASI, ARI IZAN, JARRAITU mota
[+/-egilea]: josten / (berez) egosten
Kontrola subjektuak
Eremu semantikoa: aspektua (aspektu-perifrasi hutsak dira hala osatuak)
2. ARI(TU)-JARDUN / SAIATU, JARRI da, TEMATU, JAKIN-IKASI-ASMATU mota
[+egilea]: josten / *(berez) egosten
Kontrola subjektuak
Eremu semantikoa: jarduerak, gogoarenak barne
3. IKUSI-ENTZUN / JARRI-IPINI-PARATU du, EDUKI, UTZI/LAGA, TREBATU du mota
[+/-egilea]: josten / (berez) egosten
Kontrola objektuak
Ergatibozko subjektua: hautemailea / eragilea
Eremu semantikoa: jarduera nahiz prozesuak hautematea / abiaraztea (jarri), mantentzea (eduki) edo ez amaiaraztea (utzi).
4. IRAKATSI, LAGA, LAGUNDU, UTZI dio mota
[+egilea]: josten / *(berez) egosten
Kontrola datiboak
Ergatibozko subjektua: eragilea
Eremu semantikoa: jarduerak eragitea [ikasi, norbaiten eraginez] / jarduerak ez galaraztea
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
