Hizkuntza-zuzenbidea. Testu-bilduma euskaraz

8.1.136. Diputatuen Kongresuaren Erregelamenduaren Erreforma, 2023ko irailaren 21ekoa[464]

Espainiako Konstituzioak hitzaurrean bertan borondatea aldarrikatzen du, «espainiar guztien eta Espainiako herri guztien» hizkuntzak babesteko, eta, 3. artikuluan, hizkuntzok euren autonomia-erkidegoetan ofizialak izango direla aitortzeaz gain, ezartzen du hizkuntza horiek «begirune eta babes berezia» izango dutela.

Geroago, autonomia-estatutuak onesteak berekin ekarri zuen hizkuntzen ofizialtasuna aitortzea haien lurraldeetan, gaztelaniarekin batera, eta hizkuntza horiek erabiltzeko eskubidea ere aitortu zuen; izan ere, gaur egun, Konstituzioa onetsi zenetik berrogei urte baino gehiago igaro direnean, normala eta orokorra da hizkuntza horiek erabiltzea, ez bakarrik gizartean, baita lurralde horietako instituzioetan ere, eta, bereziki, lurralde horietako parlamentuetan.

Konstituzio Auzitegiak zenbait ebazpenetan adierazi duenez, 1978ko Konstituzioak errealitate eleaniztuna aitortzen du, eta errealitate horretan, kultura-balio onargarria ez ezik, balio sustagarria ere ikusten du. Konstituzio Auzitegiak gogorarazi du, era berean, hizkuntza-araubidearen erregulazioak garrantzi sinboliko eta afektibo handia duten gaiei eragiten diela Estatuaren egitura autonomikoan.

Senatuak Erregelamenduaren 2010eko uztailaren 21eko Erreformaren zioen azalpenean adierazi zuen bezala, hizkuntza ofizialak eztabaida parlamentarioetan sartzea ahalbidetu zuten erreformak praktikan jartzea eta, bereziki, aldibereko itzulpen-sistema bat ezartzea oso positiboak izan dira, eta erakutsi dute hizkuntza ofizialen erabilera, eleaniztasunaren praktika, gaur egun erabilgarri dauden itzulpenerako baliabide teknologikoak aplikatuta, ez dela oztopoa ganbera honen bizitza parlamentarioaren funtzionamendu normalerako, ezpada bizitza hori aberastu egiten du, eta askatasuneko, normaltasuneko eta, azken batean, elkarbizitza demokratikoko giroa faboratzen du.

Arestian azaldutako arrazoiengatik, jarraian planteatuko den erreformak aurrera egin nahi du hizkuntza-aniztasunaren bidean, betiere Konstituzioak aitortzen eta babesten duen eleaniztasuna errespetatzeko elementu gisa. Ildo horretatik, Diputatuen Kongresuak autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzen erabilera ohiko jardueran sartuko du; jarduera horren barruan Osoko Bilkura, batzordeen bilkurak eta Diputazio Iraunkorraren bilkurak daude.

Artikulu bakarra.— Diputatuen Kongresuaren 1982ko otsailaren 10eko Erregelamendua aldatzea

Bat. Zenbaki bat, 3 garrena, gehituko zaio 6. artikuluari, eta honela geratuko da idatzita:

«3. Diputatuek eskubidea izango dute, Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetako edozein erabiltzeko jarduera parlamentarioaren eremu guztietan; jarduera horren barruan hitzaldiak eta idazkien aurkezpenak daude.

Bi. 60. artikuluaren 1. apartatua aldatzen da, eta honela geratuko da idatzita:

«1. Kongresuak bere eginkizunak betetzeko behar dituen giza baliabideak eta bitarteko materialak izango ditu, batez ere zerbitzu teknikoak, dokumentazio-zerbitzuak eta aholkularitza-zerbitzuak, bai eta Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntza guztietako itzulpen- eta interpretazio-zerbitzuak.

Hiru. 70. artikuluaren 2. apartatua aldatzen da, eta honela geratuko da idatzita:

«2. Diskurtsoak norberak emango ditu ahoz. Hizlariak tribunatik edo jarlekutik egin ahal izango du hitz. Hizlariak Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetatik edozeinetan eman ahal izango du diskurtsoa».

Lau. 92. artikuluaren 1. apartatua aldatzen da, eta honela geratuko da idatzita:

«1. Dokumentuak Kongresuko Idazkaritza Nagusiaren Erregistroan aurkeztu ahal izango dira Ganberako Mahaiak ezartzen dituen egun eta orduetan. Idazkiak erregistro horretan aurkezteko, Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetatik edozein erabili ahal izango da. Gaztelania erabiltzen ez bada, hizkuntza horretako itzulpena ere aurkeztu ahal izango da».

Bost. 96. artikulua aldatzen da, eta honela geratuko da idatzita:

«1. Osoko Bilkuraren, Diputazio Iraunkorraren eta batzordeen bilkuretan hartu diren eta sekretuak ez diren hitzaldi eta erabaki guztiak Bilkura-egunkarian osorik jasoko dira, gertatu diren gorabeheren berri emanez, bai hitz egiteko erabili den hizkuntzan, bai gaztelaniaz.

2. Isilpeko bilkuren akta takigrafikoa egingo da, bai hitzaldiok egiteko erabili den hizkuntzan, bai gaztelaniaz; akta horren ale bakarra presidentzian gordeko da. Diputatuek kontsultatu ahal izango dute ale hori, Mahaiak aldez aurretik hala erabakitzen badu. Hartutako erabakiak Bilkura-egunkarian argitaratuko dira, salbu eta Ganberako Mahaiak erabaki horiek isilpekoak direla erabakitzen duenean; betiere, horrek ez du eragozten erregelamendu honen 52. artikuluko 5. eta 6. apartatuetan xedatutakoa».

Sei. 97. artikuluaren 1. apartatua aldatzen da, eta honela geratuko da idatzita:

«1. Gorte Nagusietako Aldizkari Ofizialean, Diputatuen Kongresuko atalean, argitaratuko dira erregelamendu honetako manuren batek argitaratzeko behartzen dituen testuak eta dokumentuak, baldin eta haien argitalpena beharrezkoa bada haiek behar bezala ezagutuak izan daitezen eta haien izapidetze parlamentario egokia egin dadin, edo presidentziak agintzen badu haiek argitaratzeko. 92. artikuluaren 1. apartatuan xedatutakoaren arabera aurkeztutako ekimenak Gorte Nagusietako Aldizkari Ofizialean argitaratuko dira, Diputatuen Kongresuko atalean, bai gaztelaniaz, bai ekimenotan erabilitako hizkuntza ofizialean».

Xedapen iragankorra

Mahaiak, Bozeramaileen Batzarrari entzun ondoren, prozedurak eta bitartekoak ezarriko ditu Erregelamenduaren erreforma honen aplikazio praktikoa gauzatzeko.

Erreforma honen laugarren apartatuan dokumentuak eta idazkiak aurkezteari buruz ezarritakoaren ondorioetarako soilik, trantsizio-aldi bat ezartzen da Ganberaren zerbitzuak egokitzeko, baina aldi hori ezin izango da sei hilabetetik gorakoa izan. Aldi horretan, idazkiak gaztelania ez den beste edozein hizkuntza ofizialetan aurkezten dituzten diputatuek hizkuntza horretan egindako itzulpena aurkeztu beharko dute.

Lehenengo xedapen gehigarria

Ahalik eta eperik laburrenean, Kongresuaren Erregelamenduaren testua berrikusiko da, genero-hizkera inklusibora egokitzeko.

Bigarren xedapen gehigarria

Ahalik eta eperik laburrenean, Ganberak legegintzako ekimenak behin betiko onetsi ondoren, Mahaiak beharrezko erabakiak hartuko ditu ekimenok Diputatuen Kongresuari dagokion argitalpen ofizialean argitaratzeko bertsio kauto gisa, Konstituzioaren eta autonomia-estatutuen arabera autonomia-erkidegoetan ofizialak diren hizkuntzetan.

Azken xedapena

Aldaketa hau Gorte Nagusietako Aldizkari Ofizialean argitaratzen den egun berean jarriko da indarrean.