Euskaltzaindiaren Hiztegia

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: ados egon, ados etorri Sin. bat etorri, ados izan, ados jarri

Forma onartuaren baliokideak

ik. bat etorri

Zerrendakoaren oinarri bereko eratorriak-eta

ados egon, ados etorri, ados izan, ados jarri

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: ik. ados / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: ik. ados

Beste sarrera batean argitzekoa

ados sarreran arautua, AS gisa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexiaren atalean jasotzekoa da.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Forma baten adiera(k)

(jokoan) berdinketa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

ados(tu), adosten.

Aditz-erregimena

da eta da/du ad.

Forma baten adiera(k)

1 ados egon, jarri. 2 elkar hartu. 3 berdindu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

adrendu hartu.

Erabileremu dialektala

Naf.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

trebetasuna.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS: (zerbaiten) adrendu hartu / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

hartu.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

adrendu sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Naf.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Zub.

Kategoria

izond.

Forma baten adiera(k)

trebea.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

adreza, adrezatzen.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.g.er.

Aditz-erregimena

zaio/dio ad.

Forma baten adiera(k)

zuzendu, norabideratu.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

trebetasuna.

Euskaltzaindiaren Arauak

adriatiko izond.: Itsaso Adriatikoa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

adskriba, adskribatzen.

Aditz-erregimena

du. ad.

Jakite-arloak

Zuz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 38 (Berria 1, Elhuyar 14, Laneki 15, UEU 8); ETC 271

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: adsorbatu du ad. (Kim.) adsorber / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. / Euskalterm: adsorbatu (Kim).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Sarrera gisa jasotzea proposatu da, dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Fis.

Erabileremu dialektala

Tekn. Kim.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Jakite-arloak

Tekn.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Batez ere Bizk.

Forma baten adiera(k)

zoria, patua.

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

Erabiltzekotan, forma horretan erabiltzekoa da

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz (arantzel saihestekoaren ordaintzat proposatua): aduana-zerga .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu aduktore formarik.

aduktore 67: Berria 35, EiTB 14, Laneki 18.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aduktore 18, Berria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: muskulu aduktore (TN).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta sarrera gisa jasotzekoa; beharbada, -k grafiarekin lehenestekoa unea da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 35 (Laneki 25, UEU 10); ETC 28

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: adukzio iz. (Anat.) aducción / Adorez: adukzio iz. (Anat.) aducción / Labayru: adukzio 1 iz. aducción. Adukzioa da, adibidez, T forman zabaldutako besoak gorputzaren ardatzera ekartzea: Aducción es, por ejemplo, volver a acercar al eje del cuerpo los brazos extendidos en forma de T / NolaErran: 0. // Euskalterm: adukzio (Med. TN da).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Sarrera gisa jasotzea proposatu da, dagokion markarekin.

Jakite-arloak

Anat.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu ap. ZTC-EPG; ik. Geologia HE: adularia / en adular; adularia / es adularia / fr adulaire.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak: Adula mendiak, Suitza, eta Mineralak.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-aria: cf. grosularia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

adultero 8, Lç (adib., "Nazione gaixtoa eta adulteroa signo eskez dago", "gizon harrapariak, iniustoak, adulteroak", "Ezaiz adultero izanen"); adultera 6: Lç 4 (adib., "jenerazione adultera eta bekhatore hunetan", "Beraz senharra bizi deno adultera deithuren da"), Lg II ("Jesu-Kristoren eztitasuna emazte adultera baten alderat"), AA I ("alakorik egingo balu, deituko zaio adultera"); adulter 1, Lg I ("Bethsabee adultertzat ezagutua izaterat zohala").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

adultera 1, AEK ("Horrela, sudur berriak egiten zituzten #mdash# esan behar emakume "adulterei" sudurra mozten zietela"); adultero (eta andre adultero) 4: Ejercicio santuac ("onen agiria emakume Samariatarrak, Zagukok, Madalenak, Mateok, andre adulteroak [...] eman dute"), BAtx Gizona ("orduan azaldu da nire andrea, leninista sutsu bat ia denok dakizuen bezala, eta adulterotzat tratatu nau aurreneko hitzetik"), E. Agirre ("Fariseua belauniko jarri eta otoitz egiten hasi zen, honela: Jauna, eskerrak eman nahi dizkizut besteak ez bezalakoa naizelako: lapurra, zuzen kontrakoa, adulteroa..."), M. Garmendia ("Hamasei urteko neskato batek, 30eko hamarkadako andregai txinatar batek, kontsolatu al zezakeen bada, eragozpen izan gabe, pena adultero hartatik"); adulteriogile 1, TesBer (Mt 12,39: "Seinale eske dabilan jende gaixto eta fideltasungabea! #mdash# [OinOh] H.h., adulteriogilea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm, ez eta beste hauetan ere: EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Cf. adulteriogile ap. BiblE: Lk 18,11; Jn 7,53 (tit.); Erm 7,3 (bis); 1 Ko 6,9; Heb 13,4; Is 57,3; Jr 7,9; Ez 16,32; 23,37.45; Os 4,13.14; Ml 3,5; Jb 24,15; Es 6,20 (tit.); 6,26; 30,20; 7,1 (tit.); Si 23,21 (tit.); 25,2.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal adúltero / adultère formen ordainak: adulteriogile : HiruMila, ElhHizt; ezkontza-nasle , ezkonausle , ezkon-loitu , ezkon-kutsudun : PMuj DCV; ezkontza-zikintzale : Casve FE (ezkontzezikinzale), HaizeG FB, T-L LBF; ohatzegile : Casve FE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt.

Erdaretako formak

fr (DLLF): adj y s adultère (que comete adulterio); adj adultéré, e (falsificado), corrompu, e (lenguaje); it (S. Carbonell): adj y s adultero; fig falsificato, corrotto; de (Langenscheidts): adj 1 ehebrecherisch, 2 verfälscht; m Ehebrecher; en (Collins): 1 adj adulterous; 2 nm adulterer.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

adulteriogilea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: Ik. haguntsu / EuskHizt: / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sinonimoa(k)

haguntsu, lerdetsu.

Atzizkien araberako erabakiak

-ti.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu aerobik/aerobic formarik

aerobik 126: Berria 16, DiarioVasco 98, EiTB 6, Consumer 6; aerobic 85: Argia 3, Berria 6, Deia, DiarioVasco 48, EiTB 14, Elkar 3, Consumer 3, Goiena, HABE 3, Jakin, Laneki, UEU.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aerobik 5: Berria 3, Jon Arretxe, Eider Rodriguez; aerobic 2: Berria, Joxan Elosegi.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: aerobic (TN).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta sarrera gisa jasotzekoa; beharbada, -k grafiarekin lehenestekoa unea da.

Teknizismo onartzekoa

Teknizismo onartzekoa: hainbat eremutan erabilia (Kiroletan, Dietetikan, uren arazketan, etab.)

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Tekn.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

aerodinamika Fis.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Izenondo erreferentzialak

-al izond. erref.

Kategoria

izond.

Ez du "baldintza minimoa" betetzen, baina onartzekoa da

frantsesaren arabera eratua eman du Elhuyar-ek, eta egokiagoa dirudi aeroirristailu-ren aldean.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

es eta fr bederen bada.