1.
(G ap. A
; Lar, Añ, Hb, Dv(G), H)
Gram. Con dat. o alativoAcercar(se), poner(se) al lado."Acercarse", "avecinarse" Lar y Añ."Abordar una nave a otra, u con otra cosa, acercarse, pegarse borde con borde, ontzi bat besteari alderatzea, alboratzea"Lar.
"S'approcher, mettre à côté de, près de"Dv.
"Aproximarse, ponerse al lado de"A.
v. alderatu. Alboratu zitzaion Ingelesa Okendori eta onen barkura ere sartu zituen eun gizon. IztC 432.
Azkengabe dan Iaun arengana / ezer-eza alboratzea / gutxi bailitzan, uts au Iaungoiko / dakar oso biurtzera. "Que la nada se acercase a aquel Dios infinito".OrBM 83.
Albora aldiro [...]."Cada vez que se aproximaba".OrEus 233.
Seaskara alboratu ta, [...].NEtxAntz 121.
Arratoi ikaragarriak [...] bere gorputz emeraño ingumak bailirakean alboratuz. EtxdeAlosT 28.
Juanes alboratu zitzaion eta Kattalinek zutitu zun lanari makurtutako burua. EtxdeJJ 79.
Eztona egoki neskatillea papaua lez erdi lo egotea, iñor alboratuko ete yakon zai. ErkiagArran 110s.
Ele-jakitun arauz ez-baña gizabete arauz alboratzen da Bibliara. GaztMusIx 62.
Ontan, zaldun eder bat alboratu zitzaion. NEtxLBB 161.
Ontzia gaiñean abiadan ikustean, aguro alboratzen zan bera, antxobea. EtxabuKontu 120.
[Larramendik] artean sortu berria zen Real Academiaren hiztegitik hartu zituen hitzak bana-banan eta bana-banan alboratu zizkien euskarazko ordainak, latinezkoak gelditzen zirela hirugarren. MEIG VII 30.
v. tbn. Zait Sof 19.
azpiadiera-1.1
+albora. (Precedido de gen.). Aitaren alboratu zaitezte alabok!"Acercaos [...] a vuestro padre".ZaitSof 137.
Bildur naiz, bere albora nadinean ezin barkatuzko irakiñak ez ote naun erasoko. EtxdeJJ 277.
Jolasean ziarduen beste mutiko batzuk, euren kirolketea utzi, eta mutiko eldubarrion ondora ta albora ziran. ErkiagArran 56.
sense-2
2.
(V-gip ap. EtxbaEib
; Añ)
Gram. Con ablativoAlejar(se), apartar(se) "Ladear, [...] alderatu, alboratu, alde batera egin" Añ."Hacerse a un lado. Alboratu ez bazan, trenak zapalduko eban, [...] si no se hubiera apartado, le habría pillado el tren"Etxba Eib..
"Alboratizu lapiko ori, [.] retira (pon de lado) ese puchero"Ib."Alboratutzia izan ez bazan sasoiz, galdua zan, si no hubiese sido el apartarse con oportunidad, se hubiese perdido"Ib."Ez zetsan ardura alboratzia, no le importaba hacerse a un lado"Ib. Erbi bat baño ariñago, jaiki eta belar-metatik amar bat urrats alboratu zan. NEtxAntz 144.
Begiak alboratzen ditu, tenta-bidean ez erortzeko. Ib. 143.
Milimetro bat ere etzitzaizkion alboratzen haizkorakadak. OskKurl 92.
Ezin du eraman Aren argi-ziztaren gogorra [...], eta pitin batean beintzat, alboratzeko eskatzen dio xamurki begi oien dirdira. Onaind( inGaztMusIx 154).
Gure herriak, bortxaz eta ezin bestean, ikastolak sortu ditu, eskoletarik aparte. [...] Bide beretik abiatzen da Euskal Unibertsitatea, Uztarizkoaren eredura, Euskal herriko izan dezakegunetik alboratua. MEIG IX 32.
sense-3
3.Dejar a un lado. Camilo Scalligeri-k, Cacaseno edo dalako ixen itxusizkoren edestija gettu eutsan, eta arrezkero Bertolda, Betoldin eta Cacasenoren ixenaz dabiltz idazti baten batuta idazle bitzubon edestijak. Baña euzkerara itxultzeko asmoz Ittalira eskatu neban idaztijak, bat-batez alboratu dau Scalligeriren lantxu au, ta neuk be, [...] beste ainbeste egin dot. Otx 6.
azpisarrera-1
ALBORATZE-ERASO.
Abordaje. Itxaslapurrez osatutako ontzi-gizon talde bat alboratze-erasoan, barku-eskaletatik lau atzaparka igoz. EtxdeItxas 50.