ahaltsu.
(Dv, H, A), altsu (V, G, AN; ) Ref.: A (altsu); Etxba Eib (altsua) .
Poderoso. " Zan altsua, ez diru askon jabe izatiakin, ezbada ze bere jakintasun eta zuzentasunagaittik " Etxba Eib. . Tr. Documentado sobre todo en textos meridionales. Al Norte se encuentra en Belapeyre, Duhalde, Zubiri y Mirande. En DFrec hay 15 ejs. de a(h)altsu y 2 de altsu, todos meridionales.
Ene Jinkoa! Esperantxa dizüt parkatüren deriztadazüla ene bekhatiak; oro hon, ahalsü eta hitz emanen edükile zirelakoz. Bp I 49. Jauna, zer egin dira len agertzen zenituen anditasun ta esku alsu gogorrak? Mb IArg I 150. Jaun ezin andiago, ezin jakinsuago, ezin alsuago. Ib. 382. Onetarako, laguntzen deust Jangoikoak berak bere beso altsuaz. EL1 65. Esku altsu-ongille artatik zinzilika arkitzen dira. AA III 313. Jainkoaren aldeko ararteko ahaltsu haren baithan. Dh 269. Zeure altasun espirituzkoa altsubagua ta jagijagua da. fB Ic III 296. Munduko Altsubak bendetu legijez gizonak, lotu, ta karzelatu legijez. Ib. 293. Sazerdoten bizi-era edo estadu altsu, santu, ta altubari. Ib. 304. Erregerik alsubena. Astar I 31. Jaunik aberatsen ta altsuena? Jauregui 240. Jaun bat ezin obea, alzu edo poderosoa. CatBus 13. Erakutsi nai izan zuen bere esku altsuak zenbat zezakean. Lard 374. Marijaren bitartekotasun altsua. Ur MarIl 50. Nun ainbeste Errege altsu jarri diran. (1866). BBatzarN 215. Begaiñ-Arrakill jauna txit altsu eta aberatsa zala. Camp EE 1882a, 66. Alperrik etsaia da eskuadra altsua. AB AmaE 99. Erri altsuak burua umill makurtzen deuste. Ib. 436. Euskaldun altsu guztiai deiezka. Ag AL 20. Demoninoaren kontrako arma altsu eta sendo bat. Itz Azald 11. Bere eskubide altsuagaz. Ib. 55.
(s. XX) Bitarteko, altsu naiz erkin, atzeak esango du zer naizen. A Ardi 92. Izadia altsu-altsua dala. Zink Crit 19. Erri-abestiz zetorkion gotargi altsua. Garit Usand 66. Siñesmen altsua! Or Mi 128. Europako enperadore ahaltsuenari buria apalaraziz. Zub 29. Sarats ondotik gixon altsubak / eruan dabe obira. Laux BBa 80. [Arana'tar Sabinen] iarraileak, gaur asko ta altsuak diralarik. Y 1933, 8. Estadu altsu ta ankerra. Eguzk GizAuz 85. Altsuei gogor egitea eziña duzu. Zait Sof 18. Eladeko iri altsuenera. Ib. 127. Zorigaitzez, bera baiño ahaltsuagokin oldartu bearra tokatu zaio. Etxde JJ 23. Baso ahaltsu, oihan indartsu, beldurgarri ilunak egiten duen muga. Mde Pr 117. Altsuen biltokia da, liberalen leku guri ta erosoa. Erkiag BatB 146 (157 aaltsu). Uzta eta ekaitzen egille altsu. Ibiñ Virgil 70. Eri dauntzan adiskideei ta etsaiei on ta gaitz egiteko altsuen nor ote? Zait Plat 93. Aren begi-diztiren gezi aaltsuak zauriturik zeudeneri. Berron Kijote 161. Nerbiako duke aaltsua. Ib. 199. Jaungoiko altsua. Olea 112. Ez ebalako ondo asetu / altsuen eskabidia, / indartsu oiek zarratu eutsen / aurrerantzako bidia. Ayesta 88.

v. tbn. AIr Egan 1955 (5-6), 41. Altsu: JJMg BasEsc 233. Arr BasEsc 4. Belaus Andoni 19. GMant Goi 44. ArgiDL 90. Jaukol Biozk 68. Enb 124. Alz Ram 88. Otx 131. Ir YKBiz 133n. BEnb NereA 154. Gand Elorri 93s. Vill Jaink 93. Gazt MusIx 227. MAtx Gazt 39. NEtx LBB 280. Onaind STeresa 67. MMant 41. AZink 142. Insausti 314.
(Dv, H).
(Con guztiz).Todopoderoso. " Aita guziz ahaltsua (HeH), Père tout-puissant" Dv. v. guztiahaltsu.
Sinisten det Aita Jainko guziz altsu, Zeruaren ta lurraren Kriatzalleagan. Ub 105. Jesus Jainko guziz ahaltsua, urrikal zakizkigu. Dh 78. Jaunak berak bere atz guztiz alsu edo poderosuagaz. Astar II 2. Guren, guren, guren, Yainko Yaun guziz altsua. Ol Apoc 4, 8 (Ker guztiz Aaltsu; Ip ahalorotako). Bere anima Guztiz-Altsua-ri eskeñi zion. Etxde AlosT 89. Bere otoitzaren zai ote zegon Guztiz Ahaltsua? Etxde JJ 230.
AHALTSUPE (Con suf. local de decl., en sing.).
Ignazio ta onen lagunak gauza txit bereak bezela gomendatzen ziozkala, bere esku-altsu-pean ipiñten zituen. 'En su diestra poderosa' . Aran SIgn 96.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper