Harremana

    OEH - Bilaketa

    344 emaitza fama bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (341)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ohore.
    tradizioa
    Tr. Más frecuente al Norte. Entre los autores suletinos se documenta uhure en Maister, Mercy, Xarlem, AstLas, UskLiB, Etchahun, CatS, UNLilia, PierKat Larrasquet, en un ej. de GH y en Casenave, y ohore en Tartas, FPrS, Belapeyre, Eguiateguy, Archu e Inchauspe. Uhurre en Balad (111) parece ser una mera var. gráfica. Es errata onore en Gasteluçar (59; en la ed. orig. 82 ohore ) y seguramente también ohora en Pouvreau (que por lo demás emplea ohore ). Al Sur hay ohore en Larramendi, Ubillos, FamInst, Legaz, S. Mitxelena (Aranz 168), Etxaide, Aresti, Villasante y Onaindia (STeresa 124), oore en Berrondo e Insausti (339), ore en un texto salacenco de 1780; onore en Agirre de Asteasu, FrantzesB (II 45), Iztueta (C 506), Lardizabal (178), Afrika (49), Noe (30), EusJok (II 81), EConst , Arana, Xenpelar, Pello Errota (130), AzpPr (106), Agirre (AL 161), Iturzaeta (Azald 84), Iraola, Illarramendi (Pill 30), Arrantz (131), Yanzi e Insausti. En DFrec hay 80 ejs. (14 septentrionales) de ohore, 3 de onore y 1 de uhure.
    etimologikoa
    Etim. De lat. honorem.
    sense-1
    1. (AN, L, BN, S; SP, Urt I 123, Ht VocGr, Lar, Dv, H (+ oore)); uhure (S; Gèze); onore (Lar→H, Añ, Izt 59v); ore (R-uzt; H (G)); onure (V-gip) Ref.: A (oore, ore); Lrq /ũhũẽ/; Iz ArOñ (onure).
     Honor, honra, dignidad; gloria, fama. "Ohorea bertutearen sari, l'honneur est le salaire de la vertu" SP. "Honor", "decoro" Lar. "Onure txaarra ifini, onuria kendu, onure txaarra, ona: buena, mala fama" Iz ArOñ. "Onure txaarra ifini, poner mala fama. Onuria kendu, quitar la fama" Ib. 190n.
    Ohoria galtzen dela plazergitia gaitz duzu. E 217. Hargatik etzuen galdu / Birjinen ohorea, / ezeñ mudantzarik <mund-> gabe / egin zuen Semea. EZ Noel 51. Anhitz kalte handik errezibitzen dutela bai konzientzian, bai ohorean, bai osasunan eta bai haziendan ere. Ax 390 (V 255). Zure prestutasuna, ohorea eta fama ona baliatuko baitzaitza. Ib. 5 (V 2). Arima gaixtatu eta ohorea galdu derautzuen perilgarrizko sugea. SP Phil 291 (He 291 ohorea). Neskatila birjina edo alhargün xahü bat gizonak aragizko bekhatiala eragotzi badü [...] esposatü behar dia, ohoria ebatsi derionaz geroz? Bp I 98. Nork güziz behar dü jarraiki Birjina Saintari? Neskatilek eta emaztek, hura emakümiaren ohoria delakoz. Bp II 95. Zu andre guztien ohore ta edertasuna. Lar STomas 2. Printze kruel, ohore eta errelijione gabeko hark. Lg II 270. Bere personan, bere huntarzünetan eta bere ohorian egin dakogun ogena erreparatuz. CatLan 152. Ohoria delakoz Izairiaren dohaiña, gaitzetik da gibeltzen ta honkiala hüillentzen. Egiat 261. Biziaren, onorearen eta ondasunen jabea. EConst 71. Mundu oroz zirade / hanitz blamaturik, / zure mitil ejerrareki / uhuria oro galdurik. AstLas 32. Etsenplu emailia la Belle Marie / nahi ez tuien galdu berak ohoria. Prot 68. Kontseiluak artha berezi bat atxikiko du kontserbatzekotzat kongregazionearen ohorea. JesBih 429. Sofritzen du bere ohorean sofri ahal ditazkenak oro. Jaur 152. Jesu Kristoren ohorea erreparatzeko Apostoluek egin zutenaren gainean. Ib. 201, (tít.). Señoria Bizkaiko titulu lehena, / ohore handiz bethi ekharri duena. Hb Esk 83. Modu onetan israeltarrak beren izen on eta onorearekin gelditu ziran. Lard 114. Bere onore-tokiya gordetzearren eriotza igarotzeraño ere eskeñi zan. Aran SIgn 13. Guardatuko diot / bere onoria. Xe 297. Bere ohoria xahü begira lezan jenten aitzinian. Ip Hil 64. Egoadi girixtino jendaia suharra, / ez zakala gal hire ohore zaharra. Zby RIEV 1908, 606. [Edaneko thirria] arima, gorphutza, ohorea, oro joiten eta galtzen dituena. Arb Igand 130. Balute jaun hoiek xede onaren itzalaren iduripenik; bereziki emaztearen ohoreaz, neskato gaztearen griña izpirik balute, bertzela erakuts lezakete. HU Zez 106. [Lagunaren] ohoreari kalte egitea. CatJauf 81. Guazen sukaldera, nere onore guziya or dago. Iraola 47. Zor dute neska horier / Kendu ohoria. LuzKant 15. Zure onorea galdu arazi nai zubena. Ill Pill 31. Lana ohore dela / erakuts haurreri. Etcham 127. Gañera galdu dezu / zere onoria. Yanzi 96. Nun zegoen erresumaren ohorea! Arti Tobera 270. Tribunala ideki artio balia zaite zure ohoreaz, ordu artio. Larz Iru 34. Guda-burrukan artutako zauriek ez dute oorerik kentzen. Berron Kijote 170.
