283 emaitza des- bilaketarentzat - [201 - 283] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2016-11-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EH2016: desmuntatu, desmunta, desmuntatzen du ad. Tresnez, eraikinez eta kidekoez mintzatuz, muntaturik edo eraikirik dagoena desegin. Ik. deseraiki. Balkoian DKW motozikleta baten zatiak zeuden, Emiliok desmuntaturik erosi baitzuen. Txosnak desmuntatu eta joan egin ziren.
LBeh (2016-10-26): desmuntagarri 30: Elkar, Elhuyar 3, Consumer 26 (Estalki desmuntagarria eta plastikozko heldulekuak, pizgailua eta 4 posizioko termostatoa).
EPG: ez dugu aurkitu desmuntagarri formarik.
BerriaEL2016: ez dugu aurkitu desmuntagarri, desmontagarri formarik.
es desmontable / fr démontable: Elhuyar: desmuntagarri; deseraikigarri / NolaErran: desmunta daitekeen, desmuntagarri / Zehazki: desmunta daitekeen, desmuntagarri / Labayru: desmuntagarri, desarmagarri, desmuntatzeko | desarmatzeko moduko, desmunta daitekeen(a) / Adorez5000: desmunta daitekeen, desmuntagarri.
Gutxienekoa baldintza betetzen du, erabilia da eta hiztegiek ere jaso dute.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-09-08 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko hau ageri da: Urt II 75 "Analysis, materiaren desplegátzea, agértzea, desmuntátzea".
desmontatu EB 2 (J.M. Beltran: "Zer egin zuten? "Paso nivel"-ean zegoen kaseta desmontatu eta material horrekin txalaparta osatu eta jo eta ke iardun omen ziren jotzen"; G. Nazabal: "Krutxof-ek Kubako base militar sovietarrak desmontatzeko agindua ematen du"); desmuntagarri EB 1 (Arrantzaria: "Azpi zapalak eta tosta desmuntagarriak zirela eta, goleta gainean batzu beste batzuren barruan pilaturik garraiatzea bazeukaten, ahalik eta gune txikiena okupatuz"); desmuntaia EB 1 (MarrazTekn: "Desmuntaiarik gabeko tinkaketa gogorra eta zehaztasun handiko doikuntza finkoa duten piezetan erabiltzen da").
desmuntatu : AB38 3, HiztEn, Euskalterm 1; desmontatu : AB38 1, AB50 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE // 'desmontar' itzulitako besteak: deseraiki: AB38 1, Euskalterm 1; desantolatu: AB50 1.
desmuntatu : ElhHizt, HiruMila; desmontatu : Lur EG/CE eta EF/FB. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal desmontar/démonter beste hiztegietan: ElhHizt: 1 desmuntatu , desarmatu, deslotu. 2 desegin, eraitsi, errautsi (eraikin bat). 3 (Mil) desmuntatu . 4 jaitsi, eraitsi, jaitsiarazi (zaldi batetik) // HiruMila: 1 desmuntatu , deseraiki, desarmatu. 2 luerauzi // Lur EG/CE: 1 desmontatu , banatu, desantolatu. 2 berdindu. 3 zalditik jaitsi // Lur EF/FB: 1 desantolatu, desegin, desmontatu . 2 jaitsi // Casve FE: barreatü, desegin, irauri; (déconcerter) harritü; (cheval) zalditik urtuki // HaizeG FB: (renverser de sa monture) zalditik erori; (désassembler des pièces) desegin, desmuntatu ; (être déconcerté) harritu, balditu // T-L LFB: irautsi, desegin, barreatu // PMuj DCV: 1 (talar) basoa ebaki, oianak iñaurdasi, soildu, larrutu, iñausi, txarotu. 2 (allanar) zabaldu, zelaitu, lautu, berdindu, berdinkatu, zelai egin, ordokitu. 3 (desarmar) autsi, barreatu, aldaratu, estrokatu. 4 (descuajar) larreak lurtu, aitzurtu, labakitu, luberritu, xuritu, larre-aitzurtu. 5 (desazonar) zalditik eratxi, ttatto eragin. 6 (descabalgar) zalditik jetsi, oin-gaiñetu, ttatto egin // Azkue Aurkibidea: ø.
es desmontar beste erdaretan: fr (DLLF): démonter; (arma de fuego) désarmer; (cortar árboles) déboiser; (un campo) défricher; (quitar tierra) déblayer; (rebajar) niveler; it (S. Carbonell): diboscare, sboscare; disfare un mucchio di terra, letame, ecc.; spianare (un terreno); smontare; disarmare; disfare, demolire un edificio; (Mil) smontare, scavalcare; ca (DCC): desmuntar, desfer, desparar; desforestar; en (Collins): 1 (Mec) to dismantle, strip down; to take apart, take to pieces; (Arquit) to knock down, to ish; (escopeta) to uncock; (tienda) to take down; (artillería enemiga) to silence, knock out; (vela) to take down; de (Langenscheidts): 1 Berg, Wald abholzen; Wald, Acker roden; Gelände ebnen, planieren. 2 Gebäude ab-, ein-reissen; Gerüst abbrechen. 3 demontieren; ausea.-nehmen; abmontieren; ab-, aus-bauen. 4 Geschütz ausser Gefecht setzen. 5 absitzen lassen; Reiter abwerfen.
desmunta, desmuntatzen.
Sin. deseraiki.
du ad.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh130 | 2020-07-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu desmuntatze formarik.
desmuntatze 21: Aizu (muntatze eta desmuntatze lanak ez ditugu geuk egiten, lantaldea osatu dugulako horretarako), Argia 3 (Frantzian, eta energia nuklearrak pisu handia duen Europako beste estatu batzuetan, hainbat zentral ixteko asmoa iragartzearekin batera desmuntatzeari buruzko zalantzak azaleratu ziren, baita ez ezagutza ere; orain arte ez baita zentral nuklearrik desmuntatu osorik), Berria 6 (Desmuntatze prozesua begien bistakoa izango da datorren urteko martxo edo apiriletik aurrera), EiTB 2 (7 minutuko 7 atalez osatzen da eta ETBren artxiboaren desmuntatzea beste ikusentzunezko materialekin uztartzean datza), Consumer 2 (Hauen muntatze eta desmuntatze sistema azterketa osoko konplexuena da), Goiena 2 (plazaren desmuntatze herrikoia), Laneki 5 (Lortzen diren prezioetan, ez daude sartuta muntatzea eta desmuntatzea).
desmuntatze 2, Berria (Gas negargarriak eta gomazko pilotak bota zituzten eta desmuntatze lanetan ziharduen Iraun Zabaleta atxilotu zuten, Amaia Fernandez Barakaldoko Arau Urbanistikoen zinegotziak atzo adierazi zuenez, eraiste lanak bi epetan egingo dute: desmuntatzea eta eraisketa).
desmuntatu du ad. Tresnez, eraikinez eta kidekoez mintzatuz, muntaturik edo eraikirik dagoena desegin. Ik. deseraiki. Balkoian DKW motozikleta baten zatiak zeuden, Emiliok desmuntaturik erosi baitzuen. Txosnak desmuntatu eta joan egin ziren.
Erabilia eta jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10:EHL | 2020-10-27 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
naturalizatu forma aztertzean proposatua. Egokia eta erabilia, baina hainbat adiera ditu eta kontuan hartzekoak izango dira.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
g.er.
atsedena.
- [E103]: "Kendu"
- [E116]: "dirudienez, ez da erabiltzen, eta lehen ere ez zen asko erabili (OEHk hiru idazlerenak jaso ditu: Ubillos, K. Beobide eta Tx. Agirre; eta ez dut beste inon aurkitu). Ez dugu asko galduko zerrendatik kentzen badugu, PXk nahi duen bezala".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "desneke iz. g.er. 'atsedena'".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu corpusean eta OEH argitaratuan aurkitu.
desnibel EB 5: I. Aldabe 1 ("lurraren desnibela salbatzeko"); I. Tapia 4 (adib. "txango zaila, 3 or., desnib. 400 m, 6km").
desnibel : AB38 5, HiztEn, Euskalterm 3; desnibelatu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE // 'desnivel' itzuliak: desmaila: AB38 1, AB50 1; Euskalterm: nibel ezberdin, maila ezberdin, desgalgatu bana.
Hirigintza Hiztegia: (desnivel) desnibel.
desnibel : ElhHizt, HiruMila; desnibelatu : ElhHizt, HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdarazko desnivel, desnivelar/déniveler, dénivellation beste hiztegietan: ElhHizt: desnibel, desberdintasun, alde // HiruMila: desnibel, beherakada, koska, goibehe // Lur EG/CE: 1 alde. 2 gainbehera // Lur EF/FB: desberdintasun, gainbehera / desberdindu, maldakatu // Casve FE: bardindüra elki; apaltü // HaizeG FB: maldakatu, talangatu // T-L LFB: maldakatu, talangatu // PMuj DCV: 1 (falta de n.) koska, aldeyo, tanga, makurgune. 2 (diferencia de alturas) goibe, goibera, gainbera. 3 (d. en el vestido) aldejo / talangatu, aldarotu, galgatik atera, desberdindu // Azkue Aurkibidea: (d. de un vestido) aldejo.
fr (DLLF): dénivellement, dénivellation; (fig) déséquilibre; it (S. Carbonell): dislivello; ca (DCC): desnivell; en (Collins): unevenness; (tierra alta) high ground; (tierra baja) low ground; (fig) inequality, difference, gap, lack of adjustment; de (Langenscheidts): 1 Abweichung f von der Waagerechten; Höhenunterschied, a. fig. Gefälle; (del terreno) Bodensenke. 2 fig. Ungleichheit; Unterschied(e).
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
Geogr. (eta mendi-kirola).
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:40 | 1998-09-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2011-07-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu corpusean eta argitaratuan.
desnutrizio 3 aldiz jaso da: K. Bizkarra ("Gaur egun desnutrizioaren beldurrez gehiegizko elikadura dago; nork daki ez ote den hau izango guda zibil eta honen osteko ondorioa; eta ez gara konturatzen benetazko desnutrizioa "desnutrizio psikikoa"n edo maitasun faltan dagoela").
desnutrizio : DFrec 1, HiztEn, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE.
desnutrizio : HiruMila, ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal desnutrición / dénutrition formen ordainak: ElhHizt: desnutrizio / Casve FE: esmeriatze, esmeriadüra, hazneke / XarHizt: hazigabe, esmeriatze / HaizeG FB: jan eskasaren ondorio / PMuj DCV: az-urri, az-gabe, az-azte, azkuntza urri / Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE.
desnutrizio 9: Juan Mari Arregi, Edorta Agirre, Cristina Perez 4, EiTB.com 3.
EPG: desnutrizio 23, Berria.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
nutrizio oinarria aztertzean berrikustekoa (Oharra: orduan, elikadura, elikatze bezalakoak aski direla erabaki zuen lantaldeak).
nazioarteko forma da eta beste gabe onartzekoa (cf. nutrizio arautu berria).
- [E123]: "Agian hobe nutrizio sarrerarekin batera aztertzea. Dena den, Medikuntzan, esaterako, zenbateraino molda gaitezke elikatze-ren bidetik?"
- [E208]: "desnutrizio: Ene ustez elikatu eta nutritu ez dira sinonimoak. Elikadura batzuek ez baitute nutritzen. Biak sartu"
- [E103]: "kendu"
- [E116]: "egia da antzekoak direla nutrizio-ren parekoak gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez (eta gure gizartean baduela halako pisu bat kontu hauen inguruko ardurak); baina nik ez nuke deus aipatuko, oinarri eta informazio sendoagoak lortu gabe. Proposamena: lerroa kendu".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "ez sartu".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:006 | 2002-11-13 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
desobedient 23: Lç 20 (adib., "Aita-ametara desobedient diradenak"), Lg I ("Profeta desobedienta"), Jaur ("Zeina errebela baita eta desobedienta haren Semearen alderat"), CatS ("Zertan gure lehen Aitak Jinkuari desobedient izan ziren?"), eta OEH argitaratuan, El ("Aren borondate eta legeari desobedienteak"), Cap ("Aen majestaden desobediente danak"), He 2 Tm 3,2 ("Burasoen desobedientak"), AR ("Zer, Jauna, ni zuri beti desobedient, eta zu beti enetako hun!"), TB Tt 1,6 ("Zoinen haurrak fidelak baitiazteke, bizi laxoz ez akusatuak, ez desobedientak").
desobediente (eta desobedient 1) 6: Herr 1961 ("Galde egin du nehork ez dezoten obedi aintzindari desobedienteri"), J.M. Irigoien ("Har txiki alfer desobedientea, eta azkarregi hazten ari haiz"), Egin 1995 ("Auzi-epaimahaiaren Legearen aurrean desobedienteak izan beharra dago espainola jakitera beharturik gaudelako"), M. Zubiaga 3 ("Herri Mugimendu guztiek eratutako elementu desobedienteen metaketak sortuko du goraka joanen den Sistemaren ereduaren kontrako mugimendua", "A-8 doanik-ek alternatiba desobedientea proposatzen badu Herri-mugimendu osoak bere gain hartu eta hedatuko du bere adiera", "imaginazio desobedienterako dei horrek Sistemari bere oinarritik erasotuko dion kultura politika berri bat eskatzen du").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
desobedient : EuskHizt (desobeditzaile formaren aldaera bezala), HaizeG BF (désobéissant), Lh DBF (désobéissant) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, DRA, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:40 | 1998-09-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
HezkAdmin: desobediencia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
desobeditu, desobedi, desobeditzen. du ad.
desobeditu, desobedi, desobeditzen
- [K201]: "du ad. Eta dio ere badela adieraztea komeni, agian" (2004-05-25)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
Zah.
- [E103]: "Kendu"
- [E116]: "gutxitan erabili da, egia esan (Haraneder aipatzen du OEHk; EEBSn ez dut aurkitu, eta Berria-ko bi testuingurutan ikusi dut); hala ere, onartzeko modukoa iruditzen zait, -tzaile osaerako normala denez".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "sartu".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z7:HBL | 2014-07-22 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2014-04-03): desodorante 60: Consumer 42 (adib.: Sprayko desodorantea nahiago duenarentzat, aukera hoberena Rexona da), Berria 7 (adib.: desodorante antitranspiranteek osagai toxikoak omen dituzte), EiTB 9 (adib.: Aktorea astean bitan dutxatzen da ura aurrezteko eta desodorantea naturaren kontrakoa dela uste du), Argia 2 (adib.: Maleta betetzen ari zara gonaz, galtzaz, alkandoraz, desodorantez, kamisetaz, kuleroz, galtzontziloz, hortzetako pastaz, sandaliaz, zapatilaz, galtzerdiz...).
EPG: desodorante 10: Berria 6 (adib.: Desodoranteek bularreko minbizia eragin dezakete, adituen esanetan), Irene Aldasoro (aurre egiten die oraingo eraso kimiko gehienei, bai atmosferako kutsadurak eraginei, eta bai xaboi, garbigarri, desodorante, hauts eta bestelako gaiek eraginei), Koro Navarro (Haraxe joan ziren bizarra egiteko labana eta krema, talko hautsak, desodorantea eta hortzetako eskuila), Joxean Sagaztizabal (Hiru aldiz xaboitu, sikatu eta Body cream, Eau de Cologne, After Shave,desodorantea eta hidratantea eman eta gero, sukaldera), Joxan Elosegi (Kiratsa dariela ikusaraziko bagenie, merkatu ikusgarria genuke Mendebaldean azkenean eraginkor bilakatuko genituzkeen desodoranteekin!).
BerriaEL2013: -.
es desodorante / fr déodorant: Elhuyar: 1 adj. usaina kentzen duen(a), usaina kentzekoa den(a), desodorante; 2 iz. usain-kengarri desodorante / Nolaerran: (gai) desodorante, usaina kentzeko (gai) / Zehazki: desodorante / Labayru: 1 adj. usain-kengarri, usaina kentzen duen(a), desodorante; 2 iz./adj. desodorante, usaina kentzeko(a) (produktu) / Adorez5000: desodorante, usain-kengarri, usain-kentzaile.
nazioarteko forma da, eta onartzekoa.
- [E301]: "sartzea proposatzen dut" (2004-06-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
desohora, desohoratzen.
du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau61 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1992-06-25 |
AS gisa gehituz: desohore izan , desohorezko .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.
izan.
desohore sarrerari dagokion azpisarrera.
da/du/zaio ad.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS
-zko.
desohore sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau61 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Bigarren mailan onartzekoa |
desondra : Añ EL; fB Olg; AB AmaE; des(h)onra : Cap; Mb IArg I; Cb EBO; LE Urt; Mg CO; AA II; AA III; Arr GB; Av AsL; AzpPr; Basarri; desondre : FLV 1988; desondragarri : fB Ic II; Izt C; Noe; des(h)onragarri : LasBer; Mb IArg I; Cb EBO; CrIc; Añ MisE; AA II; Arr GB; AzpPr; EusJok; tresonragarri : Arr GB; desondra(t)u : Lç Lc 22; EZ Man I; fB Ic I; Izt C; Ur MarIl; des(h)onratu, desonradu : Cap; Mb IArg I; LE Prog; LE Urt; Arr GB; Aran SIgn; Tx B I
guztira, - ondra -dunak dira nagusi, 30 ager.ekin; -onra- dunak 18 aldiz agertu dira; EB (eta EgAs) ere -ondra- dunak dira hedatuenak, 15 ager.ekin; -onra- formakoakbitan agertu dira
DFrec: (des)ondra (1), ondradu (4), ondratu (1) eta ondroso (1); AB38:ondradu (1); AB50:ondradu (1), ondratu (1), ondragarri (1).
h. desohore.
Ik. desohore
- [E124]: "hitz honek hegoaldean duen erro sakona ikusirik, nik neuk desohore-ren sinonimo apalago gisa jarriko nuke" (1995-01-25)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Ik. desohoragarri.
- [E123]: "Batetik, desondra h. desohore egin dugu lehen itzulian; bestetik, bi hitz hauek OEHn dituzten lekukotasunak ikusita, ez al da gogorregia "desondratu* e. desohoratu ematea?"
- [E116]: "bai, gogorregia dela uste dut nik ere. Erabakia daukagu eratorriak forma hobetsitik egin behar direla, eta ez bigarren mailako formetatik, baina ez dakit irizpide horrek agindu behar duen halako tradizioa duten hitzetan ere. Irtenbiderik egokiena, desondra utzi, eta eratorri guztiakzerrendatik kentzea izan liteke".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "desondragarri h. desohoragarri; desondratu h. desohoratu".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Ik. desohoratu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Zah.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:41 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
onest (+ honest, honestatxo, honestki) da nagusi IE. 48 ager. jaso dira: Bko9 (JJMg BasEsc, Mg CO, Añ GGero), Gko 1 (Mb IArg I), IEko 38 (Lç, Volt, SP Phil, Tt Onsa, He Gudu, Mih, CatLan, Arb Igand, E, Tt Arima, Dh, Barb Sup, Casve SGrazi); (h)onestu (+ onestubaga): 11 ager.: Bko 10 (JJMg BasEsc, Añ GGero, fB Olg), Gko 1 (Mb IArg I); honesto (+ honestoki, ezonesto): 4 ager.:Gko2 (Aran SIgn, Gco II), IEko 2 (Lç Ins, Lç ABC); honestasun, honestate, honestidade, onestasun : 21 ager.:Bko 4 (Añ LoraS, JJMg BasEsc, Añ GGero), Gko8 (Aran SIng, AA III, Gco II, Izt C, Lard), IEko 9 (Lç, Lç Ins, Larz Senper).deshones-, desonhes-, -stk- aldaerak soilduz: desonest 40: G 1 (Ub); IE-Zu 39 (E, Lç 11, EZ Eliç 4, Harb 4, Ax 4, Hm, SP Phil, Tt 2, Ch, CatLan 4, Dh 3, AstLas, CatJauf; CatS: -u-; ik. OEH arg.an Ch I 24,3, TB 1 Tim 3,8, CatJauf); desonesta 2, B-G (Añ GGero; AA III) eta OEH arg. Urqz; desonesto 34: B 6 (Mg CO 5, CatBus); G 25 (Cb 4, Mg CC 4, AA 17); IE 3 (LE Prog) eta OEH arg. LE Matr6; desonestu 65: B 64 (Añ GGero 25, fB 39); G 1 (Ub); desonesto/u 2, B-G (CatLlo; Ub); desoneskeria 58: B 49 (Añ); G 1 (Gco II); IE 8 (Ax 2, Añ CatAN 2, Dh 3, CatLuz); eta OEH arg. Brtc, CatLav, LE Bail, ETZ; desoneski 9: B 1 (Añ GGero); IE 8 (E, Lç, EZ Eliç 2, Mat, Ax 3); desonestidade 20: B 15 (fB); G 3 (Aran SIgn, Gco II 2); IE 2 (CatB, CatUlz); eta OEH arg. Cap, OA, Iraz, LE Matr5; deshonestate IE 2 (Lç) eta OEH arg. TB Gal 5,19.
onest (+ onhest, desonest, desonhest): 5 ager.: IE 2 (Aresti, G.: Boccacioren Dekamerone tipi bat; Babaquy, Blaise: Heren-Ordenako Erreglaren chehetasunak...) eta EB 2 (Azurmendi, J.: Miranderen kritika iraultza frantsesari), EgAs 1 (L.H.E.C. "Zer eta zer. Buluz gorri" in Eskualduna); onestu (+ desonestu): 2 ager.: EB 1 (Nazabal, G.: Euskal argazkilariak...), EgAs 1 (Sastre, P.: "Korsikako...", in Argia); desonestasun, desonestidade: 2 ager.: G 1 (Egibar, Tomas. Purgatorio-tarren alderaco otoizaga), EB 1 (Azurmendi, J.: Beste anekdota bat: Euskadiko PK eta Errepublika Baltikoak); des(h)onest IE 2 (B. Babaquy, Arti); desonestasun EB 1 (Azurm); desonestidade G 1 (T. Egibar); desonestu EB 1 (G. Nazabal); eta honest 3 (Arti, Eskual 1904: onhest); onest(a) 2 (Azurm); honestitate 1 (Arti); oneski 1 (M. Etchamendi); onestasun 1 (UZEI); unestate 1 (T. Inchauspe).
desonestu : Euskalterm 1 (abusu desonestuak); desoneskeria : AB38 1; honestitate : AB50 1; onest: DFrec 1, HiztEn; oneski: HiztEn, LurE; onestasun: AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 1; onesto: DFrec 2, AB50 1; onestidade: HiztEn.
desoneskeria : EuskHizt, Lh DBF ("desonestkeria"); desonest : Lur EF/FB, HaizeG BF, Lh DBF (eta "deshunest"); desonestasun : Lh DBF; desonestki : Lh DBF; desonesto : EuskHizt, ElhHizt ("desonest(o)"); oneski : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF (honeski: "voir oneski"), Lh DBF (eta "honeski"), DRA ("honeski"), PMuj DVC; oneskitu : Lh DBF; onest : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, Lur EF/FB, HaizeG BF; onesta : HaizeG BF; onestasun : EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF ("onestarzün"), HaizeG BF, Lh DBF; onestidade : ElhHizt.
Erdarazko (des)honesto/(dés)honnête beste hiztegietan: ElhHizt: (honesto) zintzo, onest , zuzen, prestu, ondradu; (honestamente) oneski , zintzo, zintzoki, garbi, zuzen; (honestidad) zintzotasun, onestasun , zuzentasun, prestutasun, ondradutasun / (deshonesto) lizun, lizunkoi, lasai, likits, gordin, zantar; desonest(o) ; (deshonestamente) lizunki, lohiki, likiski; (deshonestidad) lizuntasun, lohitasun, likistasun, lizunkeria, lohikeria, likiskeria, lasaikeria, gordinkeria, haragikeria // HiruMila: (honesto) 1 decente: itxuroso, deduzko, eratsu. 2 recatado: begiratu, zuhur. 3 justo: bidezko, onezko, zuzen, egoki. 4 honrado: zuzen, zintzo, prestu, hitzeko, hondradu; (honestamente) oneski , zintzoki, zintzokiro; (honestidad) garbitasun, egokitasun, begirune, gizatasun, adeitasun, zuzentasun, zintzotasun, prestutasun / (deshonesto) lizun, zantar, gordin, nabar, lohi; (deshonestamente) lizunki; (deshonestidad) nabarmenkeria, lizunkeria, lasaikeria, gordinkeria, zantarkeria // Lur EG/CE: (honesto) prestu, zintzo, zuzen; (honestidad) prestutasun, zintzotasun, onestasun / (deshonesto) lizun, likits; (deshonestidad) lizunkeria // Lur EF/FB: (honnête) zuzen, zintzo, ondratu, prestu, erako, onest ; (honnêteté) onestasun , zintzotasun, prestutasun, gizontasun / ø // Casve FE: (honnête) beharbezalako, züzen, eskügarbi, gisako; (honnêtement) beharbezala, züzenki, gizon gisa; (honnêteté) züzentarzün, xüxentarzün / (déshonnête) lohi, tzar, zikin, ohoin; (déshonnêteté) lohikeria, lohitarzün, zikintarzün, zikinkeria, ohoinkeria // HaizeG FB: (honnête) zuzen, onest , esku-garbi, ontsa ikasia, prestu; (honnêtement) zuzenki, oneski , prestuki; (honnêteté) onestasun , zuzentasun, prestutasun / (deshonnête) ohoin, zital, desonest , lizunkoi, lohi, zikin; (honnêtement) lizunki, desonestki ; (honnêteté) desonestkeri , desonestasun , lizunkeri, lohitasun, zikinkeri // T-L LFB: (honnête) zuzen, onest , justo, behar bezalako; (honnêtement) oneski , zuzenki; (honêteté) onestasun , zuzentasun / (déshonnête) desonest , lohi, zikin // PMuj DCV: (honesto) 1 decente: garbi, txau, txukun, egoki. 2 recatado: eratsu, erabidetsu, lotsakor, lotsadun, lotsakoi, lotsati, eradun. 3 justo: bidezko, zuzen, egoki, onezko. 4 honrado: zuzen, zintzo, prestu, itzeko, gizontsu, zindo; (honestamente) eraz, erabidez, era onez, egokiro. 2 zuzenki, zintzoki. 3 alkez, lotsaz. 4 gizalegez, gizabidez, adeiz, adeitsuki; (honestidad) 1 garbitasun, txautasun, txukuntasun. 2 alke, lots, begirune. 3 gizabide, gizalege, adeitasun, ade-lege, adei, gizatasun. 4 eratasun, erabide, begirune, lots. 5 zuzentasun, zintzotasun, zindotasun / (deshonesto) 1 impúdico, obsceno: lizun, eze, nabarmen, ao-zikin, zikin, lasai, gordin, lizunkoi, likits. 2 inmoral: zantar, gaizto; (deshonestidad) 1 lizuntasun, loitasun, likistasun, itsustasun. 2 lizunkeria, loikeria, itsuskeria, gordinkeria, urdekeria, zikinkeria, lasaikeria, likiskeria, aragikeria // Azkue Aurkibidea: ø / (deshonesto) tzar; (deshonestamente) lizunki; (deshonestidad) aragikeria, txarrikeria, tzarkeria.
fr (DLLF): (honesto) décent, honnête; pudique, modeste; raisonnable; (honestamente) honnêtement, modestement, pudiquement; (honestidad) honnêteté, décence, modestie, pudeur, bienséance, savoir-vivre, vertu / (deshonesto) impudique, indécent, e; déshonnête (persona); malséant, e (cosa); (deshonestidad) indécence, déshonnêteté; it (S. Carbonell): (deshonesto) impudico, immorale, spudorato, vergognoso, a; disonesto, a; (deshonestamente) disonestamente; (deshonestidad) impudicizia, scostumatezza; disonestà / (honesto) onesto, a; stato nubile; (honestamente) onestamente; (honestidad) onestà; decenza, moderazione; decoro, modestia, urbanità; ca (DCC): (deshonesto) deshonest -a; (deshonestidad) deshonestedat / (honesto) honest -a; (honestidad) honestedat; en (Collins): (deshonesto) indecent, improper, lewd; dishonest; (deshonestamente) indecently, lewdly; dishonestly; (deshonestidad) indecency, impropriety, lewdness; dishonesty / (honesto) decent, proper, decorous; modest; pure, chaste; fair, just, reasonable; honourable, honest; (honestamente) decently, properly, decorously; modestly, purely; fairly, justly, reasonably; honourably, honestly, really, frankly; (honestidad) decency, decorum; modesty, purity, chastity; fairness, justice; honourableness, honesty; de (Langenscheidts): (deshonesto) anstössig, unanständig; unkeusch, a. unehrlich; (deshonestidad) Unehrbarkeit, Unkeuschheit, Unzucht / (honesto) ehrlich, anständig, rechtschaffen, zuverlässig, ehrbar, sittsam, keusch; (honestidad) Anständigkeit, Ehrlichkeit, Rechtschaffenheit, Sittsamkeit, Keuschheit.
onest arautuaren haritik, forma hau dagokio.
-o/-u/-ø
izond.
Zah.
- [E124]: "ez ote da hemen desertu/gertu hitzetan bezalatsu jokatzen? Hots, onestu, desonestu, izen, eta onest (eta oneski) desonest (eta desoneski), adberbio? Edozein kasutan forma laburrak egokiagoak dira eratorrietarako: onestasun, desoneskeria..." (1995-01-25)
- Erabakia: EBB (1996-05): kendu egin da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau61 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
desordenatu, desordena(tu), desordenatzen. du ad.
desordenatu, desordena(tu), desordenatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
: Sin. ezordu
cf. ezordu
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau61 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
desoreka(tu), desorekatzen.
da/du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
Ipar.
g.er.
desordua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh65 | 2022-06-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB: 65 (EiTB 15, UEU 14), ETC: 176.
Elhuyar: desorientatu da ad. desorientar, perder la orientación; Adorez: desorientatu da/du ad. desorientarse; Labayru: 0, NolaErran: 0.
es desorientar; fr désorienter: Elhuyar: v.prnl./v.tr. orientazioa galdu; nahasi; desorientatu las explicaciones de aquel médico me desorientaron aún más: sendagile horren argibideek are gehiago nahasi ninduten con tantas calles me voy a desorientar: hainbeste kalerekin desorientatu egingo naiz / Adorez: 1 vt. orientazioa galarazi / galdu. 2 vr. y vt. nahasi, iparra galdu, desorientatu / Labayru: 1 vb., vb. prnl. nahastatu, nahastu, nahasi, okerbideratu (ref. a rutas y caminos), desorientau/desorientatu; // sólo [vb. prnl.] (orientazioa) galdu. El guía se desorientó varias veces: Gidariak sarri galdu eban orientazinoa. La bruma desorientó a los montañeros: Behelainoak mendigoizaleak nahastau zituan / NolaErran: 1 égarer bidea galarazi errebelatu (BL) la vue de tant de routes et chemins nous désorienta hainbeste bide eta bidexka ikusteak norabidea galarazi zigun 2 déconcerter nahasirik utzi nahasirik ützi (ZU) durduzatu (BL) cette réforme désoriente les fonctionnaires erreforma horrek funtzionarioak durduzatzen ditu.
orientatu da/du ad. Ostertzeko puntu nagusiekiko kokatu; norabide jakin batekiko kokatu. Itsasoan orientatzeko, iparrorratza erabiltzen da.
Erabilia eta jasotzekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-11-13 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
Biol.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-11-13 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ez dugu aurkitu.
desparekatu 3: I. Irazabalbeitia ("orbitaleetan elektroi desparekatuak daude"), J. Iturbe 2 ("Energia baxuko orbitalak existitzen diren artean, elektroiak desparekatuak mantenduko dira #mdash# edo ez-pareak edo ez-parekatuak", "Elektroiak orbital hauetan sartzen dira desparekatuta mantenduz").
desparekatu : AB38 2 (hauetan elektroi d. 'electrón desapareado'), Euskalterm 1 (Kim. spin desparekatuak 'spins desapareados') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE.
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
izond.
Kim.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:20 | 1998-09-09 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh34 | 2020-05-19 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
despatxu 7 ager. B-G; Ik. OEH argitaratuan despatxu 1 "Despacho, expediente, cédula, resolución": Mg PAb 2 (Maisu Juan: 'despacho'; "Utsa gaiti, berba txatxar batzuk gaiti, zor premiñaz atzeratuba gaiti, duaz kerellak emotera; erraztuten deutsee bidia, esanaz, despatxu bat aterata, lau egun barru urtengo dabeela gura dabeenaz. Lau egunak elduten dira lau illera; despatxubak dakaz deklarazinoiak, eta egiten dabee prozeso asko litzatiana amar bide lapurren agiri edo probantzak egiteko"); JanEd I ("Au zan koraje eta / gizonen garbua: / petxatu nai ziguen / gure sagardua; / atera degunian / despatxu klarua, / deskansuz eran zagun / nork bere tragua"); 2 "Despacho, oficina": Izt C ("D. Antonio de Ubilla, Markes Ribaskoa, Estaduko Konsejukoa, Sekretario Indietako despatxu guztirakoan Felipe bostgarrenaren denporan"; eta corpusean beste bat: "Orioko semeak ziran D. Gabriel de Hoa, Sekretario Estadu ta Despatxu Indietakoa"); 3 "despido, despedida": Tx B I ("Beira jarri zat, au esan ziran / mudatu gabe azala: / "Gure amak diyo esposatzeko / gaztiegiya naizela" / Despatxu ori artu ta laister / atso batek esan ziran..."); Erkiag BatB despatxua emon ("Etxekandrak moiñoluzeak ez deutsaz aintzat artzen atxakiok, eta aren zorrak arturik nai litukela izan, Nikanor'eri despatxua emoteko"); Eta testu-lekukotasunik gabe: 4 "Despatxü (S; Foix), contrordre (cf. esp. despachar)" Lh.
12 ager.tatik 11 'bulegoa' adierakoak dira: despatxo 7 (X. Gereño 5; J. A. Arrieta 2), despatxu 4 (Erkiag; Biztanleria 1987; Hemen 1989; GAO 1990); bestea publikoaren despatxu 'despacho del público' itzultzen duen esapidekoa (GAO 1990: "Soto eta Erdisotoak (...) beren destinua lokalean garatutako ihardueran erabiltzen diren merkantzia edo tresnen biltegiratzea delarik, baina inoiz ez publikoaren despatxua edo pertsonen egonaldi luzea").
DFrec: despatxo 1 'bulegoa'; despatxu 3 ('bidalketa' 1, 'bulegoa' 1 eta '?') // AB50: despatxo 2 (eta despatxo monastiko); despatxu 1 // HiztEn: despatxu ("1 arazo politikoak tratatu eta erabakitzea; 2 kargudun batek bere menpekoekin arazoak hizketatu, aginduak eman, agiriak izenpetu, etab. egitea; 3 abisu diplomatikoa; 4 Mil. kargua egiaztatzen duen agiria") // Euskalterm: despatxatze 1; despatxu 5 (eta despatxu profesional 1; despatxua eman 'librar despacho' 1; ginekologia-despatxu 1; medikuaren despatxu 1) // Ez dugu aurkitu ap. AB38; LurE // 'despacho' itzulitako besteak: a) 'langela': abokatu-bufete : Euskalterm 1; bulegategi-kontseilu : Euskalterm 1; bulego : Euskalterm 2 (bulego profesional, mediku(en) bulegoak); idazgu : AB50 1 (eta mediku-idazgu); langela : AB50 1; zuzendaritzako gela : Euskalterm 1; b) saltoki : Euskalterm 2 (ardo-saltoki, ogi-saltoki); salmenta : Euskalterm 2 (ardo-salmenta, billete-salmenta); c) 'bidaltzea': atzerriratze-ziurtagiri : Euskalterm 1; bidaltze-data : Euskalterm 1; bidaltze-egun : Euskalterm 1; merkantzien bidalketa : Euskalterm 1; mezu : Euskalterm 1; mezutze : Euskalterm 1; eta gainera ihardukipen : Euskalterm 1; jende(arentzako) zerbitzua 'despacho al público': Euskalterm 2.
Beste hiztegietako formak: despatxu : ElhHizt ("Pol. Despacho; despatxu diplomatikoa: despacho diplomático"); despatxü : Lh DBF (S. (Fx.) contrordre); DRA (Contraorden S. (Fx) Lhande) // Ez dugu aurkitu besteotan: EuskHizt; HiruMila; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; XarHizt; Casve EF; HaizeG BF; PMuj DVC.
erdal formen ordainak beste hiztegietan: 'despacho': ElhHizt: 1 salmenta; despacho de billetes: txartel-salmenta; 2 bulego; 3 denda; despacho de vinos: ardandegia; despacho de pan: okindegia; 4 mezu; un despacho de última hora azken orduko mezu bat; 5 (Pol.) despatxu ; el embajador recibió un despacho enbaxadoreak despatxu bat jaso zuen // HiruMila: 1 oficina, gabinete: langela, bulego; 2 despacho de redacción: idaztoki; 3 despacho de venta: saltoki; 4 envío: bidalpen, igorpen // Lur EG/CE: langela, bulego // PMuj DCV: 1 venta, salida: salbide, tira; 2 mostrador: erakus-toki, erakus-mai, sal-mai; 3 despacho de carne, tabla: aragi-mai; 4 gabinete, oficina: lan-gela, lan-toki; 5 redacción, escritorio: idazkola, idaz-gela; 6 acc. de vender: salpen, salketa, salkuntza; 7 comunicación, cédula: agiri, txartel; 8 decisión, resolución: erabaki, erabagi, buruzpide // 'bureau': Lur EF/FE-Casve FE: bulego, langela // XarHizt: mahai, bulego, gela // HaizeG FB: bulego, lan-gela; bureau de tabac: tabakotegi // T-L LFB: bulego, burale // 'expédition': Lur EF/FE: espedizio, ibilaldi // XarHizt: igortze, bidalketa // Casve FE: igorte // HaizeG FB-T-L LFB: igortze // 'vente': Lur EF/FE: salmenta, menta, saltze; XarHizt: salmenta, saltzapen; Casve FE: saltze, salpen, saltzapen, salaldi; HaizeG FB: saltze, salaldi, salketa, salpen, saltzapen; T-L LFB: salpen, saltze.
despatxu iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, despatxu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. bulego].
despatxo/despatxu 47; bulego 13282.
despatxo/despatxu 10; bulego 3825.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Debekua bere horretan uztea proposatu da, baina langela baliokidea ere gehitzea komeni da.
Ik. bulego, etab.
- [E115]: "+Despatxu: idem"
- [E208]: "despatxu: bulego -z gainera, denda, saltoki eta posta-igorpen ere izan daiteke"
- [E116]: "gaztelaniazko despacho, bai, izan daiteke XK-k aipatzen dituen adiera horietakoa; baina euskaraz erabili dena ez, nonbait (ikus lantaldearen txostenean aipatzen direnak). Dena dela, eta despatxatu hitzaz esaten nuenez, iluna da niretzat, eta nahasia, eta zuek argi dezakezue"
- [E123]: "txostena ikusita, ematen du euskaraz despatxu erabili denean, 'bulego' edo Politika arlokoa dela azken urteotan behintzat. Bestea, 'denda' eta 'saltoki' esango nuke erdaraz hitz horrek dituen adierak direla, ez euskarazko erabileran hartu dituen esangurak. XX. Mendeko euskararen corpus estatistikoa kontsultatuz gero, ohartuko gara 1991-1999 epean (corpus horretan) 6 agerraldi dituela despatxu hitzak, guztiak 'bulego' adierakoak. Beraz, errazena despatxu* e. bulego egitea izango litzateke".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:32 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Beh.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2018-02-13 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: DESPEDIDA EMAN. Despedir(se). Guk nola iltzengarenéan / azkenik despeida emán. LE Kop 174. Amazazpi bertsoak / noski aski dire, / alaxen ematen dut / orain despedide. EusJok 120. Orrengatikan beste bat arte / eman biar det despedida. Yanzi 127. Untan despeida emaiten dizut, / adios, Purifikazion! Auspoa 97, 138. Ilun nabarrean despeida emaiterakoan. Larre ArtzainE 224. Romper las relaciones. "Despedida eman dio (AN-5vill)" Gte Erd 189 (s.v. kalabazak). Aizkenerako nazkatu eta / eman nion despedira [neskari]. Tx B I 211. Neri despeida eman baño len / billatu dezu bestia. Ib. 139. Ez ditut [haren ezteiak] jan batere, muthikoak neskatxari despeida zalukara emanik, goiz hartan berean. "Rompre définitivement avec la fille". Barb Leg 142. Ta andregaiak papera irakurrita despeira eman zion. In PE 146.
despedida eman 2: Consumer (Ezinbesteko gastuak ez badira ere ohiko gastuetan sartzen dira loreak, prentsako eskela eta hileta-elizkizunak, hildakoari bere sinesmenaren araberako despedida emateko), Berria (Folioen mundu horri despedida emateko Durangoko azokan nobelaren eskuizkribua jarri nuen eskuragai).
despedida eman 7: Matias Mugica 3 (Behatz erakuslea bere ezpain bizartsuetan jarri eta keinu batez despedida eman zidan), Koro Navarro (Andre Ageda hartaz konturatzen baldin bazen, despedida emango zion Ignaziari, eta eskandaluak ez zion atarramentu onik ekarriko neskari), Koldo Izagirre (Despedida eman dit), Juan Garzia 2 (Biharamunean jakin nuen don Alejandrok kapatazari despedida eman ziola).
Adierazle egokia da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa, baina adierak bereiziz.
Azpisarrera gisa jasotzekoa despedida sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
despeditu, despedi, despeditzen. 1 da/du ad. 'agur egin'. 2 du ad. 'kaleratu'.
despeditu, despedi, despeditzen
'expédier' adieran erabilia gaur
- [I102]: "agur egin zentzuan beharrezkoa da? Eta 'lanpostutik bidali' zentzuan? Ezetz uste dut" (1995-01-10)
- [E210]: "Oharra:Egoki izan daiteke bigarren adierari Zuz. marka gehitzea eta "h." ikurra gehitzea"
- [E116]: "nik ez nuke lehen itzulikoa aldatuko, Zuz. baino eremu zabalagokoa baita nire ustez bigarren adiera hori, eta hobespena ere markatua baitago definitzailearen bitartez. Baina zuek esan"
- [E123]: "nik ere oraingoz ez nuke aldaketarik egingo. Adierak zehaztean ikusiko da benetan Zuz. den ala adiera zabalagoa duen".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "utzi lehen zegoen moduan".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Ipar.
gastua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1998-09-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh27 | 2020-05-19 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
despensa G 2 (It Fab); IE 3 (Lç 2, LE Prog), eta Oteiza Lc 12,24; despentsa IE 1 (Gy); dispensa (VMg); espensa G 2 (It Fab); despensari IE 1 (ES); despentsari IE 1 (Gy) eta He Lc 16,8, despensari He Lc 16,3; despenser (Lç); espensari IE 2 (EZ Man I, EZ Noel).
despentsa B 1 (A. Arruza: "Bartzelonan hartu neban hegazkina, txartelik barik, noski, eta despentsan ezkutatzea bururatu jatan"); EB 3 (NZ/BBB1: "Katagorriek eta kastoreek despentsak betetzen dituzte, honela janik gabe geratzeko arriskua gaindituz"; UZEI: "Jakitokia. Sin.: Despentsa / Etxe batean jaki-hornidurak gordetzeko armarioa edo gela"; Tom Sawyer/1: "Izebak begiratu zuen despentsan, eta eskerrona azaltzearren, han zegoen sagarrik ederren, urtsuen eta masailgorriena erregalatu zion").
despentsa : AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 2. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE // despensa itzuliak: janaritoki 1 (AB38); jakitoki 1 (Euskalterm); AB50: ø.
despentsa : ElhHizt, HiruMila; despentsari : HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdarazko despensa/garde-manger, dépense (lieu) beste hiztegietan: jakitoki : ElhHizt, HiruMila, PMuj DCV (jaki-toki), Azkue Aurkibidea; jan-gordailu : ElhHizt (jaki-gordailu), Lur EG/CE, Casve FE (jan gordailü), HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV; janaritegi : Lur EG/CE eta Lur EF/FB, Casve FE; despentsa : ElhHizt, HiruMila. // Eta gainera: Casve FE: aragitegi, goitigia // HaizeG FB: haragitegi, xarreta // T-L LFB: altxategi // PMuj DCV: janari-gela, astari, ardandegi, ardan-gela, soto // Azkue Aurkibidea: ardangela, ardantegi, arnotegi, astari, iringela, sotho, zedera.
despentsa iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, despentsa-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. janaritegi; jaki-toki].
despentsa 32; despensa 1; janaritegi 8; jaki-toki 1; jakitoki 2.
despentsa 16; janaritegi 14; jakitoki 10; ez dugu aurkitu despensa, jaki(-)toki formarik.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Prestas: 4. gaia; 18 lek. (B 16 / G 2).
Baztertutako forma onartzea proposatu da. Asko erabiltzen da eta ordezko proposatuek ez dute arrakastarik izan. Heg. markarekin jasoko da.
Ik. janaritegi, jaki-toki.
iz.
Gaur Heg.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh92 | 2022-06-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
LB: 92, ETC: 107.
Elhuyar: despertsonalizazio 1 iz. despersonalización, pérdida de identidad 2 iz. (Psikiat.) despersonalización, Adorez: 0, Labayru: 0, NolaErran: 0; Euskalterm: despertsonalizazio (4, Psikol., Md.).
pertsonalizazio iz. Pertsonalizatzea.
Erabilia eta jasotzekoa, dagokion markarekin.
