1.
(
V-ger-m; Lar,
Añ,
Dv (V),
H),
lipu (
G-azp),
lupo (
AN-5vill)
Ref.:
A;
Bon RIEV
1910, 248;
Etxba Eib;
ZestErret
.
Escorpión.
"Sabandija venenosa de muy mala leyenda en el caserío"
Etxba Eib.
Seme batek bere aitari arrauntza bat eskaturik, menturaz emongo deutso lupu bat?
(Lc 11, 12).
Añ
MisE
34 (A EEs 1916, 107, Ker lupu, IBe lipu; TB, Ol harrubi, Dv harrobi, Brunet arrabio, Leon harruli, IBk luhartz).
Lupuak pikatzen duenian pozoia du.
Echve Dev 93 (SP Phil 71 arluri, He 73 skorpion).
Eta eukezan buztanak lupuen antzekuak.
Ur Apoc (V) 9, 10 (Ker, IBk, IBe lupu; Ur arrabio, Ol lugartz).
(BN-bard-baig; Dv),
lipu (G-azp, BN-ciz-baig, Ae; VocBN, Dv (BN), H (BN)),
lipi (BN-ciz-baig; SP→Dv, H (S)),
lipo (BN-ciz),
lupi (BN-baig)
Ref.:
A (lupu, lipu, lipo);
Bon RIEV
1910, 248;
Echaide Nav 112;
EI
361;
EAEL
102;
ZestErret
.
Araña.
Lipu bat dilindan agertzen baldin bada.
(BN-ciz).
A EY I 426.
Zeren nuk lupu pehestu, jendeak maite dituen bat.
GAlm 1963, 60.
(ap. DRA)
(V-ger-m ap. A),
lipu
(Gc ap. A),
lipo
(Gc ap. A),
lupe
(lü- Sc ap. A),
llipu.
Oruga.
Bere yarlekutik llipuek yana ikusi du bere Ona.
'Chenilles'
.
Or Mi 134.
Lipu aiek [...] kusku argal aietan il-yantzi direnean.
Ib. 29.
Lipoak utzia, ottiak yan du.
Ol Ioel 1, 4 (Ur beldar, Dv y Ker (h)ar).
Nagiak ateraten / ari da, lupu bat lez, / txiki ta itxartu-barri.
Gand Elorri 173.
Lore-apaiñak lupu-marro ta / usoak putre bai ditu [munduak]
.
(Interpr?).
Ib. 102.
lipu (G-azp ap. A
; H),
lipi (H).
"Araignée de mer, poisson"
H.
"Un pez sin escama"
A.
(V-gip),
lupo (V-gip).
"Salamandra"
Iz ArOñ y UrrAnz, Elexp Berg.
(Usado como insulto).
"
Lipu alen hori!
"
ZestErret.
2.
(V-m, G-azp),
lipi (SP (que cita a O)→vEys, Dv)
Ref.:
A;
ZestErret
.
Veneno.
"
Lupua baiño gaziago daukagu gaur saldea, hoy tenemos el caldo más salado que el veneno"
A.
Pesteari, lupuari, eriotzeari, infernuari eta demoniño guztiai baño bere obetoago eta lasterrago [apartatu]
.
Oe 43.
Ura legez edaaten dabee infernurako lupu edo pozoina.
JJMg Mayatz 58.
Batbateko eriotz au lupuaren ondorengoa da.
TAg Uzt 143.
Jateko pozoitsua, lupua bera bere, ilteko modukoa.
Erkiag BatB 101.
LUPU-HABIA.
"Lipo-kafi (BN-ciz), tela de araña" A.
LUPU-BELAR.
a)
(Lar, H (-lh-); -berar Izt C 45; lupi-belar Lcq 122).
"Escorpión, planta" Lar. VocPir (603) recoge "scorpioïde (??), lupubelar (Ae) (??)". Lacoizqueta dice tomarlo de Larramendi, pero en éste sólo aparece lupu-. Cf. LUPU-BELAR (s.v. 1 lupu).
b)
"Pozoia. Lupu-belar pixkat eman
"
ZestErret.
LUPU-IZAR.
"Scorpion, signe du zodiaque" T-L.
LUPU-IZARTI
(Lar H). "Escorpión, signo celeste" Lar. v. lupuaga.
LUPU-SARE
(lipu- BN ap. A Apend). Telaraña.
LUPU-UHAL
(Lar H). "Escorpiones, especie de azote" Lar.