8.4.7. Galiziako Autonomia Erkidegoa

8.4.7.1. 1/1981 Lege Organikoa, apirilaren 6koa, Galiziarentzako Autonomia Estatutuari buruzkoa[985]

5. artikulua

Bat. Galiziako berezko hizkuntza galiziera da.

Bi. Galiziera eta gaztelania ofizialak dira Galizian, eta guztiek dute eskubidea haiek jakin eta erabiltzeko.

Hiru. Galiziako botere publikoek hizkuntza bien erabilera normal eta ofiziala bermatuko dute bizitza publikoan, kulturalean eta informatiboan, eta haiek jakiteko behar diren eskuarteak xedatuko dituzte.

Lau. Inor ezin izango da diskriminatu, hizkuntza dela-eta.

III. KAPITULUA
Justizia Administrazioa Galizian

25. artikulua

Magistratuen, epaileen, idazkari judizialen eta Justizia Administrazioaren zerbitzuko funtzionarioen postuak betetzeko egiten diren lehiaketa eta oposizioak ebaztean, lehentasunezko merezimendua izango da Galiziako Zuzenbidearen espezializazioa eta herriko hizkuntza jakitea.

26. artikulua

Bat. Notarioak eta jabetzako erregistratzaileak eta merkataritzakoak Autonomia Erkidegoak izendatuko ditu, Estatuaren legeekin bat etorriz. Notariotzak betetzeko, izangaiak eskubide-berdintasunean onartuko dira, bai Galiziako lurraldean dihardutenak, bai Espainiako gainerakoan dihardutenak. Lehiaketa eta oposizio hauetan lehentasunezko merezimendua izango da Galiziako Zuzenbidearen espezializazioa eta herriko hizkuntza jakitea. Ezin izango da inoiz ere herritartasun- edo auzotasun-salbuespena ezarri.

I. KAPITULUA
Eskumenak orokorrean

27. artikulua

Estatutu honen esparruan, Galiziako Autonomia Erkidegoak eskumen esklusiboa dauka honako gai hauetan:

Hogei. Galizieraren sustapen eta irakaskuntza.

35. artikulua

Hiru. Galiziako Autonomia Erkidegoak Gobernuari eskatu ahal izango dio tratatu zein hitzarmenak egin eta, beharrezkoa bada, Gorte Nagusiei aurkez diezazkion; horien helburua da Galiziak estatu jakin batzuekin kultura-harremanak ezarri ahal izatea, baldin eta kultura- edo hizkuntza-lotura bereziak baditu estatu horiekin.

8.4.7.2. 3/1983 Legea, ekainaren 15ekoa, Hizkuntza-normalizazioari buruzkoa[986]

Prozesu historiko zentralista mendeak igaro ahala areagotu zen, eta horrek bi ondorio oso negatibo izan ditu Galiziarentzat: alde batetik, aukera deuseztatzea instituzio propioak eratzeko, eta, beste aldetik, gure benetako kulturaren garapena eragoztea inprenta kultura modernoen garapen handia sustatzera zetorrenean.

Despertsonalizazio politiko horren eta kultura-marjinazio horren mende, Galiziako herria gero eta txiroago bihurtu zen. xviii. mendean, ilustratuek jada salatu zuten pobretze hura, eta, xix. mendearen erdialdetik aurrera, txirotze horren aurka etengabe borrokatu ziren gure nortasunaren desintegrazioa saihesteko beharraz jabetuta zeuden galiziar guztiak.

1978ko Konstituzioak, gure eskubide autonomikoak nazionalitate historiko gisa aitortuz, ahalegin eraikitzaile bat abiarazi zuen, betiere gure nortasun kolektiboa eta haren indar sortzailea erabat berreskuratzeko.

Berreskuratze horren funtsezko faktoreetako bat hizkuntza da, gure nortasunaren bizi-muina baita. Hizkuntza da galiziarren sorkuntza kolektiborik handiena eta jatorrena; gure erkidegoari barne-batasuna ematen dion benetako gogo-indarra da hura. Gure herriaren iraganarekin lotzen gaitu hizkuntzak, gure herriaren ondare bizi gisa jasotzen dugulako hizkuntza, eta gure herriaren etorkizunarekin lotuko gaitu hizkuntzak, hizkuntza hori guregandik jasoko baitu gure herriak nortasun komunaren legatu gisa. Eta gaur egungo Galizian funtsezko lotura da hizkuntza bertako lurraldean bizi diren galiziarren eta mundura emigratu duten galiziarren artean.

Lege honek, Konstituzioaren 3. artikuluan eta Autonomia Estatutuaren 5. artikuluan ezarritakoaren arabera, galizieraren eta gaztelaniaren berdintasuna bermatzen du Galiziako hizkuntza ofizial gisa, eta galizieraren normalizazioa bermatzen du, gure herriaren berezko hizkuntza gisa.

Arrazoi horiengatik, Galiziako Parlamentuak onetsi zuen, eta nik, Galiziako Estatutuaren 13.2 artikuluarekin bat etorriz, eta Xuntari eta haren Presidenteari buruzko otsailaren 23ko 1/1983 Legearen 24. artikuluarekin bat etorriz, erregearen izenean, Hizkuntza-normalizazioari buruzko Legea aldarrikatzen dut.

1. artikulua

Galiziera Galiziako berezko hizkuntza da.

Galiziar guztiek dute hura jakiteko eginbeharra eta[987] erabiltzeko eskubidea.

2. artikulua

Galiziako botere publikoek galizieraren eta gaztelaniaren erabilera normala bermatuko dute, Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialak baitira.

3. artikulua

Galiziako botere publikoek behar diren neurriak hartuko dituzte, hizkuntzagatik inork diskriminaziorik jasan ez dezan.

Herritarrek epaileengana eta auzitegietara jo dezakete beren hizkuntza erabiltzeko duten eskubidearen babes judiziala lortzeko.

4. artikulua

1. Galiziera, Galiziako berezko hizkuntza den aldetik, Autonomia Erkidegoko, haren Administrazioko, Toki-administrazioko eta Autonomia Erkidegoaren mendeko erakunde publikoetako hizkuntza ofiziala da.

2. Gaztelania ere bada ofiziala, Estatuko hizkuntza ofiziala baita.

5. artikulua

Galiziako legeak, legegintzako dekretuak, xedapen arauemaileak eta Galiziako Administrazio Publikoaren ebazpen ofizialak galizieraz eta gaztelaniaz argitaratuko dira Galiziako Aldizkari Ofizialean.

6. artikulua

1. Herritarrek eskubidea dute galiziera erabiltzeko, ahoz eta idatziz, Autonomia Erkidegoaren lurralde-eremuan Administrazio Publikoarekin dituzten harremanetan.

2. Galiziako administrazio-jarduketak baliozkoak izango dira eta ondorioak izango dituzte, erabilitako hizkuntza ofiziala edozein dela ere.

3. Galiziako botere publikoek galizieraren erabilera normala sustatuko dute, ahoz eta idatziz, herritarrekiko harremanetan.

4. Xuntak beharrezko xedapenak emango ditu galizieraren erabilera pixkanaka normalizatzeko. Lege honetan jasotako arauen arabera erabili beharko dute galiziera toki-korporazioek.

7. artikulua

1. Galiziako lurralde-eremuan, herritarrek bi hizkuntza ofizialetako edozein erabili ahal izango dute Justizia Administrazioarekiko harremanetan.

2. Galiziako jarduketa judizialak baliozkoak izango dira eta ondorioak izango dituzte, erabilitako hizkuntza ofiziala edozein dela ere. Edozelan ere, aldeak edo interesdunak eskubidea izango du berak aukeratzen duen hizkuntza ofizialean informazioa jasotzeko edo jakinarazteko.

3. Galiziako Xuntak, organo eskudunekin ados jarrita, galizieraren erabilera Justizia Administrazioan pixkanaka normalizatzea sustatuko du.

8. artikulua

Galizian emandako dokumentu publikoak galizieraz edo gaztelaniaz idatzi ahal izango dira. Aldeak ados jartzen ez badira, bi hizkuntzak erabiliko dira.

9. artikulua

1. Administrazio Autonomikoaren mendeko erregistro publikoetan, dokumentua idatzita dagoen edo adierazpena egiten den hizkuntza ofizialean egingo dira idazpenak. Dokumentua elebiduna bada, hura Erregistroan aurkezten duenak adierazten duen hizkuntzan inskribatuko da. Autonomia Erkidegoaren mendekoak ez diren erregistro publikoetan, Galiziako Xuntak galizieraren erabilera normala sustatuko du, organo eskudunekin adostuta.

2. Hitzez hitzeko ziurtagiriak inskripzioa egin den hizkuntzan luzatuko dira. Idazpenaren hitzez hitzeko transkripzioa ez denean, eskatzaileak eskatutako hizkuntza ofiziala erabiliko da.

3. Hizkuntza-bertsio bikoitzean inskribatutako dokumentuen kasuan, edozein bertsiotan lor daitezke ziurtagiriak, eskatzaileak eskatzen duenaren arabera.

10. artikulua

1. Galiziako toponimoen forma ofizial bakarra galizierakoa da.

2. Galiziako Xuntari dagokio Galiziako udalerrien, lurraldeen, biztanleguneen, hiriarteko komunikazio-bideen eta toponimoen izen ofizialak zehaztea. Hiri barruko bideen izena kasuan kasuko udalak zehaztuko du.

3. Izendapen horiek legezkoak dira ondorio guztietarako, eta errotulazioak bat etorri beharko du horiekin. Galiziako Xuntak errotulazio publikoaren normalizazioa arautuko du, betiere estatuak sinatzen dituen nazioarteko arauak errespetatuz.

11. artikulua

1. Titulu honetan aitortutako eskubideak gauzatzeko, Galiziako Administrazio Publikoari eta enpresa publikoei atxikitako langileek galiziera gero eta gehiago erabil dezaten sustatuko dute botere autonomikoek.

2. Administrazio Autonomikoko eta Toki-administrazioko lanpostuak iristeko egiten diren hautaketa-probetan, beste merezimendu batzuen artean, hizkuntza ofizialen ezagutza-maila hartuko da kontuan, zeina maila profesional bakoitzerako haztatuko baita.

3. Magistratuen, epaileen, idazkari judizialen, fiskalen eta Justizia Administrazioaren zerbitzuan dauden funtzionario guztien lanpostuak betetzeko lehiaketa eta oposizioen ebazpenetan, bai eta notarioen, jabetza-erregistratzaileen eta merkataritza-erregistratzaileen lanpostuak betetzeko ere, lehentasunezko merezimendua izango da galizieraz jakitea.

12. artikulua

1. Galiziera, Galiziako berezko hizkuntza gisa, irakaskuntzan ere ofiziala da hezkuntza-maila guztietan.

2. Galiziako Xuntak irakaskuntzan hizkuntza ofizialen erabileraren normalizazioa arautuko du, lege honen xedapenen arabera.

13. artikulua

1. Haurrek eskubidea dute lehen irakaskuntza beren ama-hizkuntzan jasotzeko.

Galiziako Gobernuak beharrezko neurriak hartuko ditu eskubide hori gauzatzeko.

2. Autonomia Erkidegoko hezkuntza-agintariek neurriak hartuko dituzte irakaskuntzan galizieraren erabilera pixkanaka sustatzeko.

3. Ikasleak ezin izango dira zentro desberdinetan banatu hizkuntzaren arabera. Era berean, ikasgela desberdinetan banatzea saihestuko da, salbu eta beharrizan pedagogikoek banatze hori gomendatzen badute.

14. artikulua

1. Galiziera derrigorrezko ikasgaia da unibertsitateaz kanpoko hezkuntza-maila guztietan.

Eskubide hori zentro publiko eta pribatu guztietan benetan erabiliko dela bermatuko da.

2. Galiziako Gobernuak salbuespenezko inguruabarrak arautuko ditu ikasle bat galizieraren derrigorrezko ikasketak egitetik salbuesteko. Ikasle bat ere ezin izango da betebehar horretatik salbuetsi, baldin eta ikasketak etenik gabe Galizian egin baditu.

3. Autonomia Erkidegoko hezkuntza-agintariek bermatuko dute ezen galizieraren irakaskuntza nahitaezkoa den zikloen amaieran ikasleek galizieraz jakingo dutela, ahoz eta idatziz, gaztelaniaren maila berean.

15. artikulua

1. Unibertsitateko irakasleek eta ikasleek eskubidea dute haiek nahiago duten hizkuntza ofiziala ahoz eta idatziz erabiltzeko.

2. Galiziako Gobernuak eta unibertsitate-agintariek beharrezko neurriak hartuko dituzte unibertsitate-irakaskuntzan galizieraren erabilera normala egiteko.

3. Hezkuntza-agintariek neurri egokiak hartuko dituzte hizkuntza ez dadin oztopo izan ikasleek ezagutzak jasotzeko duten eskubidea gauzatzeko.

16. artikulua

1. Helduen hezkuntzako ikastaro berezietan eta hizkuntza-diziplina irakasten den irakaskuntza espezializatuko ikastaroetan, nahitaezkoa da galiziera irakastea.

Galiziako Xuntaren mendeko irakaskuntza espezializatuko zentroetan galizieraren irakaskuntza ezarriko da, irakaskuntza hori nahitaezkoa ez den kasuetan.

2. Ikasteko urritasun fisikoak edo burukoak dituzten ikasleentzako hezkuntza bereziko zentroetan, ikasle bakoitzaren familia-inguruabarrak kontuan hartuta, ikaslea garatzen ondoen laguntzen duen irakaskuntza-hizkuntza erabili behar da ikaskuntzan.

17. artikulua

1. Unibertsitate-eskoletan eta irakasleak prestatzeko gainerako zentroetan, nahitaezkoa izango da galiziera ikastea. Zentro horietako ikasleek behar den gaikuntza eskuratu beharko dute lege honetan babesten diren eskubideak gauzatzeko.

2. Hezkuntza-agintariek sustapena egingo dute aurreko paragrafoan aipatzen ez diren mailetako irakasleek galiziera ezagutu dezaten, betiere irakaskuntzan galizieraren erabilera pixkanaka normalizatzen dela bermatzeko.

18. artikulua

Galiziera izango da ohiko hizkuntza Autonomia Erkidegoko instituzioen kudeaketaren edo eskumenaren mende dauden irrati- eta telebista-emisoretan eta gainerako komunikabide sozialetan.

19. artikulua

Galiziako Gobernuak laguntza ekonomikoa eta materiala emango die aurreko artikuluan aipatzen ez diren komunikabideei, baldin eta galiziera ohikotasunez eta gero eta gehiago erabiltzen badute.

20. artikulua

Hauek izango dira Galiziako Xuntaren betebeharrak:

1. Sustapena egitea, betiere filmak eta ikus-entzunezko beste baliabide batzuk galizieraz ekoizteko, bikoizteko, azpititulatzeko eta erakusteko.

2. Sustapena egitea, betiere kultura-adierazpenak, antzezpenak eta ikuskizunak galizieraz egiteko.

3. Galizierazko liburua sustatzen lagundu behar du, argitalpen-ekoizpena eta zabalkundea indartzeko neurriekin.

21. artikulua

1. Galiziako Gobernuak Espainiako Konstituzioak eta Autonomia Estatutuak ematen dizkioten baliabideak erabiliko ditu Galiziako emigranteek kultura- eta hizkuntza-zerbitzuak galizieraz izan ditzaten.

2. Era berean, Autonomia Estatutuaren 35. artikuluan aurreikusitakoa erabiliko du, betiere Autonomia Erkidegoarekin mugakide diren lurraldeetan hitz egiten den galiziera babesteko.

22. artikulua

Galiziako Gobernuak bere gain hartuko ditu galizieraren normalizazio-prozesuaren zuzendaritza teknikoa eta jarraipena; aholkularitza emango die Administrazioari eta norbanakoei, eta lege honen helburuak lortzera bideratutako zerbitzuak koordinatuko ditu.

23. artikulua

Galiziako Gobernuak plan bat ezarriko du, hizkuntzak erkidegoaren ondare historiko gisa duen garrantzia nabarmentzeko eta hizkuntzaren kontserbazioaren, babesaren eta transmisioaren inguruan erkidegoak dituen erantzukizuna eta betebeharrak agerian jartzeko.

24. artikulua

1. Administrazio Publikoaren Galiziako Eskola arduratuko da funtzionarioen prestakuntzaz, betiere funtzionariook galiziera lege honetan ezarritako baldintzetan erabil dezaten.

2. Galiziera eta gaztelania jakitea beharrezko baldintza izango da Administrazio Publikoaren Galiziako Eskolako diploma lortzeko.

25. artikulua

Galiziako Gobernuak eta toki-korporazioek, beren eremuan, galizieraren erabileraren normalizazioa sustatuko dute merkataritza-, publizitate-, kultura-, elkarte- eta kirol-jardueretan, besteak beste. Helburu horrekin eta egintza berezien bidez, betebehar fiskalen murriztapenak edo salbuespenak eman ahal izango dira.

Xedapen gehigarria

Galizieraren arautzeari, eguneratzeari eta erabilera zuzenari buruzko gaietan, Galiziako Errege Akademiak ezarritakoa hartuko da autoritate-irizpidetzat.

Araudi hori berrikusi egingo da galizieraren erabilera normalizatzeko prozesuaren arabera.

Azken xedapena

Lege hau Galiziako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta hurrengo egunean jarriko da indarrean.

8.4.7.3. 8/1983 Legea, uztailaren 8koa, Galiziako Kulturaren Kontseiluari buruzkoa[988]

[…]

Kontseiluaren ekintza-arloak askotarikoak dira. Kultura-ekintzak gizakiaren bizitzaren eta gizarteen alderdi ugariei eragiten die. Horregatik, nazioen legeek eta tratatu eta hitzarmenek aldi berean eskubide hauek defendatzen dituzte: guztiek espiritua lantzeko prozesuan partaide izateko duten eskubidea; guztiek duten eskubidea, indarrean dauden balioak beren gain hartzeko; guztiek duten eskubidea, oroimen historikoaren ondasunak eta sorkuntzen altxorra belaunaldiz belaunaldi gozatzeko; zientzien eta horien aplikazioen aurrerapenaren onura jasotzeko, eta hizkuntzaren, letren eta arteen arloetan berezkoa duten guztia babestu eta defendatzeko guztiek duten eskubidea. Kultura-ondare hain zabalak eta programak organo kualifikatu bat eratzea eskatzen dute, Estatutuak ulertzen duen bezala; izan ere, gure nazionalitateak badu ondare hori, eta ondare berorrek gure nazionalitatea ezaugarritzen du; gure erkidegoak, berriz, garatu behar du programa hori, zeinak sakona eta etorkizun zabalekoa izan behar duen.

[…]

3. artikulua

1. Galiziako Kulturaren Kontseiluaren osaera honela egituratuko da:

[…]

Galizieraren Institutuko ordezkari bat.

[…]

6. artikulua

Galiziako Kulturaren Kontseiluari dagokio:

a) Kultura-ondareari buruzko gai guztiak aztertzea, eta Galiziako hizkuntza eta kultura sustatzea.

8.4.7.4. Galiziako Parlamentuaren Erregelamendua, 1983ko uztailaren 14koa[990]

1. artikulua

1. Galiziako Parlamentuko hizkuntza ofizialak galiziera eta gaztelania izango dira.

2. Diputatuek hizkuntza biak erabili ahal izango dituzte.

3. Galiziako Parlamentuaren argitalpen ofizialak elebidunak izango dira.

8.4.7.5. 6/1984 Legea, ekainaren 5ekoa, Galiziako Herriaren Jagoleari buruzkoa[991]

3. artikulua

1. Galiziar izaera politikoa duen, eskubide zibil eta politiko guztiak dituen eta Galiziako hizkuntza ofizialak ezagutzen dituen edozein herritar hautatu ahal izango da Herriaren Jagole.

8.4.7.6. 10/1984 Legea, uztailaren 13koa, apirilaren 4ko 3/1984 Errege Lege-dekretuak ezarritako baliabideak esleitzeari buruzkoa[992]

[…]

Tratamendu instituzionala izan behar duten gaien artean, ezin da ahaztu gure idiosinkrasia propio eta berezia indartzen laguntzen duen guztiaren defentsa, babesa eta sustapena. Galiziak, berezko nortasun-ezaugarriak dituen erkidego historikoa den aldetik, bertako biztanle guztien eskura jarri behar ditu bere ondare garrantzitsua osatzen duten ondasun historiko, kultural eta artistikoak. Aipamen berezia merezi du, apartatu honen barruan, gure hizkuntzak, zeina tematuta baitago bere iraupena behin betiko bermatuko duen ezinbesteko normalizazio-prozesu batean. Gobernuak uste du helburu horiek, albo batera utzi ezin dituenak, neurri handi batean faboratu egingo liratekeela, baldin eta, ildo horretan garatzen ari diren ekintzei komunikabide sozialen lehiaketa erabakitzailea gehitzen bazaie, bereziki telebistarena.

[…]

8.4.7.7. 4/1987 Legea, maiatzaren 27koa, Administrazio Publikoaren Galiziako Eskola sortzekoa[994]

[…]

Eskola hau sortzeko beharra, gainera, Administrazio autonomikoa Galiziako ingurune historiko, linguistiko, politiko eta kulturalean sartzea komeni delako sortu da.

3. artikulua

1. Hona hemen APGEren xedeak:

i) Galiziera Administrazio publikoan zabaltzea eta normalizatzea, langileen hizkuntza-gaikuntza eta galizierazko hizkera teknikoa, administratiboa eta juridikoa finkatzen parte hartzea.

8.4.7.8. 5/1988 Legea, ekainaren 21ekoa, toki-erakundeek galiziera Galiziako hizkuntza ofizial gisa erabiltzeari buruzkoa[996]

Galiziera da gure erkidegoko kultura-ondare nagusia, Galizia identifikatzeko eta bereizteko ezaugarri gisa. Autonomia Estatutuak, 5. artikuluan, galiziarren berezko hizkuntza dela aitortzen du, eta Hizkuntza Normalizazioari buruzko Legearen 4.1 artikuluak, berriz, galiziera toki-administrazioko hizkuntza ofiziala dela adierazten du.

Azaldutako arrazoiengatik, eta estatutuaren eta legeen aginduekin bat etorriz, toki-administrazioan hizkuntza-normalizazioa bultzatu behar da, eta, horretarako, Galiziako Xuntak, hizkuntza-normalizazioa sustatzeko politikaren esparruan, toki-erakundeen ahaleginei laguntza eman behar die, beharrezkoa den neurrian, beren dokumentazio ofizialean galiziera modu normalizatuan erabiltzeko, hargatik eragotzi gabe, gainera, erakunde bakoitzak berari dagokion hizkuntza ofiziala erabiltzea, hala erabakitzen badu.

Lege honen helburua da toki-administrazioan galiziera normalizatzeko prozesu progresiboa bultzatzen duen arau-irizpide bat ezartzea, betiere gure hizkuntzaren erabilera normala berreskuratzeko egiten ari diren ahaleginak ugarituko dituen giro sozial eta politiko baten bila.

Azaldutako guztiagatik, Galiziako Parlamentuak eta nik, Galiziako Estatutuaren 13.2 artikuluarekin eta Xuntari eta haren presidenteari buruzko otsailaren 23ko 1/1983 Legearen 24. artikuluarekin bat etorriz, erregearen izenean, toki-erakundeek Galiziako hizkuntza ofizial gisa galiziera erabiltzeari buruzko legea promulgatzen dut.

1. artikulua

1. Galiziako toki-erakundeen bilkuren deialdiak, gai-zerrendak, mozioak, boto partikularrak, erabaki-proposamenak, informazio-batzordeen irizpenak eta aktak galizieraz idatziko dira.

2. Aurreko apartatuan xedatutakoari kalterik egin gabe, erakunde horiek beste hizkuntza ofizialean ere idatz ditzakete agiri horiek.

2. artikulua

1. Galiziako Xuntari dagokio toki-administrazioan galiziera txertatzeko prozesua bultzatzea, bereziki funtzionarioak galizieraz prestatzeko programen bidez.

2. Aurrekoa gorabehera, Galiziako Xuntak neurri egokiak hartuko ditu toki-administrazioan funtzionarioak sartzeko lehiaketetan galizieraz jakitea berma dadin.

Xedapen iragankorra

1. Administrazioaren egintza idatzietan galiziera hizkuntza normal gisa berehala txertatzeko moduan ez dauden toki-erakundeek bi urteko epea izango dute, lege hau argitaratzen denetik aurrera, bertan xedatutakoa gauzatzeari buruzko erabakia hartzeko eta hura betetzeko.

2. Galiziako Xuntak jarduketa-programa bat egingo du, aurreko paragrafoan adierazitako epearen buruan Galiziako toki-erakunde guztiak lege honetan xedatutakoa betetzeko moduan daudela bermatzeko.

8.4.7.9. 9/1992 Legea, uztailaren 24koa, Helduen Hezkuntzari eta Sustapenari buruzkoa[997]

2. artikulua

Helduen hezkuntzak eta sustapenak funtsezko jardun-esparru hauek hartzen ditu:

c) Kultura-prestakuntza eta -eguneratzea, bereziki galizieraren eta kulturaren ezagutzan.

3. artikulua

Honako hauek dira lege honen helburuak:

e) Gure errealitatearen ezagutza sustatzea, eta, bereziki, gure hizkuntza eta kulturarena.

8.4.7.10. 5/1997 Legea, uztailaren 22koa, Galiziako Toki-administrazioari buruzkoa[998]

7. artikulua

1. Galiziera, Galiziako berezko hizkuntza den aldetik, toki-administrazioko hizkuntza ere bada.

Bilkuren deialdiak, gai-zerrendak, mozioak, boto partikularrak, erabaki-proposamenak, informazio-batzordeen irizpenak, aktak, jakinarazpenak, errekurtsoak, eskritura publikoak, agerraldi judizialak eta toki-korporazioen izenean idatziz egiten diren egintza publiko edo administratibo guztiak galizieraz idatziko dira.

2. Aurreko apartatuan xedatutakoari kalterik egin gabe, erakunde horiek beste hizkuntza ofizialean ere, gaztelaniaz, idatz ditzakete agiri horiek.

3. Galiziako Xuntari dagokio toki-administrazioan galiziera txertatzeko prozesua bultzatzea, bereziki toki-erakundeetako funtzionarioak galizieraz prestatzeko programen bidez.

I. KAPITULUA
Lurraldea

3. atala
Udalerriaren izendapena eta hiriburutza aldatzea

50. artikulua

Udalerrien izenak aldatzeko espedienteetan, honako erregela hauek hartuko dira kontuan:

b) Erabakitako izendapen berriak hizkuntza-akatsak baditu edo hura Galiziako toponimiarekin bat ez badator, Galiziako Xuntaren Kontseiluari dagokio, toki-araubidearen arloan eskumena duen sailburuak proposatuta, izena aldatzeari buruzko behin betiko ebazpena ematea, Galiziako Toponimiako Batzordeak txostena egin eta udalerri interesdunari entzun ondoren.

V. KAPITULUA
Herritarren informazioa eta parte-hartzea

1. atala
Herritarrak informatzea

252. artikulua

2. Herritar guztiek dituzte eskubide hauek:

d) Galiziera erabiltzea Galiziako Autonomia Erkidegoko toki-korporazioekin dituzten harremanetan.

8.4.7.11. 8/1997 Legea, abuztuaren 20koa, Galiziako Autonomia Erkidegoko Irisgarritasunari eta Oztopoak kentzeari buruzkoa [999]

IV. KAPITULUA
Komunikazioko oztopoei buruzko xedapenak

29. artikulua.— Irisgarritasuna komunikazio- eta seinaleztapen-sistemetan

1. Galiziako administrazio publikoek sustatu beharko dute, bai komunikazio-oztopoak ezabatzea, bai eta komunikazio- eta seinaleztapen-sistemak herritar guztientzat irisgarri jartzeko mekanismo eta aukera teknikoak ezartzea.

2. Galiziako administrazio publikoek zeinu-hizkuntzaren interprete profesionalen eta gor-itsuen gidarien prestakuntza sustatuko dute, horrela erraztasunak emanez entzumen-desgaitasuna dutenei edo gor-itsuak direnei zuzeneko komunikaziorako, eta administrazio publikoetan langile espezializatu horiek egoteko.

Galiziako administrazio publikoen mendeko ikus-entzunezko komunikabideek neurri teknikoen plan bat egin eta behar bezala eguneratuko dute, betiere zeinu-hizkuntza edo azpitituluak erabiliz entzumen-mugak dituzten pertsonei pixkanaka bermatu ahal izateko pertsonok informazioa jasotzeko duten eskubidea.

III. KAPITULUA
Garraioko oztopoei buruzko xedapenak

2. atala
Irisgarritasun-txartelak

Minusbaliatuentzako aparkatzeko txartelaren ereduari buruzko xedapenak

28. artikulua.— Irisgarritasun-txartelak ematea

28. d) Minusbaliatuentzako aparkatzeko txartelak atzealdea eta aurrealdea izango ditu, eta alde bakoitza bertikalki bi zatitan banatuta egongo da.

[…]

“Minusbaliatuentzako aparkatzeko txartela” inskripzioa letra beltz larriz. Jarraian, behar bezala bereizita eta letra larriz edo xehez, “Aparkatzeko txartela” inskripzioa, Europar Batasuneko hizkuntzetan.

8.4.7.12. 6/1999 Legea, irailaren 1ekoa, Galiziako Ikus-entzunezkoei buruzkoa[1000]

1. artikulua.— Legearen xedea

2. Lege honen xedea da zinematografia-jarduera eta ikus-entzunezko jarduera (bideograma) arautzea, bai eta galiziar eta galizierazko zinema eta bideoak ekoitzi, merkaturatu eta zabaltzeko laguntza ematea, eta horiek ikus-entzunezko beste bitartekoekin dituzten harremanak izatea ere.

3. Galiziako botere publikoek aitortzen dute jarduera zinematografikoek eta ikus-entzunezkoek garrantzi kultural, ekonomiko eta soziala dutela, Galiziaren sorkuntza artistiko, informazio, ezagutza eta irudi gisa bete dezaketen eginkizuna betetzen dutela, Galiziako kultura- eta hizkuntza-normalizazioa lortze aldera, eta, beraz, jarduerok sektore estrategiko eta lehentasunezkotzat jotzen dituzte.

4. artikulua.— Ikus-entzunezko jardueraren printzipio orokorrak

Lege honetan jasotako jarduerek printzipio hauek izango dituzte oinarri:

b) Galiziako kultura eta hizkuntza sustatzea eta zabaltzea, bai eta Galiziaren identitatea defendatzea ere.

f) Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna aktiboki sustatzea; horren barruan sartzen dira tratu- eta aukera-berdintasuna, aniztasuna eta desberdintasuna errespetatzea, genero-ikuspegia txertatzea, ekintza positiboak sustatzea eta hizkera ez-sexista erabiltzea.

5. artikulua.— Ekintza instituzionalaren printzipio orokorrak

1. Galiziako Xuntak ikus-entzunezkoen sektorearen izaera estrategikoa eta lehentasunezkoa aitortzen du, bai haren garrantzi kultural, sozial eta ekonomikoagatik, bai Galiziako kultura, historia eta hizkuntza, autoidentifikaziorako datu baitira, sustatzeko eta zabaltzeko eskubidea adierazteko tresna gisa.

6. artikulua.— Ekintza instituzionalen funtsezko lerroak

Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazioak funtsezko jarduera-lerro hauek izango ditu ikus-entzunezkoen sektorean:

2. Galiziaren barruan eta handik kanpo galiziar kultura eta hizkuntza sustatzen laguntzea, bereziki kanpoan galiziar erkidegoak dauden zonetan.

8. artikulua.— Sustapen-jardueren helburuak

Galizian ikus-entzunezkoen sektorea sustatzeko ekintzek helburu hauek izango dituzte:

h) Galizieraren erabilera sustatzea, ikus-entzunezko hedabideetan galiziera erabiliz, bereziki galiziera erakustaretoetan erabiliz eta sustapena eginaz 35.000 biztanletik gorako udalerrietan jendea areto haietara joateko.

15. artikulua.— Batzordeak

4. Batzordeek laguntza emango dute, inplikatutako operadoreekin lankidetzan, galiziera ikus-entzunezko sare eta hedabideetan erabiltzearen aldeko formulak eta bideak bultzatzen.

8.4.7.13. 4/2001 Legea, maiatzaren 31koa, Familia-bitartekaritza arautzen duena[1001]

21. artikulua.— Arau-hauste oso astunak

Honako hauek arau-hauste oso astunak dira:

a) Diskriminazioa dakarren edozein jarduketa, edozein dela ere diskriminazioaren zioa: bitartekaritzaren mendean dauden aldeen arraza, sexua, erlijioa, hizkuntza, sorlekua, auzotasuna edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozial.

8.4.7.14. 4/2002 Legea, ekainaren 25ekoa, Santiago de Compostela Hiriaren Hiriburutzaren Estatutuari buruzkoa[1002]

6. artikulua.— Hizkuntza

1. Galiziera, Galiziako berezko hizkuntza den aldetik, Santiago de Compostelako Udaleko hizkuntza ere bada.

2. Santiago de Compostelako Udalak galizieraren erabilera normalizatu eta sustatu behar du bere eskumenen eremuan, bizitza publikoko, kulturaleko eta informazioko arlo guztietan.

3. Santiago de Compostelako Udalak, Konstituzioaren eta Estatutuaren esparruaren barruan, bermatu behar du galiziera edo gaztelania erabiltzeagatik inor diskriminatuko ez dela.

8.4.7.15. 3/2003 Legea, ekainaren 19koa, Garapenerako Lankidetzari buruzkoa[1003]

3. artikulua.— Printzipioak

Galiziako garapenerako lankidetzak honako printzipio hauek ditu oinarri:

e) Herriek beren egitura politikoei buruz erabakitzeko duten eskubidea aitortzea, bai eta beren kultura, hizkuntza eta identitate propioak eta kultura anitzeko elkarbizitzaren balioak defendatzeko eta sustatzeko duten eskubidea ere.

8.4.7.16. 6/2003 Legea, abenduaren 9koa, Galiziako Autonomia Erkidegoa arautzen duten tasa, prezio eta ordainarazpenei buruzkoa[1004]

I. KAPITULUA
Tasak

2. atala
Administrazio-zerbitzuen ziozko tasa

23. artikulua.— Salbuespenak

Tasa honetatik salbuetsita egongo dira:

[1005]11. Galizieraren gaitasun-maila egiaztatzeko proba homologatuetan izena ematea eta maila bakoitza egiaztatzea, aldez aurretik dokumentu bidez justifikatuta, % 33ko edo hortik gorako desgaitasuna duten pertsonek eskatzen badute.

8.4.7.17. 5/2004 Legea, uztailaren 8koa, Galiziako Merkataritza, Industria eta Nabigazioko Ganbera Ofizialei buruzkoa[1006]

[…]

Esan beharra dago lege honen artikuluek hizkuntzan berdintasunezko tratamendua ematen dutela, eta korporazio horiek galizieraren erabilera sustatzen dutela.

[…]

4. artikulua.— Eginkizunak

8. Eginkizun publiko-administratiboak garatzean, ganberek Galiziako Hizkuntza-normalizazioari buruzko ekainaren 15eko 3/1983 Legean aurreikusitakoa beteko dute.

8.4.7.18. 2/2005 Legea, otsailaren 18koa, Galiziako Elikagaien Kalitatea sustatu eta defendatzeari buruzkoa[1008]

II. KAPITULUA
Kalitateko izendapen geografikoak

9. artikulua.— Babes-eremua

3. Izendapen batek babestutako izenak ezin izango dira erabili, izendapenean eskatutako baldintzak betetzen ez dituzten produktuen izendapenean, aurkezpenean edo publizitatean, nahiz eta izen horiek beste hizkuntza batzuetara itzulita egon edo aurretik “mota”, “estiloa”, “imitazioa” edo antzeko esamoldeak izan, ezta produktuaren benetako jatorria adierazi ere. Era berean, ezin izango dira erabili «...n botilatua», «...n ontziratua» edo antzeko adierazpenak.

8.4.7.19. 2/2006 Legea, ekainaren 14koa, Galiziako Zuzenbide Zibilari buruzkoa[1009]

II. KAPITULUA
Testamentuak

1. atala
Testamentu ireki arrunta

183. artikulua

2. Testamentua egilesleak aukeratzen duen Galiziako hizkuntza ofizialean idatziko da.

8.4.7.20. 3/2006 Legea, ekainaren 30ekoa, Galiziako Logopeden Elkargo Profesionala sortzekoa[1010]

Logopeden lanbidea osasun-lanbide gisa arautzen du Osasun-arloko lanbideak arautzen dituen azaroaren 21eko 44/2003 Legeak; eta beronek lanbide honen berezko eginkizunak definitzen ditu: entzumenean, fonazioan eta hizkeran izaten diren nahasmenduak prebenitzeko, ebaluatzeko eta osatzeko jarduerak, betiere, horretarako, diziplina horretan berariazkoak diren terapia-teknikak erabilita.

[…]

Legeak honako zati hauek ditu: zioen azalpena; lau artikulu tituludun, hurrenez hurren, xedea, lurralde-eremua, eremu pertsonala eta komunikazioetako hizkuntza; xedapen gehigarri bat; hiru xedapen iragankor eta azken xedapen bat.

4. artikulua.— Komunikazioetako hizkuntza

Elkargoak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, kanpokoetan zein barnekoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko legerian ezarritakoaren arabera.

Hirugarren xedapen iragankorra

Lege hau indarrean jarri eta hurrengo bi urteetan hala eskatzen badute, Galiziako Logopeden Elkargo Profesionalean sartu ahal izango dira hizkuntzaren eta entzumenaren perturbazio eta patologien arloan lan egin duten edo lan egiten duten profesionalak, baldin eta logopediako unibertsitateko diplomadun-titulurik ez badute eta honako kasu hauetako batean badaude:

1. Logopediaren arloan gutxienez lau urtez jardun dutela egiaztatzen duten profesionalak, baldin eta honako titulazio hauetako bat badute:

a) Hizkeraren eta entzumenaren nahasmenduetako irakasle espezializatuaren titulua, Hezkuntza Ministerioak emandakoa.

b) Hizkera eta entzumenaren perturbazioetako espezialistaren diploma, Espainiako edozein unibertsitatek emana.

8.4.7.21. 8/2006 Legea, abenduaren 1ekoa, Galiziako Informatikako Ingeniaritza Teknikoaren Elkargo Profesionala sortzekoa[1011]

4. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Elkargoak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, kanpokoetan zein barnekoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.22. 9/2006 Legea, abenduaren 1ekoa, Galiziako Bitxigintza, Urregintza, Zilargintza, Erlojugintza eta Gemologiako Elkargo Profesionala sortzekoa[1012]

5. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Elkargoak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, kanpokoetan zein barnekoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.23. 10/2006 Legea, abenduaren 1ekoa, Galiziako Informatikako Ingeniaritzaren Elkargo Profesionala sortzekoa[1013]

4. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Elkargoak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, kanpokoetan zein barnekoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.24. 11/2006 Legea, abenduaren 1ekoa, Galiziako Hortzetako Higienisten Elkargo Profesionala sortzekoa[1014]

4. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Elkargoak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, kanpokoetan zein barnekoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.25. 12/2006 Legea, abenduaren 1ekoa, Galiziar Intereseko Fundazioei buruzkoa[1015]

4. artikulua.— Xedeak eta onuradunak

1. Lege honetan aipatzen diren fundazioek interes orokorreko xedeak izan beharko dituzte, hala nola: giza eskubideen defentsa, terrorismoaren, indarkeriazko egintzen eta beste gertaera katastrofiko batzuen biktimenak; gizarte-laguntza eta gizarte-inklusioa; xede zibikoak, hezkuntzakoak, kulturalak —eta, bereziki, Galiziako hizkuntza eta kultura sustatzea, suspertzea eta zabaltzea—, zientifikoak, kiroletakoak, osasunekoak, lanekoak; Galiziako sendotze instituzionalekoak; garapenerako elkarlanekoak; boluntariotza sustatzekoak; emakumeen arteko berdintasunaren eta berdintasunaren aldekoak; gizarte-ekintza sustatzekoak; Galiziako ingurumena defendatzekoak eta Galiziako gizarte-ekonomia sustatu eta ekoizpen-ekonomia garatzekoak; arrazoi fisiko, sozial edo kulturalengatik baztertuta geratzeko arriskuan dauden pertsonak sustatu eta artatzekoak; Konstituzioaren eta Estatutuaren balioak sustatzekoak eta printzipio demokratikoak defendatzekoak; tolerantzia sustatzekoak; informazioaren gizartea edo ikerketa zientifikoak garatzekoak, eta antzekoak izan eta Galiziarentzat interes orokorrekoak diren beste xede batzuk.

53. artikulua.— Erregistro-printzipioak

5. Erregistro-jarduera guztiak Galiziako Autonomia Erkidegoko lurraldean ofizialak diren bi hizkuntzetako edozeinetan egin ahal izango dira.

8.4.7.26. 17/2006 Legea, abenduaren 27koa, Galiziako Liburu eta Irakurketari buruzkoa[1016]

[…]

Era berean, instituzioek liburuari eta irakurketari espresuki emandako laguntza hori kultura transmititzeko eta gure identitatea garatzeko ezinbesteko tresnak dira, eta laguntza hori garrantzitsua da Galiziako berezko hizkuntzaren erabilera sozial eta publikoak normalizatzeko prozesuan.

[…] Liburua, azken batean, askatasun pertsonalaren iturria da, erabateko jarduera intelektuala ahalbidetzen duena eta gizadiaren eta haren kultura eta hizkuntzen aniztasunarekiko errespetua sustatzen duena.

[…]

Espainiako Konstituzioak, 44.1 artikuluan, botere publikoek espainiar guztiek eskubide gisa duten kulturarako irispidea sustatzeko eta babesteko duten betebeharra jasotzen du. Galiziako Estatutuak, 27. artikuluko 19. eta 20. apartatuetan, gobernu autonomoaren eskumenak jasotzen ditu kulturaren arloan, Galiziako berezko hizkuntzaren erabilera sustatzearen arloan eta industria-sektoreari laguntzearen arloan. […]

[…] Bereziki, legeak galizierazko irakurketa-indizeak gehitu nahi ditu, ulertzen baitu galiziar liburua tresna bat dela galiziar literatura- eta kultura-sistema indartzeko, galiziar kultura kanpoan zabaltzeko eta hizkuntza-normalizazioko prozesuan; horregatik, eragin berezia izan behar du, era berean, irakurketa praktikatzeak eta sustatzeak funtsezko dimentsioa duten gizarte-eremuetan, irakurketaren aspektu intelektual gisa ezinbestekoak diren eta irakurketa eta garapen intelektuala behar dituzten beste pertsona batzuekin batera.

[…]

Galiziar sortzaileak sustatzeko politika artikulatzea helburu duten neurriak jasotzen dira lege honetan; gure hizkuntzarako itzulpenak bultzatzea; […]

Era berean, legearen artikuluen bidez, Galiziako botere publikoek sustatutako edizioak egituratu eta arrazionalizatu nahi dira, zeinak arautuko baitira Administrazioaren beharrizanaren, gizartearen onuraren eta austeritatearen irizpideen arabera. Horretaz gain, Galiziako Autonomia Estatutuaren 5., 27.19, 27.20, 32. eta 34. artikuluetan, Hizkuntza-normalizazioari buruzko ekainaren 15eko 3/1983 Legearen 6.3, 18. eta 20.3 artikuluetan, eta Toki-erakundeek Galiziako hizkuntza ofizial gisa galiziera erabiltzeari buruzko ekainaren 21eko 5/1988 Legearen hitzaurrean ezarritakoarekin bat etorriz, edizio horiek ohikiro galizieraz egingo dira, hargatik eragotzi gabe helburuek eraginda beste hizkuntza ofizial edo atzerritar batzuetan ere inprimatzea.

[…]

Lege honek ez du esan nahi Galiziako Administrazio autonomikoari arlo honetan esleitzen zaionik eginkizun esklusibo, zuzentzaile edo kontu-hartzailerik. Lege honen asmoa hauxe da: liburuaren sektoreari eta irakurketaren sustapenari urgazpena emateko, harekin lankidetzan aritzeko eta hura laguntzeko eginkizunak arautzea; eta hemen inplikatuta dauden eragile guztiei bermatzen die haien eginkizunen garapenean parte hartzea eta aholkuak ematea, bai eta irakurleei beren eskubideak zaintzea ere. Hauek dira eragileok: sortzaileak, itzultzaileak, kultura-bitartekariak, editoreak, arte grafikoetako profesionalak eta euskarrien erreprodukziokoak, banatzaileak, liburu-dendak, liburu-klubak eta liburutegiak. Era berean, Administrazioaren esku uzten ditu liburuaren eta irakurketaren inguruko plangintza-, informazio- eta koordinazio-zereginak, Galiziako gizarteari mesede egiteko, hura baita gure kulturaren garapenaren protagonista eztabaidaezina.

[…]

1 artikulua.— Xedea

Lege honek xede hauek ditu:

f) Galizierazko argitalpen-eskaintza zabaltzen laguntzea, gaiaren edo argitalpen-tipologiaren aldetik gabezia handienak dituzten arloetan.

2. artikulua.— Liburua Galiziaren elementu identifikatzaile gisa aitortzea

Galiziako Xuntak liburuaren sektorearen izaera estrategikoa eta lehentasunezkoa aitortuko du, bai haren garrantzi kultural, sozial eta ekonomikoagatik, bai Galiziako kultura, historia eta hizkuntza sortzeko, sustatzeko eta zabaltzeko eskubidea adierazteko tresna gisa.

5. artikulua.— Sortzaileak

1. Lege honen xederako, honako hauek dira sortzaileak: liburua sortzeko prozesuan esku hartzen duten pertsonak, alegia, liburuaren idazketa, itzulpen, edizio, inprimaketa, ekoizpen, elaborazio, diseinu grafiko, diagramazio eta ilustrazio lanetan parte hartzen dutenak.

6. artikulua.— Itzultzaileak

1. Galizieraren erabilera sustatzeko eta gure kultura-ondarea aberasteko, Galiziako Xuntak gure hizkuntzara eta gure hizkuntzatik beste hizkuntzetara itzultzea bultzatuko du. Xede horretarako, aldizkako laguntza-lerro bat egingo du, eta itzulpena sustatuko du argitaratzaileekin eta itzultzaile-elkarteekin hitzarmenak eginez. Bereziki sustatuko da literatura unibertsaleko lanen itzulpena, bai eta eremu zientifiko eta teknikoetan nahitaezko erreferentziatzat jotzen diren testuena edo Galiziako unibertsitateetan ikasketa-eskuliburu gisa erabil daitezkeenena ere.

2. Jatorriz beste hizkuntza batzuetan idatzitako testuak galizierara eramaten dituzten pertsonei laguntzeko neurri gisa, Galiziako Xuntak Galiziako argitaratzaileekin lankidetzan jardun ahal izango du literatura unibertsaleko klasikoak eta argitalpen gomendagarriko beste lan batzuk itzultzeko, baldin eta, haien izaeragatik edo kostu handiagatik, laguntza publikoak behar badituzte.

7. artikulua.— Argitaratzaileak

1. Botere publikoak lankidetzan arituko dira Galiziako argitaratzaileekin eta haien elkarte profesionalekin, eta haien funtzionamenduan lagunduko dute, argitalpen-jardueraren inguruan antolatzen diren jarduketetan, betiere kultura-ondasunaren eta ondasun industrial eta ekonomikoaren aspektu bietan.

2. Galiziako Xuntak galizierazko argitalpen-ekoizpena bultzatuko du. Xede horrekin, urteroko edo bi urtean behingo laguntza-lerro bat egingo du, zeinak bermatuko baitu, argitalpen-mota guztiak kontuan hartuta, direla paperezko euskarri tradizionalean, direla edizio digitalean, direla sarean, galizierazko argitalpen-berrikuntzak liburutegi-sare publikoan egongo direla eta behar beste material didaktikoren eskaintza izango dela arlo jakin batzuetan, alegia, hezkuntza-legeriak galizierazko hizkuntza ikaskuntzaren komunikazio-bide izatea zehazten duen arloetan. Helburu horretarako, aholkularitza- eta balioespen-batzordeak eratuko dira laguntza-eskabideak aztertzeko; batzorde horietan, deialdia egiten duten administrazioetako kideez gain, inplikatutako azpisektore profesionaletako ordezkariak eta Liburuaren Aholku Batzordeko ordezkariak egongo dira.

8. artikulua.— Argitaratze-jarduera publikoa

5. Galiziako Xuntak laguntza-lerro espezifiko bat sustatuko du urtero edo bi urtean behin, funts publikoekin sostengatutako Galiziako unibertsitateetako argitalpenen zerbitzu zentralek, Galizian ezarritako argitaratzaile pribatuekin lankidetzan, galizieraz egiten duten unibertsitate-argitalpena indartzeko.

15. artikulua.— Liburuaren sektorea sustatzeko laguntzak

1. Galiziako hizkuntza eta kultura zabaltzeko eta sustatzeko —argitalpen-sektorea haien funtsezko pieza baita—, Galiziako Xuntak laguntzak bideratuko ditu sorkuntza, itzulpen-jarduera, argitalpen-sektorea, liburu-dendak eta liburuaren salmenta teknologikoki berritzeko eta modernizatzeko ekimenetarako, ekimenon barruan baliabide informatikoak eta ikus-entzunezkoak eta telekomunikazio-sareak erabiltzeari buruzkoak daudelarik; Galiziako Xuntak arreta berezia jarriko du teleeskaera ezartzeko eta garatzeko, sektorea berritzeko funtsezko tresna baita, baldin eta laguntzok Europar Batasuneko zuzenbidearekin eta gainerako ordenamendu juridikoarekin bateragarriak badira.

2. Galiziako Xuntak Galiziako argitaletxeekin lankidetzan jardungo du, Galizian zein Galiziatik kanpo galiziar liburua sustatzeko ekintza espezifikoak eginez. Era berean, gure erkidegoan argitaratutako liburu-merkatu berriak ahalbidetuko dituzten ekimenak bultzatuko ditu, garrantzi berezia emanez Europar Batasunari eta Iberoamerikako eremuari dagokienez.

16. artikulua.— Elkarlana argitalpenean

1. Edizioa bultzatu eta arintzeko neurri gisa, Galiziako Xuntak, hitzarmenen bidez, elkarlanean jardungo du beste administrazio publiko, instituzio eta erakunde publiko eta pribatu batzuekin, zertarako eta Galiziako kultura eta ondarea zabaltzea helburu duten liburuak eta bestelako materialak sortu, itzuli, argitaratu, zabaldu, banatu eta merkaturatzeko, eta fikzioko zein informazioko liburuak eta irakurketa-materialak argitaratzeko, betiere kasuan-kasuan ezartzen diren lehentasunen arabera, indarrean dagoen legeriaren esparruan.

18. artikulua.— Sektoreko feria-jarduerak sustatzea

4. Galiziako Xuntak laguntza-politika egingo du galiziar liburuaren merkatu berriak irekitzeko, portugesezko merkatuei arreta berezia eskainiz.

21. artikulua.— Sariak, bekak eta bestelako aitortzak

Galiziako Xuntak, sektoreko agenteekin lankidetzan, Galiziako edizioko sariak emango dizkie urtero galizieraz argitaratzen diren lan onenei —narratiba, poesia, antzerkia, saiakera, eta haur eta gazte literatura—, itzulpen onenari, ondoen editatzen diren lanei eta argitalpen- eta irakurketa-lan onenei, ilustrazio onena duten lanei eta beste batzuei. Era berean, beken eta bestelako aitortzen deialdia egingo du, liburuaren sustapenean sektoreko jarduerak eta produktuak pizteko, bai aspektu materialari dagozkionez, bai edukiei dagozkienez.

22. artikulua.— Irakurketa liburutegietan sustatzea

1. Irakurketaren sustapenean duen funtsezko eginkizuna dela eta, Galiziako Xuntak plangintza egingo du Galiziako liburutegi-sisteman dauden gabeziak gainditzeko, bai profesionalei dagokienez (laguntzaile teknikoak eta liburutegietako teknikariak), bai funtsei dagokienez; izan ere, galizierazko argitalpen-berrikuntzen presentzia ziurtatuko du, eta horiek hornitzen eta eguneratzen saiatuko da, betiere Europar Batasuneko gomendioak eta araudiak kontuan hartuta.

4. Galiziako Xuntak Galiziako eskola-liburutegien sistema garatuko du, bai liburutegiok eskoletan irakurzaletasunaren garapenaren aitzindariak izan daitezen, bai lehenengo adinetatik liburuetarako irispidea bermatzeko. Eredu horren arabera, eskoletako liburutegiek laguntza ematen diote ikasketa-programari, irakaskuntzako zentroetako informazio-euskarri guztiak biltzen dituzte, era guztietako lengoaiak eta euskarri dokumentalak irakurtzea sustatzen dute, dokumentazioa eta informazioa bilatzen eta aztertzen laguntzen dute, eta ikasleen jatorrizko desberdintasunak zuzentzen laguntzen dute. Irakaskuntzako zentroen beharrizanei erantzuteaz gain, harremanak izan behar dituzte irakaskuntzako zentrook kokatuta dauden erkidegoarekin. Galiziako Xuntak irakurketa sustatuko du eskoletako liburutegietan.

5. Galiziako Xuntak laguntzak bideratuko ditu Galiziako liburutegi-sistema osatzen duten liburutegiek eta eskola-liburutegiek irakurketa sustatzeko egiten dituzten proiektu eta ekimenetarako, kasuan-kasuan zehazten diren modu eta baldintzetan. Arreta berezia jarriko du zientzia-dibulgazioko, literatura-sorkuntzako eta galizierarako itzulpengintzako lanen hedapenean, idazle-egile literario eta plastikoen eta itzultzaileen presentzia sustatuz.

23. artikulua.— Komunikabide sozialak

1. Galiziako Xuntak Galiziako komunikabide sozialekin elkarlanean jardungo du liburuaren zabalkunderako, irakurketarako, sorkuntzarako eta itzulpenerako programak ekoizte aldera. Tratamendu berezia emango zaie erkidegoko sortzaile, itzultzaile, titulu eta editoreei eta galizierazko ekoizpenari. Era berean, irakurzaletasuna sustatzeko eta sentsibilizatzeko kanpainak hasiko ditu, komunikabide sozialen bidez.

3. Galiziako Xuntak laguntza-sistema bat ezarriko du, galiziar literatura sustatzeko astero gehigarriak argitaratzen dituzten komunikabide pribatuentzat eta galizierazko argitalpenen sustapen eta kritika literariorako bestelako argitalpenentzat (paperean edo beste edozein euskarritan).

26. artikulua.— Liburuaren Aholku Batzordearen eginkizunak

1. Hauek izango dira Liburuaren Aholku Batzordearen eginkizunak:

a) Galiziako biztanleen irakurketa-indizeen eta Galizian eta galizieraz egindako argitalpen-ekoizpenaren urteroko edo bi urtean behingo jarraipen-txostenak egitea.

33. artikulua.— Argitalpenen kontrola

1. Lanak errazago aurkitu, katalogatu eta zabaltzeko, argitaratutako liburu guztietan honako datu hauek eman beharko dira nahitaez: lanaren izenburua, egilearen, biltzailearen, koordinatzailearen, itzultzailearen eta ilustratzailearen izenak, horiek badaude, argitalpenaren zenbakia, inprimatzailearen izena, inprimaketaren lekua eta data, argitaratzailearen izena eta helbidea, lege-gordailuaren zenbakia eta ISBN. Galiziako liburua sustatzearen eta zabaltzearen aurkako omisiotzat joko da eskatutako datuak liburuan ez sartzea edo datuok osatu gabe edo oker sartzea, eta horrek galaraziko du Galiziako Xuntak lanak argitaratzeko eta Autonomia Erkidegoko Administrazioak aleak erosteko ematen dituen laguntzak jasotzea.

2. Aurreko puntuan aipatu diren arau-hausteak isun arinarekin zehatuko dira.

Bigarren xedapen gehigarria.— Liburuaren Aholku Batzordearen osaera eta funtzionamendua

1. Liburuaren Aholku Batzordea hamabost kidek osatuko dute gehienez, eta horietako zortzi, gutxienez, liburuaren agenteek eta Galizian irakurzaletasuna sustatzen duten agenteek aukeratuko dituzte, hala nola idazleek, itzultzaileek, ilustratzaileek, editoreek, arte grafikoek, banatzaileek, liburu-saltzaileek eta liburuzainek. Gainerakoa kultura-arloko kontseilari eskudunak izendatuko ditu, liburugintzan adituak direnen eta administrazio publikoetako kideen artean.

Azken xedapenetako bigarrena.— Jabetza intelektualeko eskubideak babestea

1. Galiziako Xuntak, bere eskumen-eremuan, sortzaileen jabetza intelektualeko eskubideak babesteko beharrezkoak diren ekimenak sustatu eta lagunduko ditu, betiere egile-eskubideak babesteko Estatuaren eta Erkidegoaren eskumenen esparruan.

2. Era berean, Galiziako Xuntak ekintzak sustatuko ditu iritzi publikoa sentsibilizatzeko sortzaileen eta itzultzaileen eskubideen alde, eta eskubide horiek urratzen dituen edozein ekimen identifikatzea eta gaitzestea bultzatuko du.

8.4.7.27. 4/2007 Legea, apirilaren 20koa, Udaltzaingoak koordinatzeari buruzkoa[1017]

II. KAPITULUA
Printzipioak eta eginkizunak

7. artikulua.— Oinarrizko jardun-printzipioak

2/1986 Lege Organikoaren 5. artikuluaren arabera, hauek dira udaltzaingoetako kidegoetako kideen oinarrizko jardun-printzipioak:

a) Ordenamendu juridikoaren arabera egokitzea, bereziki:

2. Euren eginkizunak betetzean, erabateko neutraltasun politikoz eta inpartzialtasunez jardutea, eta, horrenbesterekin, arraza, etnia, nazionalitatea, ideologia, erlijioa edo sinesmen pertsonalak, iritzia, sexua, sexu-orientazioa, hizkuntza, auzotasun-lekua, jaioterria edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozial dela-eta inolako diskriminaziorik egin gabe.

I. KAPITULUA
Sarrera, sustapena eta mugikortasuna

32. artikulua.— Hautaketa-sistemaren printzipioak

4. Galiziako udaltzaingoaren kidegoetako eskala eta kategorietan sartzeko hautaprobak teorikoak eta praktikoak dira, eta gaitasun fisikoari, psikoteknikoei, medikoei eta ezagutzei buruzko probak barne har ditzakete; probok deialdiaren oinarrietan finkatuko dira. Era berean, galizieraren azterketa bat sartuko da, salbu eta indarrean dagoen araudiaren arabera galizieraren ezagutza egiaztatzen dutenentzat izan ezik.

33. artikulua.— Sartzeko betekizunak

2. Polizia-kategorian sartzeko hautaprobak teorikoak eta praktikoak izango dira; proba horien artean sartuko dira, betiere, azterketa medikoa, azterketa psikoteknikoa, gaitasun fisikoko proba eta ezagutza-proba orokor zein espezifikoak, bai lanbidea egikaritzearekin zerikusia duten gaietan, bai eta galizieraren ezagutza erakusteko ere; azken honetarako, azterketa bat egingo da, salbu eta indarrean dagoen araudiaren arabera galizieraren ezagutza egiaztatzen dutenentzat.

[1018]3. Polizia-kategorian sartzeko hautaprobak teorikoak eta praktikoak izango dira. Proba horien artean sartuko dira, betiere, azterketa medikoa, azterketa psikoteknikoa, gaitasun fisikoko proba eta ezagutza-proba orokor zein espezifikoak, bai lanbidea egikaritzearekin zerikusia duten gaietan, bai eta galizieraren ezagutza erakusteko ere; azken honetarako, azterketa bat egingo da, salbu eta indarrean dagoen araudiaren arabera galizieraren ezagutza egiaztatzen dutenentzat.

79. artikulua.— Falta oso astunak

Hauek dira falta oso astunak:

n) Diskriminazioa arrazoi hauengatik dakarren edozein jarduketa: arraza- edo etnia-jatorria; erlijioa edo sinesmenak; desgaitasuna; adina edo sexu-orientazioa; sexua; hizkuntza; iritzia; jaioterria edo auzotasuna, edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozial.

8.4.7.28. 8/2007 Legea, ekainaren 13koa, Galiziako Poliziari buruzkoa[1019]

II. KAPITULUA
Jardun-printzipioak

9. artikulua.— Oinarrizko jardun-printzipioak

1. Galiziako Poliziako kideek erabateko neutraltasun politikoz jardungo dute, modu ekitatiboan eta inpartzialtasunez, betiere berdintasun-printzipioa errespetatuz, eta ideologia, erlijio edo sinesmenak, familia-egoera, etnia edo arraza, jatorri nazionala, hizkuntza, sexua, sexu-orientazioa, generoa, gaixotasuna, desgaitasuna edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozial dela-eta diskriminaziorik jaso gabe.

II. KAPITULUA
Sarrera eta igoera

27. artikulua.— Hautaketa-sistemaren printzipioak

3. Galiziako Poliziaren kidegoko eskala eta kategorietan sartzeko hautaprobak teorikoak eta praktikoak izango dira, eta gaitasun fisiko, psikotekniko, mediko eta ezagutza orokor nahiz espezifikoen probak barne hartuko dituzte, jardun profesionalarekin zerikusia duten gaietan, bai eta galizieraren ezagutza erakusteko ere.

IV. KAPITULUA
Diziplina-araubidea

82. artikulua.— Falta oso astunak

Honako hauek dira falta oso astunak:

ñ) Ideologia, erlijio edo sinesmenak, familia-egoera, etnia edo arraza bateko kide izatea, jatorri nazionala, hizkuntza, sexua, sexu-orientazioa, generoa, gaixotasuna, desgaitasuna edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozial dela-eta diskriminazioa dakarren jarduketa oro.

8.4.7.29. 9/2007 Legea, ekainaren 13koa, Galiziako Dirulaguntzei buruzkoa[1020]

II. KAPITULUA
Dirulaguntzak lehia-konkurrentziako araubidean emateko prozedurak

20. artikulua.— Hastea

2. Ofiziozko prozedura organo eskudunak onetsitako deialdiaren bidez abiatuko da beti. Organo horrek deialdiko dirulaguntzak emateko prozedura garatuko du, kapitulu honetan xedatutakoa betez eta Administrazio Publikoen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen azaroaren 26ko 30/1992 Legean jasotako printzipioen arabera; deialdiak, berriz, eduki hau izan beharko du nahitaez:

l) Eskabideak balioesteko irizpideak, beharrezkoa denean. Edozelan ere, laguntzaren xede diren jarduera edo jokabideetan galiziera erabiltzen den ebaluatuko da.

8.4.7.30. 11/2007 Legea, uztailaren 27koa, Genero-indarkeriaren Prebentziorako eta Tratamendu Integralerakoa[1021]

I. KAPITULUA
Genero indarkeriaren aurkako sentsibilizazio-neurriak

6. artikulua.— Kanpainak diseinatzea, egitea eta zabaltzea

[1022]2. Garatzen diren kanpainek arreta espezifikoa eskainiko diote gazteen sentsibilizazio eta prestakuntzari, betiere genero-indarkeriako egintzak diren jarrerak prebenitzeko eta identifikatzeko, arreta berezia jarriz genero-indarkeria digitalari. Era berean, baliabideetara eta informaziora iristeko zailtasun gehien duten emakumeek ere eskura izango dituzte kanpainak. Kanpainak dibertsitate funtzionala duten pertsonentzat irisgarria eta ulergarria den formatu batean egingo dira, zeinu-hizkuntza edo beste komunikazio-modalitate batzuk erabiliz.

8.4.7.31. 15/2007 Legea, abenduaren 13koa, Galiziako Ingeniari Kimikoen Elkargo Ofiziala sortzekoa[1023]

4. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Elkargoak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, kanpokoetan zein barnekoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.32. 1/2008 Legegintzako Dekretua, martxoaren 13koa, Galiziako Funtzio Publikoari buruzko Legearen testu bategina onesten duena[1024]

13. artikulua

Galiziako Xuntako Kontseiluari dagokio:

14. Autonomia Erkidegoko Administrazio Publikoaren hizkuntza-normalizazioko plana onestea.

IV. KAPITULUA
Funtzio publikoan sartzea

35. artikulua[1025]

Administrazioak Galiziako herritarren konstituzio- eta hizkuntza-eskubideak bermatuko ditu, bai galizierari dagokionez, Galiziako berezko hizkuntza den aldetik, bai gaztelaniari dagokionez, Galiziako hizkuntza ofiziala baita.

Galiziako Administrazio publikoan galizieraren normalizazioa betetzeko, eta Autonomia Erkidegoaren eremuan Administrazio publikoarekiko harremanetan administratuek galiziera erabiltzeko duten eskubidea bermatzeko, eta Galiziako botere publikoek galiziera normaltasunez erabil dezaten sustatzeko (Hizkuntza Normalizazioari buruzko Legearen 6.3 artikuluak zehazten du), Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazioko eta Galiziako toki-erakundeetako plazetarako egiten diren hautaprobetan, galizieraren azterketa egingo da, salbu eta indarrean dagoen araudiaren arabera galizieraz badakitela egiaztatzen dutenentzat. Hautaketa-prozesuen deialdien oinarrietan ezarriko dira azterketa horren izaera eta balioespena.

Hori guztia hala izanik ere, proba batzuk galizieraz egin beharko dira, baldin eta plazek galizieraren ezagutza berezia behar badute.

III. KAPITULUA
Administrazio-karrera

68. artikulua

4. Galiziako Xuntak sistema bat antolatuko du, besteak beste, honako hauek kontuan hartuko dituena:

e) Hizkuntza-normalizazioko planaren betetze-maila.

Xedapen indargabetzailea

Indargabetu egiten dira legegintzako dekretu honetan xedatutakoaren aurkakoak diren maila bereko edo beheragoko xedapen guztiak, eta, bereziki, honako hauek:

3. 8/1992 Legea, uztailaren 24koa, zeinak aldatu baitzuen Galiziako Funtzio Publikoari buruzko maiatzaren 26ko 4/1988 Legearen 33. artikulua; izan ere, artikulu hori Galiziako funtzio publikoan sartzeko hautaprobetan galizieraz jakitea nahitaez egiaztatzeari buruzkoa da.

8.4.7.33. 1/2008 Legea, apirilaren 17koa, Galiziako Ikertzaile Pribatuen Elkargo Profesionala sortzekoa[1026]

5. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Elkargoak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, kanpokoetan zein barnekoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.34. 4/2008 Legea, maiatzaren 23koa, Galiziako Kultura Industrien Agentzia sortzekoa[1027]

1

[…]

Egitate hauek frogatuta daude: ekoizpen pribatuak ezinbesteko ekarpena egin duela kultura-proposamenen independentzia eta aniztasuna nagusi izango den merkatuari eusteko; Galiziako kultura-sektoreak ekarpen handia egin diela oparotasun ekonomikoari eta enpleguari; sortzaileek, kultura-enpresek eta -industriek garrantzi handia dutela berrikuntzaren eta teknologiaren sustapenean, etorkizuneko hazkunde jasangarriaren motor diren aldetik; kultura-sektorearen bilakaeran autoenplegatuek, mikroenpresek, eta enpresa txiki eta ertainek betetzen duten eginkizuna nagusia dela; kultura-ondasun eta -zerbitzuen ekoizpenaren eta lurralde-garapeneko eta gizarte-kohesioko estrategien arteko harremana estua dela, haiek Galiziako kultura- eta hizkuntza-ingurunearekin lotura berezia dutelako; eta Galiziako sortzaile, enpresa eta industrien zeregina berezia dela Galiziako kulturaren aurrerapenean eta zabalkundean, bai barrutik, galiziarren kultura-kontsumoaren maila handitzeko, bai kanpotik, beste herri batzuetara hurbiltzeko, betiere trukeak eta topaketak ezarriz kultura-espazio erkideak daudela agerian uzteko, kultura horiek osatzen dituzten kultura desberdinen ezaugarri espezifikoak errespetatuz eta babestuz.

4. artikulua.— Xedeak

Hona hemen GKIAren xedeak:

a) Galiziako kulturak aurrera egingo duela bermatzea, eta, bereziki, galiziera normalizatzea eta bultzatzea, Galiziako kultura-identitatea, gizarte-garapena, hazkunde ekonomikoa eta kulturen arteko elkarrizketa babesteko eta sustatzeko bitarteko gisa, betiere berdintasunean eta identitate desberdinekiko errespetuan oinarrituta, ingurumari globalizatuan.

5. artikulua.— Eginkizunak

1. Bere helburu eta xedeekin bat etorriz, GKIAk honako eginkizun hauek egikarituko ditu:

a) Kultura-ondasunak eta -zerbitzuak ekoizten dituzten enpresen sorrera eta garapena bultzatzea, arreta berezia eskainiz ekoizpen-mekanismo eraginkorrak sortzen dituzten eta merkatuan kontsumo zabaleko kultura-ondasunak hornitzen dituzten kultura-industriei.

b) Galiziako berezko hizkuntza, kultura eta tradizioak merkatuan elementu bereizle gisa zabaltzen dituzten produktuak bultzatzea, bai eta Galiziako kulturari sormen-berrikuntzak eta estetika eta arte-hizkuntza berrien kalitateko eskaintzak ekartzen dizkiotenak ere.

8.4.7.35. 8/2008 Legea, uztailaren 10ekoa, Galiziako Osasunari buruzkoa[1028]

I. KAPITULUA
Xedapen orokorrak

4. artikulua.— Osasuna babesteko eta osasun-laguntza jasotzeko eskubidearen titularrak

4. Eskubide hori pertsonaren nortasuna, duintasuna eta intimitatea erabat errespetatuz bermatzen da, betiere inolako diskriminaziorik egin gabe arraza, sexu, erlijio, iritzi, hizkuntza, ideologia edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozialengatik.

II. KAPITULUA
Osasun-eskubideak

9. artikulua.— Konfidentzialtasunarekin eta informazioarekin lotutako eskubideak

8. Pazientearen historia klinikoari buruzko informaziorik onena bermatzeko, teknologia berriak kontuan hartuta, haren datuak hiru hizkuntzatan egongo dira eskuragarri (galizieraz, gaztelaniaz eta ingelesez), eta, horretarako, beharrezko egokitzapen teknikoak egingo dira.

8.4.7.36. 13/2008 Legea, abenduaren 3koa, Galiziako Gizarte-zerbitzuei buruzkoa[1029]

6. artikulua.— Pertsonen eskubideak gizarte-zerbitzuetan

3. Era berean, pertsona guztiek, gizarte-zerbitzuen erabiltzaile diren aldetik, honako eskubide hauek izango dituzte Galiziako gizarte-zerbitzuen sisteman:

m) Erabiltzaileek dituzten hizkuntza-eskubideak errespetatzeko eskubidea, betiere Galiziako gizarte-zerbitzuen sistemak bere jarduera galizieraren eskaintza positiboa eginez garatuko duela bermatuz.

8.4.7.37. 2/2009 Legea, ekainaren 23koa, martxoaren 13ko 1/2008 Legegintzako Dekretuaren bidez onetsitako Galiziako Funtzio Publikoari buruzko Legearen testu bategina aldatzen duena[1030]

Espainiako Konstituzioak ezartzen duenez (3. artikulua), «gaztelania da Espainiako estatuaren hizkuntza ofiziala», eta «Espainiako beste hizkuntzak ere ofizialak izango dira haiei dagozkien autonomia-erkidegoetan, beraietako estatutuekin bat etorriz».

Horrekin bat etorriz, Galiziako Autonomia Estatutua onetsi zuen apirilaren 6ko 1/1981 Lege Organikoaren 5. artikuluak xedatzen du ezen Galiziako berezko hizkuntza galiziera dela, eta galiziera eta gaztelania Galiziako hizkuntza ofizialak direla. Galiziako botere publikoek bermatuko dute bi hizkuntzen erabilera normala eta ofiziala.

Hizkuntza Normalizazioari buruzko ekainaren 15eko 3/1983 Legearen 2. artikuluaren arabera, botere publikoek galizieraren eta gaztelaniaren erabilera normala bermatuko dute, Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialak baitira, eta, 3. artikuluaren arabera, Galiziako botere publikoek neurri egokiak hartuko dituzte hizkuntza dela-eta inor diskriminatu ez dadin.

Lege-testu horiek ezartzen duten bezala, Galiziako Autonomia Erkidegoan galizieraren eta gaztelaniaren koofizialtasuna dago; beraz, Galiziako herritarren hizkuntza-eskubideek barne hartzen dute bi hizkuntza ofizialetako edozein erabiltzeko eskubidea, inolako diskriminaziorik gabe.

Administrazio autonomikoak administratuen eskubideak bermatu behar ditu, oro har, eta hizkuntza-eskubide hori bereziki; izan ere, administrazio-eremuan, Administrazioaren eta administratuen arteko harremanak garatzeko bidea da hizkuntza, eta, harreman horiek inolako diskriminaziorik gabe egin ahal izateko, administratuek Administraziora jotzeko bi hizkuntza ofizial bietako edozein erabiltzeko duten eskubidea bermatu behar da, gaztelaniaz bezala galizieraz, betiere kalitateko administrazioa iriste aldera. Era berean, aukera eman behar da herritarrek lurralde nazional osoan zehar mugitzeko, eta mugikortasun hori ez da mugatuko ez kaltetuko ezein hizkuntza-oztopo dela bide.

Erabateko errespetua nagusitu behar da herritarrek erabili nahi duten hizkuntza askatasunez aukeratzeko orduan, eta botere publikoen eskakizunek ezin dute eskubide horren egikaritza kaltetu, eskakizunok edozelakoak izanagatik.

Beraz, Administrazioak administratuen hizkuntza-eskubideak bermatu behar ditu, bai galizierari dagozkionez, bai gaztelaniari dagozkionez; horretarako, Administrazioak mekanismoak ezarri behar ditu, herritarrak artatzeko langile prestatuak eta gaituak izan ditzan, bai herritarrok galiziera erabiltzen dutenean, bai gaztelania erabiltzen dutenean.

Funtzio publikoan sartzeko, Espainiako Konstituzioaren 103.3 artikuluan ezarritako merezimendu- eta gaitasun-printzipioak errespetatu behar dira, zeinak jasota baitaude 1/2008 Legegintzako Dekretuaren 36. artikuluan ere.

Hizkuntza Normalizazioari buruzko Legearen 11. artikuluak adierazten du ezen administrazio autonomikoko eta toki- administrazioko lanpostuetara sartzeko egiten diren hautaketa-probetan, beste merezimendu batzuen artean, hizkuntza ofizialen ezagutza-maila hartuko dela kontuan, zeina maila profesional bakoitzerako haztatuko baita.

Beste alde batetik, hautaketa-prozesuen deialdietan galizieraren ezagutza sartuko da, zeina haztatuko baita sailkapen-taldearen arabera, eta horren helburua izango da Galiziako funtzio publikoan sartzeko hautatzen diren langileek Galiziako berezko hizkuntza badakitela bermatzea.

Era berean, osasun-eremuko, gizarte-eremuko eta ezartzen diren beste eremu batzuetako kidego, eskala edota kategoria jakin batzuetan, funtzio publikoaren arloko eskumena duen sailak modulatu ahal izango du galizieraren ezagutza egiaztatzeko beharrizana, betiere herritarrei zerbitzu publikoak behar bezala eman ahal izateko.

Galiziar guztien eskubide indibidualak bermatze aldera, beharrezkotzat jotzen da Galiziako Funtzio Publikoari buruzko Legearen testu bategina onetsi zuen martxoaren 13ko 1/2008 Legegintzako Dekretuaren 35. artikulua aldatzea, zertarako eta Autonomia Erkidegoko bi hizkuntza ofizialetan arreta emango dela bermatzeko eta Galiziako kultura-ondarea indartzeko, bertan bi hizkuntza baitaude elkarrekin.

8.4.7.38. 5/2010 Legea, ekainaren 23koa, Emakume Haurdunari laguntzeko Sarea ezarri eta arautzen duena[1031]

5. artikulua.— Onuradunak

5. Emakume haurdun etorkinak.

5.1. Galiziako Xuntak bermatuko du haurdun dauden etorkinek berdintasunezko baldintzetan izango dutela gizarte-zerbitzuetarako irispidea, eta ezin izango da inolako diskriminaziorik egin etorkin izateagatik.

5.2. Emakume haurdunak ulertzen ez badu Galiziako Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialetako bat ere, Galiziako Xuntak beharrezko bitarteko guztiak jarriko ditu haurdun etorkinaren eskura, lege honetan jasotako eskubide eta prestazioei buruzko informazioa uler dezakeen hizkuntza batean eman dakion.

8.4.7.39. 11/2010 Legea, abenduaren 17koa, Adingabekoen Edari Alkoholdunen Kontsumoa prebenitzekoa[1032]

II. KAPITULUA
Adingabeei edari alkoholdunak eskaintzeko mugak

14. artikulua.— Mugei buruzko informazioa

1. Edari alkoholdunak saltzen edo hornitzen dituzten establezimendu guztietan, 12. artikuluko 1. eta 2. apartatuetan zehaztutako debekuen berri emango da. Informazio hori iragarki edo kartel iraunkorren bidez emango da, ikusteko moduan, galizieraz eta gaztelaniaz. Seinale horien ezaugarriak erregelamendu bidez ezarriko dira.

2. Aurreko apartatuan aipatutako establezimenduetako edozeinen arduradunek beharrezko kontrol-neurriak hartuko dituzte adingabeei edari alkoholdunak saltzea saihesteko; langile guztiek ezagutu beharko dituzte neurri horiek, eta, ahal dela, idatziz.

3. Makinen aurrealdean ohar bat agertuko da, argi eta ikusteko moduan, galizieraz eta gaztelaniaz, adingabeek makinok erabiltzea debekatuta adierazteko. Seinale horren ezaugarriak erregelamendu bidez ezarriko dira.

8.4.7.40. 13/2010 Legea, abenduaren 17koa, Galiziako Barne-merkataritzari buruzkoa[1033]

II. KAPITULUA
Merkataritza-jarduera

5. artikulua.— Merkataritza-jarduera egikaritzeko baldintza orokorrak

4. Galiziarako Autonomia Estatutuaren 5. artikuluan jasotako hizkuntza-eskubideak zorrotz errespetatuz gauzatuko da merkataritza-jarduera. Inor ezin izango da diskriminatu edo txarto artatu erabilitako hizkuntza dela-eta. Galiziako botere publikoek bermatuko dute bi hizkuntzen erabilera normala.

III. KAPITULUA
Urrutiko salmentak

65. artikulua.— Informazioa

2. Aurreko apartatuan adierazitako informazioa idatziz eman beharko da, edo, kontsumitzaileak espresuki aurkakoa adierazi ezean, beste edozein euskarri iraunkorretan, zeina egokituko baita erabilitako komunikazio-teknikara, eta kontratazio-proposamenean erabilitako hizkuntzan egongo baita.

8.4.7.41. 3/2011 Legea, ekainaren 30ekoa, Galiziako Familia eta Elkarbizitza babesteari buruzkoa[1034]

II. KAPITULUA
Eskubideak eta eginbeharrak

42. artikulua.— Haurrak eta nerabeak bereziki babesteko eskubideak

Espainiako Konstituzioan, Haurren Eskubideei buruzko Konbentzioan, Haurren Eskubideen Europako Gutunean, Adingabearen Babes Juridikoari buruzko urtarrilaren 15eko 1/1996 Lege Organikoan eta Adingabeen Erantzukizun Penala arautzen duen urtarrilaren 12ko 5/2000 Lege Organikoan ezarritakoarekin bat etorriz, botere publikoek adingabeen eskubide hauen egikaritza bermatuko dute:

k) Norberaren hizkuntzan, jatorriko hizkuntzan edo askatasunez aukeratutako hizkuntzan hitz egiteko eskubidea, eta hizkuntza horren ondorioz diskriminaziorik ez jasateko eskubidea.

8.4.7.42. 7/2011 Legea, urriaren 27koa, Galiziako Turismoari buruzkoa[1035]

1

[…]

Turismoaren dimentsio sozial hori ez da soilik enplegua sortzeko gaitasunean oinarritzen, ezpada aberastasuna hobeto sortzeko eta banatzeko aukerei ere egiten die erreferentzia, betiere baliabideetan aberatsak diren baina azpiegituretan txiroak diren zonak indartuz eta eragile publiko eta pribatuen ekimenen artean sortzen diren sinergiak aprobetxatzeko jarduketa-eremuak ezarriz. Horregatik, Galizian turismoa oso garrantzitsua da lurralde-berrorekarako eta gizarte-kohesiorako faktore gisa, lurraldea hezurmamitzeko tresna gisa. Hala ere, garapen turistikoak iraunkorra izan behar du, Galiziaren irudia oinarritzen den baliabideekiko errespetuzkoa: natura, ingurumena eta paisaia, baina baita kultura- eta hizkuntza-ondarea ere, bereziki Done Jakue bideak, enogastronomia, tradizioak eta ohiturak; azken batean, berezko kultura. Alderdi horiek, zeinek Galizia helmuga bakar eta bereizgarri bihurtzen baitute, izan behar dute administrazioen eta enpresa turistikoen sustapen-komunikazioaren ardatz, horiek elkarrekin lan egin behar baitute Galizia marka turistiko global gisa hartuta.

[…]

2

[…]

II. kapituluak turismoa sustatzeko neurriak arautzen ditu; neurrion bidez hauxe lortu nahi da: turismoa bultzatzea, Galiziako baliabide bereziak balioetsiz, zeinen oinarri baitira berezko kultura eta hizkuntza, eta herri-sustrai sakonak dituzten tradizioak, bai eta sendotutako eta parte-hartze handiko jaiak ere, zeinek lortu ahal izango baitute Galiziako turismo-intereseko jaien aitortza.

[…]

1. artikulua.— Xedea eta helburuak

2. Hauek dira lege honen helburuak, eta Administrazio autonomikoak horietara egokituko ditu bere jarduketak:

j) Sektorearen profesionalizazioa bultzatzea, giza baliabideen prestakuntza hobetuz turismo-sektoreko lan-baldintzak hobetzeko, bereziki teknologia berrien erabilerari eta hizkuntza-gaitasunei dagozkienez.

17. artikulua.— Diskriminaziorik ezerako eskubidea

Turismo-erabiltzaileak eskubidea du diskriminaziorik ez jasateko, turismo-enpresen establezimenduetan sartzean eta turismo-zerbitzuak jasotzean, arrazoi hauek direla eta: desgaitasuna, arraza, hizkuntza, nazionalitatea, jatorria edo bizilekua, sexua, sexu-aukera, erlijioa, iritzia edo beste edozein inguruabar pertsonal edo sozial, betiere Konstituzioak eta gaiari buruzko gainerako araudi espezifikoak ezarritakoarekin bat etorriz.

II. KAPITULUA
Turismo-jarduera garatzeko oinarrizko aspektuak

37. artikulua.— Pertsonek turismo-jardueran dituzten eskubideak babestea

Enpresek, turismo-produktuak konfiguratu eta zabaltzean edo beste turismo-zerbitzu batzuk ematean, konfigurazio eta zabalkunde horiek ezin izango dute amu gisa eduki pertsonen sexu-esplotazioa edo duintasunari eragiten dion beste edozein aspektu, turismoaren munduko kode etikoan aurreikusitakoaren arabera, eta bereziki zainduko da hizkuntzaren edota irudien erabilera ez-sexista diruz lagundutako ekintzen publizitatean, bereziki Interneten.

II. KAPITULUA
Sustapen- eta suspertze-neurriak

95. artikulua.— Laguntzak eta dirulaguntzak

3. Laguntzak eta dirulaguntzak ematean, lehia askeari buruzko arau orokorrak eta Europar Batasuneko zuzenbidea errespetatuko dira. Emakumeen eta Gizonen Berdintasun Eraginkorrerako martxoaren 22ko 3/2007 Lege Organikoaren 14.11 artikuluan eta Galiziako Autonomia Erkidegoko Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako uztailaren 16ko 7/2004 Legearen 18.2 artikuluan xedatutakoaren arabera, kontuan hartuko da hizkuntzaren edota irudien erabilera ez-sexista diruz lagundutako ekintzen publizitatean, bereziki Interneten.

8.4.7.43. 9/2011 Legea, azaroaren 9koa, Galiziako Ikus-entzunezko Komunikabide Publikoei buruzkoa[1036]

Galiziarako Autonomia Estatutuaren 34.3 artikuluak ezartzen duenez, Estatuaren oinarrizko arauen esparruan, Autonomia Erkidegoak bere telebista, irratia eta prentsa arautu, sortu eta mantendu ahal izango ditu, bai eta, oro har, komunikabide sozial guztiak ere, bere helburuak betetzeko. Estatutu-eskumen horretan oinarrituta, Galiziako Parlamentuak uztailaren 11ko 9/1984 Legea onetsi zuen, Galiziako Irrati-Telebista Konpainia sortzekoa, zeinak aukera eman zuen galizierazko ikus-entzunezko komunikabide publikoak abian jartzeko.

Harrezkero, Televisión de Galiciak eta Radio Galegak ekarpen erabakigarria egin dute galiziera normalizatzeko, Galiziako herriaren identitatea indartzeko, Galiziako kultura sustatzeko eta herrialdeko ikus-entzunezko industria bultzatzeko. Haiek sortu zirenetik ia hiru hamarkada igaro ondoren, eta Irrati eta Telebistaren Estatutuari buruzko urtarrilaren 10eko 4/1980 Legea eta Telebistaren Hirugarren Kanalari buruzko abenduaren 26ko 46/1983 Legea indargabetuta, beharrezkoa da Galiziako ikus-entzunezko komunikazio-zerbitzu publikoa ematen duen erakundearen araubide juridikoa egokitzea Ikus-entzunezko Komunikazioari buruzko martxoaren 31ko 7/2010 Lege berriaren arabera, eta, oro har, ingurune sozial, ekonomiko eta tekniko berriaren arabera; izan ere, ingurune horrek azken urteetan sustraitik aldatu ditu ikus-entzunezkoen merkatuan eta merkatu teknologikoan diharduten eragileek dituzten baldintzak.

[…]

Lege honen bidez, halaber, RTVG korporazioa inguruabar teknologiko berrien arabera egokitu nahi da; inguruabarron adibide dira teknologia digitala agertzea edo Internet eduki-lehiakide bihurtzea. Helburu hori lortzeko, hartutako beste neurri batzuen artean, RTVG korporazioari araubide juridikoa, ondare-araubidea eta antolaketa-araubidea eman zaizkio, zeinek bide emango baitute emanaldiak doitzeko eta horiek publikoan duten eragina merkatuaren bilakaera teknologikoetara eta joeretara egokitzeko. Hori guztia, zerbitzua ematen duen erakundeak lehiakorra izaten jarrai dezan, eta, beraz, tresna eraginkorra izan dadin Galiziak herri gisa duen identitatea hezurmamitzeko, eta haren adierazpen nagusia, hizkuntza, hedatzeko eta normalizatzeko.

[…]

3. artikulua.— Estaldura-eremua

2. RTVG korporazioaren emanaldien estaldura Galiziako Autonomia Erkidegoarekin mugakide den eta kultura- eta hizkuntza-kidetasunak dituen autonomia-erkidego baten lurraldera zabaldu ahal izango da, horretarako hartzen den akordioaren ondoren, Ikus-entzunezko Komunikazioari buruzko martxoaren 31ko 7/2010 Lege Orokorrak xedatzen duen bezala.

4. RTVG korporazioak lankidetza-hitzarmenak sinatu ahal izango ditu ikus-entzunezko zerbitzuak ematen dituzten erakundeekin, zertarako eta Galizian eta kultura portugaldarreko herrialdeetan galizieraz eta portugesez ikus-entzunezko edukiak ekoizteko edo zabaltzeko.

4. artikulua.— Printzipio inspiratzaileak eta irismena

1. RTVG korporazioaren ikus-entzunezko komunikazio-jarduerak honako printzipio hauek izango ditu oinarri:

b) Galiziako kultura eta hizkuntza sustatzea eta zabaltzea, bai eta Galiziaren identitatea defendatzea ere.

f) Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna aktiboki sustatzea; horren barruan sartzen dira tratu- eta aukera-berdintasuna, aniztasuna eta desberdintasuna errespetatzea, genero-ikuspegia txertatzea, ekintza positiboak sustatzea eta hizkera ez-sexista erabiltzea.

5. artikulua.— Zerbitzu publikoaren xedea

1. Ikus-entzunezko komunikazio-zerbitzu publikoa interes ekonomiko orokorreko funtsezko zerbitzua da, zeinaren helburua baita irrati, telebista eta lineako informazio-zerbitzuen multzo posible bat ekoitzi, editatu eta hedatzea, mota guztietako publikoentzako programazio orekatu eta askotarikoak izango dituena; programaziook, berriz, genero guztiak estaliko dituzte, gizartearen informazio-, kultura-, hezkuntza- eta entretenimendu-beharrizanak asetzeko, komunikabideetan pluralismoa zaintzeko eta galizieraren erabilera sustatzeko.

6. artikulua.— Galizieraren erabilera

RTVG korporazioaren hizkuntza galiziera da; beraz, sozietate horrek ikus-entzunezko komunikazio-zerbitzua galizieraz emango du, eta sozietate horren mendeko langileei, beren atazak egikaritzean, egiten dizkien komunikazioak galizieraz egingo zaizkie.

8.4.7.44. 10/2011 Legea, azaroaren 28koa, Borondatezko Ekintzari buruzkoa[1037]

5. artikulua.— Borondatezko ekintzaren jarduketa-sektoreak

2. Lege honen ondorioetarako, honako hauek egitea dago sartuta borondatezko ekintzaren eremuan: borondatezko ekintzarekin eta gizarte-zerbitzuekin lotutako interes orokorreko jarduerak; izaera soziosanitariokoak; giza eskubideen, haurren eta desgaitasuna duten pertsonen defentsakoak; emakumeen berdintasunen baldintzetan oinarritutako eskubideen eraginkortasunekoak; hezkuntzakoak; garapenerako lankidetzarakoak; pobreziaren eta gizarte-bazterketaren aurkako borrokakoak; kulturakoak; zientifikoak; teknologia berrien erabilera sustatzekoak; babes zibilekoak; larrialdi-egoerak prebenitzekoak; kontsumitzaile eta erabiltzaileak babestekoak; kirolekoak; aisialdikoak; aisialdi eta astialdikoak; ekologia defendatzekoak eta ingurumena babestekoak; hizkuntza-eskubideak defendatzekoak; landa-mundukoak dinamizatzekoak; ekonomia edota ikerketa defendatzekoak; elkarte-bizitza garatzekoak; borondatezko ekintza sustatzekoak, bai eta lege honetan xedatutakoa betez borondatezko ekintzaren printzipioak lortzera jotzen dutenak ere.

II. KAPITULUA
Borondatezko ekintza suspertzea

26. artikulua.— Prestakuntza suspertzea

5. Galiziako Xuntak prestakuntza-eskaintza bermatuko du galizieraz, eta borondatezko ekintzako erakundeek antolatutako jardueretan hizkuntza normalizatzeko neurriak sustatuko ditu.

8.4.7.45. 14/2011 Legea, abenduaren 16koa, Galiziako Kooperatibei buruzko abenduaren 18ko 5/1998 Legea aldatzen duena[1038]

[…]

Kontuan hartu da, halaber, Galiziako Emakumeek Berdintasunean lan egiteari buruzko martxoaren 28ko 2/2007 Legearen hirugarren xedapen gehigarria. Lege honetan xedatutakoa aplikatuz, aldatzen diren artikuluen idazketan erabilitako hizkera berrikusi da, eta, xedapen gehigarri baten bidez, etorkizunean testuak bateratzeko aukera eman da, arau osoa parametro beretara harmonizatzeko.

[…]

Azken xedapenetako lehenengoa.— Testuak bat egiteko baimena

2. Xedapen honek aipatzen duen baimenak ahalmena barne hartzen du bat egin behar duten lege-testuak erregularizatzeko, argitzeko eta harmonizatzeko, araua idazterakoan hizkera berrikustea barne hartuta, betiere Galiziako Emakumeek Berdintasunean lan egiteari buruzko martxoaren 28ko 2/2007 Legearen hirugarren xedapen gehigarrian jasotako berdintasunaren eta diskriminaziorik ezaren printzipioa aplikatuz.

8.4.7.46. 2/2012 Legea, martxoaren 28koa, Galiziakoa, Kontsumitzaile eta Erabiltzaileak babesteari buruzkoa[1039]

[…]

Kontsumitzaileen eskubideei buruzko titulua beste bost kapituluk osatzen dute: kontsumitzaileek jasandako kalte-galerak konpondu eta ordaintzeari buruzkoak; babes juridiko, administratibo eta teknikoari buruzkoak; hizkuntzari buruzkoak; kontsumitzaileen eskubideei buruzko prestakuntzari, hezkuntzari eta zabalkundeari buruzkoak, eta kontsumitzaileen entzunaldiari, kontsultari eta ordezkaritzari buruzkoak.

[…]

I. KAPITULUA
Kontsumitzaileen eskubideak

11. artikulua.— Kontsumitzaileen oinarrizko eskubideak

Legeak babestutako kontsumitzaileen oinarrizko eskubideak honako hauek dira:

i) Galiziako Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialetako edozein erabili ahal izatea, ordenamendu juridikoan aurreikusitakoaren arabera.

II. KAPITULUA
Kontsumitzaileen segurtasuna eta osasuna babestea

19. artikulua.— Dokumentazioaren arloan enpresek dituzten erantzukizunak

5. Produktu baten segurtasunaren ebaluazio egokia egiteko beharrezkoa bada, agintari eskudunak produktuaren ekoizle, banatzaile edo arduradun den enpresari eskatu ahal izango dio Galiziako hizkuntza ofizialez bestelako hizkuntza batean aurkeztutako dokumentazio teknikoa edo beste edozein dokumentu itzultzeko.

III. KAPITULUA
Kontsumitzaileen interes ekonomiko legitimoen babesa, eta ondasun, produktu eta zerbitzuei buruzko informazioa

23. artikulua.— Zerbitzuak ematen dituzten enpresek informazioa aurretiaz ematea

3. Zerbitzuak ematen dituzten enpresek, hartzaileak eskatuta, honako informazio osagarri hau jakinarazi beharko diote:

d) enpresa zerbitzu-emaileak onartutako ereduzko kodeak, halakorik onartu badu, baita kode horiek bide elektronikoak baliatuz kontsultatzeko helbidea eta zein hizkuntzatan kontsulta daitezkeen ere;

33. artikulua.— Kontsumitzailearen arretarako zerbitzuak

5. 46. artikuluan ezarritakoari kalterik egin gabe, kontratua edo kontratazio-eskaintza egin zen hizkuntza berean eman beharko zaio erantzuna erreklamazioari. Edozelan ere, bermatu beharko da erreklamazioei Galiziako hizkuntza ofizialetako batean erantzungo zaiela.

VI. KAPITULUA
Hizkuntza

45. artikulua.— Administrazioarekiko harremanetan hizkuntza

1. Kontsumoaren alorrean eskumena duen administrazioak egiten dituen komunikazio guztiak galizieraz egingo dira, salbu eta komunikazioaren hartzaileak espresuki adierazi badu bere aukera Galiziako Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialetako bati buruz.

2. Autonomia Erkidegoko lurraldetik kanpo ondorioak izan behar dituzten egintzak edo komunikazioak gaztelaniaz egingo dira, ondorioak non izan behar dituzten kontuan izan gabe.

3. Galiziako kontsumoko administrazioari zuzendutako eskabideak edo komunikazioak Galiziako hizkuntza ofizialetako batean idatzi beharko dira.

4. Kontsumoko administrazioari Galiziako hizkuntza ofiziala ez den beste hizkuntza batean bidalitako edozein dokumenturekin batera zinpekoa ez den itzulpena aurkeztu beharko da, salbu eta interes orokorreko premiazko arrazoi batengatik zinpeko itzulpena eskatzen den kasuetan.

46. artikulua.— Kontsumitzaileen hizkuntza-eskubideak

1. Kontsumitzaileek kontsumo-harremanetan eskubidea dute Galiziako Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialetako edozein erabiltzeko, betiere kontratazioa Galiziako Autonomia Erkidegoan egin bada edo bertan adierazi bada adostasuna, bai eta Galizian jasotako publizitate-, eskaintza-, sustapen- edo komunikazio-kasuetan ere.

2. Espainian merkaturatutako ondasun eta zerbitzuen etiketatzean eta aurkezpenean gaztelania erabiltzeari buruzko legezko eta arauzko eskakizunak eta horien salbuespenak alde batera utzi gabe, Galiziako Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialetako edozein erabili ahal izango da produktuen etiketatzean, eta Galizian egindako publizitatean, eskaintzetan, sustapenetan edo merkataritza-komunikazioetan.

3. Administrazio autonomikoak galiziera sustatuko du erosketa-eskaintzan, informazio finkoan eta dokumentazioan, kontsumitzaileen arteko harremanetan, eta kontsumitzaileen eta eskaintzaileen arteko harremanetan.

II. KAPITULUA
Arau-hausteak eta zehapenak

82. artikulua.— Arau-hauste astunak

Astun gisa kalifikatuko dira ondoko arau-hausteok:

33. Kontsumitzaileen hizkuntza-eskubideak urratzea.

8.4.7.47. 5/2012 Legea, ekainaren 15ekoa, Galiziako Liburutegiei buruzkoa[1040]

[…]

Titulu honetan arreta berezia merezi du Galiziako Liburutegiari emandako zereginak, zeinak baitira Galiziako liburutegi-sistemaren liburutegi nagusia izatea, galiziar kulturaren zentro sustatzailea izatea, eta Galiziako bibliografia-ondarea berreskuratzeko, kontserbatzeko eta zabaltzeko koordinatzailea izatea, ondare hori edozein egoeratan dagoela ere. Haren lanean garrantzi berezia du Galizian egindako kultura-ekoizpena eta galizieraz egindakoa berreskuratzeak eta hedatzeak, zeren galiziar liburua garrantzitsua baita, kultura-euskarri desberdinekin batera, gure kulturaren elementu sakon eta sustraituenak berreskuratzen. Galiziako kulturarekiko erantzukizun horretan, Galiziako Liburutegiak zeregin nagusia eta bultzatzailea izan behar du. Gainera, liburutegi-sistema osoak partekatu behar du hura, eta, bereziki, liburutegi publikoen eta eskola-liburutegien sare edo sistemek; izan ere, Europako Parlamentuaren 1998ko urriaren 23ko Ebazpenak, liburutegi publikoek gizarte modernoan duten zereginari buruzkoak, adierazten duenez, instituzio horiek “garrantzi berezia dute berezko hizkuntza, literatura eta kultura bizirik mantentzeko”. Era berean, bere gain hartzen du atzerriko Galiziako Liburutegi Sistemaren ordezkari gisa duen zeregina, batez ere nazioko eta nazioarteko eremuetan.

[…]

4. artikulua.— Liburutegien printzipioak eta balioak

Hauek dira liburutegien arloan aplikatuko diren printzipioak eta balioak:

h) Beste liburutegi-sistema, liburutegi, artxibo eta museo batzuekin elkarlanean aritzea, Galiziako hizkuntza-eremukoekin bereziki.

6. artikulua.— Sisteman sartuta dauden liburutegietako titularren betebeharrak

Betebehar hauek dituzte Galiziako liburutegien sisteman sartuta dauden liburutegien pertsona fisiko edo juridiko titularrek:

f) Liburutegiek bermatuko dute lege hau argitaratu ondoren sortutako baliabide tekniko eta informatiboak, eta beren katalogoak irisgarri daudela Erkidegoko hizkuntza ofizialetan.

10. artikulua.— Galiziako Liburutegia

1. Galiziako Liburutegia Galiziako liburutegien sistemako liburutegi nagusia da; liburutegien arloan eskumena duen sailari atxikitako administrazio-organoa da, arlo horretan eskumena duen zuzendaritza-zentroaren bitartez, eta Santiago de Compostelan izango du egoitza.

2. Hauek dira haren eginkizunak:

a) Galiziako bibliografia-ondarea, Galiziako bibliografia-ekoizpena eta Galiziako hizkuntza- eta gai-eremuarekin lotutako bibliografia-ekoizpena berreskuratzea, biltzea, kontserbatzea, aberastea eta zabaltzea.

II. KAPITULUA
Liburutegi-zerbitzuak emateko araubidea

20. artikulua.— Liburutegi publikoen eginkizunak

Hauek dira liburutegi publikoen eginkizunak:

d) Galiziako berezko kulturari eta hizkuntzari laguntza aktibo espezifikoa ematea.

8.4.7.48. 6/2012 Legea, ekainaren 19koa, Galiziako Gazteriari buruzkoa[1041]

3. artikulua.— Printzipio gidariak

Honako hauek dira lege honen preskripzioak betetzen dituzten printzipio gidariak:

e) Berdintasuna: printzipio hori etengabeko kezka da desberdintasunak behar bezala zuzentzeko, arreta berezia jarriz sexuaren ziozko desberdintasunei, gizarte-bazterketako eta marjinalitateko arrisku-egoerei, eta galiziera sustatzeari, betiere bi hizkuntza ofizialen erabileran aukeren oreka bermatzeko, bai eta Galizian dauden lurralde-desoreken ondoriozko desberdintasunei ere.

II. KAPITULUA
Zeharkakotasunaren oinarrizko sektoreak

16. artikulua.— Gazteria eta hizkuntza-dinamizazioa

1. Galiziako Xuntak galiziera erabiliko du gazteriari zuzendutako ekintzetan, eta gazteriarekin zerikusia duten elkarte, kolektibo eta erakunde publiko eta pribatuek Galizian funtziona dezaten sustatuko du, Galiziako Hizkuntza Normalizazioari buruzko ekainaren 15eko 3/1983 Legearen esparruan.

2. Galiziako Xuntak eta, bereziki, Galiziako Gazteria Eskolak gazteriaren sektorerako jarduerak egiten dituzten teknikarien hizkuntza-prestakuntza zainduko dute.

3. Administrazioak hizkuntza-eskakizun desberdineko gazteen arteko harremana bultzatuko du aisialdiko jardueren bidez.

I. KAPITULUA
Xedapen orokorra

18. artikulua.— Gazteentzako zerbitzuak

3. Gazteei zerbitzuak ematen dizkieten erakundeek galizieraren erabilera zainduko dute, otsailaren 11ko 1/2010 Legearen arabera; izan ere, lege horrek Galiziako zenbait lege aldatzen ditu, barne-merkatuko zerbitzuei buruzko Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2006ko abenduaren 12ko 2006/123/EE Zuzentarauaren arabera egokitzeko.

II. KAPITULUA
Eskumenen banaketa

33. artikulua.— Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorraren eskumenak

Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorrak gazte-gaietan eskumena duen sailaren bitartez gauzatuko ditu bere eskumenak, eta sail horri honako eginkizun hauek dagozkio:

o) Gazteentzat zuzendutako jardueretan galiziera dinamizatzea.

34. artikulua.— Toki-administrazioaren eskumenak

1. Toki Araubidearen Oinarriak arautzen dituen apirilaren 2ko 7/1985 Legearen 2. artikuluan jasotako printzipioen esparruan, eta Galiziako legerian toki-araubidearen arloan ezarritakoarekin bat etorriz, toki-administrazioko erakundeek gazteriaren arloko eskumen hauek hartu ahal izango dituzte beren gain:

i) Beren lurralde-eremuan, gazteen artean galiziera dinamizatzea.

III. KAPITULUA
Administrazioen arteko harremanak

38. artikulua.— Nazioarteko elkarlana

3. Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorrak elkarlan-ekimenak bultzatuko ditu Galiziatik kanpoko zentro galiziarrekin, betiere galiziar jatorriko gazteei zuzendutako programak garatzeko. Era berean, Galiziako gazteen eta Galiziatik kanpoko zentro horien arteko trukeak bultzatuko ditu kanpoan, baita mundu osoko unibertsitateetako Galiziako hizkuntzaren eta kulturaren ikaskuntza-zentroetan ere.

8.4.7.49. 4/2013 Legea, maiatzaren 30ekoa, Galizian turismo-ibilgailuetan ibiltzen diren pertsonen garraio publikoari buruzkoa[1042]

I. KAPITULUA
Gaikuntza-tituluak

2. atala
Taxi-lizentziak

5. artikulua.— Titulartasunaren betekizunak

Pertsona fisikoak bakarrik izan daitezke taxi-lizentzien titular, baldin eta betekizun hauek betetzen badituzte:

g) Lege hau garatzeko xedapenek lanbide-gaikuntzako gutxieneko betekizun batzuk ezarri ahal izango dituzte; betekizun horiek zehazteko, honako hauek egiaztatuko dira: Galiziako Autonomia Erkidegoko taxi-zerbitzuari aplikatu beharreko araudiari buruzko ezagutzak; ibilbideak; hizkuntza ofizialak erabiltzeko gaitasuna, eta, oro har, erabiltzaileei arreta egokia emateko eta zerbitzua behar bezala emateko beharrizanak, bai eta desgaitasun fisiko edo psikikoren bat, zentzumen-mugak, mugikortasun murriztua eta haurdun dauden emakumeak artatzeko beharrizanak ere.

II. KAPITULUA
Taxi-jarduera egikaritzea

1. atala
Gidariak

23. artikulua.— Etengabeko prestakuntza

Pertsonak turismo-ibilgailuetan garraiatzearen arloan eskumena duten administrazio publikoek sustatuko dute taxiaren sektoreko profesionalen etengabeko prestakuntza ahalbidetzen duten jarduerak ezar daitezen: erabiltzaileentzako arretarekin lotutako aspektuetan, bereziki, emakume haurdunak eta desgaitasuna duten pertsonak, bide-segurtasuna, gidatze segurua, lehenengo sorospenak, galizieraren ezagutza, atzerriko hizkuntzen ezagutza edo zerbitzuaren prestazioa hobetzen laguntzen duten beste gai batzuk.

8.4.7.50. 6/2013 Legea, ekainaren 13koa, Galiziako Unibertsitate-sistemari buruzkoa[1043]

2.

Galiziako Unibertsitate-sistema antolatzeko 11/1989 Legea indarrean jarri zenetik hogei urte baino gehiago igaro direnez, komeni eta beharrezkoa da Galiziako unibertsitate-irakaskuntza arautzen duen araudia eguneratzea eta sinplifikatzea, betiere Galiziako unibertsitate-sistemaren (GUS) koherentzia eta iraunkortasuna bermatzeko beharrezkoak diren politika publiko guztiei asmo handiz ekiteko. Eguneratze horrek helburu hauek bete behar ditu: unibertsitateko irakaskuntza publikoa eta unibertsitateetan egiten den ikerketa bultzatzea; Galiziaren identitate-ezaugarriak defendatzea, bereziki hizkuntza, eta GUS Galiziako gizartean sustraitzearen aldeko apustua egitea, herritarren prestakuntzan lagunduz eta ezagutza gizartera hurbilduz.

[…]

2. artikulua.— Galiziako unibertsitate-sistemaren helburuak eta xedeak

1. Hauek dira GUSen helburu eta xedeak:

f) Galiziera, Galiziako hizkuntza ofiziala eta berezkoa, sustatzea, bai eta sustapena egitea hura bizi dadin gaztelaniarekin, zeina ere hizkuntza ofiziala baita, eta, hala badagokio, irakaskuntzarako eta ikerketarako interesgarriak diren beste hizkuntza batzuekin.

IV. KAPITULUA
Atzerriko unibertsitate-zentroak eta Galiziako atzerriko zentroak baimentzea

2. atala
Galizian atzerriko tituluak lortzeko irakaskuntzak ematen dituzten zentroak

29. artikulua.— Ezartzea, baimena eta izendapena

5. Atal honetan aipatzen diren zentroek beraiei dagokien izendapena izango dute ematen dituzten irakaskuntzen arabera, eta ezin izango dute izendapenik erabili, baldin eta nahasmendua sortu ahal bada izendapenak duen esanahiagatik edo atzerriko hizkuntza bat erabiltzeagatik, zentroen izaerari, zentroek ematen dituzten irakaskuntzei edo haien titulu, ziurtagiri edo diploma akademikoen izaerari, baliozkotasunari eta ondorioei buruz.

I. KAPITULUA
Printzipio orokorrak

89. artikulua.— Hizkuntza

1. Galiziako unibertsitateetako hizkuntza ofizialak galiziera eta gaztelania dira. Unibertsitate-jardueretako hizkuntza ofizialen erabilera Hizkuntza Normalizazioari buruzko ekainaren 15eko 3/1983 Legearen eta unibertsitateen berezko arauek xedatzen dutenaren arabera arautuko da.

2. Galiziera, Galiziako berezko hizkuntza denez, unibertsitateen jardueretan erabili ohi den hizkuntza da.

3. Galiziako Xuntak eta unibertsitateek, beren eskumenen eremuan, galizieraren ezagutza eta erabilera bultzatuko dute unibertsitate-jardueraren aspektu guztietan, eta haren ikaskuntza sustatuko dute unibertsitate-erkidegoko kide guztien artean.

4. Irakaskuntza- eta ikerketa-jardueran galiziera erabiltzea kontuan hartu ahal izango da irakaskuntza- eta ikerketa-lanaren banakako merezimenduak aitortzeko.

8.4.7.51. 7/2013 Legea, ekainaren 13koa, Galiziartasunari buruzkoa[1044]

1 artikulua.— Xedea

3. Era berean, lege honek balioan jarri eta aitortzen du emigrazioak eta atzerriko erkidego galiziarrek Galiziako kultura, hizkuntza, historia eta tradizioen defentsan, zabalkundean eta loturan egindako ekarpena.

I. KAPITULUA
Galiziar erkidegoak

7. artikulua.— Xedeak

Galiziako Autonomia Erkidegoak aitortzen du Galiziatik kanpo finkatutako galiziar erkidegoak galiziarrak direla, eta eskubidea dutela Galiziako herriaren bizitza soziala, kulturala eta ekonomikoa partekatzeko eta haietan lankidetzan aritzeko, honako xede hauekin:

c) Galiziako errealitate sozial, kultural, linguistiko, ekonomiko eta politikoaren ezagutza sustatzea, Galiziak bere ingurune sozioekonomikoan dituen potentzialtasunak sustatuz eta hedatuz.

d) Galizieraren ezagutza, zabalkundea eta erabilera sustatzea, bai eta galizierazko kultura-sorkuntza eta -ekoizpena ere, bai erkidegoko kideen artean, bai harrera-gizarteetan.

k) Galiziako gazteek Galiziatik kanpo parte har dezaten sustatzea, honako helburu hauek dituzten programetan edo ekintzetan: gazteek gizartean parte har dezaten sustatzea; elkartasunezko eta aniztasunarekiko errespetuzko balioak sustatzea; prestakuntza eta informaziorako irispidea hobetzea; lan-merkatuan sartzeko bideak sustatzea, edo galiziar erkidegoen edo zentro laguntzaileen xedeetan aurreikusitako beste edozein bide. Galiziako Gobernuak bereziki zainduko du Galiziatik kanpo dauden galiziar herritarren ondorengoak galiziar kultura, hizkuntza eta gizartera sartzea; horretarako, haien antolakundeei laguntza emango die, eta galiziar kolektibitatearen ordezkaritza-organoetan aktiboki parte hartzea sustatuko du, eta beharrezko berrikuntza sustatuko dute Galiziatik kanpo finkatutako galiziar erkidegoetako zuzendaritza-organoetan.

8. artikulua.— Betekizunak

1. Lege honetan jasotako eskubideak egikaritzeko, Galiziako Autonomia Erkidegoak galiziar erkidegoen galiziartasuna aitortuko die galiziar erkidegoei, baldin eta honako betekizun hauek betetzen badituzte:

h) Galiziako kultura eta hizkuntza hedatzea, haiek ezarrita dauden lurraldeetan zabalkunde-tailerrak eta -jarduerak eginez.

II. KAPITULUA
Beste erakunde galiziar batzuk

15. artikulua.— Galiziako kultura aztertzeko eta zabaltzeko zentroak

1. Galiziako Autonomia Erkidegoak Galiziatik kanpo bizi diren Galiziako herritarrek eratutako erakundeei eta organismoei lagunduko die, bai eta Galiziakoak ez diren herritarrek osatutakoei ere, baldin eta azken hauen funtsezko helburua, estatutuetan aitortua, Galiziako kultura eta hizkuntza aztertzea eta zabaltzea bada, eta haien egoitza soziala Galiziatik kanpo badago. Autonomia Erkidegoak ematen duen laguntzan, erakunde horien antzinatasuna eta garrantzi kulturala ebaluatuko dira, bai eta haien jarduerek gizartean duten eragina ere.

23. artikulua.— Galiziartasuna aitortzearen irismena kultura-arloan

1. Galiziatik kanpo finkatutako galiziar erkidegoen galiziartasuna aitortzeak kultura-ordenan honako hauek dakartza:

b) Galiziera beren erkidegoen eremuan ezagutzeko eta zabaltzeko eskubidea.

f) Galiziako hizkuntza, kultura eta tradizioen gozamena zaintzeko eta sustatzeko kultura-jarduerak eta ikuskizunak bultzatzen laguntzeko eskubidea.

27. artikulua.— Kultura-arloko jarduketak

Kulturaren eremuan, Galiziako Autonomia Erkidegoak, Galiziatik kanpo finkatutako galiziar erkidegoekin lankidetzan, honako jarduketa hauek garatuko ditu, besteak beste:

a) Kultura-eremuko sustapen- eta suspertze-jarduketak.

Galiziako Autonomia Erkidegoak, galiziar erkidegoen bitartez eta instituzio espezializatuen lankidetzarekin, Galiziako hizkuntza, kultura eta tradizioen ezagutza erraztuko duten zerbitzu didaktikoak eta ikus-entzunezkoak antolatuko ditu.

b) Argitalpen-funtsa.

Galiziako Autonomia Erkidegoak bermatuko du galiziar erkidegoentzat argitalpen-funts bat eskuratzea, zeinak joko baitu Galiziako historia, artea, hizkuntza eta errealitate soziala hobeto ezagutzera.

Galiziar Erkidegoen Kontseiluak Galiziako Xuntarekin batera lan egingo du funts hori osatzeko eta erkidego horien artean banatzeko irizpideak ezartzen.

c) Prestakuntza.

Autonomia Erkidegoaren eskumenen esparruan, Galiziako Xuntak galiziar erkidegoak finkatuta dauden lurraldeetan Galiziako hizkuntza, historia eta kultura ezagutzea eta prestatzea sustatuko du, galiziar erkidegoekin lankidetzan.

60. artikulua.— Estatuaren ekintza bultzatzea gizarte- eta kultura-arloan

Galiziako Autonomia Estatutuaren 7.2 eta 35.3 artikuluetan aurreikusitakoaren babesean, Galiziako Autonomia Erkidegoak Espainiako estatuari eskatu ahal izango dio, baimena eman dezan, beharrezkoa denean, beste estatu batzuekin harreman sozialak edota kulturalak ezartzeko aukera ematen duten tratatuak edo hitzarmenak egin eta Gorte Nagusietara aurkez ditzala, baldin eta harreman horiek kultura- edo hizkuntza-lotura bereziak badituzte edo galiziar erkidegoak badaude, Galiziako herriaren gizarte- eta kultura-balioak sustatzeko eta suspertzeko.

8.4.7.52. 9/2013 Legea, abenduaren 19koa,Galiziako Ekintzailetzari eta Lehiakortasun Ekonomikoari buruzkoa[1045]

III. KAPITULUA
Administrazio-sinplifikaziorako neurriak

7. artikulua.— Ekintzaileari arreta emateko guneak

1. Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorrak, eragindako antolakundeekin lankidetzan, beharrezko proposamenak egingo ditu enpresek jasaten dituzten administrazio-zamak pixkanaka murrizteko, batez ere beharrezkoak ez diren izapideak ezabatzeari eta beharrezkoak ez diren dokumentuak aurkezteari garrantzia emanez, betiere Galizian enpresa berriak hogeita lau ordu baino gutxiagoan eratu ahal izateko.

Administrazio-izapideak errazte aldera, Administrazioak herritarrentzako hizkera erraza eta argia erabiliko du dokumentu guztietan.

8.4.7.53. 1/2014 Legea, martxoaren 24koa, Portuges Hizkuntzari Probetxua atera eta Lusofoniarekiko Loturak indartzen dituena[1046]

Gaur egungo mundu globalizatuan, Galiziako instituzioek, Galiziaren potentzialtasunak aprobetxatzeko konpromisoa hartuta, nazioarteko hizkuntza baliagarritzat hartu behar dute galiziera, eta hori garaiz adierazi zuen 2012ko Dia das Letras eguna hartu zuen egileak, zeina Comissão Galega do Acordo Ortográfico da Lingua Portuguesaren presidenteorde izatera iritsi baitzen.

Portugesa, garai bateko Gallaezian jaioa, nazioarteko hogei antolakunderen lan-hizkuntza da, Europar Batasuna barne, baita bederatzi herrialdetako eta Txinako Macao lurraldeko hizkuntza ofiziala ere. Horien artean, Brasil eta sortzen ari diren beste ekonomia emergente batzuen moduko potentzia ekonomikoak daude. Hego hemisferioan gehien hitz egiten den hizkuntza da.

Beharrezkoa da portugesaren irakaskuntza eta ikaskuntza sustatzea, besteak beste, enpresek eta instituzioek gure hizkuntza-abantaila aprobetxa dezaten; izan ere, balio horrek agerian uzten du aldameneko herrialde bateko hizkuntza ofizialak mundu osoan duen garrantzia, kontuan hartuta, halaber, hainbat bloketan gero eta garrantzi handiagoa du, hala nola Portugesaren Herrialdeen Erkidegoan.

Galiziako berezko hizkuntzak, portugesarekin ulerterraza denez, lehiarako abantaila baliotsua ematen die Galiziako herritarrei alderdi askotan, batez ere kulturan, baina baita ekonomian ere. Horregatik, prestakuntza- eta komunikazio-metodoak eman behar dizkiegu, oso gertukoa dugun eta nazioarteko proiekzio handia ematen digun hizkuntza batean naturaltasunez moldatzeko.

Beraz, Galiziako garapen soziala, ekonomikoa eta kulturala hobetzeko, abantaila historiko hau hobeto balioztatzeko ahal diren neurri guztiak sustatu behar dituzte agintariek.

Azaldutako guztiagatik, Galiziako Parlamentuak eta nik, Galiziako Autonomia Estatutuaren 13.2 artikuluarekin eta Xuntari eta haren presidenteari buruzko otsailaren 22ko 1/1983 Legearen 24. artikuluarekin bat etorriz, erregearen izenean, portuges hizkuntzari probetxua atera eta lusofoniarekiko loturak indartzen dituen legea aldarrikatzen dut.

1. artikulua

Galiziako botere publikoek portugesa eta kultura lusofonoak ezagutzea sustatuko dute, Galizia portugesez hitz egiten duten herrialde eta erkidegoekin lotzen duten lotura historikoetan sakontzeko, betiere Galiziarentzat harreman ekonomiko eta sozialek izaera estrategikoa dutelako Galizia-Portugalgo iparraldea izeneko Euroeskualdearen esparruan.

2. artikulua

Galiziako Gobernuak apurka-apurka sartuko du portugesaren ikaskuntza atzerriko hizkuntzen eskumenen eremuan, Galiziako Autonomia Erkidegoko irakaskuntza-zentroetan.

3. artikulua

Era berean, maila guztietako harremanak sustatu beharko dira portugesa hizkuntza ofizial duten herrialdeekin, eta hori Galiziako Gobernuaren helburu estrategiko bat izango da. Bereziki sustatuko da: enplegatu publikoek hizkuntza hori ezagutzea; instituzioek era guztietako foro lusofonoetan parte hartzea —ekonomia, kultura, ingurumena, kirola, etab.—, bai eta Galiziako Autonomia Erkidegoan ekitaldiak antolatzea ere, portugesa hizkuntza ofizial duten lurraldeetako erakundeak eta pertsonak haietan egonaraziz.

4. artikulua

1. Galiziako Xuntak behar beste neurri positibo sustatu eta bultzatuko ditu Gobernuaren aurrean, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren Ikus-entzunezko Mugarik Gabeko Zerbitzuen 2007/65/EE Zuzentarauko xedapenak aplikatzeko, betiere Galiziako Autonomia Erkidegoaren eta Portugalgo Errepublikaren arteko telebista- eta irrati-emanaldien elkarrekikotasuna erraztu eta ahalbidetze aldera, azken herrialde horrekin hizkuntza-ondarea partekatzen baitu.

2. Galiziako Irrati-Telebistako Konpainiak ikus-entzunezko ekoizpenen eta programa osoen edo horien zatien trukeak sustatuko ditu telebistako generoetan, baita ikus-entzunezko proiektu berrien arloko lankidetza ere, ekoizpen-bitarteko teknikoak eta giza bitartekoak erabiltzeko elkarlana, eta ikus-entzunezko ekoizpenari edo enpresa-kudeaketari aplikatutako ezagutza elkarrekin partekatzea, portugesez diharduten telebistekin, batez ere elkarrekiko eta elkarrenganako onurarako aukera handienak lor ditzaketen eremuetan.

5. artikulua

Galiziako Gobernuak urtero txosten bat egingo du lege hau betetzeari buruz; txosten horretan zehatz-mehatz jasoko dira gauzatutako ekintzak, horien kostua eta hurrengo ekitaldirako egiten dituen aurreikuspenak. Txosten hori Galiziako Parlamentura bidaliko da.

Azken xedapenetako lehenengoa

Baimena ematen zaio Galiziako Xuntako Kontseiluari lege hau erregelamendu bidez gara dezan.

Azken xedapenetako bigarrena

Lege hau indarrean jarriko da, Galiziako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta hurrengo egunean.

8.4.7.54. 2/2014 Legea, apirilaren 14koa, Galizian lesbianak, gayak, transexualak, bisexualak eta intersexualak tratu berdina izateari eta diskriminaziorik ez izateari buruzkoa[1047]

1

[…]

Giza eskubideei buruzko nazioarteko legeriak eta nazioarteko hainbat tratatuk oinarrizko printzipio juridiko unibertsal gisa finkatzen dute berdintasuna. Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalak hauxe ezartzen du: “Gizaki orori dagozkio adierazpen honetako eskubide eta askatasunak, eta ez da inor bereiziko arraza, kolorea, sexua, hizkuntza, erlijioa, politikako edo bestelako iritzia, sorterria edo gizarteko jatorria, ekonomia-maila, jaiotza edo beste inolako gorabeheragatik”; adierazpen horretatik hasita, giza eskubideei buruzko nazioarteko legegintza-testu ugarik eta nazioarteko tratatu anitzek pertsonen berdintasuna oinarrizko printzipio juridiko unibertsal gisa aitortzen dute.

[…]

2000. urtean, EBk, Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutunaren 21. artikuluan, sexu-orientazioagatiko diskriminazioa legez gaitzesten du: Diskriminazio oro debekatuta dago, batez ere, diskriminazioaren eragilea denean sexua, arraza, kolorea, etnia- edo gizarte-jatorriak, ezaugarri genetikoak, hizkuntza, erlijioa, pentsamoldeak, iritzi politikoak nahiz beste edozein motatako iritziak, gutxiengo nazional bateko izatea, ondarea, jaiotza, desgaitasuna, adina edota sexu-orientazioa.

[…]

3. artikulua.— Diskriminazioaren kontzeptua

4. Diskriminazio anizkoitza egongo da pertsona bat bere sexu-orientazioagatik edota genero-identitateagatik diskriminatzen denean beste diskriminazio-kausa batzuekin batera, hala nola, adina, erlijioa edo sinesmenak, ustea edo iritzia, sexua, arraza- edo etnia-jatorria, ezintasuna, gaixotasuna, hizkuntza, egoera ekonomikoa edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozial, betiere diskriminazio-modu espezifiko bat sortuz. Diskriminazio anizkoitzari, haren izaeragatik, arreta berezia eskainiko zaio, eta, bereziki, sexu-orientazioarekin edota genero-identitatearekin batera sexu-kausa duen diskriminazioari, betiere nazioarteko, Europako, Estatuko eta Autonomia Erkidegoko legeriarekin bat etorriz.

X. KAPITULUA
Komunikazioaren eremuko neurriak

31. artikulua.— Berdintasuna komunikabideetan sustatzea

Galiziako Xuntak bermatuko du, titulartasun autonomikoko komunikabideen bitartez eta berak parte hartzen duen edo dirulaguntza ematen dien komunikabideen bitartez, gizarteko pertsona guztien irudi berdintasunezkoa, plurala eta estereotiporik gabea transmititzea, betiere dirulaguntza horren eraginkortasuna baldintzatuz eta adierazpen- eta informazio-askatasuna urratu gabe. Ondorio horietarako, honako hauek sustatuko dira::

[…]

– Hizkuntza edota irudi ez-diskriminatzaileak modu sexistan ez erabiltzea, publizitatearen eremuan bereziki.

8.4.7.55. 10/2014 Legea, abenduaren 3koa, Irisgarritasunari buruzkoa[1048]

I. KAPITULUA
Xedea, printzipioak eta definizioak

3. artikulua.— Definizioak

Lege honen ondorioetarako, honako definizio hauek hartuko dira oinarritzat:

i) Laguntza-neurriak: ingurunearen eta desgaitasuna duen pertsonaren arteko bitartekari gisa jarduten duten laguntzak, bizi-kalitatea hobetzeko edo autonomia pertsonala areagotzeko aukera ematen diotenak. Hauxe da sailkapena:

2) Laguntza pertsonala: desgaitasuna duten pertsonen komunikazioa edota mugikortasuna errazteko prestatutako pertsona, hala nola zeinu-hizkuntzaren interpretea edo laguntzaile pertsonala.

II. KAPITULUA
Eraikuntzako irisgarritasunari buruzko xedapenak

3. atala
Suteetarako informazioa, seinaleak eta segurtasuna

25. artikulua.— Informazioa eta seinaleztapena

2. Segurtasun-informazioa erraz aurkitzeko moduko leku batean egongo da, eta erabiltzaile guztiek ulertzeko modukoa izango da, hizkera errazeko eta irakurketa errazeko euskarriak erabiliz.

3. Eraikinetako espazio eta ekipamenduak seinaleztatzeko, kontuan hartuko dira argiztapena eta gainerako baldintza bisualak, akustikoak eta, hala badagokio, ukimenezkoak eta hizkera errazekoak, zeinek ahalbidetuko baitute desgaitasun sentsoriala edo intelektuala duten pertsonek hauteman ahal izatea.

III. KAPITULUA
Garraioko irisgarritasunari buruzko xedapenak

1. atala
Irisgarritasuna garraio publikoan

30. artikulua.— Arau orokorrak

3. Garraio publikoko geltokietan (lurrekoetan, itsasokoetan eta airekoetan), Galiziako Autonomia Erkidegoaren edo toki-administrazioaren eskumenekoak badira eta bidaiarien trafikoaren garrantziaren arabera zehazten badira, zeinu-hizkuntzaren interpreteen eta gidari-interpreteen zerbitzua ematea sustatuko da, aurrez aurre edo teleinterpretazioaren bidez, bai eta informazioa emateko eta jendeari arreta emateko guneetan ahozko komunikaziorako laguntza-bitartekoak erabiliz ere.

IV. KAPITULUA
Eraikuntzako irisgarritasunari buruzko xedapenak

34. artikulua.— Irisgarritasuna komunikazio- eta seinaleztapen-sistemetan

1. Galiziako administrazio publikoek komunikazioan oztopoak ezabatzea eta mekanismo eta alternatiba teknikoak eta giza mekanismoak ezartzea sustatu beharko dute, hala nola zeinu-hizkuntzaren interpreteak, komunikazio- eta seinaleztapen-sistemak herritar guztientzat irisgarri egon daitezen eremu guztietan, betiere Espainiako zeinu-hizkuntzak aitortu eta gorren, entzumen-desgaitasuna dutenen eta gor-itsuen ahozko komunikaziorako laguntza-bitartekoak arautzen dituen urriaren 23ko 27/2007 Legean ezarritakoaren arabera. Era berean, irakurketa errazeko sistema erabiliko da eta komunikazio-sistemak egokituko dira, pertsona guztientzat irisgarriak eta ulergarriak izan daitezen.

2. Galiziako administrazio publikoek sustatuko dute zeinu-hizkuntzaren interpreteen prestakuntza, eta gorren, entzumen-desgaitasuna dutenen eta gor-itsuen gidarien prestakuntza, betiere pertsonari zuzeneko komunikazioa errazteko eta, era berean, administrazio publiko guztietan langile espezializatu horiek egon daitezen sustatzeko.

3. Galiziako administrazio publikoen mendeko ikus-entzunezko komunikabideek neurri teknikoen plan bat egin eta behar bezala eguneratuko dute, betiere, eta azpititulazioa, audiodeskripzioa eta zeinu-hizkuntzaren interpretazioa txertatuz, desgaitasuna duten pertsonei informaziorako eskubidea bermatzeko, ikus-entzunezkoei buruzko legeria orokorrean berariaz ezarritako baldintzetan.

4. Era berean, gorrek, entzumen-desgaitasuna dutenek edo gor-itsutasuna dutenek zeinu-hizkuntzako profesionalekin eta ahozko komunikaziorako laguntza-bitartekoekin batera parte hartzeko duten eskubidea bermatuko da, parte-hartzeko eremu guztietan, publikoak zein pribatuak izan, entzumen-desgaitasuna edo gor-itsutasuna duen pertsonak hala eskatzen duenean.

Seigarren xedapen gehigarria.— Irisgarritasuna eta diseinua gorrentzat, entzumen-desgaitasuna dutenentzat eta gor-itsuentzat

Gorren, entzumen-desgaitasuna dutenen eta gor-itsuen irisgarritasun unibertsalari eta diseinuari buruzko aspektuek bete beharko dute urriaren 23ko 27/2007 Legean eta hura garatzen duen araudian ezarritakoa; izan ere, lege horrek Espainiako zeinu-hizkuntzak aitortu eta gorren, entzumen-desgaitasuna dutenen eta gor-itsuen ahozko komunikaziorako laguntza-bitartekoak arautzen ditu.

8.4.7.56. 1/2015 Legea, apirilaren 1ekoa, Zerbitzu Publikoen Kalitatea eta Administrazio Ona bermatzeari buruzkoa[1049]

Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutunak, Nizako 2000ko abenduko goi-bileran aldarrikatuak, lehen aldiz aitortzen du Europan administrazio onerako eskubidea. Gutun horrek, Lisboako Tratatuaren 6. artikuluak aitortzen duen bezala, Batasunaren tratatuen balio juridiko bera du. Eta balio hori estatuek edo autonomia-erkidegoek beren eskumenen esparruan ematen dituzten egintzei zuzenean aplikatzekoa ez bazaie ere, jarduera publikorako jardun-esparrutzat hartu behar da.

Gutunaren 41. artikuluak espresuki aipatzen du garrantzitsua dela instituzioek inpartzialtasunez eta ekitatez lantzea gaiak arrazoizko epeen barruan, eta herritarrek entzuna izateko, eragiten dien espedientera jotzeko eta beren hizkuntzan zuzendu eta tratatua izateko duten eskubidea aldarrikatzen du, bai eta Administrazioak interesdunari eragiten dioten egintzak arrazoitzeko duen betebeharra ere.

I. KAPITULUA
Zerbitzu publikoak

38. artikulua.— Erabiltzaileen estatutu orokorra: Galiziako zerbitzu publikoen gutuna

1. Zerbitzu publiko autonomikoen erabiltzaile guztiek, zerbitzuok edozein modalitatetan ematen direla ere, eskubide berberak izango dituzte zerbitzu publikoa emateari dagokionez.

2. Bereziki, eskubide hauek izango dituzte:

c) Zerbitzu-emailearekin dituzten ahozko eta idatzizko harremanetan, galiziera edo gaztelania erabiltzeko eta arreta jasotzeko eskubidea, aukeran. Ondorio horietarako, bai zuzeneko kudeaketako bai zeharkako kudeaketako kasuetan, eskubide hori bermatzeko beharrezkoak diren zerbitzuaren antolaketa-neurriak hartuko dira. Galiziera izango da zerbitzu publikoen antolaketarekin eta prestazioarekin lotutako jarduera guztietan normaltasunez eta lehentasunez erabiltzeko hizkuntza.

8.4.7.57. 2/2015 Legea, apirilaren 29koa, Galiziako Enplegu Publikoari buruzkoa[1050]

I. KAPITULUA
Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra

13. artikulua.— Galiziako Xuntaren Kontseilua

2. Bereziki, Galiziako Xuntako Kontseiluari dagokio:

l) Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorreko eta sektore publiko autonomikoko erakunde publiko instrumentaletako hizkuntza-normalizazioko plana onestea.

I. KAPITULUA
Enplegatu publikoak hautatzea

51. artikulua.— Hizkuntza-betekizunak

1. Lege honen aplikazio-eremuan sartzen diren administrazio publikoek pertsonen eskubide konstituzional eta linguistikoak bermatuko dituzte, bai galizierarekiko, Galiziako hizkuntza propio eta ofizial gisa, bai gaztelaniarekiko, Galiziako hizkuntza ofizial gisa.

2. Artikulu honetan aurreikusitakoaren ondorioetarako, Galiziako administrazio publikoetan galizieraren normalizazioa betetzeko eta Autonomia Erkidegoaren eremuan administrazio publikoekiko harremanetan galiziera erabiltzeko eskubidea bermatzeko, bai eta Galiziako botere publikoek galiziera normaltasunez erabil dezaten sustatzeko ere, hautaprobak egiten direnean lege honen aplikazio-eremuan sartzen diren administrazio publikoetako lanpostuetara sartzeko, orduan proba horietan galiziera-azterketa bat sartuko da, salbu eta galiziera indarrean dagoen legeriaren arabera egiaztatua dutenentzat. Hautaketa-prozesuen deialdien oinarrietan ezarriko dira galiziera-ezagutzaren izaera eta balioespena.

3. Hautaproba horietako gainerako ariketetan, izangaiek eskubidea dute nahi duten Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofiziala aske aukeratzeko ariketok egitean, eta horrek, aldi berean, ariketen enuntziatuak hizkuntza berean jasotzeko eskubidea dakar, salbu eta galiziera bereziki jakitea eskatzen duten lanpostuetarako, zeren lanpostuotako probak hizkuntza horretan egin behar diren.

56. artikulua.— Hautaketa-sistemen motak

2. Oposizioa deialdian ezartzen diren proba teorikoak edota praktikoak gainditzean datza; proba horiek bide eman beharko dute izangaien gaitasuna zehazteko eta haien arteko lehentasun-hurrenkera ezartzeko.

Deialdira aurkeztutako lehiakideek, aurrez erabakita dagoenaren arabera, beren jakintza eta gaitasun analitikoa egiaztatu beharko dituzte ahoz edo idatziz, haiek dituzten gaitasunak eta trebetasunak erakusteko ariketak egin beharko dituzte, atzerriko hizkuntzak badakizkitela erakutsi, eta, hala dagokionean, ariketa fisikoak gainditu beharko dituzte.

I. KAPITULUA
Xedapen orokorrak

74. artikulua.— Eginbeharrak eta ereduzko kodea

Lege honen aplikazio-eremuan sartzen diren enplegatu publikoek ereduzko kode bat bete beharko dute, eginbehar hauek izango dituena:

s) Herritarrei arreta Galiziako Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizialean ematen zaiela bermatzea.

II. KAPITULUA
Diziplina-faltak

185. artikulua.— Falta oso astunak

1. Enplegatu publikoen falta oso astunak dira:

b) Honako arrazoi hauetako batengatik diskriminazioa dakarten jarduerak: arraza edo jatorri etnikoa, erlijioa edo sinesmenak, desgaitasuna, adina edo sexu-orientazioa, hizkuntza, iritzia, sorlekua edo bizilekua, sexua edo beste edozein tasun edo inguruabar pertsonal edo sozial, bai eta arau-hauste oso astunak dira arraza edo jatorri etnikoan, erlijioan edo sinesmenetan, desgaitasunean eta adinean edo sexu-orientazioan oinarritutako jazarpenak eta jazarpen morala, sexuala eta sexuan oinarritutakoa.

Bederatzigarren xedapen gehigarria.— Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorreko administrazio bereziko kidegoetako eskalak eta espezialitateak

1. Goi-mailako fakultatiboen kidegoan eskala eta espezialitate hauek daude:

Izendapena	Espezialitateak	Azpitaldea	Eginkizunak	Titulazioa
Hizkuntzako adituen eskala		A1	– Galiziera-gaztelaniako, gaztelania-galizierako testuak berrikusi eta itzultzea. – Hizkuntza-aholkularitza. – Dokumentu-ereduak egitea. – Txostenak egitea. – Antzeko edukia duen edo aurreko eginkizunekin zerikusia duen beste edozein.	Galiziar Filologiako lizentzia; Hispaniar Filologiako lizentzia, espezialitatea. Galiziera-portugesa; Galiziako Hizkuntza eta Literaturako gradua.

2. Maila ertaineko fakultatiboen kidegoan eskala eta espezialitate hauek daude:

Izendapena		Espezialitateak		Azpitaldea	Eginkizunak		Titulazioa
Fakultatiboen eskala teknikoa	Logopedia		A2	– Tratamendu espezifikoak egitea, eragindako pertsonen ahotsaren edo hizkeraren artikulazioaren nahasmenduak edo alterazioak berreskuratzeko. […]		– Logopediako diplomaduna edo logopeda-lanbidean jarduteko gaitzen duen titulazio bateko graduduna.

3. Teknikari fakultatiboen kidegoan eskala eta espezialitate hauek daude:

Izendapena	Espezialitateak		Azpitaldea	Eginkizunak		Titulazioa
Zeinu-hizkuntza interpretatzeko eskala teknikoa		B	– Gorren eta entzuleen arteko komunikazio-bitartekaritza. – Arreta ikasgela barruko irakasjardun osoan, laguntza-geletan, pedagogia terapeutikoko geletan, eta entzumen eta hizkerako ikasgeletan, bai eta jarduera osagarrien garapenean ere. – Material didaktikoak zeinu-hizkuntzara egokitzea eta ikus-entzunezko material irisgarriak egiten parte hartzea. – Antolaketa-lanak egitea aniztasunari eta zentroko inklusioari buruzko sentsibilizazio-jardueretan. – Antzeko edukia duen edo aurreko eginkizunekin zerikusia duen beste edozein.		– Zeinu-hizkuntzaren interpretazioa.

8.4.7.58. 3/2015 Legea, ekainaren 12koa, Galiziako Dietista-nutrizionisten Elkargo Ofiziala sortzekoa[1051]

5. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Galiziako Dietista-nutrizionisten Elkargo Ofizialak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, barnekoetan zein kanpokoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.59. 1/2016 Legea, urtarrilaren 18koa, Gardentasunari eta Gobernu Onari buruzkoa[1052]

2. artikulua.— Legearen printzipio gidariak

Lege hau interpretatzeko eta aplikatzeko, printzipio hauek bete beharko dira:

f) Teknologia- eta hizkuntza-diskriminaziorik ezaren printzipioa; horrek esan nahi du lege honen aplikazio-eremuaren mende dauden erakundeek behar diren bitartekoak jarriko dituztela informazio publikoa herritarren eskura jartzeko, herritarrek aukeratzen duten hizkuntzan eta irispide-bitartekoaren bidez.

III. KAPITULUA
Informazioaren berrerabilpena

22. artikulua.— Formatu erabilgarriak

1. Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorrak eta haren sektore publikoko erakunde instrumentalek eskuragarri dauden formatu edo hizkuntzetan emango dituzte beren dokumentuak, eta, ahal den guztietan, makinek irakurtzeko moduko formatuan eta metadatuekin batera. Hala formatuak nola metadatuek, ahal den neurrian, arau formal irekiak bete behar dituzte.

IV. KAPITULUA
Informazio publikoa iristeko eskubidea

1. atala
Arau orokorrak

24. artikulua.— Informazio publikoa iristeko eskubidea

2. Informazio publikoa iristeko eskubidea egikaritzean, honako hau bermatuko zaie herritarrei:

c) Informazio publikoa eskatzen den Galiziako hizkuntza ofizialean jasotzea.

8.4.7.60. 4/2016 Legea, apirilaren 4koa, Galiziako Autonomia Erkidegoaren Administrazio Orokorrari eta haren sektore publikoari ematen zaien laguntza juridikoa antolatzeari buruzkoa[1053]

[…]

Azkenik, xedapen gehigarriak, xedapen indargabetzailea eta azken xedapenak galizieraren erabilerari, bitarteko elektronikoei eta legearen erregelamendu bidezko garapenari buruzkoak dira, besteak beste. Bereziki, azken xedapenetako bigarrenean aldaketa bat sartzen da Galiziako Aholku Kontseiluari buruzko apirilaren 24ko 3/2014 Legean, kontsulta-organo honi txostenak eskatzearekin lotutako aurreikuspenei dagokienez. Aholkularitza tekniko kualifikatuaren eginkizun horrek Galiziako Autonomia Erkidegoarentzat garrantzi berezia duten gai zehatzetara mugatuta jarraituko du, nahiz eta, erregulazio berriarekin, zuzenean txostena eskatu ahal izango dioten Galiziako Kontseilu Aholku-emaileari, ez bakarrik Galiziako Xuntako presidenteak, bere ekimenez, baizik eta toki-erakundeen presidenteek ere. Hala ere, azken kasu horretan, hau da, eskaera eremu autonomikoa baino lurralde-eremu txikiagoetara zabaltzen diren eskumenak dituzten enteek egiten dutenean, betekizunak sartu dira toki-erakunde batek formulatutako gai jakin bat Galiziako Autonomia Erkidegorako garrantzi berezikotzat kalifikatzeko; horrenbestez, betekizun horietako bat betetzen ez bada, espedientea itzultzea erabakiko da, eta jardundakoa artxibatuko da.

[…]

Lehenengo xedapen gehigarria.— Galizieraren erabilera

Galiziako Autonomia Estatutuaren 5. artikuluan eta Hizkuntza Normalizazioari buruzko ekainaren 15eko 3/1983 Legearen 4. eta 6.4 artikuluetan xedatutakoarekin bat etorriz, Aholkularitza Juridiko Orokorraren eremuan, jarduera guztiak, bereziki administrazio autonomikoko beste organo batzuei zuzendutakoak eta Galiziako lurraldean kokatutako jurisdikzio-organoen aurrean egiten direnak, galizieraz egiten direla zainduko da.

8.4.7.61. 5/2016 Legea, maiatzaren 4koa, Galiziako Kultura Ondareari buruzkoa[1054]

II

Espainiako Konstituzioaren hitzaurreak berak aldarrikatzen du Espainiako herri guztiak babesteko borondatea beren kultura, tradizio, hizkuntza eta instituzioak egikaritzean, bai eta kulturaren aurrerapena sustatzeko borondatea ere, bizi-kalitate duina ziurtatzeko.

[…]

IV

[…]

Legeak, V. tituluan, berrikuntza garrantzitsu bat jasotzen du: titulu espezifiko eta banandu batean arautzea ondare immaterialaren berezko berezitasunak, kontuan hartuta haren izaera eta babes-neurri espezifikoak, eta horretarako erregulazio autonomikoan Kultura-ondare Immateriala babesteko Konbentzioaren oinarrizko printzipioak txertatu dira. Hizkuntza, identitate-elementu gisa, Hizkuntza Normalizazioari buruzko Legean berariaz araututa badago ere, lege honetan gure ondare immateriala bideratzeko tresna gisa kokatzen da.

[…]

VII. tituluak Galiziako kultura-ondarea osatzen duten ondare espezifikoak arautzen ditu. Ondare espezifikoak espresuki aitortzeak ez du alde batera uzten kultura-ondareak oro har duen batasun sakona, baina hurbilketa-ikuspegi desberdinak bilatzen ditu, zatiketa artifizialak egiteko asmorik gabe, sistemari argitasuna, bermeak eta arrazionaltasuna emateko. Kategorizazio baten bidez egiten da, zeinak barne hartzen baitu edozein kontzeptuk hizkuntza juridikoan duen semantika, eta, kategorizazio hori egiteko, hautematen da zein diren balio garrantzitsuak arau-testu erabilgarri baten berezko ondorioetarako; izan ere, testu horrek ez du zientifikoa ez akademikoa izan nahi, nahiz eta ezagutza-iturri horietatik edaten duen.

I. KAPITULUA
Ondasun-motak

9. artikulua.— Ondasunen izaera

3. Lege honen ondorioetarako, honako hauek jotzen dira kultura-ondare immaterialtzat:

a) erkidegoek, taldeek eta, kasu batzuetan, norbanakoek euren kultura-ondarearen zatitzat hartzen dituzten erabilera, irudikapen, adierazpen, ezagutza eta teknikak, baita horiei atxikitako tresna, objektu, artefaktu eta espazio kulturalak ere:

1) Hizkuntza, kultura-ondare immaterialaren bitarteko gisa, bere araudi espezifikoak arautua.

2) Ahozko tradizioak eta adierazpenak.

3) Toponimia.

81. artikulua.— Done Jakue bideak seinaleztatzea

2. Galiziako lurraldean, errotulazioak galiziera erabiliko du. Hizkuntza bat baino gehiago erabiliz gero, galizierak lehentasuna izango du kokapen-ordenan, eta garrantzi handiagoa izango du dimentsio tipografikoan.

8.4.7.62. 11/2016 Legea, uztailaren 19koa, Galiziako Autonomia Erkidegoko merkataritza-titularren elkargoek eta ekonomialarienek bat egiteagatik, ekonomialarien probintzia-elkargoak sortzekoa[1055]

6. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Elkargoek eta Galiziako Ekonomialarien Elkargoen Kontseiluak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko dute beren komunikazio guztietan, barnekoetan zein kanpokoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.63. 13/2016 Legea, uztailaren 26koa, Galiziako Terapeuta Okupazionalen Elkargo Ofiziala sortzekoa[1056]

[…]

Legeak honako hauek ditu: zioen azalpena; bost artikulu tituludun, hurrenez hurren, xedea, lurralde-eremua, eremu pertsonala, elkargoko kide egitea eta Elkargoaren hizkuntza; xedapen gehigarri bat; bi xedapen iragankor eta azken xedapen bat.

[…]

5. artikulua.— Galiziera komunikazioetan erabiltzea

Galiziako Terapeuta Okupazionalen Elkargo Ofizialak galiziera erabiltzen saiatu eta sustatuko du bere komunikazio guztietan, barnekoetan zein kanpokoetan, Galiziako Autonomia Estatutuan eta hizkuntza-normalizazioari buruzko erregulazioan ezarritakoaren arabera.

8.4.7.64. 3/2017 Legea, uztailaren 13koa, ekonomiaren hazkundea bultzatu eta gizarte-gastua indartzeari buruzkoa, eta Galiziako Autonomia Erkidegoaren 2017. urterako aurrekontu orokorrei buruzko otsailaren 8ko 1/2017 Legea aldatzekoa[1057]

[…]

Lehenik eta behin, inbertsioak pertsonengan: hizkuntza-planaren garapena; ikertzaileak eta teknologoak kontratatzea; Galiziako unibertsitate-sistemako ikerketa-, garapen- eta berrikuntza-proiektuak (I+G+b); lanbide-heziketako zentroen ekipamendua; liburu digitalaren garapena; irakaskuntzako zentroetan hobekuntza-obrak egitea, eta kulturan inbertitzea.

[…]

8.4.7.65. 10/2017 Legea, abenduaren 27koa, Galiziako Jendaurreko Ikuskizunen eta Jolas-jarduerena[1058]

I. KAPITULUA
Antolaketaren eta garapenaren aspektu orokorrak

19. artikulua.— Jendaurreko informazioa establezimendu publikoetan

Jendearentzat irekita dauden establezimenduetan, jendeak ikusteko moduko leku batean eta Galiziako bi hizkuntza ofizialetan ondo irakurtzeko moduan, honako informazio hau jarri beharko da:

a) Telefono-zenbakia, fax-zenbakia, posta-helbidea edo helbide elektronikoa, betiere erreklamazioei edo informazio-eskaerei dagozkienez.

b) Irekitzeko eta ixteko ordutegia.

c) Irekitzeko udal-lizentziaren kopia, hori eska badaiteke.

d) Gehieneko edukiera.

e) Erreklamazio-orriak egotea.

f) Sartzeko dauden mugak, eta adingabeek alkohola eta tabakoa kontsumitzeko duten debekua, indarrean dagoen legeriaren arabera.

g) 13. artikuluan aurreikusitakoaren arabera zehaztutako onarpen-baldintzak, halakoak badaude.

h) Establezimenduaren titularrak ikuskizuna edo jarduera behar bezala garatzeko prestatutako arau bereziak edo jarraibideak.

20. artikulua.— Publizitatea

6. Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorrak galiziera erabiltzea eta toponimiaren arloko araudia errespetatzea sustatuko du jendaurreko ikuskizunen eta jolas-jardueren publizitatean.

8.4.7.66. 3/2019 Legea, uztailaren 2koa, Galiziako Farmazia Antolamenduari buruzkoa[1059]

II. KAPITULUA
Eskubideak eta betebeharrak

9. artikulua.— Herritarren eskubideak eta betebeharrak

1. Farmazia-arretaren arloan, aplikatu beharreko gainerako araudian jasotakoez gain, honako eskubide hauek aitortzen zaizkie herritarrei:

h) Galiziako hizkuntza ofizialetako edozein erabiltzea.

I. KAPITULUA
Farmazia-bulegoak

3. atala
Jendearentzako arreta

29. artikulua.— Farmazia-bulegoetako ordutegiak eta guardia-zerbitzuak

7. Guardia-zerbitzuko farmazia-bulegoei buruzko informazioa farmazia-zonan ezarritako bulego guztietan agertuko da, kanpotik ikusteko moduko leku batean. Informazio hori Galiziako farmazialarien elkargo ofizialen web-orrietan ere egongo da eskuragarri eta etengabe eguneratuta, eta Galiziako bi hizkuntza ofizialetan egin beharko da.

8.4.7.67. 4/2019 Legea, uztailaren 17koa, Galiziako Administrazio Digitalari buruzkoa[1060]

IX

[…]

Hala, lehenik eta behin, atariko tituluak («Xedapen orokorrak») legearen objektua, aplikazio-eremua eta definizioa ezartzen ditu. […] Era berean, Galiziatik kanpo dagoen galiziar erkidegoa zerbitzu publiko digitaletara iristeari buruzko aurreikuspen bat jasotzen da. Honako alderdi hauek ere nabarmentzen dira: zerbitzu publiko digitalen garapena; zerbitzuok erabiltzeko eta eskuratzeko baldintzak; herritarren datu-hornidura bakarrari buruzko aurreikuspenak, eta irispideko berdintasuna, hizkuntzaren erabilera, gaikuntza digitalaren garrantzia eta zerbitzu publiko digitalen prestazioaren ebaluazioa.

[…]

4. artikulua.— Jarduteko printzipio orokorrak

Aurreko artikuluan zerrendatutako helburuak lortzeko, sektore publiko autonomikoak printzipio orokor hauetara egokituko du bere jarduketa:

h) Administrazio digitalaren plataforma, prozedura eta zerbitzu guztietan galiziera normal erabiltzen dela bermatzea, eta galizierazko eta estandar irekiko tresna teknologikoak gara daitezen bultzatzea.

13. artikulua.— Hizkuntza-erabilerak

1. Herritarrek sektore publiko autonomikoarekin kanal digitalen bidez dituzten harremanetan, edukiek eta zerbitzuek galizieraren eta gaztelaniaren erabilera normala bermatuko dute. Horrez gain, beste hizkuntza batzuetan ere sartu ahal izango dira interesgarritzat jotzen diren eduki edo zerbitzuak, hedapen hobea lortzeko.

2. Eduki eta zerbitzu digitalek galiziera ezarriko dute hasierako harremanetarako hizkuntza gisa. Gaztelania ere eduki eta zerbitzu digitaletan erabiliko da.

49. artikulua.— Galiziako Aldizkari Ofiziala

3. GAO (Galiziako Aldizkari Ofiziala) Galiziako Autonomia Erkidegoko hizkuntza ofizial bietan argitaratuko da aldi berean. Bi bertsioak ofizialak eta kautoak izango dira.

I. KAPITULUA
Xedapen orokorrak

52. artikulua.— Sektore publiko autonomikoak Interneten duen presentziaren printzipio orokorrak

1. Sektore publiko autonomikoak Interneten honako printzipio orokor hauek bete beharko ditu:

g) Galiziako kultura-, ondare-, hizkuntza- eta gizarte-aberastasunaren hedapena bultzatzea Internet bidez.

8.4.7.68. 4/2021 Legea, abenduaren 28koa, Neurri Fiskal eta Administratiboei buruzkoa[1061]

Hirugarren xedapen gehigarria.— Osasun-larrialdiaren ondorioz aldi baterako lan-kontratudun langileak edo bitarteko funtzionarioak kontratatzeko zerrenden arloko neurri bereziak

2. Langilerik ez dagoenean Galiziako Xuntan lan-kontratudun langileak aldi baterako kontratatzeko dauden zerrendetan, I. taldeko 2. lanbide-kategorian, II. taldeko 2. kategorian eta IV. taldeko 3. kategorian; edo izangairik ez dagoenean, galizieraren ezagutza-maila egiaztatzen duen ziurtagiriarekin, kidego edo eskala baliokideetako funtzionarioentzat gordetako plazak aldi baterako betetzeko bitarteko langileak izendatze aldera, orduan ziurtagiririk ez duten izangaiak aukeratu ahal izango dira, baldin eta haiei dagokien kategorian sartzeko behar diren gainerako betekizunak betetzen badituzte.

8.4.7.69. 5/2021 Legea, otsailaren 2koa, Galiziako Demografia bultzatzeari buruzkoa[1062]

V. KAPITULUA
Biztanleak itzultzea eta biztanle berriak erakartzea

2. atala
Atzerrian bizi diren galiziarren itzulera sustatzea

70. artikulua.— Kanpoan bizi diren galiziar biztanleekiko loturak sendotzea

1. Administrazio autonomikoak kultura-, hizkuntza-, hezkuntza-, gizarte- eta osasun-izaerako programak egingo ditu, bai eta atzerrian bizi diren galiziarrei zuzendutako loturak indartzeko programak ere, Galiziakoak direlako sentimendua indartze aldera.

2. Programa horiek garatzeko, berariaz gazteei eta emakumeei zuzendutako jarduketak egingo dira, itzuleraren alde egin dezaten.

VII. KAPITULUA
Zahartze aktibo eta osasungarria

109. artikulua.— Belaunaldien arteko harremanak indartzea

Galiziako administrazio publikoek belaunaldi desberdinetako pertsonen arteko elkarrekintza eta trukea bultzatuko dute, batez ere gazteen eta adinekoen artean, betiere belaunaldi horien arteko elkar ulertzea eta errespetua sustatzeko, lankidetzarako eta elkarri laguntzeko harremanak sortzeko, eta Galiziako jakintzak eta tradizioak eta hizkuntza eta kultura transmititzen faboratzeko.

8.4.7.70. 9/2021 Legea, otsailaren 25ekoa, Galiziako Administrazio-sinplifikazioari eta Berraktibazio Ekonomikoa laguntzeari buruzkoa[1063]

Bigarren xedapen gehigarria.— Kanpoan enpresa-ekimenak sustatzea

2. Era berean, beste estatu batzuetako pertsonek merkatu autonomikoak eskaintzen dituen ondasun eta zerbitzuetarako irispidea errazago izan dezaten, bitartekaritza- eta itzulpen-zerbitzuak ezarri ahal izango dira, Galizian egiten diren enpresa- eta lanbide-jardueren operadoreei laguntzeko.

8.4.7.71. 10/2021 Legea, martxoaren 9koa, Galiziako Kanpo-ekintza eta Garapenerako Lankidetza arautzen dituena[1064]

VII

Galizia-Portugalgo Iparraldeko euroeskualdeak eta lusofoniak legearen IV. titulu osoa hartzen dute, Portugalgo Errepublikarekin eta haren hizkuntza-komunitateko herrialdeekin dugun lankidetza gero eta estuagoaren izaera estrategikoa kontuan hartuta. Arlo horretan, bereziki nabarmentzen da Galizia-Portugalgo Iparralde erakundearen (Lurralde Lankidetzarako Europako Elkartzea) eta Galizia-Portugalgo Iparraldeko Lan Erkidegoaren zeregina, zeina 1991ko urriaren 31n eratu baitzen Europako Kontseiluaren 1980ko erabakiaren babesean, zeinaren oinarria baita lurraldeetako erkidegoen eta agintarien arteko mugaz gaindiko lankidetzari buruzko Europako esparru-hitzarmena. Erabaki hori, gaur egun, Espainiako Erresumaren eta Portugalgo Errepublikaren arteko Tratatuaren xedapenetara egokituta dago; izan ere, tratatu hori lurraldeetako erakunde eta instantzien arteko mugaz gaindiko lankidetzari buruzkoa da, 2002ko urriaren 30ekoa, zeina indarrean jarri baitzen 200ko urtarrilaren 30ean.

IX

Martxoaren 25eko 2/2014 Legeak, Estatuaren Kanpo-ekintza eta -zerbitzuari buruzkoak, eta azaroaren 27ko 25/2014 Legeak, Nazioarteko Tratatu eta Bestelako Akordioei buruzkoak, ahalbidetzen dituzten ahalmenak aprobetxatuz, VI. tituluan biltzen dira Galiziak esku har dezakeen etorkizuneko tratatuekin eta nazioarteko beste tresna eta akordio batzuekin lotutako gai guztiak. Hori dela eta, argi eta garbi bereizten dira Galiziaren barruan ezinbestekoak diren aspektuak, hala nola: tratatuen negoziazioan parte hartzea; Galizian betearaztea tratatu horiek, nazioarteko administrazio-akordioak eta sektore publiko autonomikoaren nazioarteko akordio ez-arauemaileak; subjektu publikoen beste akordio batzuk aurreikustea; sektore publiko autonomikoaren nazioarteko akordioak jakinarazi eta artxibatzea, eta, azkenik, elkar ulertzeko memorandumak homologatzea, Galiziako erakunde publikoen kanporanzko ekimenak harmonizatzeko haiei dagozkien konpromisoek zenbait hizkuntzatan dokumentatuta egon behar dutenean.

2. artikulua.— Definizioak

Lege honen ondorioetarako, definizio hauek hartuko dira kontuan:

i) Lusofonia: Portugesaren Herrialdeen Erkidegoan (CPLP) dauden portugesaren estatu eta erkidegoen multzoa.

3. artikulua.— Printzipio gidariak

Lege hau garatu eta betearazteko, printzipio gidari hauek hartuko dira kontuan:

e) Galiziako kultura eta hizkuntza sustatzea.

III. KAPITULUA
Kanpo-ekintzarako Espainiako estrategia

16. artikulua.— Galiziak parte hartzea kanpo-ekintzarako Espainiako estrategian

1. Estatuko araudi aplikagarrian aurreikusitako baldintzetan, Administrazio autonomikoak, kanpo-ekintzaren arloko eginkizunak esleituta dituen sailaren bidez, komunikazio arina eta zuzenekoa izango du kanpo-arazoetan eskumena duen ministerioarekin, zertarako eta azken horrek, hala badagokio, Galiziako gizarteari interesatzen zaizkion edo bera kezkatzen duten lehentasunak sar ditzan kanpo-ekintzarako Espainiako estrategian, eta bereziki landuko ditu Galiziako hizkuntzaren, kulturaren eta irudiaren sustapena, galiziar diasporak bera dagoen estatuetan dituen eskubideen eta igurikimenen defentsa, galiziar enpresa eta ekonomiaren sustapena, eta Portugalgo eta nazioetako erkidego lusofonoarekiko lotura estutzea.

27. artikulua.— Lankidetza galaiko-portugaldarra lusofoniaren eremuan

1. Portugalgo Hizkuntza aprobetxatzeko eta Lusofoniarekiko Loturak ezartzeko martxoaren 24ko 1/2014 Legeak ezarritakoarekin bat etorriz, Administrazio autonomikoak programa espezifiko bat jarri ahal izango du abian langile publiko galiziar eta portugaldarren trukeak eta aldi baterako egonaldiak sustatzeko, batez ere lankidetza, koordinazio edo are zerbitzu publikoen integrazio maila handiagoa edo handiagoa ezartzea premiazkoagotzat jotzen den arloetan.

2. Administrazio autonomikoak ekimenak egingo ditu Galizia-Portugalgo Iparralde erakundean (Lurralde Lankidetzarako Europako Elkartzea), erakunde horrek lankidetza galaiko-portugaldarra bultza dezan lusofoniaren eremuan programa espezifikoen bidez, eta kultura-, unibertsitate- eta hezkuntza-trukeak sustatuko ditu portugaldar eremuetako, beste herrialde lusofonoetako eta galiziar eremuetako eragileen artean.

I. KAPITULUA
Galiziak Europar Batasunaren gaietan parte hartzea

2. atala
Europar Batasuneko instituzio eta organoetan parte hartzea

32. artikulua.— Europar Batasuneko Kontseilua

2. Europar Batasunarekiko harremanetan eta kanpo-ekintzan funtsezko eskumenak dituen Administrazio autonomikoko zuzendaritza-organoak eskatu ahal izango du Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorreko ordezkariak galiziera erabil dezan, horretarako hartutako erabakietan aurreikusitako baldintzetan.

33. artikulua.— Europar Batasuneko Kontseiluaren lantaldeak

3. Galiziako Gobernuak estrategia bat garatuko du Galiziak esku har dezan hizkuntza- eta kultura-aniztasunaren alde, eremu horretako nazioarteko ekimenekin bat egingo du, bereziki Unescoren esparruan sustatutakoekin, eta Estatuko Gobernuarekin koordinatuta eta Kanpo Arazoetako, Europar Batasuneko eta Lankidetzako Ministerioak sustatutako ekintzekin.

35. artikulua.— Europako Eskualdeen Batzordea

4. Europar Batasunarekiko harremanetan eta kanpo-ekintzan funtsezko eskumenak dituen Administrazio autonomikoko zuzendaritza-organoak eskatu ahal izango du Galiziako Autonomia Erkidegoko ordezkariak galiziera erabil dezan, Batzordeak horretarako hartutako erabakietan aurreikusitako baldintzetan.

3. atala
Xedapen erkideak

38. artikulua.— Arduradunak izendatzea

Administrazio autonomikoak Europar Batasunean egiten dituen jarduketen jarraipen eraginkorra egiteko, kapitulu honi dagokionez, arduradun bat izendatu beharko da Presidentetzaren eta sail bakoitzaren eskumen-eremuetan; saileko arduradunak zuzendariorde nagusiaren maila izango du, eta idazkariordetza- edo koordinazio-eginkizunak izango ditu, eta, ahal denean, Europako beste hizkuntza batzuk jakingo ditu, eta harreman-gunea izango da Europar Batasunarekiko eta kanpo-ekintzarekiko harremanen funtsezko eskumenak dituen Administrazio autonomikoko zuzendaritza-organoarekin.

V. KAPITULUA
Subjektu publikoen beste akordio batzuk

51. artikulua.— Prozedura sektore publikoko autonomikoak ez diren subjektu publikoek akordioak egin ditzaten

6. Artikulu honetan aipatutako akordio guztiak Galiziako bi hizkuntza ofizialetan sinatuko dira, gutxienez. Beste hizkuntza batzuk erabiliz gero, horien kopia fede-emaileak ere aurkeztuko dira.

VI. KAPITULUA
Sektore publiko autonomikoak egindako akordioak komunikatzea eta artxibatzea

52. artikulua.— Sektore publiko autonomikoak egindako akordioak komunikatzea eta artxibatzea

Titulu honetako III. eta IV. kapituluetan aipatzen diren akordioak sinatu ondoren, Galiziako Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorreko organo nagusiak edo akordio horiek izapidetzeaz arduratu den sektore publiko autonomikoko erakunde instrumentalak, hamar egun naturaleko epea igaro baino lehen, jatorrizko ale bat bidaliko dio, erabilitako hizkuntza bakoitzean sinatuta, Administrazio autonomikoko zuzendaritza-organoari beronek artxibatzeko, zeina arduratzen baita kanpo-ekintzarako Galiziako estrategiaren garapena eta betearazpena zaintzeaz.

I. KAPITULUA
Kanpo-ekintza zeharkako eremuan

1. atala
Kanpo-ekintza, emigrazioaren arloan

53. artikulua.— Galiziarrak Galiziatik kanpo

1. Emigrazioaren arloko kanpo-ekintzak atzerrian bereziki zainduko du Galiziatik kanpo bizi diren galiziar herritar guztien eta haien ondorengoen eskubide sozial eta ekonomikoak zainduko direla, baita Galiziatik kanpo finkatutako galiziar erkidegoenak ere. Era berean, hizkuntza- eta kultura-loturei eustea sustatuko du.

VII. KAPITULUA
Kanpo-ekintza kulturaren, hizkuntzaren eta turismoaren esparruetan

72. artikulua.— Galiziar kultura Galiziatik kanpo

Kulturaren arloko kanpo-ekintzaren helburua izango da Galiziako herriaren kultura-balioak defendatzea, sustatzea eta zabaltzea, gure kultura-sarea kanpoan ikusaraztea, Galiziako kultura-ondasun, -zerbitzu eta -produktuen kontsumoa sustatzea Espainiako mugetatik kanpo, eta kultura-trukeak sustatzea, zeinek erraztuko baitute Galiziako kultura-ondarearen adierazpen guztiak ezagutzea, Espainiako Konstituzioak eta Galiziako Autonomia Estatutuak ezarritako eskumenen esparruan.

73. artikulua.— Galiziera Galiziatik kanpo

1. Galiziako hizkuntzaren arloko kanpo-ekintzak hizkuntzaren eta literaturaren irakaskuntza sustatuko du, bai eta haren ikerketarekin eta zabalkundearekin lotutako jarduerak ere, betiere kultura bereiziaren adierazpen gisa eta Galiziako herriaren gizarte-adierazpen gisa. Era berean, Galiziatik kanpoko erkidegoetan galiziera erabiltzeko eta sustatzeko laguntza instituzionala bultzatuko du, galiziera erkidego horietan erabiltzen baita eta bizirik iraun.

2. Galizieraren nazioarteko baliagarritasunari balioa emateko, Administrazio autonomikoak:

a) Lusofoniaren eremuko herrialdeetan galizieraz egindako ondasun, zerbitzu eta produktuen banaketa eta kontsumoa lagunduko du, betiere ekonomia eta merkataritza dinamismoaren irudiarekin lotzeko.

b) Estatuko Administrazio Orokorrarekiko lankidetza bultzatuko du, Cervantes Institutuaren zentro-sarearen bitartez, betiere galiziera sustatzeko eta hedatzeko baterako jarduerak gauzatzeko.

c) Nazioarteko instituzioetan galiziera erabil dadin sustatuko du, eta, ordezkaritza ofiziala duen eremuetan, hizkuntza hori erabat aitortua izan dadin ahaleginduko da, bai eta galizierazko testuak ingelesera eta beste hizkuntza batzuetara eta alderantziz itzul daitezen ere.

3. Galiziako Gobernuak estrategia bat garatuko du Galiziak esku har dezan hizkuntza- eta kultura-aniztasunaren alde, eremu horretako nazioarteko ekimenekin bat egingo du, bereziki Unescoren esparruan sustatutakoekin, eta Estatuko Gobernuarekin koordinatuta eta kanpo-arazoetako, Europar Batasuneko eta lankidetzako arloan eskumena duen ministerioak sustatutako ekintzekin.

75. artikulua.— Galiziaren nazioarteko irudiaren proiekzioa

Galiziako kanpo-ekintzak ildoak sustatuko ditu nazioarteko jarduera erregularra duten Galiziako turismo-, kultura- eta hizkuntza-eragile publiko zein pribatuekin batera lan egiteko, Galiziaren nazioarteko irudia proiektatze aldera.

I. KAPITULUA
Garapenerako lankidetzaren arloko xedapen orokorrak

80. artikulua.— Garapenerako lankidetzako politika publiko autonomikoaren printzipioak

Garapenerako lankidetzako politika publiko autonomikoaren printzipio orientatzaileak dira:

h) Diskriminaziorik ez egitea norberaren kide diren pertsonen edo erkidegoen sexu, arraza, kultura, ideologia edo erlijioagatik, eta pertsona edo erkidego horien identitate, hizkuntza eta kultura propioak errespetatzea.

[…]

I. KAPITULUA
Kanpoko eskuordetza eta bulego autonomiko iraunkorrak

108. artikulua.— Galiziako Xuntaren kanpo-eskuordetzen eginkizunak

1. Xuntak kanpoan dituen eskuordetzen eginkizunak dira, Autonomia Erkidegoaren eskumeneko gaietan, betiere emakumeen eta gizonen arteko aukera-berdintasunaren dimentsioa integratuta:

f) Galiziako kultura eta hizkuntza sustatzeko ekintzak bultzatzea, betiere galiziar erkidegoak finkatuta dauden lekuetan galiziartasun-loturak mantenduz.

[…]

I. KAPITULUA
Galiziarrak Galiziatik kanpo ezartzea

111. artikulua.— Galiziarren sare berriak eratzea Galiziatik kanpo

3. Horrela eratutako sareek galiziar herritarren arteko senidetasun-zentzua sustatuko dute, eta Galiziako hizkuntza eta kultura sustatuko dituzte haien inguruan.

Lehenengo xedapen gehigarria.— Galiziako Kulturaren Kontseilua

5. Galiziako Kulturaren Kontseiluak aholkularitza emango die lege honetan aipatzen diren Galiziako erakunde publikoei, Portugalgo Hizkuntzako Herrialdeen Erkidegoarekiko harremanei dagokienez, eta nazioarteko organismo horrekin eta herrialde horien erkidegoetako edo estatu kideetako erakundeekin behar den elkarrizketa teknikoari eutsiko dio.

8.4.7.72. 15/2021 Legea, abenduaren 3koa, Genero Indarkeriaren Prebentziorako eta Tratamendu Integralerako uztailaren 27ko Galiziako 11/2007 Legea aldatzen duena[1065]

Artikulu bakarra.— Genero-indarkeriaren prebentziorako eta tratamendu integralerako uztailaren 27ko Galiziako 11/2007 Legearen aldaketa

Hiru. Aldatu egiten da 6. artikuluko 2. puntua; hona nola geratzen den idatzita:

«2. Garatzen diren kanpainek arreta espezifikoa eskainiko diote gazteen sentsibilizazio eta prestakuntzari, betiere genero-indarkeriako egintzak diren jarrerak prebenitzeko eta identifikatzeko, arreta berezia jarriz genero-indarkeria digitalari. Era berean, baliabideetara eta informaziora iristeko zailtasun gehien duten emakumeek ere eskura izango dituzte kanpainak. Kanpainak dibertsitate funtzionala duten pertsonentzat irisgarria eta ulergarria den formatu batean egingo dira, zeinu-hizkuntza edo beste komunikazio-modalitate batzuk erabiliz.

[…]»

8.4.7.73. 16/2021 Legea, abenduaren 20koa, 2022-2026 aldirako Galiziako Estatistika Planarena[1066]

2. arloa. Gizartea

2.6 atala. Kultura, kirola eta aisia

Praktika linguistikoak.

8.4.7.74. 18/2021 Legea, abenduaren 17koa, Neurri Fiskal eta Administratiboei buruzkoa[1067]

I

[…]

Era berean, aldatu egiten da Zerga, Administrazio eta Antolamendu Neurriei buruzko otsailaren 8ko 2/2017 Legea, betiere Galiziako Berdintasun eta Ongizate Zerbitzuen Partzuergoak edo hori ordezten duen enteak udalekin eta mankomunitateekin lankidetzan emandako zerbitzuak elkarrekin finantzatzearen araubideari dagokionez; aldaketaren helburua, berriz, Autonomia Erkidegoko aurrekontu-legeetan jasotako aurreikuspenekin erabilitako terminologia argitzea eta homogeneizatzea da, betiere Tokiko Lankidetza Funtsaren bidez konpentsa daitezkeen zorrei dagokienez. Ildo horretatik, beharrezkoa da elkarrekin finantzatzearen araubideari buruzko artikulua aldatzea; horretarako, konpentsazioaren xede diren zorrei aplikatzen zaien “irmo” terminoa kenduko da, zeren nahasmena sor dezakeen, eta haren ordez "epez kanpoko" terminoa jarriko da, zeina baita aurrekontuen legerian agertzen den esamoldea, eta egokiagoa baita teknika juridikoaren ikuspegitik, manuaren zentzuaren arabera.

[…]

II. KAPITULUA
Tributu propioak

5. artikulua.— Tasak

2. 6/2003 Legea, abenduaren 9koa, Galiziako Autonomia Erkidegoa arautzen duten tasa, prezio eta ordainarazpenei buruzkoa, honelaxe geratuko da aldatuta:

Bat. Aldatu egiten da 23. artikulua, eta honela idatzita geratzen da:

«Tasa honetatik salbuetsita egongo dira:

11. Galizieraren gaitasun-maila egiaztatzeko proba homologatuetan izena ematea eta maila bakoitza egiaztatzea, aldez aurretik dokumentu bidez justifikatuta, % 33ko edo hortik gorako desgaitasuna duten pertsonek eskatzen badute.

II. TITULUA
Administrazio-neurriak

XI. KAPITULUA
Udaltzaingoen koordinazioa

40. artikulua.— Udaltzaingoak koordinatzeko apirilaren 20ko 4/2007 Legearen aldaketa

Aldatu egiten da Udaltzaingoak koordinatzeko apirilaren 20ko 4/2007 Legea, eta honela idatzita geratzen da:

Bi. Aldatu egiten da 33. artikulua, eta honela idatzita geratzen da:

«33. artikulua. Zerbitzua jasotzeko betekizunak

Hiru. Aldatu egiten da 35. artikuluaren 3. zenbakia, eta honela geratzen da idatzita:

«3. Polizia-kategorian sartzeko hautaprobak teorikoak eta praktikoak izango dira. Proba horien artean sartuko dira, betiere, azterketa medikoa, azterketa psikoteknikoa, gaitasun fisikoko proba eta ezagutza-proba orokor zein espezifikoak, bai lanbidea egikaritzearekin zerikusia duten gaietan, bai eta galizieraren ezagutza erakusteko ere; azken honetarako, azterketa bat egingo da, salbu eta indarrean dagoen araudiaren arabera galizieraren ezagutza egiaztatzen dutenentzat.

Hirugarren xedapen gehigarria.— Aldi baterako lan-kontratudun langileak edo bitarteko funtzionarioak kontratatzeko zerrenden arloko neurri bereziak 2022. urtean

COVID-19ren pandemiaren ondoriozko egoerak areagotutako profil sanitarioko langile eskasiaren ondorioz, eta aldi baterako lan-kontratudun langileak edo bitarteko funtzionarioak kontratatzeko zerrendetan langile horiek eskuragarri egongo drela bermatzeko, honako neurri hauek hartzen dira:

2. Langilerik ez dagoenean Galiziako Xuntan lan-kontratudun langileak aldi baterako kontratatzeko dauden zerrendetan, I. taldeko 2. lanbide-kategorian, II. taldeko 2. kategorian eta IV. taldeko 3. kategorian; edo izangairik ez dagoenean, galizieraren ezagutza-maila egiaztatzen duen ziurtagiriarekin, kidego edo eskala baliokideetako funtzionarioentzat gordetako plazak aldi baterako betetzeko bitarteko langileak izendatze aldera, orduan ziurtagiririk ez duten izangaiak aukeratu ahal izango dira, baldin eta haiei dagokien kategorian sartzeko behar diren gainerako betekizunak betetzen badituzte.

8.4.7.75. 5/2022 Legea, abenduaren 21ekoa, Galiziako Autonomia Erkidegoko enplegu publikoan behin-behinekotasuna murrizteko premiazko neurriei buruzkoa[1068]

III

[…]

7. artikuluak galizieraren erabileraren aitortzea arautzen du.

7. artikulua.— Galizieraz jakitea

1. Galizieraren ezagutza-maila deialdi bakoitzean behar bezala justifikatuta ezartzen dena izango da, bete beharreko eginkizun zehatzak kontuan hartuta.

2. Bai oposizio-lehiaketa bidez, bai lehiaketa bidez egiten diren hautaketa-prozesuetako deialdien oinarriek jasoko dute, ordezkaritza sindikalari kontsulta egin ondoren, zein den deialdia egiten den unean deialdiaren oinarrietan ezarritako ezagutza-mailari buruzko ziurtagiri ofiziala ez duten izangaiek galizierari buruz eskatzen den ezagutza-maila egiaztatzeko modua.

8.4.7.76. 7/2022 Legea, abenduaren 27koa, Neurri Fiskal eta Administratiboei buruzkoa[1069]

Xedapen gehigarrietako lehenengoa.— Aldi baterako lan-kontratudun langileak edo bitarteko funtzionarioak kontratatzeko zerrenden arloko neurri bereziak 2023. urtean

COVID-19aren pandemiaren ondorioz, Galiziako Autonomia Erkidegoko lurraldean dagoen osasun-larrialdiaren ondoriozko egoerak areagotutako profil sanitarioko langile eskasiaren ondorioz, eta aldi baterako lan-kontratudun langileak edo bitarteko funtzionarioak kontratatzeko zerrendetan langile horiek eskuragarri egongo direla bermatzeko, honako neurri hauek hartzen dira:

2. Langilerik ez dagoenean Galiziako Xuntan lan-kontratudun langileak aldi baterako kontratatzeko dauden zerrendetan, I. taldeko 2. lanbide-kategorian, II. taldeko 2. kategorian eta IV. taldeko 3. kategorian; edo izangairik ez dagoenean, galizieraren ezagutza-maila egiaztatzen duen ziurtagiriarekin, kidego edo eskala baliokideetako funtzionarioentzat gordetako plazak aldi baterako betetzeko bitarteko langileak izendatze aldera, orduan ziurtagiririk ez duten izangaiak aukeratu ahal izango dira, baldin eta haiei dagokien kategorian sartzeko behar diren gainerako betekizunak betetzen badituzte.

8.4.7.77. 5/2023 Legea, abuztuaren 4koa, Galiziar Ospetsuen Panteoiarena[1070]

2. artikulua.— Xedea eta helburuak

Galiziar Ospetsuen Panteoian, Santiago Compostelako Bonavalgo San Domingos elizan dagoen Galiziar Ospetsuen Panteoiari jarraipena emanez, Galiziari emandako zerbitzuengatik beren bizitzan zehar nabarmendu diren galiziarrak ohoratuko dira, bereziki:

[…]

– Galiziako kultura, galiziera eta nortasun historikoa aldarrikatu dituztenak.

[…]