Psikol.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1998-09-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2011-07-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
despistatu 26: Gorka Bereziartua (inor despistatuta ez harrapatzeko), Argia (ameslari bat zarela, despistatu bat), Harkaitz Cano (idazle despistatuekin akordatu naiz), Sustrai Colina (Ez daukagu despistatu eta beste alde batera begiratzerik), Jon Torner (apur bat despistatu naute), Pello Zubiria (irakasle jakintsu despistatuak), Idoia Etxeberria (Ume handi despistatu bat), Xabier Azkue (turista despistatuoi bidea erakusteko), Kevin Heredia (despistatu et aoker irakurri nituelakoan), Miren Korta (Adituak eta despistatuak), Leire Ventas (Oso despistatuta dabiltza batzuk), Maider Eizmendi (Hauteskunde hauetan despistatuta harrapatu nau), Ane Muñoz 2 (noiztik ni despistatua?, neure burua benetan despistatuta), Igor Susaeta (baina despistatuz gero, galtzeko arriskua zegoen), Agurtzane Ormatza (oso despistatua naiz), Imanol Magro (faboritoak despistatzen badira, behetik datozenak ezustea eman dezakete), Eñaut Gantxegi (gaupaseo despistaturen batekin batera), Mikel Ayerbe (amorrazioz despistatzeraino), Jon Benito (marrazoa despistatzeko), Gontzal Agote (ikusle despistatuak azkenik), Juan Lusi Zabala (Elkarri galdezka aritu ziren batzuk, despistatuta), EiTB.com 4 (adib.: "Bolintxe despistatu samarra dela, filosofo despistatu).
EPG: despistatu : Berria 18, Joxemari Iturralde 6 (Ez hadi kezkatu - erantzun nion ardoari tragoxka bat emanez, despistatzearren, Despistatu samar nentorren, despistatzeari ekin nion, gurutzegramarekin jarraitzen nuen despistatuarena hobeto egitearren, pittin bat despistaturik utzi zuen Rekexo, bera oso despistatua zela kaletik ibiltzen zenean), Joan Mari Irigoien 3 (bere despistatu itxura izugarriarekin, poesiazale bezain despistatua den mediku hori, Arestian poeta despistatuen topikoaz mintzatu naiz), Fernando Morillo 5 (Une batez despistatu egin dira, Neska despistatu antzean zegoen, herrenak despistatzeko, Mirarik despistatuta bezala begiratu zion, giri despistatuak), Xabier Mendiguren Elizegi 6 (Tipo despistatu samarra izan liteke, Mikelek, despistaturik, Mikel despistaturik dabilela, gure izaera despistatu eta outsider samarrean, Jendearentzako bezain despistatua nintzen ni inguruko gertaeretarako, Jerardo hura gazte despistatua), Juan Luis Zabala 2 (aurrean zuen despistatu itxurako gorbatadun bitxiaren solemnitateaz harrituta, Baina egunkariak ez dira 60 urteren ondoren bat-batean berpiztu berri diren irakurle despistatuentzat egiten), Unai Elorriaga 4 (Beregorrek baina, bost horiek kenduta, despistatzeko ziren beste guztiak, beste guztiak despistatzeko publikatu zituela, Eta pentsatzen zuenean apur bat despistatzen zenez, ihes egin zion kopak eskutik, despistatu egiten naute), Xabier Olarra 2 (bihar ez despistatu eta ni saldu, ez segi ni despistatzen), Joxean Sagastizabal 2 (Egia esan, ez dakit asmatuko dudan; bidean nire pentsamenduekin eta zuri adituz etorri naiz, despistatuta, ikasle batekin bere baserrira joan eta despistatu), Iban Zaldua 2 (ni bezain despistatuta, alabaren keinu despistatuak), Jon Arretxe 2 (nik txakurreme moñoña despistaturen bat bilatzen nuen, despistatuarena eginez), Iñaki Mendiguren (mutiko despistatuarekin ere topo egin zuen), Jon Alonso (Altua despistatu zen une batean), Patxi Iturritegi (A zer nahaste-borrastea datekin! Ni baino despistatuagorik!), Pako Aristi 3 (Heriotzak badaki gidari despistatuen autoetan bidaiatzen, Baina Betty apur bat despistatua ere bada, Hau lasai dago, adi-adi, eta bere inguruan zakur despistatuek ere hutsune bitxi bat osatzen dute), Urtzi Urrutikoetxea (Andre despistatu eta madarikaturen bat), Joxerra Garzia (Despistatuta sartu nintzen ni etxaldean, bizikleta lepoan), Unai Iturriaga (pijoak, iurretarrak eta despistaturen bat edo beste), Aitor Arana (Hontz despistaturen bat), Hakaitz Cano 3 (lankideak propio despistatu, Azkenean despistatu nuen pelma hura ere, Bera zen fisonomista nardagarri hura despistatu eta zelatatzen zuen emakume horren baitan errenkarnatzea posible izatea desiratzen zuen Cesar Telleriak), Juan Kruz Igerabide (Gero, gainera, despistatzeko ere egiten nian), Joseba Zulaika (Agian hauek orduko "intelektual" despistaturen baten fantasiak besterik ez zirela pentsa dezake norbaitek), Iñaki Zabaleta (zaileko despistaturen bat edo beste), Sonia Gonzalez (Atariko atezaina despistatu ondoren), Pello Zabala (Tipo bat despistatu samar zebilela), Jon Alonso (asmatzaile despistatuek), Karlos Linazasoro (ukabilkada despistatu bat), J.M. Olaizola (irakasle despistatu itxurako preso hark), Joxemari Urteaga (Jokin esatean despistatu nauzu), Lander Garro (keinu despistatuarekin eta bakardadetik salbatua izateko grina ezkutatu ezinik), Iñaki Iñurrieta (despistatu samar habilela iruditzen zaidak).
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Saih.
onartzekoa da, erabilia.
despistatu, despista, despistatzen.
da/du ad.
- [K201]: "hartzekoa beharbada: "Despistatu duzu?" "Despistatu hutsa da hori"" (2004-05-25)
- [E208]: "despistatu: sinonimo jasoagoak erantsi: galdu, oharkabetu, nahasi, alderrai..."
- [E116]: "saihestea proposatu du lantaldeak; XK-k, berriz, onartu egin nahi du, sinonimoak erantsiz. Mailegu onartzekoen gutxienekoa bete dezake 'bidea galdu / galarazi' adierakoak, baina ez 'arreta galdu / galarazi' adierakoak. Lehen adierakoa ez da erabili, ordea; bigarren adierakoa, berriz, egia da aski hedatua dela Hegoaldean (EEBSn badira 11 despistatu eta 5 despiste, eta oraingo prosan despistatu ikusi dugu 26 liburutan eta 16 artikulutan, eta despiste 2 liburu eta 2 artikulutan); baina ez dut Iparraldeko bakarragan aurkitu, eta, onartzekotan, Heg. marka behintzat behar duela uste dut"
- [E123]: "egokia iruditzen zait Heg. markarekin jasotzea. Eta ez dakit zenbateraino balio duen orain adiera emateak, batez ere izond. balioarentzat".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "ez sartu".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2016-11-29 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2016-10-26): despiste 61: Elkar, Deia 2, Consumer, Berria 18, EiTB 32, Jakin, Argia 4, Diariovasco 2.
EPG: despiste 12: Berria 4, Eider Rodriguez 2, Jokin Urain, Unai Elorriaga, Jon Alonso, Sonia Gonzalez, Pello Zabala, Joxerra Garzia.
BerriaEL2016: ez dugu aurkitu despiste formarik.
es despiste / fr étourderie; oubli, mégarde: Elhuyar: oker, nahaste, hutsegite, hanka-sartze / NolaErran: txoriburukeria burugabekeria; ahanzte, ahanztura; nahi gabe, ustekabetarik, ustekabez, ustekabean / Zehazki: 1 oharkabe, deskuidu beh, barreiatze goi: en un despiste, oharkabe batean; 2 oharkabetasun / Labayru: huts(egite), errakuntza, oker, hanka-sartze, deskuidu; olvido ahazte, ahanztura, ahanzmendu; distracción distrakzio, arduragabekeria, oharkabekeria / Adorez5000: 1 inadvertencia: oharkabe, deskuidu, (cualidad) oharkabetasun; 2 fallo: oker, irristaldi, nahaste, hutsegite; 3 tener un despiste: nahasi, buru-nahastea izan.
Ez du baldintza minimoa betetzen, baina onartzekoa da Heg. markarekin. Itzuli honetan despistatu proposatua dugu.
iz.
Heg.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
Ipar.
Zah.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
Gip.
g.g.er.
liskarra.
- [E109]: falta da.
- Erabakia: EArau (1996-06-28): ez da onartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
despita(tu), despitatzen.
da ad.
Zah.
sumindu.
- [E208]: "despitatu (esangura erantsi). Edonola ere, despit eta despitatu , zaharrak izanik ere, gaur egun euskaraz nola adieraziko genuke, hitz hobe eta berriagoz, horiek adierazten dutena?"
- [E116]: "aztergai osoan 'sumindu' adiera ageri da (ahaztu egin zaie, nonbait, zerrenda laburtuan jasotzea), eta aski dela uste dut (hisiatu, adibidez, erabaki gabea baita)".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "utzi dagoen moduan".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1994-02-04 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:051 | 2002-11-13 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ez dugu aurkitu.
desplazamendu (eta d.(-)bektore, -korronte, -lerro, -luzera, -mota, -mugimendu, pantaila-desplazamendu) 61: G. Nazabal 2 ("Q girtenaren atze alderako desplazamenduak artesi aurreko infartoa adierazten du", "Argazki "eraikia" edo "staged photography" delakoak, ondorio bezala argazkilariaren interesaren fikzioranzko desplazamendu bat eragiten duen argazki-errealismoaren deskredituan du bere iturria"), TeknMet/1 ("Ez dira gauza bera eragingailuaren desplazamendua eta ardatz nagusiaren aitzinapen higidura"), L.M. Bandres 5 (adib.: "Desplazamendu-lerro zera da: desplazamendu bektorearekiko puntu guztietan tangentea den lerroa", "Bigarren gai hau [...] desplazamendu-korrontea bezala ezagutzen da"), Elhuyar 12 (adib.: "Latitudeari eta kostaldeango animalien kokapen bertikalari dagozkien desberdintasunak, hiltze-mugan desplazamenduekin erlazionatuta daudela nabarierazi izan da", "Desplazamendu angeluarra: Posizio-bektoreak edo berdina dena, ibilbidearen erradioak ibilitako angelua da"), EkonHastapenak ("Aurrezki monetario behartuak kapital-eraketan hartzen du parte, ekonomiaren sektore batetan kreditu gehigarrizko injekzioek sorreraz dezaketen erosteko boterearen desplazamenduaren bidez hain zuzen"), Arrantzaria ("Sarritan sardinaren laguntzaile da bere desplazamendutan"), K. Igea ("Euskal Herrian ugarien diren fabriketan, Siderurgikoak, metalurgikoak, kimikoak, etxegintzako lana... abarrotsa, zikinkeria, arriskua, gaueko lana eta desplazamenduak, ezaugarri arruntak dira"), LMuj ("superposizio eta deslekumenetan #mdash# desplazamendutan"), UZEI 2 ("Teknologia berrien aplikazioak enpleguari erasango dio batez ere, lanpostu batzu desagertaraziz eta beste batzu sortuz #mdash# desplazamendu eta konpentsazioko efektuak", "Legearen asmoa ez da ezkontza-ondareen arteko desplazamenduak faboratzea, eta bai horien artean oreka bat mantentzea"), M. Haranburu ("Horrela gertatzen da desplazamendu eta kondentsazio mekanismoz baliokidetasun sinbolikoen ezartzea"), OrdenadoreP ("Bideo eta pantaila-desplazamenduko moduak aldatzen ditu"), J.A. Fernandez 2 (adib.: "Gehipen honen lehenengo ondorioa distentsio efektu bat da eta efektu honek, hain zuzen, faila blokeen desplazamendu berezia azal dezake"), A. Trancho ("Kanalaren hondoan desplazamendu bertikalak nuluak dira"), Balea eta euskaldunak ("Koroak desplazamendu handiko barkuak babesten zituen, untzi txikien kaltetan"), X. Kintana 2 (adib.: "Giharre-hodi honek zelomaren presioarekin batera, eskeleto hidrostatikoa osatzen du, animalia beronen desplazamenduetan laguntzeko balio duena"), GAO 1989 ("Aipatu desplazamenduek honako arrazoi hauei erantzungo diete: obra batek edo obra batzuek langile kopuruaren gehikuntza kojunturala behar izateagatik, bere bukaera edo obraren erritmoa bizkortzeko helburuarekin"), TeknolMekan 8 (adib.: "Mahaiaren desplazamenduentzat kota-bisualizatzailea erabiltzen da eta iraganaldi-sakonerarako buruan kokaturik dagoen erregela graduatua"), X. Mendiguren B. ("... nahiz eta batzuetan sufrimendu fisikotik psikikorako desplazamenduak gertatzen diren"), M. Gomendio ("Posizioetatik abiatuta desplazamenduak egin"), H. Cano ("Zergatik? Otolitoen desplazamenduak lepoko giharreen uzkurtze erreflexu bat sortzen duelako"), DNoticias 1994 ("Bizi-modu menditarra errazteko hainbat ezaugarri ditu sarrioak: [...] eta oso hatz mugikorrak, hauek ere, arroka eta malda handiko labarretan zeharreko desplazamendua errazten baitute"), KirolEntrenamendua ("Pilotakadaz gain, jokoan intentsitate goreneko desplazamendu laburrak egiten ditugu"), Atlantida ("Lurraren desplazamenduaren magnitudeak"), J. Arregi 3 (adib.: "Bestalde, [b] irudiak erakusten digu ortzian ikusten dugun posizio-aldaketa hori desplazamendu erreal ezberdin askoren projekzioa izan daitekeela"), Ibiltzen 1997 ("Umeen desplazamenduak ez dute oso luzeak izan behar"), J. Iturbe ("Loturaren bikote elektronikoaren desplazamendu honen ondorioa zera da, loturaren baitan polaritate bat agertzen dela"), Elektromagnetismoa ("Teoria honek desplazamendu-korrontea aurrikusi eta deduzitu zuen"), FisKim/DBH 2 (adib.: "Berrikus ditzagun orain lehen atal honetan ikusi ditugun kontzeptu nagusiak: posizioa, desplazamendua, distantzia, abiadura eta higiduraren adierazpen grafikoa"), Igeriketa ("Ertz batetik besterainoko desplazamendua krol eran egin behar da"), Teknologia/DBH ("Zer desplazamendu egiten du kremailera batean eta zein norantzatan, pinoiak erlojuen orratzen norantzan bira bat ematen badu?"), J.R. Etxebarria 2 (adib.: "Dena den, makinek modu egoki eta abantailatsuan transmiti dezake indarra edo higidura, era horretan indarraren edo desplazamenduaren aurrezpena lortuz").
desplazamendu : DFrec 5, AB38 52 (hauetan d. angeluar, d. baliokide, d. bertikal, d. konposatu, d. lineal, d. zuzen), HiztEn (1 desplazatzearen ekintza eta ondorioa; 2 Inform. Helbideratze erlatiboan datuaren helbidea lortzeko, aginduaren erregistroan adierazten den helbideari gehitu behar zaion balioa; 3 Itsas. Itsasontzi baten kroskoak desplazatzen duen ur-bolumena; 4 Psikiat. Psikismo inkontzientearen funtsezko mekanismoetako bat, zeinari esker objektu batetik beste batera alda baitaiteke irrika baten energia edo katexia), Euskalterm 33 (hauetan d. angeluar, d. aritmetiko, d. axial, d. bertikal, d. birtual, d. elektriko, d. erradial, d. erradioaktibo, d. lineal, d. urgente, d. zirkular) // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.
desplazamendu : ElhHizt (1 Fis./Itsas. desplazamiento; 2 Inform. desplazamiento, decalaje), HiruMila (Zientz. desplazamiento; desplazamendu birtuala: desplazamiento virtual) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
lekualdatze, etab.
iz.
