Harremana

    OEH - Bilaketa

    292 emaitza kirikino bilaketarentzat

    Sarrera buruan (1)


    Sarrera osoan (291)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 zurt.
    sense-1
    1. (V), zur (V-ger-ple-arr-oroz-m), zuur Ref.: A (zur, zurt); Gte Erd 13 y 107.
    (Usos predicativo y adverbial). (Estar, etc.) atento, alerta; atentamente. " Zur egon (V-ple-arr-m) edo zurt egon (V-m) adi egoteagatik esaten da; baña ardura andiko aditasuna esan gura dau zur egoteak " Ezale 1897, 150n. " Zurt (V-ger-m), atento, presto, alerta, [...]. Zurt egon (V), estar atento" A. " Zur egon, estar atento, [...]. Egon zaitez guztiok zur, entzuten: estad todos atentos, escuchando (fB Ic I 98)" Ib. " Zur ibilten da ori (V-arr)" Gte Erd 107 (junto a esna ibilli da, argi ibilida, etc., de otras zonas). Tr. Documentado en autores vizcaínos desde principios del s. XIX y en Orixe y Etxaide. Zur es la forma más empleada. Hay zurt en Azkue, Kirikiño, Etxaide y Zaitegi. La forma zuur que emplea Lauaxeta podría deberse a confusión con zuhur (cf., con todo, infra, zururrik en Zavala).
    Deabrua beti ibilliko da zur. Añ LoraS 141. Ikusita zure bijotza ain gogoz ta zur alako zorakerijan. fB Olg 163. Egon zaitez guztiok zur, entzuten. fB Ic I 98. Espiritu onagaz ta zur irakurteko eskritura sagraduba. fB Ic III 284. Zurrago ifinten dozu belarrija zer dinuen enzuterren. Astar II 106. Entzun-bidea zur dauko etxera, / otsik ete danez ango atean. Zav Fab RIEV 1909, 30. Eguzkiaren ondoren gero / zabiltz zoli ta zabiltz zur. AB AmaE 121. Erdaldunakaz nastu bagarik / ziran zur bizitzen zarrak. Ib. 76. A engañar a la gente / guztiak dagoz zur / y a la que compra dicen / zazpi mila guzur. Azc PB 188. Alper egongo zara zur / zeure bizitzeak agur. Ib. 248. Adi ta zurt egoan zer etezan ezekiala. A BGuzur 145. Beti zur eta erreguakaz indarturik eta sendaturik aurkitutea [...] tentazinoan ez jausteko. Itz Azald 188. Zurt eta tinko begiratzen zion. A Ardi 48. Adi ta zur zegoen. Ib. 11. Adi-adi eta zurt begira egon yakon. Kk Ab I 25. Zuur nintzaien griñai, goor eskar-otsari. "Alerta" . Laux BBa 66. Zuretzaz jardun neban, zuur eskar otsari. Ib. 98. Zur begira alde gustijetara. Kk Ab II 29. Bere arazo ta garatzetan zur eta adi dagokela. Otx 98. Begi-belarrijak erbijak eurak baño zurrago ta ernai erabillezan-da. Ib. 33. Zur egonda ere beti zorigaitzak atzematen gaitu. Or Mi 111. Begi-zear ezin du; zur (adi), orde, entzumena. Or Eus 134. Gauez ere zur da bêtik [belarria], / lo-zorroaren menpetik. Or Poem 554. Atustan egon ta zur begira alde guztietara. Zait Sof 109 (19 zurt). Zaldi-zaiñak zur dagoz alkateak señalea noiz emongo. Bilbao IpuiB 21. Beti begiak zur eurek bear edo nai ebena egiteko. Ib. 262. Erne ta zurt zegon Mattin. Etxde JJ 119. Belarriak erne ta zurt zitun. Ib. 152. Orra erri oro zut eta zurt, beatzik ere mugitu gabe. Ibiñ EG 1952, 46. Erne edo adi edo zur edo atzarri egote ori, guzietara esaten baituzute Euskalerrian. Or QA 127. Zur egon zaitezie, eriotzea [...] gitxien uste dozuenean elduko yatzuexta. Akes Ipiñ 17. Belarriak zur azken orduan / zer esango ote zenduan. BEnb NereA 98. Esaten yakona zur entzunde. Ib. 33. Izar baju ta zur. 'Estrella baja y desvelada' . Gand Elorri 188. Geldi ta zur jarri nintzan / kantua entzuten. Ib. 124. Bakotxak belarriak eta begiak zur genduzan, noz gañian ikusiko. Gerrika 264. Lenengo kanpai otsien zur egon biar eban. Ib. 98.
    azpiadiera-1.1
    Letraduak gaur dira kantari / belarri-zur, baina itsuak.Azc PB 361.
    sense-2
    2. zur (V-m ap. A; Añ), zuur. (Como adj.pleno). (Persona) perspicaz, aguda; (vista) perspicaz, (oído) fino. "Perspicaz" Añ. "Persona de oído fino" A. Cf. zuhur (I, 3).
    Belarri zurrak daukazanak entzun begi. Astar I app., XVI. Baña zelan ekian au zala guzurra, / (Zergatik Don kosme zan zolia ta zurra). AB AmaE 299. Izanagaiti iaun nagosia / ezeukan begia zurra. Azc PB 359. Berak belarri guztizko zurrak / biurtuko dituz gorrak. Ib. 351. Geure biziak dituz / iagola ziurrak, / gaitxak ondo ikusteko / satorra lez zurrak. Ib. 355. Begi zuur da ziurrak. A BeinB 51. Ik eztaukazak, mutil, begi orrek zuur da ondo. Ib. 74. Belarri zurdun ta otsezti-zale bazera, eztezu damu izango. A Ardi X. Kukua ixan arren / txori bat ain zurra, / udabarrija zaintzen / gustiz zugurra. Enb 167. An emenka itzuri diren utsegiñak, irakurle zurrak zuzen bitza. Or Mi 155. Irakurle zurrak Madalen mutil onen atzetik ebillena aintziña susmau eikean. Erkiag Arran 176. Jagolen begi zuurra. Erkiag BatB 202.
    azpiadiera-2.1
    Atento.
    Entzun bada, kristinaubak, ainbat gogorik zurrenagaz, zer egin biar daben kristinaubak. fB Ic III 282.
    azpisarrera-1
    ZUR-ZOLI. a) (Estar, etc.) atento, alerta.
    Oraziño-lo santauri darraio zur zoli egotea bertuterako. Añ LoraS 101.
    b) (Como adj. pleno). Alerta.
    Orrez geiago dira tentaziñoak, gu humilduteko; zur zoliak egiteko. Añ LoraS 183.

    zurt

    zurt
    << zurkulu 0 / 0 zuzendu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper