Hizkuntza-zuzenbidea. Testu-bilduma euskaraz

8.1.29. 1/2000 Legea, urtarrilaren 7koa, Prozedura Zibilarena[300]

IV

Bestalde, legea ahalegindu da, teknika juridikoaren nahitaezko eskakizunetara moldatu beharra gorabehera, edozein herritarrek ulertzeko moduko hizkera erabiltzen. Ildo horretatik, ezabatu egin dira esapide zaharkituak edo ulergaitzak, alegia, teknika juridikoaren nahitaezko eskakizunei baino, auzitegien usadioei lotzen zitzaizkienak. Doktrinarismo-itxura ere saihestu da; hori dela eta, desegoki baino, bultzatzeko ikusten du legeak errealitate berak adierazteko esapide desberdinak erabiltzea, fenomeno hori hizkera arruntean nahiz juridikoan barneratu denean. Esate baterako, 1881eko Legeak, eta geroagoko jurisprudentziak eta doktrinak, inongo arazorik gabe, mende batez baino gehiagoz egin zuten bezala, lege honek eutsi egin dio «epaiketa» eta «prozesu» terminoak sinonimo gisa erabiltzeari; eta, batzuetan, «uzia» edo «uziak» hitzak darabiltza, eta, beste batzuetan, «akzioa» edo «akzioak».

[…]

XI

[…]

Dokumentu publikoek froga-indar berezia dute, uste osoa jarri delako legez baimendu edo gaitutako fede-emaileen esku-hartzean. Prozesu-legeak, hizkera ulergarriarekin eta bere ondore zehatzetarako, aintzat hartu behar du esku-hartze hori; baina prozesu-legea ez da aproposa fede-ematearen betekizunak, eskumen-eremua eta beste faktore batzuk ezartzeko. Ildo horretatik, prozesu-legegintzak ez ditu interpretazio-eztabaidak ebatzi behar, horiek sortzen direnean fede-emateari buruzko arauen inguruan edo negozio juridikoak dokumentuan jasotzeko beharrezkoa den laguntza juridikoaren inguruan. Amaitzeko, legegileak zeharo desegokitzat jo du lege honek negozio juridikoak dokumentuan jasotzeko betekizunak ezartzea edo lehendik legez xedatutako aukerak aldatzea.

[…]

III. KAPITULUA
Hurrekotasuna, publizitatea eta hizkuntza ofiziala

142. artikulua.— Hizkuntza ofiziala

1. Jarduketa judizial guztietan, epaileek, magistratuek, fiskalek, Justizia Administrazioaren letraduek, eta epaitegi eta auzitegietako gainerako funtzionarioek gaztelania erabiliko dute, hori baita Estatuko hizkuntza ofiziala.

4. Autonomia-erkidego bateko hizkuntza ofizialean egindako jarduketa judizialek eta aurkeztutako dokumentuek balio eta eraginkortasun osoa izango dute, gaztelaniara itzuli beharrik gabe, baina ondorioak izan behar badituzte autonomia-erkidegoko organo judizialen jurisdikziotik kanpo, itzuli egingo dira ofizioz, non eta ez den berezko hizkuntza ofizial bera duen beste autonomia-erkidego bat. Orobat itzuliko dira jarduketak legeek hala xedatzen dutenean edo aldeek defentsa-gabezia alegatuta eskatzen dutenean.

5. Ahozko jarduketetan, auzitegiak probidentzia bidez gaitu dezake interprete gisa erabilitako hizkuntza dakien edonor, itzulpen fidela egingo duela zin edo hitz egin ondoren.

143. artikulua.— Interpreteen esku-hartzea

1. Gaztelania edo hala denean autonomia-erkidegoko berezko hizkuntza ofiziala ez dakien pertsonari itaunketa egin behar bazaio, edo pertsona horrek adierazpenen bat egin behar badu, edo ebazpenen bat berari jakinarazi behar bazaio, orduan idazkariak, dekretu bidez, hizkuntza hori dakien edonor gaitu dezake interprete gisa, horri itzulpen fidela egingo duelako zin-egitea edo hitzematea eskatuz.

Aurrekoa gorabehera, beti bermatuko zaizkio interpretazio-zerbitzuak mugaz haraindiko auzietan gaztelaniaz eta, honelakoa dagoenean, autonomia-erkidegoko berezko hizkuntza ofizialaz ez dakienari, Doako Laguntza Juridikoa arautzen duen urtarrilaren 10eko Legeak ezarritakoaren arabera.

Halakoetan, jarduketen akta jasoko da. Bertan, testuak jatorrizko hizkuntzan agertuko dira, eta hizkuntza ofizialera egindako itzulpena gaineratuko da. Akta hori interpreteak ere sinatuko du.

2. Aurreko apartatuko kasu berberetan, pertsona hori gorra bada, aipatu apartatuan xedatutakoaren arabera izendatuko da beti zeinu-hizkuntzako interprete egokia.

Halaber, gorrekin egiten diren jarduketen akta jasoko da.

144. artikulua.— Hizkuntza ez-ofizialean idatzitako dokumentuak

1. Dokumentua idatzi bada gaztelania edo, hala denean, autonomia-erkidego baten berezko hizkuntza ofiziala ez den hizkuntza batez, orduan, dokumentu horrekin batera, itzulpena aurkeztuko da.

2. Itzulpen hori pribatua izan daiteke, eta, halakoetan, aldeetako batek itzulpena aurkaratzen badu hura heltzen zaionetik hurrengo bost egunetan, fidel eta zehatza ez dela adieraziz eta desadostasunaren arrazoiak azalduz, orduan Justizia Administrazioko legelariak desadostasuna dokumentuaren zein zatitan egon eta zati horren itzulpen ofiziala aginduko du, itzulpen pribatua aurkeztu duenaren kontura.

Nolanahi ere, aldeak hala eskaturiko itzulpen ofiziala eta pribatua oinarrian esangura berekoak badira, itzulpen ofizialaren gastuak bestea eskatu duen aldearen kontura izango dira.

Azken xedapenetako hogeita hirugarrena
Espainian Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2006ko abenduaren 12ko 1896/2006 (EE) Erregelamendua errazago aplikatzeko neurriak; izan ere, erregelamendu horrek prozesu monitorio europarra ezarri zuen

15. Espainian ordainketa-errekerimendu europar bat betearazi behar denean, demandatzaileak epaitegi eskudunari itzulpen ofizial bat aurkeztu beharko dio; itzulpen horrek gaztelaniaz egon beharko du, edo errekerimendu horren jarduketa judizialak egiten diren lurraldeko autonomia-erkidegoko hizkuntza ofizialean, eta 1896/2006 (EE) Erregelamenduaren 21. artikuluan aurreikusitako moduan ziurtatuta egon beharko du.

Azken xedapenetako hogeita laugarrena
Espainian Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2007ko uztailaren 11ko 861/2007 (EE) Erregelamendua errazago aplikatzeko neurriak; izan ere, erregelamendu horrek munta gutxiko prozesu europarra ezarri zuen

9. Espainian Europar Batasuneko estatu kide batean emandako epai bat betearazi behar denean, baldin eta epai horrek amaiera ematen badio munta gutxiko prozesu europar bati, orduan demandatzaileak epaitegi eskudunari epai horren ziurtagiriaren itzulpen ofizial bat aurkeztu beharko dio; itzulpen horrek gaztelaniaz egon beharko du, edo jarduketa judizialak egiten diren lurraldeko autonomia-erkidegoko hizkuntza ofizialean, eta 861/2007 (EE) Erregelamenduaren 21. artikuluko 2. apartatuan aurreikusitako moduan ziurtatuta egon beharko du.

Azken xedapenetako hogeita bosgarrena
Espainian Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2012ko abenduaren 12ko 1215/2012 (EE) Erregelamendua errazago aplikatzeko neurriak; izan ere, erregelamendu horrek ebazpen judizialak arlo zibilean eta merkataritza-arloan onartu eta betearazteko eskumen judizialari buruz dihardu

1. Europar Batasuneko estatu kide bateko ebazpenak 1215/2012 (EE) Erregelamenduaren babesean onartzeari buruzko erregelak.

[…]

3) Alde batek Espainian aipatu nahi badu beste estatu kide batean emandako ebazpen bat, orduan alde horrek aurkeztu beharko ditu 1215/2012 (EE) Erregelamenduaren 37. artikuluan aurreikusitako dokumentuak; aipamena jasotzen duen organo judizialak edo agintariak eskatu ahal izango ditu artikulu horren 2. apartatuan aurreikusitako itzulpenak edo transkripzioak.

[…]

2. Europar Batasuneko estatu kide bateko indar betearazledun ebazpenak 1215/2012 (EE) Erregelamenduaren babesean betearazteari buruzko erregelak.

[…]

2) Indar betearazlea duen ebazpen bat betearazteko, eskatzaileak eskuratuko ditu 1215/2012 (EE) Erregelamenduaren 42.1 artikuluan ezarritako dokumentuak edo erregelamendu bereko 42.2 artikuluan aurreikusitakoak, baldin eta ebazpen horrek behin-behineko neurri bat edo kautela-neurri bat hartzea agintzen badu; eta, organo judizial eskudunak eskatzen duenean, erregelamendu bereko 42.3 artikuluan ezarritako ziurtagiriaren itzulpena eskuratuko du. Eskatzaileari ebazpenaren itzulpena aurkez dezan eskatu ahal izango zaio noiz eta itzulpenik gabe eginbideek jarraitu ezin dutenean bakarrik.

[…]

3. Atzerriko ebazpenaren ziurtagiriaren eta itzulpenaren jakinarazpena ez egiaztatzea.

[…]

2) 1215/2012 (EE) Erregelamenduaren 43.2 artikulua aplikatzeko, betearazpena hartzen duen pertsonak bost eguneko epea izango du atzerriko ebazpenaren itzulpena eskatzeko, betearazpenaren abiaraztea jakinarazten denetik, baldin eta aurretik hori jakinarazi ez bazaio eta betearazpen-demandarekin batera ebazpen horren itzulpena erantsi ez bada.

3) Itzulpen hori ematen ez zaion bitartean, etenda geldituko da betearazpenaren aurka jartzeko lege honen 556.1 artikuluak ezarritako epea, bai eta erantzuna emateko hurrengo apartatuan aurreikusitako epea ere. Epaileak betearazpena largetsiko du, baldin eta hilabeteko epean alde betearazleak itzulpen hori ekartzen ez badu.

[…]

Azken xedapenetako hogeita seigarrena
Espainian Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2012ko uztailaren 4ko 650/2012 (EE) Erregelamendua errazago aplikatzeko neurriak; izan ere, erregelamendu horrek ondokoak aipatzen ditu: lege aplikagarriaren eskumena; ebazpenen onarpena eta betearazpena; dokumentu publikoak «mortis causa» oinordetzen arloan onartu eta betearaztea, eta oinordetza-ziurtagiri europarra sortzea

[…]

4. Ebazpen batek indar betearazlea duela adierazteko prozedura.

[…]

2) Aurreko apartatuan aurreikusitako ziurtagiria aurkezten ez bada, organo judizialak epea finkatu ahal izango du ziurtagiri hori aurkezteko, dokumentu baliokide bat onartzeko edo dokumentu horiek lekatzeko baldin eta uste badu badaukala behar besteko informazioa.

Orobat, organo judizialak dokumentuen itzulpen bat eskatu ahal izango du, estatu kideetako batean itzulpenak egiteko kualifikaturik dagoen pertsona batek egindakoa.

[…]