Fis.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:11 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu desplaza- formarik aurkitu corpusean eta OEH argitaratuan.
EB dira desplazatu 42 (I. Azkune, Elhuyar 9, Oihenart Taldea, NZ/BBB1, Natur/6, TeknMet/1 2, Fisika 1990, Kuxkux/5, J.A. Fernandez 2, M.E. Laboa, A. Martinez, Kimikako Problemak 6, GAO 1989 5, Gizakia, EHHA 1992 2, KirolEntrenamendua, S. Ott, Igeriketa 2, J. Iturbe 2, J. Juaristi); desplazamendu 61 (cf. supra).
desplazatu : DFrec 5, AB38 12, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 5; desplazatzaile : AB38 1; desplazamendu : cf. supra); desplazagarri : Euskalterm 1. // Ez ditugu aurkitu ap. LurE // desplaza- itzulitako besteak: AB38: deslekutze 1 / lekuzaldatu 4, toki-aldatu 1, ibili 1, kanporatu 1 // AB50: toki-aldaketa 2, saiheste-maniobra 1, lekuz aldatze 1, lekualdaketa 2, lekuz aldatze 1, lekualdatze 3, joanetorri 1, joan-etorri 2 / abiatu 1 // Euskalterm: saihetseratu 1, lekuzaldatu 1, makurturiko 1 / oinetan ibiltze 2, korritu 1.
Kirola.1 Hiztegia: (desplazamiento) desplazamendu.
desplazatu : ElhHizt, HiruMila (eta desplazamendu); desplazu : PMuj DVC. Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
Erdarazko desplazado, desplazamiento, desplazar / déplacé, e, déplacement, déplacer beste hiztegietan: ElhHizt: (desplazado) egokitu gabe, moldatu gabe / (desplazamiento) 1 lekualdaketa, joan-etorri. 2 Fís./Mar. desplazamendu. 3 Inform desplazamendu, dekalaje. 4 Astron lerradura / (desplazar) 1 desplazatu, higitu, mugitu, lekualdatu. 2 ordezkatu. 3 Astron. lerratu. 4 Fis./Mar. desplazatu // HiruMila: (desplazable) lekualdagarri / (desplazamiento) 1 lekualdaketa, lerraketa (Cienc.) desplazamendu. 2 joan-etorri / (desplazar) 1 lekualdatu, joan-etorria egin. 2 atera. 3 Cienc. desplazatu, lekuz aldarazi // Lur EG/CE: (desplazar) lekuz aldatu // Lur EF/FB: (déplacer) lekuz aldatu, tokiz aldatu, lekutu, aldaratu // Casve FE: (déplacé) leküz kanbiatü, igitü / (déplacement) igitze; (voyage) bidaje, ebilte, harahonaka / (déplacer) igitü, leküz kanbiatü, harahonatü // HaizeG FB: (déplacé) lekutu, aldaratu, biraldatu / (déplacement) aldaketa, mugitze, aldaira, leku-aldatze; ibiltze, bidaia; (voyage) bidaje / (déplacer) aldaratu, higitu, mugitu, lekuz kanbiatu, lekuz-aldatu // T-L LFB: (déplacé) aldaratu / (déplacement) aldaira / (déplacer) lekutu, aldaratu, lekuz aldatu, lekuz kanbiatu, mugitu, higitu // PMuj DCV: (desplazamiento) 1 ur-utsune, lekune, desplazu. 2 joan-etorri, ibilte, ibilli, ibillera / (desplazar) toki-aldatu // Azkue Aurkibidea: ø.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
desplaza, desplazatzen.
da ad.
Fis. (bestetan hobestekoak dira lerratu, lekualdatu, etab.)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
IE-ZuAm dira (eta Mde 1) desplazent 7 (Lç 2, Mde Pr; Tt 2, Mst 2); desplazer 33 (Lç, EZ Man 2, Ax 18, SP Phil 3, Gç 6, Brtc; Tt Onsa 2, Xarlem) eta OEH argitaratuan: Urt Gen 44,29, AR; desplazer egin 34 (EZ Man II, Harb, SP 2, Gç 5, Brtc, Dh 2, JesBih, Jaur; Tt Onsa, Mst 11, CatLan, UskLiB, Etch 2, CatS 4); desplazer eman 5 (Harb, Gç, ChantP; Tt Onsa; Mde HaurB) eta OEH argitaratuan beste 1 (LE Ong); desplazer hartu 3 (SP Phil; Tt Onsa, CatLan); desplazer izan 17 (Lç 8, Harb 2, Volt, Ax, SP Phil, Gç; Tt Onsa, AstLas / XVIII, CatLan) eta OEH argitaratuan beste 1 (LE Ong); desplazergarri 1 (SP Phil).
EB dira desplazer 2 (A. Sagarna) eta displazer 1 (P. Sastre) // Eta M Heguiaphal: "Sekula desplarik eman gabe eben ala ingurunin / Holako haur guti da edireiten mundin" (Hiztegian "desplarik: atsekaberik").
desplazer : HiztEn-LurE, Euskalterm 1.
desplazer : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EF/FE, XarHizt, HaizeG BF, Lh DBF // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Casve EF, DRA, PMuj DVC.
Erdal desplacer / déplaisir formen ordainak: nahigabe : ElhHizt (eta nahigabetu), Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV (naigabetu; eta naigabetu, naigabeztatu); atsekabe : ElhHizt (eta atsekabetu), Lur EF/FE, XarHizt (atsegabe), Casve FE, T-L LBF, HaizeG FB (atsegabe), PMuj DCV (eta atsekabetu) // Eta gainera: ElhHizt: (iz.) samintasun; (ad.) gaitzitu, gaitzi izan // Casve FE: bihotzmin, eskernio // PMuj DCV: (iz.) arrenkura, naiez, axanpa, zimiko; (ad.) gogoan jo, gaitz-iritzi, 'ri gogait eragin // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE, Azkue Aurkibidea.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
desplazer egin.
iz.
g.er.
atsekabea.
- [K201]: "desplazer eta plazer ez nituzke gehiegi bultzatuko" (1994-10-20)
- Erabakia: EBB (1996-05): hurrengorako.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: adib. / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.
egin.
desplazer sarrerari dagokion azpisarrera.
Zah.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z7:HBL | 2014-07-22 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LBeh (2014-04-03): despolitizatu 39: Berria 17 (adib.: Bertako Eliza despolitizatu nahi duela esan du behin eta berriz), EiTB 7 (adib.: Eusko Legebiltzarrak onartu egin du aurrezki kutxak despolitizatzea eta profesionalizatzea helburu duen legea, EAJk, PSE-EEk eta PPk alde bozkatuta), Jakin 5 (adib.: hizkuntzak ezin dira despolitizatu), Argia 9 (adib.: Orduan Chuecan ibiliko nintzela botatzen dute atzetik, eta nik ezetz, gorroto dudala Chueca, ez dudala horrelako leku despolitizaturik sekula ezagutu), DiarioVasco (Saiatu gara gaia despolitizatzen. Eragile ezberdinak bildu gara).
EPG: despolitizatu 4: Berria 3 (adib.: Mota honetako azpiegituretan auziak despolitizatu egin behar dira), Rafa Egiguren (Jarduera militarrak militante despolitizatuak sortzen omen zituen, eta emaitzek ez zuten egin beharreko sakrifizioa merezi).
BerriaEL2013: -.
es despolitizar / fr dépolitiser: Elhuyar: despolitizatu / Nolaerran: - / Zehazki: despolitizatu / Labayru: despolitizatu / Adorez5000: despolitizatu.
baldintza minimoa betetzen du, eta onartzekoa.
despolitizatu, despolitiza, despolitizatzen.
du ad.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11: LBeh61 | 2022-11-15 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
LB: 61; ETC: 156
Elhuyar: despolitizazio iz. despolitización / Adorez: despolitizazio 1 iz. despolitización / Labayru: despolitizazio: iz. despolitización / NolaErran: 0. // Euskalterm: despolitizazio (Pol.).
despolitizatu, despolitiza, despolitizatzen du ad. Norbaiti edo zerbaiti eduki edo izaera politikoa kendu. Euskaltzaleek hizkuntzaren erabilera despolitizatu egin behar dela adierazi dute.
Sartzea erabaki da; despolitizatu sarrera da.
- [E301]: "sartzea proposatzen dut" (2004-06-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:39 | 1998-09-09 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
ez dago maileguaren premiarik (herriak, adib., hustu egiten dira).
- [E208]: "despopulatu, despopulazio: ene ustez, bada maileguaren premia, hustu erabat generikoa eta zehazkabea baita"
- [E116]: "egia da hustu-k ez duela maileguaren zehaztasunik; despopulatu, berriz, gutxitan erabili da (ik. OEHko Mirande; EEBSko 6 agerraldi, gaurko prosako corpusean liburu eta artikulu bana); Ibon Sarasolak jendegabetu proposatu du, eta ongi bete dezake, nire ustez, maileguaren lekua (ez dut aurkitu EEBSn; gaurko prosakoak dira: jendegabe: J. Garzia, Lopez Arana, X. Olarra; jendegabetu: P. Aristi, J.M. Elexpuru, X. Olarra). Nire proposamena: lerroa kendu".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "sartu da eta du ad.. Eta 'populatu'ri ere da aditza erantsi".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2003-10-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
nazioarteko forma da, eta beste gabe onartzekoa, despotiko izenondoa bezala.
iz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:006 | 2003-10-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu despota, despotiko formarik.
despota (eta d. argiztatu) 3: UZEI ("Subiranoak, edo "despota argiztatuak", beren Estatuen lehenen zerbitzariak dira"), Islam-a ("Irango Jomeini aiatollah-ren gidaritzapean xiitek errege despota bota eta islamiar errepublika aldarrikatu zuten"), I. Iñurrieta ("Bisirra despota bera da; eta ofizial bakoitza bisirra"); despotiko 6: J. Sarrionandia ("Gizartean lagun bakarra alkatea da, lana eskaintzen baitio, hala ere ez da laguntzaile paternalista eta despotiko bat baizik"), Elexp Delitu ("Ohorea, beraz, despotismo mugatuko monarkien oinarrizko irizpideetarikoa da, eta horietan, estatu despotikoetan iraultza bezala, egoera naturalera itzultzea, eta antzinako berdintasun-ereduaren oroimena"), I. Iñurrieta 4 (adib.: "Gobernu despotikoan, boterea oso-osorik pasatzen da ematen zaion haren eskuetara", "Dirua duena beti besteen ugazaba denez, zerga-biltzailea despotiko bihurtzen zaio printzeari berari", "Estatu despotikoetan").
despota : HiztEn (1 legeei jaramonik egin gabe gobernatzen duen subiranoa; 2 hed. duen botere edo agintearen gehiegikeriazko erabilera egiten duen pertsona; 3 Hist. ekialdeko subiranoen eta bereziki bizantziar enperadoreen eta zenbait printzeren titulua), LurE (despotismoz jokatzen duen agintaria); despotiko : AB50 1, Euskalterm 1 (absolutismo d.) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.
despota : ElhHizt (1 déspota; 2 hed. déspota, prepotente; 3 Hist. titulua: déspota), HiruMila (déspota), EskolaHE (Pol. despotismoz jokatzen duen agintaria), Lur EG/CE (déspota) eta EF/FE (despote) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
a) Erdal déspota / despote formen ordainak: despota : HiztHand, ElhHizt (1 Hist. título; 2 fig.), HiruMila (1 Hist.; 2 com. fig.), Lur EG/CE eta EF/FE; nagusitzar : XarHizt, Casve FE (nausitzar), HaizeG FB (nausi-tzar); nausigarratz : HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV; tirano : HiztHand, ElhHizt (fig.), HaizeG FB, T-L LFB // eta PMuj DCV: jauntzar, basa-nausi, jauntxo; b) eta erdal despótico, a / despotique formen ordainak: HiruMila: despotiko // ElhHizt: despota - (hitz-elkarteetan) // HaizeG FB: gogor, larderiadun, jauntzar // PMuj DCV: 1 absoluto: lege-gabe, basa-nausi, mandato despótico: jauntzarren aginduak; 2 autoritario: zorrotz, gogor, buru-zale, burukoi, nausi, mausi, nausi-nai, agindu-nai; 3 arbitrario: alditsu, aldartetsu // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Vox es-eu, XarHizt, Casve FE, T-L LBF.
a) fr (DLLF): despote; en (Collins): despot; it (S. Carbonell): despota; de (Langenscheidts): Despot, Gewaltherrscher; b) fr (DLLF): despotique; fig. despote; it (S. Carbonell): dispotico, ca; en (Collins): despotic; de (Langenscheidts): despotisch, tyranisch.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-iko izond. erref.
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
desprezia, despreziatzen.
du ad.
Zah.
- [E208]: "despreziatu: jarri forma hobetsia, mespretxatu, alegia"
- [E116]: "ados, eta erantsi, definitzaile gisa, forma hobetsiak, bai mespretxatu eta bai honen definitzailea den gutxietsi: 'mespretxatu, gutxietsi'".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz.
Zah.
- [E208]: "desprezio: erantsi, h. mespretxu"
- [E116]: "ados, eta erantsi: 'mespretxua, gutxiespena'".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau61 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
AS gisa gehituz: destainaz .
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z11:EHadib | 2023-05-16 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Azpisarrera gisa jasotzekoa da. Gutxi erabilia da, baina aditza jasotzeko beste aukerarik ez dago.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-ka.
adlag.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
izond.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: adib. / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.
-z.
destaina sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Bigarren mailan onartzekoa |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Ik. abespeluan (eta bere lekuan aztertu beharko diren piezakoan, somakoan, piezako honenbestean bezalakoak).
adlag.
g.er.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
EB dira destakagarri 1 (I. Lamarca: "Zuzenbide konstituzionalean ez dugu elementu destakagarririk aurkitzen"); destakamendu 2 (X. Mendiguren B.: "Destakamendua pauso bizkorrean abiatu zen", "enparantza zabal batera iritsi zen destakamendua"); destakamentu 3 (Munduan zehar: "Hiru destakamentuak elkarrenganako errezelotan ziren"; Egin 1989: "AFP Karabaj-era destakamentu paramilitarrak bidaltzeko asmotan da bertan diren herritar azerbaitarrei babesa emateko"; X. Mendiguren B.: "Harmaturiko giza destakamentu hura ikustean, dena lurrera bota zuten hobeki ihes egiteko"); destakatu 5 (A. Urretavizcaya: "ta Euskal Herriko gizarte maila gorenak ez dira euskaltzaletasunaz destakatu"; Azurm 2: "Kritikoek, halare, gaurko poesiaren ezaugarritzat, beste zenbaitzuen artean nota hau destakatzen dute", "Gure garaiarekin zuzen-zuzen loturik dagoen puntu pare bat destakatuko dut"; HezkSaila 1985: "Azkenik, bi taldeek frase artikulatua errezitatzen dute, bi bertsoen arteko batasun puntua destakatuz"; J. Arregi: "nork bere burua destakatu nahia").
destakamendu : AB38 2, HiztEn, Euskalterm 1; destakatu : Euskalterm 1 (nabarmendu eta gailendu sinonimoekin) // Eta 'destacable' itzulitako adierazgarri: AB50 2; aipagarri: AB50 11 (hauetan bi ospakizun a.); azpimarragarri: AB50 2; nabarmen: AB38 2, AB50 1; nabarmengarri: Euskalterm 1 (nortasunaren alderdi nabarmengarriak) // 'destacar' itzulitako azpimarkatu: AB50 1; azpimarratu: AB50 2; burua atera: AB38 1; garaiatu: AB50 1; nabarierazi: AB38 1; nabaritu: AB50 8; nabarmendu: AB38 10, AB50 8 // 'destacado' itzulitako aipagarri: AB50 1; ateratako: Euskalterm 1 (estalki-azaletik gora ateratako elementu); berezi: AB50 1; gailen: AB50 1; nabari: AB50 1, Euskalterm 1 (subppupolazio n.); nabarmen: AB50 5; nabarmendu: AB50 1.
destakamendu : HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
a) Erdal destacamento / détachement formen ordainak: destakamendu : HiruMila, ElhHizt; gudari-talde: HaizeG FB: (mil.); güdülari saldo, gudalsaldo: Casve FE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Lur EF/FE, XarHizt, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; b) Erdal destacar / détacher formen ordainak: HiruMila: 1 (separar) bereizi, bereiz jarri; 2 (subrayar, acentuar), markatu, azpimarratu; 3 (sobresalir) gailen du, nabarmendu; 4 (distinguirse) bereiztu // ElhHizt: 1 azpimarratu; 2 (mil.) bereizi; 3 nabarmendu, gailendu // Lur EG/CE: gailendu, nabermendu, nagusitu // Lur EF/FE: 4 nabarmendu; 5 gailendu // Casve FE: berezi // PMuj DCV: 1 (separar una parte) berezi, bereztu, bakandu; 2 (hacer resaltar) nabari-arazi, nabari-azi, ager-arazi; 3 (-se, sobresalir, descollar) gailurtu, nabari izan, nabar-mendu, gailendu, aurrendu, bere burua aiparazi, leendu, bakartu; (particularizar, especificar, singularizar) bat-bederazkatu, bateztu, berezitu, berez jarri // Ez dugu aurkitu ap. XarHizt, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea; c) es destacable formen ordainak: HiruMila: esateko, adierazgarri // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; d) Erdal destacado / remarquable formen ordainak: bikain: XarHizt, HaizeG FB (pikain); gailen: ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; nabari: ElhHizt, PMuj DCV; nabarigarri: Casve FE; nabarmen: HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt; ohargarri: Lur EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF // PMuj DCV: agiri, agirien, berexi, larri; tropas destacadas: gudari bereziak, sail bakan // Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea.
a) es destacamento formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): détachement; it (S. Carbonell): (Mil) distaccamento; ca (DCC): (mil) destacament; en (Collins): (Mil) detachment; (d. de desembarco) (Naút) landing party; de (Slaby/Grossmann): (Mil) angesonderte Truppenabteilung, Detachement; (Mil) Kommando, Abkommandierung; (Mil) Verband; b) es destacar formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): v tr détacher; faire ressortir, souligner, etab.; v intr. y pr. briller, se faire remarquer, se distinguer; v pr se détacher, ressortir; it (S. Carbonell): (Mil.) distaccare; (Pitt.) dar rilievo, fare spiccare, far risaltare; (destacarse) (Mil.) staccarsi; (Pitt.) distaccare, staccare, spiccare, risaltare (colori, figure); ca (DCC): (mil) destacar; (fig.; subrayar) destacar; (v intr; sobresalir) destacar(o destacar-se); en (Collins): a) (arte, etc) to make stand out; (fig.) to emphasize, show up, point up, bring out; to trow into relief; b) (Mil) to detach, detail, assign; c) (Inform) to highlight; de (Slaby/Grossmann): (e-e Abteilung) absondern; abstellen, -kommandieren; (fig.) betonen, unterstreichen; (Mal) & fig. hervorheben; (destacarse) (Mil) sich con dem Hauptheer trennen, etab.; (fig.) sich auszeichnen, etab.; c) es destacable formaren ordainak beste erdaretan: Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), it (S. Carbonell), ca (DCC), en (Collins), de (Slaby/Grossmann); d) es destacado formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): remarquable (notable); saillant, e; de choix; it (S. Carbonell): ø; ca (DCC): destacat, -ada; en (Collins): notable, outstanding, distinguished; important; de (Slaby/Grossmann): hervorragend; führend; (Mil) (ab)kommandiert; (Mus) Stakkato; e) es destacadamente formaren ordainak beste erdaretan: en (Collins): notably, outstandingly // Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), it (S. Carbonell), ca (DCC), de (Slaby/Grossmann).
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-mendu/-mentu.
iz.
Mil.
- [E208]: "destakamendu: euskaraz, hegoaldean batez ere, -mendu atzizki bat da, euskal erro emankorrei gehitzekoa, baina hitz osoa mailegatzen denean, eta erroa emankorra ez denean, -mentu gisa hartzen da hitza: testamentu, pulamentu ... horregatik, destakamentu , erregimentu beharko genituzke"
- [E103]: "kendu"
- [E116]: "bat nator XKrekin: ematekotan, -mentu forman eman behar da, destakatu aditza baztertzen denez. Nire ustez, gainera, Heg. marka dagokio".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "destakamentu iz. Mil.".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
desta, destatzen.
da eta du ad.
g.er.
- [K201]: "apuntatu-ren alde egingo nuke nik" (2004-05-25)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau61 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
desterratu, desterra, desterratzen. du ad. h. erbesteratu.
desterratu, desterra, desterratzen
- [E115]: erbesteratu edo exiliaturen izenkidea da.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-24): dagoen bezala utzi da. // Batzordea (JAA, MA, IS): otsaileko bileran erabakia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau61 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-02-04 | Bigarren mailan onartzekoa |
h. erbeste.
Ik. erbeste
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik OEH argitaratuan: diztillatu 'brillar': Zab Gabon ("Aur eder bat, zillarrezko egoak sorbaldan eguzkiak bezela diztillatzen zutela"); distilatu 'destilar': JE Med ("Alkool distilatzen ari zirenak"); distilatze 'distilación' ("distilaite": Lcc).
EB dira (eta L. Dorronsoro) desti- 9 eta disti- 6: destilaketa 1 (E. Garmendia: "Horietatik birfindegietara eramaten dute, non atalbanatzen bait da dorreetako destilaketa dela medio"); destilatu 4 (L. Dorronsoro 2: "Kokikatza, arri-ikatza destilatzetik sortzen da"; M. Zabaleta: "Zenbat dekagramo pisatzen ditu dezimetro kubiko bat ur destilatuk?"; I. Iñurrieta: "4°C-tako tenperaturan dezimetro kubiko bat ur destilaturen (litro baten) masaren berdina da"); distilatu 5 (Saioka/7: "Petrolioa distilatzen"; eta ur distilatu: Elhuyar 2, Natura/OHO 2); destilatze 1 (L. Dorronsoro: "Kok-ikatzgintzako gasen destilatzeak millaka etekin sortarazi ditu"); destilazio 3 (P. Alkain: "Uraren destilazioa"; NZ: "Soluketaz, eskrezioz, zurgapenez, dialisiz, destilazioz, lurrin-erazpenez, etab."; M. Murua: "destilazio teknika"); distilazio 1 (Elhuyar: "Beste matrazeak, hondo-launak zein hondo-biribilak, aho bakarrekoak zein aho-anizdunak, erreakzio-erreaktore, distilazio-ontzi eta abar legez erabiltzen dira").
destilagailu : LurE; destilaketa : AB38 2; destilatu : AB38 3, HiztEn ("Ik. distilatu"), LurE; destilatze : LurE; destilazio : AB38 2, LurE (AS: egurraren d., petrolioaren d.); distilagailu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1; distilakin : Euskalterm 1; distilategi : HiztEn; distilatu : AB38 4, HiztEn, Euskalterm 8 (hauetan ur d. 2, gin d. 1, edari d. 1, ardo-d. 1, alkohol d. 1, distilatzeko ardo 1); distilazio : AB38 7, HiztEn (AS: d. lehor, d. zatikatu), Euskalterm 17 (hauetan d.-buru 1, d. bakun 1, d.-zutabe 1, d.-hodi 1, d.-matraze 1, d. lehor 1, d. suntsikor 1, d.-aparatu 1). Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50 // Erdal destila- formaren ordainak: AB38: errategi 1. AB50: edaribizi 1. Euskalterm: (destilador) tantaleontailu 1.
destilagailu : EuskHizt, EskolaHE; destilaketa : Lur EF/FB; destilategi : EskolaHE; destilatoki : Lur EG/CE eta EF/FB; destilatu : EuskHizt, HiruMila ("ik. distilatu"), EskolaHE, Lur EF/FB; destilatze : EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FB; destilazio : EuskHizt, EskolaHE; distiladore : HiruMila; distilagailu : ElhHizt, HiruMila; distilagarri : HiruMila; distilategi : ElhHizt, HiruMila; distilatu : ElhHizt, HiruMila (AS: ur d.); distilazio : ElhHizt, HiruMila (AS: d. frakzionatu). Ez ditugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal destil-/distill- formen hiztegietako ordainak: ElhHizt: (destilación) distilazio; (destilador) distilagailu; (destilar) 1 distilatu. 2 isuri, jario. 3 (fig) adierazi, azaldu; (destilería) distilategi // HiruMila: (destilable) distilakor; (destilación) distilazio; (destilado) distilatu; (destilador) Quím. distiladore / destilagailu; (destilar) 1 Quím. distilatu. 2 (filtrar) irazi. 3 (segregar) jariatu. 4 (gotear) xortatu, jario; (destilería) distilategi // Lur EG/CE: (destilación) destilatze; (destilería) destilatoki // Lur EF/FB: (distillation) destilatze; (distiller) destilatu; (distillerie) destilatoki // Casve FE: (distillateur) errezale; (distillation) erretze; (distiller) erre, (fig) txortaka ixuri, iratzi; (distillerie) erragia // HaizeG FB: (distillateur) erretzale, arno-erretzale; (distillation) xortakatze, jario; (distiller) iraizi, xortaka ixuri, jario; (distillerie) errategi // T-L LFB: (distiller) xortaka, ixuri jarion; arnoa erre; (distillateur) erretzale; (distillerie) errategi // PMuj DCV: (destilable) 1 lurringarri. 2 iragazgarri. 3 eriongarri, jariogarri, ixurigarri; (destilación) jarion, erion, lurrun-urtze; (destiladera) 1 lurrun-urtzeko. 2 iratzi, irazki, irazkai, iraztoki, iratz-ontzi; (destilador) 1 erretzale, lurrintzaile. 2 lurringailu, jario-ontzi; (destilar) 1 gurindu, lurrindu, ardoa erre. 2 irazi, irazki, iragazi. 3 erion, jario, xortaka ixuri; (destilería) lurrindegi, lurrin-toki // Azkue Aurkibidea: (destilar) erion.
es destilable, destilación, destiladera, destilador, destilar, destilatorio, destilería beste erdaretan: fr (DLLF): (destilable) distillable; (destilación) distillation, distillat; écoulement, flux; (destiladera) alambic; filtre; armoire, placard; (destilador) distillateur; filtre; alambic; (destilar) distiller; filtrer; exsuder, laisser suinter; couler goutte à goutte, dégoutter; suinter; (destilería) distillerie; it (S. Carbonell): (destilable) distillabile; (destilación) distillazione; (destiladera) distillatoio; (fig) mezzo sottile e ingegnoso; filtro; (destilador) distillatore, -trice; lambicco; sorgente d'acqua dolce; (destilar) distillare, filtrare, stillare; (destilatorio) distillatorio, a, distilleria, lambicco; (destilería) distilleria; ca (DCC): (destilación) destillació; (destilar) destillar; (destilería) destilleria; en (Collins): (destilación) distillation; (destiladera) still, distilling vessel, filter; (destilado) distillation; (destilador) still, distiller; (destilar) to distil, to exude, ooze; (fig) to exude, ooze, to reveal; (gotear) to drip, fall, to ooze, to filter through; (destilatorio) still, distillery; (destilería) distillery; oil refinery; de (Langenscheidts): (destilación) Destillieren, Destillation, Destillierung, Brennen; Destillierkolben; (destiladera) Destillierapparat; (destilado) destilliert, Destillat; (destilador) 1 Destillier; 2 Destillateur, Brenner; 3 Destillator; (destilar) 1 destillieren, brennen; 2 durch-, ab-tropfen lassen; (destilatorio) Destillieranlage, Brennerei, Destillation.
ik. "alanbike iz. 'destilagailua'".
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
iz.
alkohola-eta destilatzeko tresna.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
destilatu, destila, destilatzen. du ad.
- [E208]: distilatu beharko luke.
- Erabakia: BAgiria (2000-02-25): ez da proposamena onartu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze/-zio.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
-zio/-tze.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2010-02-16 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
destinatibo 2: J.M. Irazola (Destinatiboa - (r)entzat; (r)endako; (r)entzako [nominalizatzaileagaz]), Eutsi/1 (Destinatiboa).
EGLU-I, 297 (eta tauletan): destinatibo.
destinatibo: ElhHizt, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, LurE.
Ez dugu aurkitu ap. fr (DLLF), en (Collins), it (S. Carbonell), de (Langenscheidts), ez eta Wikipedian ere.
Kasuen izenak.
izond. eta iz.
Hizkl.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): izond. eta iz. Hizkl.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2003-03-31 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:11 | 1998-09-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ik. beherago destino formari dagokion informazioa.
destinatu (eta -tü) 18 aldiz ageri da corpusean: G 3 (Ud, Etxde JJ 2), IE 8 (Lç Ins, Monho, Dh, CatLuz 3, Jaur, Arb Igand), ZuAm 7 (Mercy, CatLan, Xarlem 4, Etch) eta OEH argitaratuan beste 7 ager. (CatLav, AR, TB, Hual Mt, Samper, CatLuz, ETZ); destinetu behin, IE (CatUlz); predestinatu 16 aldiz, IE (Lç 4, Ch 2, LE Prog, Dh 2, MarIl 3, Jaur 4); predestinazione 12 aldiz, IE (Lç 7, Dh, MarIl 2, Jaur 2).
