Harremana

    OEH - Bilaketa

    343 emaitza fama bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (341)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    oroipen.
    tradizioa
    Tr. Documentado en Mendiburu, Lizarraga de Elcano y en autores guipuzcoanos desde principios del s. XIX; lo usan además Duvoisin (orhoitpen ), Etchamendy (orroipen ), Mirande y Casenave (orhipen ), y Azkue y Erkiaga. Iztueta emplea la forma oroitpen. En DFrec hay 26 ejs. de oroipen.
    sense-1
    1. (V-gip, G, AN, L, BN; Lar, Añ (G, AN)), oroitpen (H; -rh- Dv→A, H), orhipen, orroipen. Ref.: A; Echaide Nav 291; Etxba Eib.
     Recuerdo. "Recuerdo. En Eibar, comúnmente, akordua" Etxba Eib. v. oroitzapen.
    Jangoiko bera begira zegotelako oroipen [corregido sobre oroitzapen] onarekin pelean haritu ziran. Mb IArg I 385. Jangoikoaren oroipena galzeak. Ib. 383. Anitz inspirázio, pensamentu, oroipén ta deséo. LE Urt (ms.) 73r. Orduko libertade miragarri orren memoria edo oroipena konserbatzeko. Gco I 119. Oroipen loi bati toki ematea. AA III 392. Bere azaña andiaren oroitpena beti betiko uzten zebala. Izt C 479. Oroipen onek bi guraso aien biotzak illuntzen zituen. Lard 5. Euskaldunentzat au da / oroipen galanta. Afrika 48. Aiñ oroipen on eta parretsuaz mugitua. Otag EE 1882c, 585. Milla gomuta edo oroipen. A Ezale 1897, 194a. Aren gogoan bizi dan oraindik Ramuntxoganako oroipen eta maitasuna. Alz Ram 94. Gaztetako oroipen zarrok. Ldi UO 26. Bidezkoa da beraz oroipen au jaulkitzea. EAEg 2-3-1937, 1187. Ba dut Eliza artako oroipen goxorik. Or QA 142. Iratxoa beraz tokiko oroipen bat litzateke soilki. Mde Pr 338. Oroipen ona neukan nik Olorongoa. Anab Aprika 75. Gaur nola esan zenbat oroipen / gozo berritzen dituan. Olea 158. Paradisu galduetako oroipena. Lasa Poem 58. Orhipen horiek oro / gü artian jarraikirik. Casve SGrazi 164. Oroipen bat datorkio burura. MEIG IX 134. (en colab. con NEtx)
    v. tbn. FrantzesB II 67. Echve OngiB 42. Ur BulaG 558. Urruz Urz 26. Arr May 147. Apaol 76. Ag G 123. Jaukol Biozk 69. Lek EunD 21. JMB LEItz 105. Zait Sof 185. Azurm in Gand Elorri 203. Vill ib. 17. Gazt MusIx 70. Ibiñ Virgil 60. NEtx LBB 16. Albeniz 91.
    azpiadiera-1.1
    Oroipena gaur zuri, / gure Donostiya, / utzirikan alde bat / naigabe guztiya.Echag 51.
    azpiadiera-1.2
    Recuerdo, renombre, fama.
    Zeñaren oroitpena ospatsua dan Cadizen. Izt C 482. Emakume onek nerekin egin duena ere bere oroipen onerako esango dala. Lard 428. Kantau dagidan bere [Arzac-en] betiko oroipena. AB AmaE 110. Aita Mendiburu euskalzale aundiaren oroipenari. Lh EEs 1915, 232. Pernandoren oroipenak gaur ere [...] langillien artean daukan indar eta sustraia. Etxeg ( in Muj PAm 19). Aita zenak hiltzean / utzi orroipena. Etcham 70.
    azpiadiera-1.2.1
    Oroipen asko ditu Fernandok, / ain zan gizon zelebria.Tx B I 147. Zure oroipenik ez zen. Mde Pr 289.
    sense-2
    2. (L-sar ap. EI 368), orhoitpen. Recordatorio. v. oroigarri.
    Gizonak eskutartean dakarten gauz andiren bat bukatu ezkero uzten dute munduan beren zerbait señale ta oroipen. Mb IArg I 387. [Harria] xutik ezarri zuen orhoitpenetako. Dv Gen 28, 18 (Urt señale, Ur oroipengarri, Ol oroigarri, Ker gomutagarri). Gipuzkoako kondaira kristautasunez betearen egipen gogoangarrienetako bat iraun arazi bear duen oroipen au egiteko. ForuAG 337 (ref. a un cuadro). Errege bera dator, eskuetan oroipen nabarmena ekarki. Zait Sof 196.
    azpiadiera-2.1
    (Añ (G), Dv (que cita a LE)).
    Conmemoración, acto en recuerdo de algo. "Commemoración" Añ. Cf. infra OROIPENA EGIN.
    O Sakramentu goréna [...] / pasioaren oroipéna. LE Kop 139. Nola Mezako Sakrifizioa dan Jesusek gurutzean eskeñi zuanaren oroipena. AA I 524. Ordu ezkero beti / da urterokoa / oroipen atsegiña / kristabakikoa. Echag 96 (hablando de la Navidad). Egun onetan ospatuten eben italiatar Aita Santuaren etsaiak Porta Pia iregi ebeneko oroipena. Ag Ioan 212. Lekunberriko mugan lênengo oroipena, / goiko bidexkan dagon Gurutzearena. Or Eus 248.
    sense-3
    3. (Añ (G, AN), Dv), oroitpen (Izt 72r).
    Memoria. "Acuerdo" Añ. v. oroimen (2).
    Memoria edo oroipena. Añ CatAN 62. Eman zizun [Egilleak] oroipena beraz oroitzeko. AA III 372. Oroipenara gauz onen bat ekarriz. Legaz 19. Nere oroipenean bezain ongi ez dut iñon ikusten Iainkoa. Or QA 128. Auxen betirako bizierazi nai zuan jende-arteko oroipenetan bizi zediñ. "En la memoria de las gentes". Berron Kijote 150.
    v. tbn. Ayesta 26.
    sense-4
    4. Recuerdo(s), saludo(s). v. goraintzi.
    Artu, jende maiteak / Donostiakoak, / oroipen aitormenak / biotz gurekoak. Echag 137. Artu gure oroipen / biotz barrengoa. Ib. 261. Oroipen onak zuretzat eman / dizkidate emen lagunak. Auspoa 77-78, 133.
    sense-5
    5. oroitpen. Memoria, memorial.
    Gertakari au [...] izkribaturik zabaldua arkitzen da [...] beraren etxe argidotarreko oroitpenetan. Izt C 465.
    azpisarrera-1
    OROIPENA EGIN (Precedido de gen.). Recordar, conmemorar.
    Zeren [Santu] oen oroipena egiten, eta gure bitarteko Jaunari ipintzen zaizkan. AA I 492. Jesus onaren pasio santuaren oroipena egiten da Mezan. Echve OngiB 69s. Bertan jaiotako seme gogoangarri anitz, beren oroipena egitea merezi dutenak. Izt C 457. Eremuan bialdu zien zeruko janari onen oroipena ondorengoak egin zezaten. Lard 75. Une ontan ondo ta egoki izango da "Azkarrea" baten gomuta, oroipena egitea. Erkiag Arran 39.
    azpisarrera-2
    OROIPENEAN (oroit- Izt 43v). (Precedido de gen.). En memoria (de).
    Ejipton artutako mesedeen oroipenean, lenagoko aldarean Jaunari ofrenda berriak egin ziozkan. Lard 14. Au egiten dezuten guzian, nere oroipenean egingo dezute. Ib. 441. Zillarrezko medalla bat ematea bakoitzak, pesta oen oroipenean. Otag EE 1883b, 238. Eramankizun guziak Maria txit santari bere doloreen oroipenean ofrendatzea. Arr May 133. Leaburuko semeen oroipenean beti argi ta alai bizi izango dan eguna. A Ardi 55.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Precedido de sintagma con suf. -(e)lako, -(e)neko).
    Pazkoaz [itxian zeudenetatik bat] libratu zezala, Israeldarrak Moisesek Ejitotik atera zituelako oroipenean. Lard 453. Bere legea erakutsi zieneko oroipenean egiten zan Pentekostesko pesta. Ib. 480.
    azpisarrera-3
    OROIPENERAKO (Precedido de gen.). En memoria (de).
    Eta itz-aldi onen oroipenerako arri-pilla bat egin. Lard 46.
    azpisarrera-4
    OROIPENETAN (Precedido de gen.). En memoria (de).
    Emakume biak azken-itzen oroipenetan ixil eta geldirik lotzen dira. NEtx Antz 10.
    azpisarrera-5
    OROIPENEZ (Precedido de gen.). En memoria (de).
    Nik egin detan au nere oroipenez egin zazute. ArgiDL 65. Gizon baten omenez eta oroipenez [bildu gera emen] . Ldi IL 154. Auek berritzean nere oroipenez egizute ola. Or Poem 537. Eta gure ama zanaren oroipenez, jaten eman diot. NEtx Antz 89.

    oroipen

    oroipen
    << oroigarri 0 / 0 oroitza >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper