10.3.1a Konbentzionalki, adierazpenezko perpaus (beregain) baiezkoak hartzen dira gramatiketan azalpenen oinarri edo abiapuntutzat. Hala, alde batera uzten dira askotan forma (itxuraz) kanoniko horretatik aldentzen diren beste perpaus molde funtsezko batzuk, esan bezala zeinek bere izaera berezia dutenak. Alde batetik, bai/ez polaritatearen kontua dugu, edonolako perpausetan ageri dena. Hemen azaldu nahi dugun sailkapena, berriz, perpaus tipoari dagokio.
10.3.1b Esan dugun gisan, adierazpen perpausak aipatu ohi dira guztien oinarri gisa gramatiketan, baina badira beste perpaus tipo batzuk, denek ere beren leku ez nolanahikoa dutenak hizkuntzan, eta esanahiz eta formaz bereizten direnak adierazpenezkoetatik. Aurreraxeago ikusiko dugunez, baiezkoa ez ezik, ezezko aukera ere badu tipo bakoitzak. Hona hemen bereiziko ditugun tipoak:
Adierazpenezkoak |
dena irakurri duzu |
Galdera itxizkoak (bai/ez) |
irakurri (al) duzu dena? |
Galdera irekizkoak |
zer irakurri duzu? |
Harridurazkoak |
irakurri duzu (-eta) dena! |
Agintezkoak |
irakur(ri) (ezazu[beza-dezala, dezagun]) dena |
(Desirazkoak |
irakur dezazula dena / irakurriko ahal duzu dena) |