Euskaltzaindiaren Hiztegia

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-leku.

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

hori da tradizioko forma nagusia, nahiz gaur aitorpen hedatu(xe)agoa den

Zerrendako forma hobetsiari dago(z)kion bigarren mailako forma(k)

sektore eta erabileremu batzuetan aitormen zahar-hedatuagoari nagusitu zaion forma da (cf. errenta-aitorpena), eta zail dirudi kasu guztietarako aitormen berrindartzea, besteak beste -men 'ahalmen, gaitasun' bezala hartzen delako (cf. bereizmen, etab.)

Euskaltzaindiaren Arauak

aitorrarazi, aitorraraz, aitorrarazten. dio ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

1 lekukotasuna. 2 g.er. aitormena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ezin.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-r(tu)+e-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara batuan hobestekoa

Ik. aitorleku.

Euskaltzaindiaren Arauak

aitortu, aitor, aitortzen. 1 du ad. 2 da ad. '(bekatuen) aitortza egin'.

Sistematika zainduz gehitzekoa

aitorrarazi

Aditz-erregimena

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da, adierak bereiziz: 1 bekatuak aitortzan adierazi; 2 lekukotasuna eman.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da, adierak bereiziz: 1 apaizak bekatuen aitortza entzun; 2 epaileak epaian erruztatuaren aitortza entzun.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tzaile/-le.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS: aizaki-maitzaki / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

errima-bikoteak.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aitzakia sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: aitzaki-maitzaki .

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AITZAKIA EGIN. (Precedido de gen.). Pretextar, poner la excusa de. "Qui non potest coire culpat naturae mulieris labra, alua ezin io dezakenak alupizarraren atzékia egiten du" Urt I 468. Trabaillatu nahi etzuenak, otzaren atxakia egin zuen: barutzera herabe zuenak, buruan min zuela erran zuen. Ax 51 (V 33). Konfesiyuan esan / dena dan moduban, / iñoren aitzakirik / ez egin orduban. Ud 92. (Sin egin explícito). Uztarriari paltak billatzen / ibilli zaitez poliki, / iri oiek zer janda dabiltzan / jendiak baldin baleki; / debildadiak ematen dizten / buruko miñak izaki; / besterik eziñ asmatu du ta / uztargillien aitzaki. In Uzt LEG I 207. (Con completiva). Etxekoai ustekabeki azaldu nai zitzaiela egin zun aitzeki, baña Beltranek ba'zerabilkin aspaldi artan beste zerbait buruan. Etxde AlosT 86

aitzakia egin 1, Berria (“Hala, biztanleriaren sektore zabaletan, frustrazio nabarmena antzematen da, dagokion neurrian balioetsi beharko dena, eta ez du balio, frustrazio hori esplikatzeko, krisi ekonomikoaren aitzakia egitea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aitzakia egin 12: Gotzon Garate 6 (“Tripura-n poliziek tribuetako 24 emakume bortxatu zituzten, senar lapurrak zituztela aitzakia eginda”), Joan Mari Irigoien 3 (“zernahiren aitzakia egiten zuelako eskola haietarat ez joaiteko”), Koldo Izagirre 2 (“Orain ez dago zurezko aterik inon, hezetasunaren aitzakia eginda aluminiozkoak eta PVCko leiho-ateak ezarri dituzte etxe guztietan, min ematen dute begian hare-harriaren gaineko modernia merkeok.”), Xabier Mendiguren Elizegi (“Gure semea ez genuen bataiatu; ez Aloña ez ni ez ginen sinestunak, eta geure uste eta iritziekin zintzo eta konsekuente jokatzen saiatzen ginen, ez guraso zahar fededunen aitzakia egiten duten hainbeste bikote hipokritaren moduan”).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta adibide gisa jasotzekoa.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa jasotzekoa aitzakia sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AITZAKIA EMAN. (No se han incluido en este apartado ejs. del tipo aitzakiak eman 'dar excusas, excusarse'). a) (Con complemento en dat.). Echar, achacar la culpa (a algo, a alguien). "Atxikia eman (B) echar la culpa a alguien" A. Cf. supra (2). Eztugu bertzeri zer atxakia emanik, eta ez zer hoben egotzirik, geureak ditugu faltak. Ax 563 (V 360). Eta neurk dut falta, eztu bertzek parterik: ezin demaiot bertzeri atxakiarik, neurk neure burua galdu dut. Ib. 595 (V 383). Ezlitzake bada kalterik orain ere, anziñaeran bezala baleude Podagiñak matsdiak ifinteko [...]. Ez du bada iñork ere zer atxakiarik eman Gipuzkoaren mugapeko lurrai. 'No se haga pues ninguna acusación a las tierras de la jurisdicción de Guipúzcoa'. Izt C 148s. Zenbatek galtzen duten bizia / ezin diteke sinistu, / Batak besteri aitzeki eman, / baña illik ezin piztu. / Kamioetan gabiltzan danok / beti gaude arrixkutan. Basarri 169. Ta begirok arduari ur-tantorik sekulan bota neri aitzakiya eman ez dizadatekan. Anab Poli 42 (palabras de un tabernero al sirviente). Aspalditxuan ikusten zaitut / lan egitiaz mindurik, / jatekoari atxaki emon ta / geldi egon gurarik; / ezer ein bage jan eta edan, / ez dozu gura besterik. Benb NereA 102. Orduan an etzegoan iñori aitzaki ematerik. Alkain 125. Errezena aitzakia besteri ematea izaten da eta. Insausti 125. Ez daukat eguraldiari aitzakirik ematerik. Albeniz 266. v. tbn. Uzt Sas 337. (Precedido de gen.). Zure aitzaki ematen du ark / zerala biyotz gogorra. Lizaso in Uzt Noiz 108. b) Poner pegas, quejarse. Cf. supra (2). Baña bein Zarautzko arotz batekin aserretu omen zan. Beti aitzakia ematen ari omen zan da aspertu zan entzuten. [...] egur neurtzen zebilkian zinta utzi omen zuan. Berak neurtzeko esan omen zion. Uzt Sas 337

aitzakia eman : Ortzadar, Deia 4, Berria 20, EiTB 10, Jakin 2, Argia 6.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aitzakia eman 26: Berria 10, Ramon Saizarbitoria, Xabier Amuriza, Koldo Izagirre, Juan Garzia, Iban Zaldua, Edurne Elizondo, Josu Zabaleta…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa aitzakia sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: AITZAKIA HARTU. a) Buscar defecto, criticar. Txikiya zala artzen / zioten aitzaki, / Luxiantzat etzala / gizonikan aski. Yanzi 209. Quejarse. Personak klaru biar / leuke jokatu, / ez zenbatek bezela / atxakia artu. / Jentiak euki eban / ainbat erreparu, / argaitik esan eben: / Ak irabazi du. EusJok II 78. b) Tomar como excusa, tomar por excusa. Laister asi zen, zerbaiten aitzeki artuta, Etxahuniara bear baiño geiago lerratzen. Etxde JJ 109. Askok lan ori aitzaki artu / ta utzi beste guziak. Uzt Sas 179. Bertsolarien neurketatxo bat / artu zenduten aitzaki. Olea 131. Ez da ibili bere burua [...] goratu beharrean Jesusen bizitza aitzakia harturik. MEIG II 59. Esquilache hartu du aitzakia maite dituen gauzak goratzeko. MEIG I 192

aitzakia hartu 157: Deia 2, Elhuyar 3, Consumer 3, Berria 67, EiTB 32, Jakin 7, Argia 30, Erlea 2, DiarioVasco 11.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aitzakia hartu 27: Berria 18, Jon Alonso, Xabier Montoia, Iñigo Aranbarri,Elena Touyarou, Koldo Izagirre, Mikel Hernandez Abaitua, Eduardo Matauko, Juan Martin Elexpuru, Asisko Frantzizko.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa aitzakia sarreran.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzekoa. Bide batez, aitzakia egin azpisarreraren definitzailea ‘aitzakiak jarri’ forman jaso, pluralean, esenkusatu 2-n dagoen bezala.

OEH: AITZAKIATAN, AITZAKITAN. a) Con la excusa de, bajo el pretexto de. v. AITZAKIAN. Aitari Hebronera joateko baimena eskatu zion [...] Jaunari egindako promes bat betetzeko aitzakitan. Lard 196. Apostolu santuen obi ederrak ikusteko aitzakitan, jo zuan Erromara. Bv AsL 39. Ta arrera-on-eginzale aiek, txurrut baten aitzakitan, artsaldekoa prestatu diote ostatuan. Mok 19. Kale egindako guztitan, / kartutxoai aitzakitan / orain artean ikusi ditut / irutatik bitan. Insausti 294. v. tbn. NEtx LBB 92. b) Engañando, buscando pretextos. Ez dut iñor maite, ezta gorroto ere; ez nabil ni onekin aitzakitan eta arekin eskean. "No engaño a éste ni solicito a aquél". Berron Kijote 161

aitzakiatan 24: Deia 2, Consumer, Berria 13, EiTB, Argia 7.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

aitzakiatan 18: Berria 3, Iñaki Iñurrieta, Jokin Muñoz, Edorta Jimenez 2, Xabier Mendiguren Elizegi, Anjel Lertxundi, Xabier Olarra, Txillardegi, Jose Morales, Urtzi Urrutikoetxea, Matias Mugica, Joxe Azurmendi, Fernando Rey.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

azpisarrera gisa jasotzekoa aitzakia sarreran.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

aitzakia(tu), aitzakiatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zuritu, aitzakiak atera.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

zeure ezjakinak aitzakiatzen zaitu.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Neskatxaren nahiaren aitzi edo kontra; Liberalkeriari aitzi.

Euskaltzaindiaren Arauak

aitziko 'aurkakoa'

Forma baten adiera(k)

ik. aurkako

Jatorrizko forma

aitzin, aintzin [aitzin hobestekoa da]

Berrestekoa da, erabat nagusitu ez den arren

ez bide da erabat nagusitu forma proposatua, baina ezta kontrakoa ere: Euskaltzaindiaren lehendiko erabakia berretsiko da, kontrako arrazoirik ezean

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: aitzinera , aitzinetiko , aitzinez aitzin, aitzinttoan . // aitzina eraman.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

1 adlag. 2 iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

aitzin-gibel I . (Adv.). 1. (SP, H). (En la expr. aitzin-gibel behatu, 'mirar adelante y atrás, considerar detenidamente'). "Aitzin gibel behatu gabe" SP. "Aitzin-gibel, itzul-inguru behatzea, regarder devant et derrière, tout autour" H. * Ontasunak munduko plazeren ondoan nenbilala aitzin-gibel behatu gabe gastatu ditudana. Mat 225. Hango doloren konsideratzeak, hobeki ukitzen gaitu eta aitzin-gibel beha arazitzen deraku. Ax 574 (V 368). [Ezta] aitzin-gibel behatu gabe egin behar iuramentua. Ib. 255 (V 171). Erho batek bezala, aitzin gibel behatu gabe. Ib. 280 (V 187). Erregek aitzin gibel guti behaturik, eta Salomonen konseilluaz ere kontu guti eginik [...]. Ib. 345 (V 229). Gauza ongi konsideraturik eta aitzingibel behaturik. Ib. 273 (V 182). 2. Del revés. "Hitzak aitzin-gibel erratea, dire les paroles, les discours sans devant derrière, de travers, confusément" H. 3. En longitud. * Etxe gora bat da, bi estai bederen badituzkena, bainan gora baino puska batez hertsiago, ez hain barna ere aitzin-gibel. JE Ber 56. Ez da handia pikor hura: zabalerat, zentimetra bat eta erdi; aitzingibel, zentimetra bat ez arras; zentimetra erdi bat gain-beheiti. JE Med 37. 4. Aitzin-gibel, ezker-eskuin, / gain ta barne / neurtzen ari nauzun Begi. "Por delante y por detrás." Or BM 28. 5. Adelante y atrás. * Gizarte osoa astiro-astiro ibili dabilela balizkatzen du, zuzenbidetik edo okerbidetik aitzin-gibel, ezker-eskuin ibili ere. Zait Plat 247.

LB: 0; EPG: “Hilabete honen estanpa bat aurkezteko orduan, bi eszena ezberdin ipintzen zituzten: Edo Jano jainkoa pintatzen zizuten, bere bi aurpegidun buruarekin: bata aurreraka, eta bestea atzeraka, aitzin-gibel begira, urtezahar-urteberri sinbolizatuko balu bezala; edo, gizaseme handiki bat, supazterraren inguruan, mahai ongi hornitu baten aurrean jan eta edan, hotzari aurre egiteko taxu eta moduak adierazi nahiz” (Pello Zabala); ETC: “Harekin mutiko gazte bat, bere animaliaren jauzi eta aitzin-gibelei beha.” (Aingeru Epaltza), “Bigarrena: egiaz eta egiaren gainean ere, ez da, ez, berehala, hutsalean, premia gabe eta aitzin-gibel behatu gabe egin behar juramentua”, “aitzitik, ero batek bezala, aitzin-gibel behatu gabe, etorkizunaz konturik egin gabe, guztiak gezurreztatzen dituen, desohoratzen dituen, bulkatzen dituen, hil nahi dituen” (Patxi Salaberri)

