(Urt, Ht VocGr, Arch VocGr), desein (-eñ Gèze), desenu.
Propósito, intención, designio. "Alioversum, bertze deséiñuz, bertze xedez, bertze deseiñútara " Urt I 499. " Atharratzerat joaiteko deseiñian nündüzün (S)" Gte Erd 26. v. xede, asmo. Tr. Usado por autores septentrionales desde Tartas. No hemos encontrado ejs. del s. XX. Los suletinos (además de Tartas y López) emplean desein; el resto, deseinu . Desenu se documenta, junto a deseinu, en Mihura; hay un ej. de <desseigna> en el Nuevo Testamento de Haraneder, de interpr. no del todo segura (cf. <desseiñuac> en la misma obra; Haraneder utiliza habitualmente ñ para representar esta consonante palatal).
Debot da deseiña. (In Tt Onsa 184 ). Amudioak indarrik aski kausitzen du, duen deseinuaren konplitzeko. Arbill III 5, 19. Deseiñu iraupenezkorik behiñ ere hartzen eztutenak. Ch III 32, 1. Argitarat emateko deseiñuz. Ht Gram 3. Baldin gizonetarik bada deseiña <-gn-> hori edo obra hori, desegiñen baida. He Act 5, 38 (Dv asmu ). Barraiatu ditu superbioek bere gogoetan zarabiltzaten deseiñuak. He Lc 1, 51. Ez dela ene deseiñua hautaz zure okupazione prinzipala egitera zu obligatzea. He Gudu 145. Zu defendatzeko deseiñuarekin ethorriak. Ib. 101. Enian ükhen beste deseñik batere, [...] zure salbamentiari bide segür baten erakustia baizik. Mst XVI. Ene gañean ditutzun deseñuak. Mih 105. Jinkoaren desenuei trabariak ekharri. Ib. 102 (48 desenu). Mundian diren deseiñik hobenenak hartzen tuztenik. AR 26. (151 deseiñian) Gure bihotzen Jainkoa ganat itzularazteko [...] deseinu berezi eta solido batean egina. Brtc 3. Etzitaiela kanbia / zien deseinetarik. AstLas 17. Kiristi legiaren hartzeko / deseiñetan izala. Xarlem 611. Jaunak inspiraturik hartu deseinuak. Monho 162. Luistto hori zen merkhatin deseñ hunin, / bere etsaiareki nahin baken egin. Etch 638. Egundeino izan den deseinurik gorenekotz, erran nahi da Berbo eternalaren inkarnazioneko. Jaur 352. Nurat galdü zira? / Ala khanbiatü da zure deseiña? ChantP 6. Krimarik ikharagarrienen egiteko deseinurik gaitzenak. Elsb Fram 69.