Harremana

    OEH - Bilaketa

    4776 emaitza t bilaketarentzat

    Sarrera buruan (64)


    Sarrera osoan (485)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 arra.
    etimologikoa
    Etim. En BAP 1956, 371 se sugirió que su origen podía ser el ár. raHa (H, faringal sorda): no hay más dificultad que la falta, o extrema escasez, de arabismos independientes en vasco.
    sense-1
    1. (V, G-azp; Lcc, Mic, Lar, Añ, Hb, VocCB , Dv, H (V, G)), arraa (V-gip; arraaia det. Mg PAbVoc, VocCB), arrae (V-gip; Aq A). Ref.: A (arra, arrae); Iz ArOñ (arráa), UrrAnz (arrae); Etxba Eib (arra, arria); Elexp Berg.
    Palmo. "Palmo, arrea" Lcc. "Palmo, arra. Un palmo, arra bat, con un palmo, arra batez" Lar. "Palmar, lo que toca al palmo, arrakoa" Ib. "Palmo, arraea (G)" Aq 160. "Arraaia, palmo, medida" Mg PAbVoc. "(Vc), palmo. Arra bat, un palmo" A. "Intxaur joten, txirikilletan eta beste joko askotan, arria izaten da neurri" Etxba Eib. "Arráa bat, arráia, (un) palmo (del cordel)" Iz ArOñ. "Neurtixu zenbat arra dauzkan maixak" Elexp Berg. v. zehe.
    Tr . La var. más usual es arra. Las formas como arrae, etc. tienen su origen en el caso absoluto sing. determinado arraea, de arraa + -a, por el cambio occidental -a + -a > -ea.
    Eskutur bakotxa iragoten da arraa batian lodieran. Mg PAb 193. Arra bat ibiltzeko / [txaberamak] bear ditu noski, / nik ikusi dedanez, / egun bat edo bi. It Fab 148. Gerri lodiera du amaika-bat arrakoa. EE 1884b, 434. Baserri baten onduan / mokordo bat nuan ikusi, / luzian bazituben / zazpi arra t'erdi. JanEd I 101. Ezteutse, eurentzat, arra bat lur ostuko iñori. Ag AL 49. Port-Bou! [...]. Gagozan lekuan argi erreskada batek erakusten daustaz oraindik gure Dierriaren arra batzuek... Ag Ioan 175. --Oiñ erdiz eraman dio, oiñerdiz bakarrik! --Oiñerdiz edo zazpi arraz, galdua eman ta kito. Ag EEs 1917, 202. Arra ta erdi-inguruko arraina da, larruduna. A Ardi 3. Ontziko harian iduki zeukan irudi, "Pozgarrizko Andre Maria". Arra ta erdikotxoa da, arrizkoa. Ib. 78. Iru gazte azaldu dira gero, makillaz edo makil gabe, abiadan edo kukubillo asita, zenbat arrako zaparta egin zitekean erakustera. Ib. 203. Santa Luziitaako olloon arraie (G-goi). AEF 1921, 57. Santa Luzitako, olluan arra bat. "Para Santa Lucía, un palmo de gallina (alarga el día)" (G-to). AEF 1924, 51. Ugazabak, astuaren oldea egittiarren, ebagi egin eutsazan belarrijak kaskazurretik arra-erdi-inguru-urten utzirik. Otx 121. Hallikatzen balinbadüzü, zehian (zeean, arran) lau oropilo. "En cada palmo tiene cuatro nudos". Or Eus 281. Aren izena Goliat zan, ta aren irazkia sei ukai ta arra bat luze. Ol 1 Sam 17, 4 (Dv zehe). Arra t'erdi luze. Gand Elorri 69. Kapela khendu, ta gutxienez arra bat jasoten zuten burutik. Osk Kurl 190. Beatza ikusi eta arra kontatu. EZBB I 63. Zazpi arrarik ez zuan burutik oñera. Berron Kijote 173.
    sense-2
    2. (Lcc, Mic, H) Palma de la mano. "Palma de mano, arra eskukoa" Lcc. v. supra Mic. "Creux de la main" H. v. ahur; eskuarra.
    Begira ze zabalak dirian zerubak, bada gustijak daukaz arra barruban [Jaungoikuak] . Astar I 31.
    sense-3
    3. (Lar ( H)).
    "Agarrar, viene de [...] arrak, uñas corvas, dedos corvos, de donde decimos atzaparrak, atzaparka, arrapatu" Lar. "Arrebatar, vienen del Bascuence arrez-batu, arrakin batu, batatu, coger, regoger con las garras" Ib. Se trata sin duda de un sdo. facticio para justificar la etimología.
    azpisarrera-1
    ARRA BETE (V-gip; Añ). Un palmo. "(En un) palmo, arrabetean" Añ. "Arra bete, un palmo, medida longitudinal. Arra bete falta dau erreixarako" Etxba Eib. "Arrabeteko aua dauka gutxienez" Elexp Berg. "Katu aura, bada gutxienez iru arrabete luze" Ib. Cf. supra ejs. de arra bat.
    Ezta Bizkaijan arraa bete lur alperrik galduten. Mg PAb 129. Azur asko eukazan lokaturik ta arra betean agirian. Añ EL1 213 (EL2 213 arra-betean). Arrabetean zabalik / ao guztia dabela. Zav Fab, RIEV 1907, 535. Arra bete bidean gengozan gizonak ezkenduan alkar aituten. Ag Ezale 1897, 67b. Arra beteko uretan itoten zarie-ta. Kk Ab I 16. Arrabete ta erdiko aizto zorrotza. Ib. 93. Luzea ta zorrotza eban [surra] eta asarreagaz arra bete luzeagotu yakon. Or Tormes 29. Patroi berriak biotza galdu, / mutillek ezin aurrera; / arra bete ezin urbildu dira / Zumai-Zarautzen aldera. Or Eus 394. Ez baitago [Azpirotzen] arra bete zelai. Or QA 192. Laukotsu ta bikoitza zan, arrabete luze ta arrabete zabal. Ol Ex 39, 9 (Ker arra bete; Bibl zehe bat). Bertako caid edo alkatea arrabeteko gain batean beso-aulki aundian exerita. Anab Aprika 56. Aren itzaldi-mataza dana txori-buru, ta ariltzen balin ba-duzu, arra betean bost korapilo. Zait Plat 40. Eguberri, eroak igerri; Urteberri oilloaren arrabete. EZBB I 87.
    azpisarrera-2
    ARRA-HEZUR. Metacarpo.
    Ba-zirudin zulo artan mendi baten tamaiñako megateri baten ezurrak sartu zituztela; aitz batzuk zangar, arra-ezur (metacarpo), orno eta esfenoide antza zuten. Etxde Itxas 64.

    arra

    arra
    << aroztegi 0 / 0 arrabigodain >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper