Tr. Documentado exclusivamente en la tradición meridional. En DFrec hay 2 ejs. de albait y 3 de ahalbait.
sense-1
1.En lo posible, en la medida de lo posible; a poder ser.AxN explica ez albaitzenegi (318) por ez egin albait. Cf. albai(t)-. v. AHALAZ. Pekatuak [...] kuidadu andiarekin memoriara edo gogora guztiak albait ekartzen jarduntzea. OA 69.
Erosteko ferian / aurrera txerriya, / berexitzen derala, / al bait, umaziya. ItFab 40.
Ez du nekazariak lur landu gaberik iduki bear, albait. ItDial 61 (Ur al dabela, Dv ahal badu, Ip ahalaz).
Zerura danok albait joateko. Auspoa 68-69-70, 80.
Etzait gustatzen albait / berri-jariyo. AzpPr 58.
Albait argi ta garbi, ekin diot lan oni. J.B. AyerbeEEs 1912, 64.
Berak gogorik apenas duen, / albait besteri eragiñ. EusJok 24.
Giza-izkanbilla albait alde eragikezu. OlImit I 10, 1 (Echve alegiñ guztiya).
Artean ateak zabalik albait. AnabUsauri 14.
Iainkoa, nik, albait, aitor ta eder nai nukena. "En lo posible".OrBM 16.
Ez da aski, Iauna; zugatik, albait, / nadin utsaren urrengo. "A poder ser".Ib. 80.
Ukaldia âlbait zuzentzen dute / begira ta sudurrera. OrEus 182.
Beatzak âlbait legun sartuaz / ukitu dio burua. Ib. 224.
Zure eskaria, zure eskeñia / ni ere entzuten naukazu, / zure izenaren ermitagintzan / albait egiteko gertu. SMitxAranz 45.
Goizero albait ikusi beza / egunsentiko txoria. AndEgun 133.
Berriro ere lege orretara / albait jarraitu, motillak. UztEBT 34.
azpiadiera-1.1
(Con ere). Bere korde onean, ezagueran edo zentzu osoan dagoala albaitere.OA 74.
Pakez ta soseguz beti Dotrina ta albait ere aserratu gabe, obeto aditu ta biotzetan sartuko da. CbEBO 52.
sense-2
2.(V, G, AN; Lar, Añ, Izt 32r, Dv (V, G), H (V)), ahalbait. Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg (albailen).(Ante adj. o adv. en grado superlativo, con o sin artículo).El, lo más (...) posible."(Lo mejor que sea) possible, albait ondoena, albait ongiena"Lar.
"Quanto antes, [...]albait len"Añ.
"Cuanto antes, albait leenen (albait leen)"Izt 32r.
"Albait handiena, le plus grand possible"Dv.
"Albait ederrena, le plus beau possible"H.
"Esaten baldin badetsazu albait lasterren etorri deilla"Etxba Eib. "Esaixok anaiai albailen pasatzeko emendik" Elexp Berg. v. ahalik..
Zoaz albait lasterrena. MbJBDev(ed. 1882) 315.
Al bait lenen emendik zugana eraman nazazu. CbEg III 280.
Egingot alegiña albait ondoen ifinteko euren bizi-lekuak. AñLoraS 161.
Batuten da albait jenderik geijeen. JJMgBasEsc 261.
Albait ondueen prestauta. Ib. 160.
Batuten dituz albait isilen mendigurenian. Astar II X.
Ardurarik albait andiena imi[ni]ko dozu. Añ EL2 92.Fede ta biotz-samurtasun albait beroenagaz. Ib. 173.
Albait deboziñorik andienagaz. Ib. 56.
Biak bizi ditean / albait ondoena. Echag 227.
Eta albait gutxiena bota bear dira larrera [abereak]. ItDial 60 (Ur albait gitxijen; Dv e Ip ahal bezain guti).
Ganaduba jatzi biar da albait garbitasunik andijenagaz. UrDial 84.
Nai nebalako albait lasterren / biurtutea etxera. ABAmaE 462.
Eta kantari albait onena / gaur neuke izan nik gura. Ib. 464.
Ekarrizuez ereñotzezko / arorik albait onenak. Ib. 120.
Albait ondoen igaroteko / euren bizi nekatua. AzcPB 116.
Gizonen zer esanetatik al-bait geien urrindu zaite. PiImit I 10, 1.
Oba dogu, badaezpadan, albait ariñen geure etxera atzera juatia. Otx 127.
Langilleai albait alogerik gitxien emon. EguzkGizAuz 28.
Albait geien bigundu, baretu ta gozatzeko. Ib. 154.
Zoazte albait bizkorren atari barnera. ZaitSof 50.
Utikan! Naikoak zirala ango gora-berak zuzentzeko, anka egin zezala albailen andik, aundiak zirala-ta. SorarrainLili 94.
Alik eta gogorren jokatu dut nik; arek, ordea, albait xamurren. TxillLet 67.
Bere atzean abiatu zen ahalbait lasterren. ArtiIpuin 27.
[Gorpua] albait lasterren usteldu zedin. OnaindSTeresa 111.
Albait ibili gitxienaz konpontzen neban.Gerrika 125.
v. tbn.
CatLlo 46. KIkV 87. Etxabu Kontu 119.
azpiadiera-2.1
(Con ere). Albait ere lenena bere ustez konfesatu zan. CbEg II 167.
azpiadiera-2.2
(Con eta). Biotzez maite diranak alkar ikusten dute, albait eta sarrien. Onaind(inGaztMusIx 152).
sense-3
3.(Con sintagma con suf. -ago).Tanto (peor, etc.).v. hainbat. O ze itxutasun andija guraso askorena azten ditubeenian seme alabaak mundubaren libertadian esanagaz, geu bere alan oi giñan! Albait deungaago guraso tristia, alan izan baziñan. JJMgBasEsc 15.
azpisarrera-1
ALBAITANEZ (Lar, Añ, A);
ALBAITENEZ.
"(En quanto se) pueda, albaitanez" Lar (tbn. Añ s.v. quanto). Beinbere ez uts egin Meza Santa adoragarria eta albaitanez enzun barautan. AñEL1 12 (se mantiene en EL2 16).
Zazpigarren prestamentua: eta da, albaitenez, beinbere joan etzaitezeela komulgetara konfesatu ta bertatik. AñLoraS 59.
azpisarrera-2
ALBAITEZ.
v. ALBAITANEZ. Danzako peligro andiak eta eskandalo nabarben edo publikoak alegiñez edo albaitez eskusatzeko. Gco II 243.
azpisarrera-3
ALBAITIK.
v. supra (2). Zuri komendatzen dizut dagizula saltzeko delienzia albaitik lasterreena.
CartBasa
130.