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: [aitzin-gibel] aitzin-gibel behatu: mirar adelante y atrás; Adorez: 0; Labayru: [aitzin-gibel] 2 adb. por delante y por detrás; detenidamente, detalladamente. Aitzin-gibel behatu: Mirar, considerar detenidamente.

aitzin-gibel 1 adb. Aurrera eta atzera. (Batez ere aitzin-gibel behatu esapidean erabiltzen da). Ero batek bezala, aitzin-gibel behatu gabe. Munduko plazeren ondoan nenbilela, aitzin-gibel behatu gabe gastatu ditut ondasunak. 2 iz. pl. Aurrea eta atzea, alde bata eta bestea. Jainkoaren auzi hau, aitzin-gibel askokoa da, eta saihets guztietatik heldu nahi izan diot.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera egitea proposatu da, Ipar. eta Naf. euskalki-markekin. Gainera, aitzin-gibel 1 adieran aditzik gabeko adibide bat erantsi (esaterako I. Bordaren: aitzin-gibel balantzaka).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa aitzin, gibel eta behatu sarreretan.

Erabileremu dialektala

Ipar eta Naf.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: aitzinago, aitzinagoko .

Leku-denborazko izenen eratorriak

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aitzina egin formarik aurkitu; aitzina eraman (eta ereman) 4: ES 2 ("gure Jainkoak ikhusirik bada [...] nola dorrea baitzaramaten aitzina, eta oraino aitzinago eraman gogo ere bai", "Ordea noiz eta ere uste bainuen aitzina neramala neure obra, gogora zitzaitan, deus guti balio zuela ene trabailluak..."), Dh ("ondoan barrajatuak kausitzen bagare, itzul berriz eta deskantsuz Jainkoa ganat, eta aitzina eraman gure othoitza kausitzen garen lekhutik, gibelat abiatu gabe"), Zub ("liburuaren egiteko xedea aitzina eremaiteko bere elbururaino ezindua izanikan, etsitu gabe, azkenian atzemaiten du gizon dirudun bat bere laguntza emaiten dakona, moltsa idekirik!"); aitziñera eman 1, EZ Man I ("Jende batzuen egia da ohi dela errana, / Bañan segurantza gabe aitziñera emana, / Iujamendua egin eta munduaren gañera / Ilhunbetik ethorriko direla egotera, / Bañan sentenzia hunen hagitz kontrarioa / Ilkhiko eztirela da laudatzekoagoa"); atzina eman 1, Mde Pr ("Kristau misionestak ongi etorriak izan ziren beraz haientzat, eta errextasun handiak eman zizkieten druiden kaltetan eta ondorioz buruzagi tenporalen onetan beren propaganda aitzina eman ahal lezaten") // Beste hau ere jaso da: UNLilia ("Eman zagün aitzina, / gük, boztarioari; / ditzogüla bihotzak / sorthü Jesüs haorrari").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

aintzina egin 2: J. Intxausti ("orain, aintzina egin nahi duen Estadu batek erasotzen dio Elizari"), Etxde ("euskaldunen gudoste nagusiak aintzina egiten baldin bazuen, menditarrak laguntzera etorriko zitzaizkien"); aintzina eraman (eta a. ereman, aintzinat e.) 3: Otoizlari 1985 2 ("Jesu-Kristok lurreko anaientzat jasan pairua, irabazi salbamendua kristauek dute beren mendeko anaientzat aintzinat ereman behar eta eremaiten", "Akabo naiz: zuek aintzinat eremazue, nik hasi eta ezin bururatu saila"), J.A. Irigarai ("bizitza aintzina eraman ahal izateko beharrezko zuen ilusione hura"); aitzina egin 3: Herr 1992 ("Lehen botz aldian agertu da, bereziki hiri haundietan; azkarki aintzina egin zutela gobernuaren kontrakoek"), M. Egaña ("Hortxe ditugu Erriberako ikastolak, ikastetxe publikoetan D eredua ezartzeko eta aitzina egiteko saio txalogarriak"), EstiLib ("urratsez urrats aitzina egin beharrean gaude, eta argitalpen honetan ere nabari dira pauso horietako batzuk"); aitzina eraman 2: Eskual 1902 ("Esku gibelarekin xukhatzen duelarik nigar bat, baderama solasa aitzina"), Vill ("Hitz batean esateko, euskararen salbamenduko obra nahi dugu bulkatu, sustatu eta aitzina eraman"); aitzinera egin 3: Herr 1989 ("Ahalaz urrats berri batzu aitzinera eginez programaren aldetik, tresneriaren aldetik, lan baldintzen aldetik"), KultUrtekaria 1995 ("Halatsu dabil antzerkia azkenaldian eta ez du 95ean aitzinera egin, nahiz eta saiorik izan den"), Ttipi-ttapa 1999 ("Alkaiagak izan duen arrakasta ikusita aitzinera egin nahi dugu Arrakoizko industrialdearekin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aitzina eraman : DFrec 1 (Vill: "zeregin hori aitzina eraman ahal izateko") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EIH, EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

