Azpisarrerak (sarrerak) (63)
- t
- t
- t
- t
- abrera(t)
- agra(t)z
- agusta(t)
- ahalguz(t)idun
- ahalguz(t)itako
- ai(t)-
- albai(t)-
- alberten(t)zia
- alfor(t)xa
- algustidun, alguz(t)idun
- allo(t)z
- almai(t)z
- ARRAIE BI T'ERDIREKIN (arraie)
- artar(t)xoxo
- ar(t)zipizpiku
- baga(t)xa
- begirauk, -(t)zu...
- begitan(t)zino
- behauk, behau(t)zu,
- berauk, -(t)zu...
- ei(t)-.
- fran(t)s
- fran(t)zizkano
- gain(t)zutu
- goi(t)xago
- hanpilo(t)
- harahuna(t)katu
- hara(t)-hona(t)
- hau(t)sikor
- ide(t)zarri
- ikus(t)zaile
- intzen(t)su
- inxen(t)su
- itai(t)zur
- jaia(t)etxe
- jope(t) egin
- kalpi(t)zar
- kapa(t)s
- kon(t)sekentzia
- korse(t)
- larraut(t)e
- lua(t)z
- lur u(t)spe
- mait(t)agure
- mañi(t)xal
- murti(t)xa
- oiñe(t)situ
- pal(t)sakeria
- prut(t)u
- szien(t)zia
- tankar(t)
- tanke(t)z
- t(h)iña
- tirrit(t)a
- tran(t)xada
- txipre(t)ar
- ume-un(t)zi
- uu(u)t
- ZAZPI T'ERDI (zazpi)
aitaorde.
(V, G; Añ, A),
aitorde (V, BN-baig, R; Lar, Dv, H)
Ref.:
Bon;
A (aitaorde, aitorde);
Iz
ArOñ
;
Elexp Berg (aitta-orde)
.
Sustituto del padre (padrastro, tutor, padre adoptivo, etc.). "Padrastro" Lar, Añ, A, Iz ArOñ . "Le tuteur, aita ordea " Darthayet Manuel 216 ( A ). "Père nourricier, tuteur, celui qui remplace le père dans les actes civils et religieux" Dv. "Parrain, ou tuteur, ou parâtre, indifféremment, qui tient la place du père" H. "Padre adoptivo" Elexp Berg. v. aitaordeko, AITA-LEKUKO; AITA USTEKO.
--Nor da haren Aita? --Aita eternala, eta san Ioseph haren aita ordea. Arg DevB 240. Esker ta esker milla onelako aita ordeari, bizi bedi milla mendez. Betiko pakea Fernandori. Lar Fueros 8. Ta Jesus beraren Ait-orde San Josef. Mb OtGai III 391. Ta hau bera da orien ait-amak, ait-orde ta beste eskusle guziak orien eskutik uste dutena. Mb IArg II 28. Obeditzen dio San Jph. bere Aiteordeari. OrorbSerm 110 (la -e- es debida al contexto fonético). Ikhusteaz Jainko haur egina, eta bera haren aita-ordetzat hautatua! Lg II 106. Josep aita-ordeak / Jesusen hazteko / jasan tuen nekeak / ez tu ahantziko. Monho 90. Beleneko sarreran / dago jaio-lekuba, / antxe dago zeruba, / an ama maitea, / an aita-ordea. Echag 123. Eztago aitari eta aita pontekoari beren eginkizunak adirazteko apaiz bat; ala bada amapontekoorde, aita-orde [= 'sustituto del padre'] eta apaiz-orde neronek egingo det. Arr GB 23. Nola legeak, halako orduetan, apezei berei manatzen baitzioten Tenploan zauden umexurtxen aita-orde izatea. Jnn SBi 36s. Jesus Haurra, bere Aita-ordearen eta bere Ama Sainduaren laguntzen. Ib. 19. Ikastetxeetan bizi nai izango dau [euskerak] ta irri egingo dautse erdaldunak, irri euskaldunak eurak, irri euskaldunen aita-ordeak. A Ezale 1897, 53a. Andre Mariaren Senar guztiz garbia, ta Jesusen Aitorde zuzena, Jose Doatsua. ArgiDL 120. Beinola, nire aita-orde baltzak morroxkuagaz lanean iñarduela. "El negro de mi padrastro" . Or Tormes 9. Nire aita-orde gizagaxua, zigorkatu ta esegi egin eben. Ib. 11. Aitaordeaganako azaldu zun eskertxarra. Etxde AlosT 98. Goraldu Jesus Aurren aitordea. EG 1956 (9-10), 5. Benetan, Poli ain aldakorra izan ez balitz, sukaldaria leukake aita-orde on-ona [...]. Ez aita, ez aita-orde, baño bai aita... giarreba. Anab Poli 8.
