Harremana

    OEH - Bilaketa

    4776 emaitza t bilaketarentzat

    Sarrera buruan (64)


    Sarrera osoan (485)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    arnasestu.
    sense-1
    1. (V-gip, G-azp; BeraLzM, Asp Gehi); arnasa estu (V-gip, G-goi); asnasestu (PMuj); asnase estu Ref.: Etxba Eib (arnasa estua); Arin AEF 1980, 64; Elexp Berg; ZestErret .
     (Sust.). Respiración entrecortada debida al cansancio o a la enfermedad; jadeo, sofoco. "Arnasa-estua, asma, respiración acelerada que sigue a un esfuerzo, disnea" Etxba Eib. "Aldatz gora, arnasa-estuakin jarri eiñ biar izan naiz, birixak artuta" Ib. "Cuesta arriba, sofocado, he tenido que sentarme con la puntada al costado" Ib. "Arnasa estue, respiración difícil. Arnasa estua [sic] sendatzeko soiñe gantzaakin igurtzi" Arin AEF 1980, 64. "Jadeo, respiración sofocada. [...] Oetik entzuten najuan txakurran arnasestua" Elexp Berg. Cf. ARNASA ESTU. v. 3 alba, hatsanka.
    Egoala emen akaburengo arnasa estubakaz, agertu jakan bekatarien ama. Urqz 25. Bakioti gora / arnasa estua sarri / etorkala agora. Azc PB 128. Arnasa estuaren soiñua besterik entzuten etzan. Ag AL 145. Kopeta izerdi otzaz bustia, masallak igor eta ubelduak; asnase estua ditu eriak. Camp Ezale 1897, 268a. Eriotzearen txistua, arnaseztua ta deadarra aldamenean eroiezala. Ag Kr 198. Negar ondoko arnaseztuagaz. Ib. 115. Papar gañean Ama Mariaren kutun bustia, arnasestuak ematen dizkan neurrietan goruntz ta beruntz. Ag G 359s. Arnasa estua dauka gaixoak, izardi larretan dago. Urruz Zer 21. Ori dezu, aizpatxo, galea, leia; ori asnasestua, ori ito-bearra! A Ardi 43. Oraindik ere entzun oi-dira guda mutillen / irrintzi ta asnas-estuak. Jaukol Biozk 69. Uitzi itzuliko zaio; ba da arnas-estua! "El público respira apresuradamente". Or Eus 148. 3.500 metrotara zegon. Ementxe sumatu nenunan goi-neke pixka bat: arnas-estu-antxa, estaziotik etzalekura. Or QA 50. Ez zitzaiola lasterka ibilliaren nekerik edo arnas esturik nabaitzen. Etxde JJ 195. Arein barreak, arnasestua zerbait baretu ebenean! Erkiag Arran 56. Eztul sekera zitala, izerdi likiña, sukarra, iñoiz arnas-estua ta itobearra. Erkiag BatB 202. Ta gora-naiak dakarzkian ito-bear eta arnas-estuak. NEtx Antz 105. Batera batera, jausi zan leza-zulo edo inpernuren baten, baña, orra or, eriotzara doialakuan nun azaltzen dan Meltxor-eneko tabernan. A zan arnasa estua! SM Zirik 18. Meditarrek aoko kiratsa kentzeko erabiltzen dute, baita agureen arnas-estua osatzeko ere. Ibiñ Virgil 85. Arnasa estu ta luze baten ondoren, juan zan Jaungoikuagana. Etxba Ibilt 488. Gazte-gaztetatik egon da beti osasun aundi barik (bularreko arnasa-estuagiñ [sic]) eta orregaitik bizi izan da bere jaioterritik kanpora. Alzola Atalak 103. Euskerak arnas estua dauka. Olea 234. Gaxoa! Ordurako arnas estua zeukaken. Ataño TxanKan 175.
    sense-2
    2. (Adj.). Jadeante, de respiración entrecortada.
    Mutillak oiuka, ta aiton kolko-beltz arnas estuak, ardo zatoa arinduaz, lanerako bizkortzen dira. Zait RIEV 1933, 60.
    sense-3
    3. (Adv.). Jadeando, con la respiración entrecortada.
    Elduberriak arpegian ezagun zun larri ta arnas-estu zetorrena. Etxde JJ 44.
    azpisarrera-1
    ARNASESTU BATEAN. Jadeando, respirando con dificultad. "Eurixa asi zuan da aintxintxika joan nitzuan etxera arnasestu baten" Elexp Berg.
    azpisarrera-2
    ARNASESTUKI. Jadeando, respirando con dificultad, con la respiración entrecortada. v. arnasestuka.
    Bertan, belarrez betetako lastai zikin baten gañean gorputz eme bat arnas-estuki zetzan. Etxde AlosT 53.
    azpisarrera-3
    ARNASESTUKO (Adnom.).
    [Josu Jainko-Semia] tatarrez artu dabe jopubak, / Judarrak pozik begira, / Arnas-estuko illagiñian / Eltzen da Koskotegira. Enb 103.
    azpisarrera-4
    ARNASESTURIK. Jadeando, respirando con dificultad, con la respiración entrecortada. v. arnasestuka.
    Nagusiari laguntzen an da, arnas-esturik. "Llega por fín jadeante". Or Eus 52.
    azpisarrera-5
    ARNASESTUXE (Forma con suf. -xe, de valor aprox.). Jadeando, respirando con cierta dificultad, con la respiración algo entrecortada. Cf. NEtx Antz 153: Mutillak sulla berriro iturrian jartzerakoan, arnasa estutxuago zuan. v. arnasestuka.
    Ttottaz barrengo arrak erre-ta / ba doaz Goiko euntzera; / arnas estuxez igo dituzu / Amazkar'en goinera. Or Eus 297.
    azpisarrera-6
    ARNASESTUZ. Jadeando, respirando con dificultad, con la respiración entrecortada. v. arnasestuka.
    Izerdi patsetan, koipe ta lurrunetan, arnasa estuz, sutegiko auspoen antzera puzka. Ag G 104. Arnas-estuz eta ozta-oztaka [...] asi yakon notarioari bere azken-naia agertuten. Bilbao IpuiB 29.

    arnasestu

    arnasestu
    << arnasbide 0 / 0 arnaska >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper