Hizkuntza-zuzenbidea. Testu-bilduma euskaraz

8.1.68. Senatuaren Erregelamenduaren Erreforma, 2010eko uztailaren 21ekoa, autonomia-erkidegoetako hizkuntza ofizialak Ganberaren jardueran erabiltzeari buruzkoa[375]

Espainiako Konstituzioak hitzaurrean bertan borondatea aldarrikatzen du «espainiar guztien eta Espainiako herri guztien» hizkuntzak babesteko; hirugarren artikuluan, gainera, aitortzen du ezen hizkuntzok haien autonomia-erkidegoetan ofizialak izango direla, eta ezartzen du ezen hizkuntza horiek «begirune eta babes berezia» izango dutela.

Geroago, autonomia-estatutuak onetsi ziren, eta oneste horrek ekarri zuen hizkuntzon ofizialtasuna aitortzea haien lurraldeetan gaztelaniarekin batera, eta hizkuntza horiek erabiltzeko eskubidea ere aitortu zuen; izan ere, gaur egun, Konstituzioa onetsi zenetik hogeita hamar urte baino gehiago igaro direnean, normala eta orokorra da hizkuntza horiek erabiltzea, gizartean ez ezik, baita lurralde horietako instituzioetan ere, eta, bereziki, lurralde horietako parlamentuetan.

Konstituzioaren 69.1 artikuluaren arabera, Senatua lurralde-ordezkaritzako ganbera da; bada, gaur egun, Senatuak beharrezkotzat jotzen du Konstituzioaren 72.1 artikuluak Senatuari ematen dion ahala egikaritzea eta azken honek bere erregelamendua erreformatzea, betiere eginkizun hori bete-betean egikaritzeko, eta «espainiar guztien eta Espainiako herri guztien» hizkuntzak babesteko eta errespetatzeko borondatearen arabera; erreforma horren helburua berriz, hauxe da: hitzaldiak autonomia-erkidegoetako hizkuntza ofizialetako edozeinetan egiteko aukera Ganberaren jarduera osora zabaltzea, eta, bereziki, Osoko Bilkurara; izan ere, aukera hori jadanik aitortuta dago Autonomia Erkidegoen Batzorde Orokorraren bilkuretan.

Gaztelaniarekin batera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzak erabiltzeko ahalmena lehen aldiz aitortu zen Senatuaren Erregelamenduaren 1994ko maiatzaren 3ko testu bateginean; izan ere, testu horrek baimena eman zuen hizkuntza horietako edozein erabiltzeko eratze-bilkuran presidente hautetsiak egiten duen lehenengo hitzaldian, Autonomia Erkidegoen Batzorde Orokorrean autonomien egoerari buruzko eztabaidan egiten diren hitzaldietan, eta herritarrek eta instituzioek Senatuari bidaltzen dizkioten idazkietan.

Geroago, 2005eko ekainaren 29an, beste proposamen bat onetsi zen Senatuaren Erregelamendua erreformatzeko, Senatuan autonomia-erkidegoetako hizkuntza ofizialen erabilera zabaltzeari buruzkoa; proposamen horrek aukera ematen du hizkuntzok erabiltzeko Autonomia Erkidegoen Batzorde Orokorraren bilkura guztietan, eta baimena ematen du, era berean, gaztelaniaz gain, hizkuntza horietan aurkezten diren legegintzaz besteko ekimenak Gorte Nagusietako Aldizkari Ofizialeko Senatuaren atalean argitaratzeko.

Erreforma horiek bere garaian onartu ziren Senatuan, eta hasierako urratsak izan ziren autonomia-erkidegoetako hizkuntza ofizialen erabilera pixkanaka aitortzeko prozesuan. Lehenengo erreforma horiek praktikan jartzea eta, bereziki, Autonomia Erkidegoen Batzorde Orokorraren bilkuretan aldibereko itzulpen-sistema bat ezartzea oso positiboak izan dira, eta erakutsi dute hizkuntza ofizialen erabilera, eleaniztasunaren praktika, gaur egun erabilgarri dauden itzulpenerako baliabide teknologikoak aplikatuta, ez dela oztopoa ganbera honen bizitza parlamentarioaren funtzionamendu normalerako, ezpada bizitza hori aberastu egiten du, eta askatasuneko, normaltasuneko eta, azken batean, elkarbizitza demokratikoko giroa faboratzen du. Hori dela eta, Senatuaren Osoko Bilkurak berak adierazi zuen Erregelamenduari beste erreforma batzuk egin nahi zizkiola, betiere hizkuntza ofizialak erabiltzeko aukera Osoko Bilkurara eta batzordeetara zabaltzeko.

Horrela, bada, aurreko legegintzaldia amaitzear zegoela, Senatuaren Osoko Bilkurak mozio bat onetsi zuen 2007ko abenduaren 18an egindako bilkuran; mozio horren bidez, konpromisoa hartu zuen Ganberaren Erregelamenduaren erreforma sustatzeko, betiere Osoko Bilkuraren eta batzordeen ohiko jardueran, oro har, autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetako edozein ahoz eta idatziz erabiltzea aitortzeko eta babesteko.

Legegintzaldi hau hasita, Senatuaren Osoko Bilkurak, 2008ko maiatzaren 27an egindako bilkuran, berriro ere onetsi zuen tankera bereko mozio bat, zeinaren bidez bere burua behartzen zuen Ganberaren Erregelamenduaren erreforma sustatzera, betiere Osoko Bilkuraren eta batzordeen ohiko jardueran, oro har, autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetako edozein ahoz eta idatziz erabiltzea aitortzeko eta babesteko, ondorioak legegintzaldi honetatik aurrera sortuaz.

Gaur planteatzen den erreforma aurreko erreformen ildo beretik doa, erreforma horiek Senatuaren jardueran hizkuntza ofizialak erabiltzeko aukerak zabaltzen baitzituzten; bada, oraingo erreforma honek bete egiten ditu ildo beretik zihoazen Osoko Bilkuraren erabakiak eta, bereziki, Osoko Bilkuraren 2008ko maiatzaren 27ko erabakia, eta erreformaren helburua hauxe da: legegintzaldi honetan Senatuak bere ohiko jardueran txertatzea autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzen erabilera normala, betiere Senatua lurralde-ganbera den aldetik.

Artikulu bakarra

1. 20. artikuluari 3. apartatua gehitzen zaio, eta eduki hau izango du:

«3. Senatariek, gaztelaniazko testuarekin batera, Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetako edozein erabili ahal izango dute Ganberaren Erregistroan idazkiak aurkezteko».

2. 84. artikuluari 5. apartatua gehitzen zaio, eta eduki hau izango du:

«5. Senatariek Osoko Bilkuran hitz egin ahal izango dute, mozioak eztabaidatzen direnean, Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetatik edozeinetan».

3. 191.2. artikulua honela geratuko da idatzita:

«2. Ekimen baten egileak hura gaztelaniaz eta, gainera, Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetako batean aurkezten badu, ekimena hizkuntza horretan ere argitaratuko da».

4. Bosgarren xedapen gehigarria gehitu da, eta eduki hau izango du:

«Senatuak, lurralde-ganbera gisa, autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetako edozein ahoz eta idatziz normaltasunez erabiltzea babesten du Ganberaren jarduera hauetan:

Senatuko presidenteak Ganberaren Osoko Bilkuraren aurrean egiten duen lehenengo hitzaldian.

Autonomia Erkidegoen Batzorde Orokorraren bilkuretan gertatzen diren hitzaldietan.

Mozioen eztabaida dela-eta Osoko Bilkuran egiten diren hitzaldietan.

Ekimenak argitaratzean, gaztelaniaz gain, ekimenok aipatutako hizkuntza ofizialetako beste edozeinetan aurkezten direnean.

Senatariek idazkiak Ganberaren Erregistroan aurkezten dituztenean.

Herritarrek eta instituzioek Senatuari bidaltzen dizkioten idazkietan».

Azken xedapena

Erregelamenduaren erreforma hau 2011ko urtarrilaren 1ean jarriko da indarrean.