v. tbn. Jaur 394. JesBih 444. KIkV 27. KIkG 18. Aitorde: Ag Serm 144.
Sustituto del padre (padrastro, tutor, padre adoptivo, etc.). "Padrastro" Lar, Añ, A, Iz ArOñ . "Le tuteur, aita ordea " Darthayet Manuel 216 ( A ). "Père nourricier, tuteur, celui qui remplace le père dans les actes civils et religieux" Dv. "Parrain, ou tuteur, ou parâtre, indifféremment, qui tient la place du père" H. "Padre adoptivo" Elexp Berg. v. aitaordeko, AITA-LEKUKO; AITA USTEKO.
--Nor da haren Aita? --Aita eternala, eta san Ioseph haren aita ordea. Arg DevB 240. Esker ta esker milla onelako aita ordeari, bizi bedi milla mendez. Betiko pakea Fernandori. Lar Fueros 8. Ta Jesus beraren Ait-orde San Josef. Mb OtGai III 391. Ta hau bera da orien ait-amak, ait-orde ta beste eskusle guziak orien eskutik uste dutena. Mb IArg II 28. Obeditzen dio San Jph. bere Aiteordeari. OrorbSerm 110 (la -e- es debida al contexto fonético). Ikhusteaz Jainko haur egina, eta bera haren aita-ordetzat hautatua! Lg II 106. Josep aita-ordeak / Jesusen hazteko / jasan tuen nekeak / ez tu ahantziko. Monho 90. Beleneko sarreran / dago jaio-lekuba, / antxe dago zeruba, / an ama maitea, / an aita-ordea. Echag 123. Eztago aitari eta aita pontekoari beren eginkizunak adirazteko apaiz bat; ala bada amapontekoorde, aita-orde [= 'sustituto del padre'] eta apaiz-orde neronek egingo det. Arr GB 23. Nola legeak, halako orduetan, apezei berei manatzen baitzioten Tenploan zauden umexurtxen aita-orde izatea. Jnn SBi 36s. Jesus Haurra, bere Aita-ordearen eta bere Ama Sainduaren laguntzen. Ib. 19. Ikastetxeetan bizi nai izango dau [euskerak] ta irri egingo dautse erdaldunak, irri euskaldunak eurak, irri euskaldunen aita-ordeak. A Ezale 1897, 53a. Andre Mariaren Senar guztiz garbia, ta Jesusen Aitorde zuzena, Jose Doatsua. ArgiDL 120. Beinola, nire aita-orde baltzak morroxkuagaz lanean iñarduela. "El negro de mi padrastro" . Or Tormes 9. Nire aita-orde gizagaxua, zigorkatu ta esegi egin eben. Ib. 11. Aitaordeaganako azaldu zun eskertxarra. Etxde AlosT 98. Goraldu Jesus Aurren aitordea. EG 1956 (9-10), 5. Benetan, Poli ain aldakorra izan ez balitz, sukaldaria leukake aita-orde on-ona [...]. Ez aita, ez aita-orde, baño bai aita... giarreba. Anab Poli 8.
v. tbn. Jaur 394. JesBih 444. KIkV 27. KIkG 18. Aitorde: Ag Serm 144.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
