Harremana

    OEH - Bilaketa

    4776 emaitza t bilaketarentzat

    Sarrera buruan (64)


    Sarrera osoan (485)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    2 adur.
    etimologikoa
    Etim. No parece fácil explicar adur como derivado de adu 'hado'.
    sense-1
    1. (G-azp-goi-to) Ref.: A; JMB MitV 29; Garate Cont RIEV 1934; ZestErret .
     Suerte, fortuna, hado. "Suerte" A. "El mundo de los magos, como el de cualquiera, son las cosas y sus representaciones. Pero según aquéllos, unas y otras están ligadas entre sí por una fuerza mágica llamada adur, de tal suerte que cuanto hagamos en las segundas, ateniéndonos a ciertas condiciones, debe suceder fatalmente en las primeras" JMB MitV 29. "Adurra, influencia (G-azp)" Garate Cont RIEV 1934, 56. "Según Darricarrère Dic, adur gaixtuok jua, en G significa 'estado de un niño cubierto de baba o de una planta marchita por las miasmas de un viento deletéreo'" DRA. v. adu. Tr. Documentado en autores guipuzcoanos del s. XX. En DFrec hay dos ejs.
    Adur gaiztoa orpoz orpo dabilkizulako. Ayerb EEs 1912, 153. Zuaitz bakarra ta alaba bakarra, izan oi dute adur kaldarra. EgutTo 26-7-1918 (ap. DRA ). Errugetasunak eta onaen adurrak [...]. "La inocencia y la fortuna de los buenos". Zink Crit 58. Euskera gauza zaarren adur gaiztoak daramala uste. Ldi IL 86. Lan oiek eiztariai laguntza eta adur ona lortzeko kutun batzuek baño ez emen ziran. JMB ELG 49. Adur samiña! Nere biotz au ain gogor josirik / Gaxo dago-ta... ene zorigaitz, bizi naiz oraindik! EA OlBe 68. Zorioneko ago beaz alde guztietatik? Batzuek adur aundia dezue mundu onetan. NEtx Nola 20. Ona emen, [...] bere bizitza nozitzea besterik izan etzan gizonaren adur gaiztoa (fatalidad)! Etxde AlosT 90. Adurrak (la fatalidad) eztit nik bear gizonik opa izan ezkontzeko garaian. Etxde JJ 141. Piarresek bere adur gaiztoa (fatalidad), bere zorigaitza, ardotan ito bearra zeukan. Ib. 32s. Munduak bere morroiari opatu zion adur negargarria. Ib. 269. Adurrak alkartu zitun bi izaki zorikabe aiei. Ib. 246. Etzan artan gelditu beren adur ona. [...] Rosa ta Pakori utzi zizkien irabazi aundiko paper eta azio mordoa. NEtx LBB 70. Alda eziña degun adur txarra / errialde ta bizitzak xehatzen dituana. / Gizonen Lurra kixkaldu / ta aizea indartzen / Adur txarra da! Lab SuEm 166. Hori ez nekien! --Gizonaren adurra, andre, c'est la vie, prantzesak esan oi duten bezela. Ib. 208.
    azpiadiera-1.1
    Makilla orrek ba ementzoon adur ikusgarri'at (G-goi). "Ese palo poseía una propiedad maravillosa." JMB Mund III 11.
    sense-2
    2. (G-azp ).
    Habilidad, facilidad. "Orrek badu gitarra jotzeko adurra (G-azp), lan egiteko adurra (G-azp)" Gte Erd 2 (junto a dohain handia, oso tajutsua da, esku onekoa da, etc., de otras zonas). "Orrek badu aurrak engañatzeko adurra (G-azp)" Ib. 39. "Bazun nunbait bokaziyuak billatzeko eo aukeratzeko adurra" ZestErret.
    Norena da egunaren txintak / zabaltzen dun alaiu samurra, / zugaztian gozo kantatzeko / txoritxuak dakarren adurra. Elizdo EEs 1928, 4. Umiltasuna dadukalako / ta bertsotako adurra, / egun orretan eman nai giñon / gure zorion agurra. Uzt Sas 270. Ereñozun badute / ortarako adurra. Ib. 317. Erriko pestak ziradelako / etzan izaten samurra; / Arruan zerbait luzatutzeko / ere bazuten adurra. Ib. 45. Naiz eta jo lurra, / odoldu sudurra, / aurreko muturra / zaintzeko adurra... Zendoia 98. Kirol-mota orretan / ik dekan adurra! Ib. 124.
    azpisarrera-1
    ADUR GAIZTOKO. "Adur onekoa ta adur gaiztokoa, bienhadado y malhadado" A.
    azpisarrera-2
    ADUR ONEKO. v. ADUR GAIZTOKO.
    azpisarrera-3
    ADURREZ. Fatalmente, inevitablemente.
    [Edestia] gizonari Egilleagandik adurrez datorkion bearkizun larriya edo premi aundiko gauza dala dirudi. Elizdo EEs 1927, 182. Gizartearen edesti edo istorian aldi batak bestea, aurreragokoak urrengoa adurrez, alanbearrez, nai ta nai ez ekarri dauala. Eguzk GizAuz 73.
    azpisarrera-4
    ADUR-TXANGO. Aventura.
    [Lope Agirretarraren] adur-txango arrigarriak. Etxde Itxas 31 (2.ª ed. ibilera periltsu).
    azpisarrera-5
    ADUR TXARREKO. Malhadado.
    --Argi berria datorkit barren dana argitzera... Ez al da len bezela adur txarrekoa izango... (ikara agertuaz). --Ez, aita. Oraingoan Goi-argia da! ABar Goi 75.

    adur

    adur
    << adore 0 / 0 afaldu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper