Azpisarrerak (sarrerak) (63)
- t
- t
- t
- t
- abrera(t)
- agra(t)z
- agusta(t)
- ahalguz(t)idun
- ahalguz(t)itako
- ai(t)-
- albai(t)-
- alberten(t)zia
- alfor(t)xa
- algustidun, alguz(t)idun
- allo(t)z
- almai(t)z
- ARRAIE BI T'ERDIREKIN (arraie)
- artar(t)xoxo
- ar(t)zipizpiku
- baga(t)xa
- begirauk, -(t)zu...
- begitan(t)zino
- behauk, behau(t)zu,
- berauk, -(t)zu...
- ei(t)-.
- fran(t)s
- fran(t)zizkano
- gain(t)zutu
- goi(t)xago
- hanpilo(t)
- harahuna(t)katu
- hara(t)-hona(t)
- hau(t)sikor
- ide(t)zarri
- ikus(t)zaile
- intzen(t)su
- inxen(t)su
- itai(t)zur
- jaia(t)etxe
- jope(t) egin
- kalpi(t)zar
- kapa(t)s
- kon(t)sekentzia
- korse(t)
- larraut(t)e
- lua(t)z
- lur u(t)spe
- mait(t)agure
- mañi(t)xal
- murti(t)xa
- oiñe(t)situ
- pal(t)sakeria
- prut(t)u
- szien(t)zia
- tankar(t)
- tanke(t)z
- t(h)iña
- tirrit(t)a
- tran(t)xada
- txipre(t)ar
- ume-un(t)zi
- uu(u)t
- ZAZPI T'ERDI (zazpi)
asmakeria.
1.
Invención, cosa (falsa) inventada.
Zure geziak yaurti ta etsaiaren asmakeri oro porrokatu bitez. "Phantasiae" . Ol Imit III 48, 5 (Pi irudikeri, Leon maltzurkeriak). Iñon diran bideak eta moduak eta asmakeri zorrotzak ba, ebazan atarako. "Muy sutiles invenciones" . Or Tormes 105. Andrea aurgiteko agiri agirian zegoala ta olako berrikeri pranko asmatu da; baño asmakeri oiek eztute egiaren izpirik ere. Or SCruz 82. Asmakeri au neuk emon neutsun berbea betetako baño ezta ixan-da. Otx 29. Asmakeria ta asmaketa ona, bi gauza dira. Or Y 1933, 406. Bere adimen satsuak sortzen zittun asmakeri ta gezur ipui guziak sinistaraziz. Etxde AlosT 25. Gure asmakeri, idurikizun, bururakizun, itz eta mitz, ezer ez ditxin, eta ixiltzea obe. Or QA 202. Nik gogaki zerbait asma al baneza, aien asmakeri guziak itzali zitezkela, ta nere gogotik aizatu. "Convincere falsitatis" . Or Aitork 123. Baiña poesi-asmakerien ondotik zoro bezala ibiltera beartzen ginduten. "Figmentorum poeticorum vestigia" . Ib. 31. Asmakeriz, txarkeriz eta arrazoi sendorik gabe ziarduten, aspalditxoan zipriztindutako emakume baten izena ziaro loitu gogotan. Etxde JJ 181. Burutik eginda zegokean orrelakoa, asmakeri ta izmizketan txorabiotuta. Zait Plat 117.
Zure geziak yaurti ta etsaiaren asmakeri oro porrokatu bitez. "Phantasiae" . Ol Imit III 48, 5 (Pi irudikeri, Leon maltzurkeriak). Iñon diran bideak eta moduak eta asmakeri zorrotzak ba, ebazan atarako. "Muy sutiles invenciones" . Or Tormes 105. Andrea aurgiteko agiri agirian zegoala ta olako berrikeri pranko asmatu da; baño asmakeri oiek eztute egiaren izpirik ere. Or SCruz 82. Asmakeri au neuk emon neutsun berbea betetako baño ezta ixan-da. Otx 29. Asmakeria ta asmaketa ona, bi gauza dira. Or Y 1933, 406. Bere adimen satsuak sortzen zittun asmakeri ta gezur ipui guziak sinistaraziz. Etxde AlosT 25. Gure asmakeri, idurikizun, bururakizun, itz eta mitz, ezer ez ditxin, eta ixiltzea obe. Or QA 202. Nik gogaki zerbait asma al baneza, aien asmakeri guziak itzali zitezkela, ta nere gogotik aizatu. "Convincere falsitatis" . Or Aitork 123. Baiña poesi-asmakerien ondotik zoro bezala ibiltera beartzen ginduten. "Figmentorum poeticorum vestigia" . Ib. 31. Asmakeriz, txarkeriz eta arrazoi sendorik gabe ziarduten, aspalditxoan zipriztindutako emakume baten izena ziaro loitu gogotan. Etxde JJ 181. Burutik eginda zegokean orrelakoa, asmakeri ta izmizketan txorabiotuta. Zait Plat 117.
2.
Idea, pensamiento (de algo malo).
Zer dala ta, biotzetan asmakeriok darabiltzizute? Ol Mt 9, 4 (He gogoeta gaixto, Ur gogorazio gaizto, SalabBN phensamendu gaixto, Ker bururapen, IBk burutapen, IBe gogoeta gaizto; Dv zergatik asmatzen duzue gaizkia). Gorroto onek eraginda deabruzko asmakeri bat erne zitzaion Mattini bere anai zaharrena atxillotuta eraman zutenean; alegia, Xalbat eta Engraziren galgarri, asto" lasterrak" egitea Barkoxeko plazan. Etxde JJ 171. Beren apentzako asmakeri guziak pikotara joan zitzaizkien. Ib. 90.
Zer dala ta, biotzetan asmakeriok darabiltzizute? Ol Mt 9, 4 (He gogoeta gaixto, Ur gogorazio gaizto, SalabBN phensamendu gaixto, Ker bururapen, IBk burutapen, IBe gogoeta gaizto; Dv zergatik asmatzen duzue gaizkia). Gorroto onek eraginda deabruzko asmakeri bat erne zitzaion Mattini bere anai zaharrena atxillotuta eraman zutenean; alegia, Xalbat eta Engraziren galgarri, asto" lasterrak" egitea Barkoxeko plazan. Etxde JJ 171. Beren apentzako asmakeri guziak pikotara joan zitzaizkien. Ib. 90.
3.
"Invento. Oin-be burua badarabik asmakeriren baten
"
SM EiTec1.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