LBeh (2013-11-06): aitzina egin 37: Berria 19 (adib.: “Aitzina egiteko emozioak funtsezkoak dira”, “aitzina egitearen aldekoa nintzateke”), Jakin 3 (adib.: “Ihesian baino ezin aitzina egin”), Argia 14 (adib.: “Basaizeak aitzina egin du”, “Mulienian ere biziak aitzina egin zuen“), DiarioVasco (“Guk aitzina egin behar dugu”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: aitzina egin : Koldo Alduntzin 20 (“Baionak aitzina egin nahi du”), Herria 3 (“beti aitzina egin du Baionako Antzerki Festibalak”), Berria 7 (adib.: “Aitzina egin dugu Zomorroaren Aroan haatik, eta kilkerra gailendu da gerra zibilari buruzko azken urteotako eleberrietan”), Joan Mari Irigoien 46(“tabakoaren kea berriro biriketaratzen zuela, aitzina egin zuen”), Xabier Montoia 7 (adib.: “denborak aitzina egin ahala”), Aingeru Epaltza 8 (adib.: “Bi pauso aitzina egin, eta gero berriz ere biratu zen niri buruz, ezpainak zimur”), Markos Zapiain 2 (adib.: “gizaseme batek garrantzi berezia hartuko du eleberriak aitzina egin ahala”), Jon Muñoz 2 (adib.: “urrats bat aitzina egin dut”), Piarres Xarriton 2 (adib.: “urrats bat aitzina egin orduko, beste bi urrats gibelera”), Javi Cillero (“Ondoko mendi tontor bateko xendratik aitzina eginda”), Koldo Izagirre 2 (adib.: “autoak aitzina egin ahala“), Elena Tourayou (“Begiak altxatu zituzten sartzen ikusi zutelarik, baina partida aitzina egin zuten”), Xabier Mendiguren Elizegi (“Errepublika iritsi zenean, berriz, lehengo joerak aitzina egin zuen”), Janbattitt Dirassar (“Eta gero, nik hiruzpalau urrats aitzina egin orduko, ez zena xutitu!”), Alberto Ladron Arana (“Listua irentsi eta neuk ere aitzina egin nuen”), Hasier Etxeberria (“Gizarteak aitzina egin badu, ez da izan soilik arauak eta legeak antolatzen jakin duelako”).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Osaerak zalantza sortzen du

hibridoa dirudi: a) aski indartu dira, Hegoaldean, -ra egin osaerako berriak (cf. gora egin, okerrera egin, hobera egin bezalakoak); b) aitzina Iparraldekoa izanik, molda al daiteke Hegoaldeko erabilerara? (J-L. Davantentzat, adibidez, ez da "naturala" aitzina egin hau).

Esapideei dagokien sistematika

egin: -ra.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Esapideei dagokien sistematika

eraman: -ra.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aitzin sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

eraman 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

gibelago jasotzean proposatua.

Atzizkien araberako erabakiak

-ago.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

aitzina sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

aurrerago.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-mendu/-pen.

Euskaltzaindiaren Arauak

aitzinarazi, aitzinaraz, aitzinarazten. du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maiztasuna

g.er.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

aitzinatu, aitzina(tu), aitzinatzen. da/du ad. 'aurreratu'.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

aitzinatu, aitzina, aitzinatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ax, Prop, Herr.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

eragilea, sustatzailea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zale.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

aurrerazalea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

aitzinaldea.

Euskaltzaindiaren Arauak

aitzindu, aitzin(du), aitzintzen. zaio ad. 'aurrea hartu'.

Leku-denborazko izenen eratorriak