EB dira (eta G 1) destinatibo 1 (J.M. Irazola); destinatu 30 (S. Aranbarri; UZEI 2, KontuEKon 1983, P. Alkain, S. Goñi, J. Berruezori omenaldia, I. Aldabe, EHHistoriaz, I. Bernaola, GAO 1990 15, BEO 1990 3, Hemen 1987, Herria 2000 Eliza 1988); predestinatu 1 (UZEI); predestinazio 2 (J. Arregi, UZEI).
destinatario : Euskalterm 2 (hartzaile eta helburuko sinonimoekin); destinatibo : DFrec 1, AB38 1, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 2; destinatu : DFrec 3, AB38 3, AB50 5, Euskalterm 6 (hauetan kentzera d. 1; salmentara destinatu gabeko ondasunen produkzio 1; norbait x zerbitzura destinatu, norbait x zerbitzuan kokatu 1; salmentara destinaturiko ondasun eta zerbitzuen produkzio 1; salmentara ez destinaturiko zerbitzu 1); predestinatu : AB38 2, HiztEn; predestinazio : HiztEn // Eta ordainetan ik. a) 'destinado' itzulitako -tarako: AB50 1 (sukaldetarako tegi bat eraikitzearen eske), Euskalterm 6 (hauetan adib. arrautzatarako oilanda 1, parke publikotarako espazio libre 1); -ko: Euskalterm 2 (kultu(ko) gauza 1, zerbitzu publikoko ibilgailu 1); -t(z)eko: Euskalterm 3 (hartzitu gabe kontserbatzeko muztio, etxebizitzak eraikitzeko lurren urbanizaziorako laguntzak; etxebizitza erosteko mailegu); izendatutako: AB50 2 (hauetan bat i. diru-zenbateko) // b) 'destinador' itzulitako bidaltzaile: Euskalterm 1 // c) 'destinar' itzulitako -ra(ko) jarri: Euskalterm 1; bereizi: Euskalterm 1; bidali: AB50 2; eman: AB50 1 (lantokiak eman), Euskalterm 1 (norbaiti postu ofiziala eman); erabil: AB50 2; esleitu: Euskalterm 2 (hauetan bat gizarte-ekintzara fondoak esleitu); helburua eman: Euskalterm 1; helburutu: Euskalterm 1; izendatu: AB50 1; lekuratu: Euskalterm 1; noratu: Euskalterm 1; sartu: AB50 1; xedatu: Euskalterm 1; xedea jarri: Euskalterm 1 // d) 'destinatario' itzulitako hartzaile: AB50 1; jasotzaile: AB38 1, Euskalterm 1; helburuko: Euskalterm 4 (destinatario sinonimoekin; eta helburuko bankuarentzako abonu, helburuko banku atzerritar, helburuko banku atzerritar, helburuko banku, helburuko banku delegatu); norentzako: AB38 1 // e) 'destinativo' itzulitako destinatibo: AB38 1 // f) 'destino' itzulitako adu: AB50 1; asturu: Euskalterm 1; baliapide: AB50 3 (giza-baliapide; giza-baliapidetarako ur-zuzkiketa; giza-baliapdietarako ur-zuzkiketaren osasunketaren aldetikako s eguratzanbide); bidaia: Euskalterm 1 (bidaia izarrak); egiteko: AB50 2 (hauetan 1 egiteko zuzendu); halabehar: Euskalterm 1; helburu: AB50 1, Euskalterm 19 (hauetan 1 jatorri-h., bidai h., aurreikusitako h., h.-leku, h.ko lurralde, h.kako irteerak, h.ko herri, h.ko kutxa, h.-kutxa, h.ko kutxa eta bulego, h.-zentro, h.ko bulego, fondoen jatorri eta h., azken h., h-komuntasun); helduleku: AB38 1 ("destino; lugar de llegada"); lanpostu: Euskalterm 1 (lanpostu-abondonu; postu-abandonatze sinonimoarekin); lantoki: AB50 11 (hauetan nahitaezko l., l. berriratze, behin-behingo l.-emate 2, ezkontideen eta borondatezko txandetan lortutako behin-behingo l.-emate, l.-emate, l.-zain); lantoki-izendapen: AB50 3 (hauetan bat lantoki-izendapenezko herri-lanari); lan-toki: AB50 2 (hauetan 1 lan-toki zain egon); noragune: Euskalterm 1; norako: AB50 2 (hauetan bat ekonomiazko n.), Euskalterm 5 (hauetan 1 materialare norakoa; 1 nora(ko)); norentzako: AB38 1 ("fitxa sail honen norentzakoa: destino de este grupo de fichas"); patu: AB38 2 ("destino, hado"), AB50 1, Euskalterm 3 (hauetan 1 patuaren analisi); toki-izendapen: AB50 2 (hauetan bat behin-behingo toki-izendapen); toki-maila: AB50 1 (toki-mailako lehiaketa); xede: AB50 1, Euskalterm 3 (hauetan bat azken xede); xedez(ko) higiezin: Euskalterm 1; zertarako: AB50 1, Euskalterm 1; zori: Euskalterm 1; zorikidetasun: Euskalterm 1 // g) 'con destino' itzulitako -rako: AB50 1 (foru-irargurako linotipia -makina: máquina de linotipia con destino a la imprenta foral); -tzeko: AB50 1 (... sustatzeko, eraikitzeko, gaurkotzeko eta egokitzeko dirulaguntzak: ayudar con destino a la promoción, construcción, modernización y adecuación de...).
destinatari : HiruMila; destinatibo : ElhHizt, EskolaHE; destinatu : HiruMila; predestinatu : HiruMila, ElhHizt; predestinazio : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
a) Erdal destinación / destination formen ordainak: PMuj DCV: izendapen, izendatze // Lur EF/FE: 1 helburu, 2 norako, 3 xede // Casve FE: helbürü, züzenbide, helbide; (objet) baliatze, egarte // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE, XarHizt, HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea; b) Erdal destinado / destiné formen ordainak: ElhHizt: zuzendu, -entzat den(a), -i bidali/igorri // PMuj DCV: -gai, -rako, -tzeko, -tzako: d. a casarse: ezkon-gai; para ser sacerdote: apaiz-gai; para ser rey: errege-gai; d. para la casa: etxerako; para la iglesia: elizarako; para el pueblo: errirako; para mí: neretzako; para aquéllos: aintzako; para ser leído: irakurtzeko; órdenes para ser leídas al pueblo: erriari irakurtzeko aginduak // Azkue Aurkibidea: d. a casa: etxerako; d. para: -ntzako; estar d. para alguien: otzatu; destinado para arriba: gaiñerako // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF; c) Erdal destinar / destiner; envouer; affecter formen ordainak: HiruMila: destinatu // ElhHizt: 1 zuzendu, -rako/-tzat gorde, bereizi; 2 bidali, igorri; lanpostu/lantokia halako tokian eman // Lur EG/CE: xedatu // Lur EF/FE: 1 esleitu, 2 xedatu, 3 begiratu; bidali, igorri; 1 izendatu, xedatu, 2 xedatu, 3 itxura hartu // Casve FE: begiratü, deitü (à quelqu'un) norbaitentako izan (üken, otzatü) // HaizeG FB: xedatu, begiratu; bidali, bialdu, igorri // T-L LBF: destingatu, begiratu; igorri, bidali; destingatu // PMuj DCV: 1 berezi, izendatu, aukeratu, -rakotu: d. para el pueblo: errirakotu; para la casa: etxerakotu; para la iglesia: elizarakotu; 2 begiratu, berezi, 'rako utzi, 'rako gorde // Ez dugu aurkitu ap. XarHizt, Azkue Aurkibidea; d) Erdal destinatario / destinataire formen ordainak: hartzaile: HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE (hartzale); hartzedun: XarHizt, Casve FE (hartzedün), HaizeG FB, PMuj DCV (artzedun); jabegai, jabetzeko, jabe-bear: PMuj DCV; jasotzaile: HiruMila, ElhHizt, XarHizt // Ez dugu aurkitu ap. T-L LBF, Azkue Aurkibidea; e) Erdal destino / destinée formen ordainak: HiruMila: 1 patu, adu, halabehar; 2 zori, zorte; 3 etorkizun, gero; 4 helbide; 5 helburu, xede; 6 (término de mercancias, de pasajeros) destino, norako; 7 lanbide, ogibide // ElhHizt: 1 patu, halabehar; 2 helburu, helmuga; 3 helburu, xede; 4 lantoki, lanpostu, destino // Lur EG/CE: 1 adur, patu; 2 helburu, xede, norako // Lur EF/FE: adur, halabehar, patu, zorte // XarHizt: zorte, etorkizun // Casve FE: jinbehar, ürrentbürü, zorte, halabehar // HaizeG FB: zorte; etorkizun // T-L LBF: zorte, desteinu, destingu; jomuga, hel-buru; ethorkizun // PMuj DCV: 1 alabear, alanbear, galdu-bear, patu, ezin-beste, abe, gertabear; 2 xede, asmo, elburu, jo-muga, txede, itu; 3 zori, adu, patu; 4 etorkizun, izango, izanena, gero, geroko; 5 zuzenbide, norabide; 6 ogibide, lanbide, bizibide, irabazbide // Azkue Aurkibidea: ala-bearra, dohain, galdubear, hala-beharra, patu, sino, sirat; no poder escapar al destino: alabearrari ezin alde egin; f) Erdal predestinación / prédestination formen ordainak: HiruMila: 1 aurre-hautaketa; 2 (rel.) predestinatu // ElhHizt: predestinazio, aurretik aukeratze/hautatze // XarHizt: aitzin-hautu // Casve FE: Jinkoaren erabaki, Jinkoaren haütü // HaizeG FB: Jainkoaren erabaki, Jainkoaren hautu // T-L LBF: Jainkoaren hautu // PMuj DCV: len-aukera, autatze, autaldi, aurretiko deia, Jainkoaren autua, Jainkoaren erabakia // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea; g) Erdal predestinado / prédestiné formen ordainak: aukeratu: ElhHizt; hautatu: ElhHizt, Casve FE, PMuj DCV (autua, autatua); hautetsi: XarHizt, HaizeG FB, Casve FE (haütetsi), T-L LBF, PMuj DCV (autetsia); zerura-bearra: PMuj DCV; zerurako: PMuj DCV (zerurako (jaioa)), Azkue Aurkibidea // HiruMila: 1 aurre-hautatu; 2 (rel.) predestinatu // ElhHizt: predestinatu // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta Lur EF/FE; h) Erdal predestinar / prédestiner formen ordainak: berezi: PMuj DCV; destingatu: T-L LBF; hautatu: T-L LBF, PMuj DCV (autatu); hautetsi: HaizeG FB, Azkue Aurkibidea; zerurakotu: PMuj DCV; HiruMila: 1 aurre-hautatu; 2 (rel.) predeterminatu // ElhHizt: predestinatu, aurretik aukeratu / hautatu // Casve FE: aitzinetik haütetsi (haütatü, berezi, deitü) // PMuj DCV: aurretik autetsi // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt.
a) es destinación formaren ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): destination; it (S. Carbonell): destinazione; ca (DCC): ø; en (Collins): ø; de (Langenscheidts): Bestimmung; b) es destinar formarenak: fr (DLLF): destiner; envoyer; affecter, destiner; it (S. Carbonell): tr. destinare (assegnare, adibire, determinare, stabilire); tr. prv. disorientarsi, smarrirsi in qualche luogo; ca (DCC): destinar; en (Collins): a) to destine, to assign, to design, to intend, etab.; b) to appoint, assign; to post, to station; de (Langenscheidts): 1 bestimmen, ausersehen, j-m et. zuweisen; c) es destinatario formarenak: fr (DLLF): destinataire; it (S. Carbonell): destinatario; ca (DCC): destinatari; en (Collins): addressee; de (Langenscheidts): Empfanger, Adressat, Empfangsberechtigte(r); d) es destino formarenak: fr (DLLF): destinée, destin; affectation; place, emploi, situation; it (S. Carbonell): destino (fato, fortuna, sorte, evento, vicendañ destinazione); impiego, posto; ufficio, luogo; ca (DCC): destí; destinació; en (Collins): a) destiny, fate; b) destination; c) job, post, position; d) use, utility; de (Langenscheidts): 1 Schicksal, Los; Geschick; 2 Bestimmung(sort), Ziel; 3 Amt, Anstellung, etab.; 4 Verwendung(sweck); e) es predestinación formarenak: fr (DLLF): prédestination; it (S. Carbonell): destinazione prestabilita; (teol.) predestinazione; ca (DCC): predestinació; en (Collins): predestination; de (Langenscheidts): Vorherbestimmung; (theol) Prädestination; f) es predestinado formarenak: fr (DLLF): prédestinée; it (S. Carbonell): p.p. predestinato, prestabilito, adj y s. predestinato (eletto da Dio); fig. cornuto; ca (DCC): predestinat, -ada; en (Collins): predestined; de (Langenscheidts): ø; g) es predestinante formarenak: fr (DLLF): ø; it (S. Carbonell): predestinante; ca (DCC): ø; en (Collins): ø; de (Langenscheidts): ø; h) es predestinar formarenak: fr (DLLF): prédestiner; it (S. Carbonell): prestabilire; predestinare (designare, destinare innanzi; teol. eleggere a aeterno); ca (DCC): predestinar; en (Collins): to predestine; de (Langenscheidts): vorherbestimmen; (theol u. fig.) prädestinieren.
HezkAdmin: destinar.
nahasia da adieraren aldetik, eta normalean ordain egokirik izan dezake (cf. bereizi, izendatu, bidali eta beste #mdash# onartuko balitz, baita destinoa eman bera ere).
- [E123]: "OEHko lekukotasunak ilusita, biak sartuko nituzke"
- [E210]: "Oharra: Kentzeko modukoa izna daiteke, gauzak argitu arte"
- [E103]: "kendu"
- [E116]: "biak sar litezke, MAk nahi duen bezala (Iparraldean eta Hegoaldean erabili da, eta alde horretatik ez da arazorik); baina adiera argituz sartu beharko genituzke (ik. txostena, aski luzea da); edo, hartako gauza ez bagara, kendu egin litezke, AUk dioen bezala. Zuek esan"
- [E123]: "XX. mendeko euskararen corpusean 18 testutan ageri da destinatu, gehienetan 'erabilera jakin bat eman' adieran. Ereduzko prosa gaur corpusean, berriz, Mujika Iraolak eta Juan Garziak erabili dute 'norabait bidali' adieran. Ez dakit hain beharrezkoa den orain adierak ematea, edo forma bera sartu eta euskara-euskara hiztegia osatzen denerako utzi adierak ematea".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "biak sartu".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:12 | 1998-09-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
destino 1 (Azurm HitzB); destiñu 3 (Vill Jaink); destino/u 1 (Uzt Sas); destingu 1 (Lf in Zait Plat).
destino 25 (A.M. Garate 3; E. Lopez Adan, Gipuzkoako Ekonomia, ArauErab 1988, Eustat, P. Iztueta, Bitez, R. Saizarbitoria 2, A. Urretavizcaya, P. Aristi 2, X. Amuriza, X. Mendiguren B., BerTxapel 1980, Egunk 1990, EHAA 1988/89 3, Herria 2000 Eliza 1988 4); destinu 4 (G. Ansola 2: "Destinua bein betiko besarkatzen dutenek bakarrik salba lezakete erria"; "Gure destinua auxen da, bada"; I. Borda, GAO 1990).
destino : DFrec 6, AB50 5 (hauetan 1 destino unibertsal), Euskalterm 9 (hauetan 2 behar-leku eta bizileku sinonimoekin; eta d.-leku 1, eraikinaren d. 1, d.an frankeatzeko 1, d.an frankeatze, kapital-eragiketarako d.arekiko transferentzia eta subentzioak 1, d.ko sektore 1, destinoz(ko) higiezin 1); destinu : DFrec 1, AB50 2 (erabetako d.); ordainak cf. supra (f, g). Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE-HiztEn.
destingu : PMuj DVC; destino : HiruMila, ElhHizt; ordainak cf. supra (e). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
HezkAdmin: destino: destino / destino zain: en expectativa de destino / destino-eskabide: solicitud de destino.
gehienetan ordezka liteke; zailxeagoa dirudi, hala ere, pertsonei dagokiena adierazi behar denean.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
destoki, destokitzen.
da/du ad.
g.er.
bere tokitik atera.
- [E103]: "Kendu"
- [E116]: "gutxitan erabili da, egia (OEHk aipatu dituenak: J.A. Mogel, Herria 1956 eta K. Mitxelena 3 aldiz; J. Garziak ere erabiltzen du; EEBSn ez dut aurkitu); baina nik ez nuke kenduko, eta bere horretan utziko nuke".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
destorba, destorbatzen.
du ad.
Naf. eta Ipar.
Zah.
eragotzi, trabatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ik. OEH.
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
Naf. eta Ipar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-09-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu corpusetan, ezta OEH argitaratuan ere.
dextrogiro : AB38 1, LurE. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, Euskalterm.
dextrogiro : HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal dextrogiro / dextrogyre formen ordainak: ElhHizt: destrogiro , eskuinbirakari; HiruMila: dextrogiro. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, HaizeG FB, Casve FE, PMuj DCV.
fr (DLLF): ø; it (S. Carbonell): destrogiro, sostanza destrogira; en (Collins): ø; de (Langenscheidts): rechtsläufig (Schrift); rechtsdrehend.
-xt-.
izond.
Kim.
- [E208]: "destrogiro: nazioarteko forma dextrogiro da. Euskaraz x + kontsonante taldeak posible badira (-xka, uxter, xixpa....) ez dago inolako arrazoi logikorik era honetako hitz tekniko eta zientifiko jasoetan ere nazioarteko grafia onar ez dezagun, are gehiago euskara arruntean erabat arrotz diren -mm- moduko grafiak (immunitate) onartu ditugunean. Beraz, hobe genuke dextrogiro idaztea, bide batez, hitz tekniko eta zientifikoetan kontsonante aurreko x-ak s bihurtzeko erregela ilogikoa baztertuz"
- [E116]: "bide luzeegia egin eta eragin du maileguetarako eman genuen arauak (gogoz kontra obeditu zuen dozenaka jende tarteko dela), orain berriro -xp-, -xt-, -xk- grafietara itzultzeko (bidenabar: ez du hauekin zerikusirik -xka atzizkiko grafiak, bateko eta besteko ahoskerek argi salatzen dutenez; eta hobe dugu kontuak ez nahastea)".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "OK".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 2002-11-13 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.
desugerketa : HiztEn (Teknol. metalen gainazalari, beraiekin lan egin baino lehenago, herdoila eta estaldura-hondakinak kentzeko eragiketa; eta AS gisa: desugerketa kimiko, desugerketa mekaniko), Euskalterm 16 (hauetan azidozko desugerketa-bainu, desugerketa anodiko, desugerketa katodiko...); desugertu : HiztEn (desurgerketa burutu), LurE (Teknol. metalezko edozein objektu estaltzen duen herdoila, pintura, edo beste edozein estalki, bitarteko fisiko-kimikoen bidez kendu), Euskalterm 2 (hauetan 1 azal metaliko desugertu); desugertzaile : HiztEn (desugertzeko erabiltzen den substantzia), Euskalterm 1 ('decapante'); desugertze : LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.
desugerketa : ElhHizt (Teknol. decapado; eta desugerketa-bainu: Metal. AS, baño de decapado); desugertu : ElhHizt (Teknol. decapar), EskolaHE (Teknol. metalezko edozein objektu estaltzen duen herdoila, pintura, edo beste edozein estalki, bitarteko fisiko-kimikoen bidez kendu); desugertzaile : ElhHizt (Teknol. decapante) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
desuger, desugertzen.
du ad.
Teknol.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:24 | 1998-09-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Corpusean eta OEH argitaratuan ez dugu deszentra- formarik aurkitu.
-sz- 17, -z- 4; deszentralismo EB 1 (Egin 1979: "Plan honek, bere bolumen haundia kontuan harturik, bi gestio sistema zituen: zentralismoa eta deszentralismoa"); deszentralizapen B 1 (Karmel 1979: "Eta, gaur, deszentzalizapen bidea, auzo, herri eta eskualde mailan berbaloratzen doazen une honetan, Amuritzak azartatu dauala esango neuke, tokian bertako arazoetan murgiltzean"); deszentralizatu EB 7 (A. Artiñano: "Baina osasun zerbitzuak ministro ezberdinen eskutan daude eta herri bakoitzean deszentralizatua dago sanitatea sailez eta distritoz"; XedBilduma 1989: "Aurrekontuzko Kudeaketa Sistema deszentralizatua"; Egin 1979: "Sistema deszentralizatuaren arabera Ministeritzako Delegazioen obra berriak egiteari ekiten diote"; P. Unzueta: "Hasiko da orain eztabaidan, ea zer den egokiago, euskarazko produzio gehiena urtean behin argitaratzea, abenduko azokan, edota denboran deszentralizatzea nahiz eta udaberriko azoka testuliburuen arauera antolatua izan"; Punto y Hora 1985: "Hori da nahi ez dutena, deszentralizatzea!"; Euskadi Obrera 1977: "Lehenbizikoa Autonomi Estatutua da, Estatu mailako irakaskintza deszentralizatuz, hemengoa kontrolatu eta planifikatuko lukeena"); dezentralizatu G 1 (A.M. Garate: "Aginte-joskera osoa dezentralizatuta dago, talde bakoitzak bere karakter berezia, bere maite-asmoak bete ditzan"); deszentralizazio EB 4 (A. Artiñano: "H.S.I.k deszentralizazio haundia du eta bertako partaideek autonomoki dihardute administrazioan"; E.L. Adan: "Zentralismoa Frantziako monarkiak hasi eta hedatu zuen; Iraultzan, berriz, herri-iniziatiba asko deszentralizazio eta federalismoaren aldekoa zen"; P. Sastre: "Zentralismoak frantses batasunaren alde egin duen guztia, batasun hori apurtu dadin galerazteagatik egingo du deszentralizazioak orain"; hauetan K. Aulestia: "Deszentralizazio prozesu batek herrialde bakoitzak unidade ekonomiko berezi batzu osatzera behartzen ditu"); dezentralizazio EB 3 (LMuj 2: adib. "enperadoreak ez zuen begi onez ikusten ekonomiaren dezentralizazio hura"; Egin 1977: "Autogestioa botere guzien dezentralizazioa da eta ez bakarrik botere ekonomikoarena"); deszentramendu EB 1 (Elhuyar: "Piezaren ardatzarekiko deszentramenduaz gainera, fresaren ardatza zertxobait okertu egin behar da"); deszentratu EB 3 (Elhuyar: "Fresaren ardatza piezaren erdi ardatzetik diametroaren 1 /20 deszentratua egon dadila, kontranorantzako fresaketa egokiagotzeko"; J.A. Mujika: "Gaur egun kontserbatzen den tumulu zatian, Iparralderantz deszentratua dago"; M. Orbe: "Lehenbiziko erronketatik erabat deszentratua; bide horretatik jarraitzekotan auskalo zernolako esperpentora iritsi litekeen").
deszentraldu : AB50 1; deszentralpen : AB50 2; deszentralizatu : DFrec 5, AB50 4, HiztEn, Euskalterm 4; deszentralizapen : DFrec 1, AB50 2; deszentralizatzaile : Euskalterm 1; deszentralizazio : DFrec 9, AB38 1, AB50 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 7; dezentralizatu : DFrec 2, AB50 1; dezentralizazio : DFrec 2, AB50 1; deszentratu : Euskalterm 3; deszentraketa : AB38 1; deszentramendu : AB38 3, Euskalterm 1 // 'descentra-' itzulitako besteak: deserdirapen 1 (AB38); erdikoikeriarik eza 2 (AB50); deserdiratu 1 (AB50); Euskalterm: ø.
AgAld hitz-bilduma: (descentralización) ertzerakuntza, erdirakoikeriarik eza / (descentralizado) ertzeratu, nagusiez bestetako, erdirakaitz / (descentralizador) aitzi-erdirakoizale / (descentralizar) erdikoikeriagabetu // AdminEL: (descentralización) erdiragabetze, deszentralizazio / (descentralizar) erdiragabetu // HezkAdmin: (descentralización) deszentralizazio / (descentralizar) deszentralizatu // LurraldeAntol: (descentralización funcional) ihardun-banaketa / (descentralizar) banatu // Ez ditugu aurkitu ap. AdmHizt, EurItune, AdminMila.
deszentralizatu : ElhHizt, HiruMila; deszentralizatzaile : HiruMila; deszentralizazio : EuskHizt ("Ik. dezentralizazio"), ElhHizt, HiruMila, EskolaHE; dezentralizazio : EuskHizt. // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdarazko descentralización, descentralizador, descentralizar/décentralisation, décentralisateur, décentraliser beste hiztegietan: ElhHizt: deszentralizazio / ø / deszentralizatu // HiruMila: deszentralizazio, deserdirapen / deszentralizatzaile, deserdiratzaile / deszentralizatu, deserdiratu // Casve FE: barreiatze, bazterkatze, bazterrealatze / barreiatze, bazterkatze, bazterrealatze / barreiatü, bazterkatü, bazterrealatü // HaizeG FB: barreatze, bazterkatze, eskualderi esku emate / barreatu, bazterkatu // T-L LFB: eskualderi esku gehiago eman // PMuj DCV: bazterreratu, ertzeratu, banatu // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, Azkue Aurkibidea.
es descentralización, descentralizador, descentralizar beste erdaretan: fr (DLLF): décentralisation, décentralisateur, décentraliser; it (S. Carbonell): decentramento, dicentramento / che decentra / decentrare, dicentrare; ca (DCC): descentralitzar; en (Collins): decentralization / to decentralize; de (Langenscheidts): Dezentralisierung / Massnahmen zur Dezentralisierung / dezentralisieren.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
HezkAdmin: descentralizar / PUrib: "deszentralizatu / deserdiratu" / EEgunk.
-s+z- morfema-junturakoaren auzi orokorra konpondu gabe dago, tradiziokoak ez direnentzat. Eta ez da lantalde honi dagokion egitekoa.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [E208]: "deszentralizatu, deszentralizazio: ikus deserdiratu -rako esandakoa"
- [E210]: "Oharra: Morfema-junturakoaren auzia konponduz gero, zerrendaratzeko modukoa da"
- [E116]: "nik ez dakit nori dagokion "auzi orokorra konpontzea", eta ba al duzue zuek esatekorik, nonbaitetik hasi ahal izateko?"
- [E123]: "Ez dakit lantaldeak zer duen gogoan "auzi orokorra konpondu gabe dago" dioenean, baina, hala bada, dudarik gabe euskaltzain osoei dagokigu konpontzea. Zerbaitetarako balio badu, hau da 1985eko irailaren 27an Euskaltzaindiak onartuan (ikus Euskera XXXI, 1986, 1: 111): "Egoitza honetan bertan bildu dira goizean euskaltzain osoak, mailegu berrietako azken atala, hots, bi txistukari elkarren ondoan gertatzen direneko arauak onartzeko (...) Onartutako erabakia hau izan da: "Zenbait mailegutan latinez -ss-, -sc- (-i, -e), sch (-i, -e) grafiei dagozkienak euskaraz nola eman daitezkeen finkatzeko Euskaltzaindiak duen eritzia: (...); Latinez -sc- (grekoz -sk-) multzoa -i edo -e bokalen aurrean gertatzen denean, euskaraz -sz- idaztea onartzen da, eta hitzaren hasieran baldin bada e- protetikoa hartuko du, hala nola, aszetika, eszeptiko. Baina euskaraz tradizio zaharretik datozkigunek -z- eraman dezakete, hala nola, dizipulu, diziplina, eta berriagotan zientzia, ziatika" Kasu honetan, behintzat, uste dut deszentralizatu ez datorkigula tradizio zaharretik. Txostenaren arabera, lehen adibideak 1979koak dira. Beraz, deszentralizatu onartuko nuke".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "deszentralizatu, deszentralizazio".
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:27 | 1998-09-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
HLEH: - / EuskHizt: Ik. dezentralizazio / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
HezkAdmin: descentralización / EEgunk.
-s+z-.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2006-03-31 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:38 | 1998-09-09 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ez dugu de(s)zifratu formarik aurkitu corpusean eta OEH argitaratuan.
deszifratu EB 2 (I. Zubeldia: "klabean dauden mezuak deszifratu"; J.A. Lakarra: "Lekukotasun batera mugatzen da, hura deszifratuaz eta eskuragarri bilakatuaz, bere bereizgarri eta xehetasunak gordeaz"); dexifratu EB 1 (X. Mendiguren B.: "Baina benetako asmoa misterioa dexifratzea zen").
deszifratu : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 3; deszifraezin : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE // Ez dugu 'descifrar' itzulitako besterik aurkitu.
deszifratu : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdarazko descifrable, desciframiento, descifrar/déchiffrable, déchiffrement, déchiffrer beste hiztegietan: deszifratu : ElhHizt, HiruMila; argitu : ElhHizt, HiruMila, Casve FE (-tü), HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV; irakurri : HiruMila, Lur EF/FB, Casve FE, T-L LFB // Eta gainera: Lur EG/CE: asmatu // Lur EF/FB: zentzua eman // Casve FE: irakurgarri / argitze, irakurte / argidüra // HaizeG FB: irakurtze / irakurtu // PMuj DCV: igarle, igerle / igarri, igerri, somatu, adierazi, azaldu.
es descifrable, descifrador, desciframiento, descifrar beste erdaretan: fr (DLLF): déchiffrable / déchiffreur / déchiffrement (de una escritura); décryptement (sin clave) / décodage (con clave) / déchiffrer; décrypter; décoder; it (S. Carbonell): decifrabile / decifratore / decifrare; (fig) interpretare, mettere in chiaro, spiegare; ca (DCC): desxifrar; en (Collins): decipherable / decipherer, decoder / to decipher, read, to decode, to puzzle out, figure out, to solve, crack; de (Langenscheidts): leserlich, zu entschlüsseln / Entzifferer / Entzifferer / Entzifferung, Entschlüsselung / entziffern, entschlüsseln, dechiffrieren, enträtseln, aufklären.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-s+z-.
- [E208]: "deszifratu: frantsesa grafian espainolarekin bat ez datorrela kontuan izanda, nik neuk dezifratu proposatuko nuke, idazkera erraztuz"
- [E116]: "badirudi XKren proposamenaren aldekoa dela idazleen azken-azkeneko joera, nagusitu denik ezin esan badaiteke ere. EEBSn ikusi ditut deszifra- formako 6, eta dexifra- eta dezifra- formako bana; gaurko prosan deszifra- formakoak aurki daitezke 18 liburu eta 3 artikulutan (idazleak: X. Aranburu, X. Arregi, J.A. Arrieta, H. Cano, M. Etxebarria,A. Garikano, J. Garzia, U. Iturriaga, X. Olarra, J. Urteaga, J.L. Zabala, K. Zabala, I. Zabaleta, J. Zabaleta, M. Zapiain) eta dezifra- formakoak 10 liburu eta 2 artikulutan (idazleak: X. Arregi, J. Garzia, I. Mendiguren, K. Navarro, J. Sarrionandia, U. Urrutikoetxea, J. Zabaleta, M. Zapiain)"
- [E123]: "aurreko hitzean egindako oharraren bide beretik, eta idazle gehienekin bat etorriz, deszifratu proposatuko nuke dudarik gabe".
- Erabakia: Erabakia (2006-03-31): "deszifratu".