    azpiadiera-1.1
    "Salbo zure ohorea, sauf votre honneur; excusez-moi" SP.
    azpiadiera-1.2
    Bertzalde gizontasunaren ohoreak ere manatzen du holako lekhu gerizatu bat antolatzea [...] hitz estalika baizik aiphatzen ez diren beharretako. Dv Lab 173.
    azpiadiera-1.3
    (Uso adj., con -ago).
    Mundukotzat ere [...] ohoreago da etsaiari ongi egitea gaizki egitea baiño. Ax 296 (V 197).
    sense-2
    2. (Lar, H).
    (Empleado frecuentemente en pl.). Honor(es), demostración que se hace a una persona en reconocimiento de su mérito o categoría. "Apetece las honras, gogotik ohoreak nahitzen ditu, ohoreaz zaletzen da, ohoreak nai ditu, ohoreen zale da" Lar.
    Lengoajetan ohi inzan / estimatze gutitan; / orai, aldiz, hik behar duk / ohoria orotan. E 253. Iainkoari dagokan ohore egiazkoa. Lç Ins D, 2v (in m.). Zer erran nahi du ohora [sic] begitartetsu eta gonbidatze amoltsu horrek? "Piissima dignatio". SP Imit IV 1, 3 (Ch karitate sobraniazko, Mst huntarzün ezinago ezti, Ol adei, Leon jauspen urrikaltsu). Haren liburuetan ohore, laudorio eta amorio geiago merezi duena da. SP Phil ã 3v. Batak nahiz ohoreak, / berzeak ontasunak. Arg DevB 107. Halako dira mundu hontako plazerak, ohoriak, honak eta boteriak. Tt Onsa 105. Nik nondik merezi othe dut, / Jauna, hunenbat ohore? Gç 39. Axularri zor zaizko gradu, ohore eta buruzagitasun hauk. ES 144. Mundu huntako ohoreak mezprezatu behar ditugula. Ch III 41, tít. (SP, Leon ohore, Mst uhure; Ol, Pi dedu). Ohore bano hei [...] ukho egitetik urhun, maiz ohore hek desiratzen dituzte. He Gudu 79. Irabaziaren eta ohorearen hirritsak. Lg II 214. Aurki ziñezake munduko ohoreak eta plazerak ungi funtsgabeak direla. Mih 128s. Amar manamendu sandu kuetarik len irurak pertenezitzen dituzu Jaungoikoaren oreari. (Sal, 1780). FLV 2016, 79 ((v. tbn., en contexto similar, ohoreari CatLuz 5, Legaz 6. Ehortzerazi zian ohore güziekila. Egiat 172. Jainkoari zor zaion adorazio, agur, ohore, esku-muñ ta begitartea. Ub 30. Zor diogu onore ta onrarik garaiena. AA III 336. Jende arteko ohorea eta aiphamen ona. Dh 196. Uhure orotako handienaren hari errendatziagatik. UskLiB 30. Eztizüt nahi hunik ez eta uhurerik / mündü huntan gozatü. Etch 150. Madrilen eztuenak / arrazoina galdu, / ohore publiko bat / merexi ahal du. Bordel 118. Ene anaiari, badakit, gaitzituko zaizko hoinbertze ohore. Laph 145. Loria eta ohore suerte guzien erdian. Jnn SBi 3. Ohore eta amorio handirekin edüki zütien Bethleemeko barrükia. Ip Hil 99. Ohoreak ditu egun hautan Hiriburuko elizak, ba eta Baionatik lehen auzo den herri eskualdun ttipiaren izenak. HU Zez 133. Ohore berezirik zor diogu Birjina Sainduari? CatJauf 76. Zakurrari baino gehiagoko ohorerik ez nuen bildu. StPierre 13. Nehok etzuen holako ohore haundia ukan. Zub 46. Lehenago banuen / denetan ohore. Etcham 220. [Maskadak] ihautiko lehen igantian jokhatzen dira beren herrian; uhueik handiena bethi harentako. GH 1933, 299. Beretzat oro amaitu zen mundu eskergabe onetan, libertade, ohore, adiskide... Etxde JJ 248. Zuri zor dizugun ohore baten gisa. Arti MaldanB 196. Dügü baratze berhezian / uhurekin ehortzirik. Casve SGrazi 158. Munduko oore ta omenen jabe izateko. Berron Kijote 123. Len baju zeuden auzo erriak / jantzi dituzu onorez. MMant 58 (v. tbn. onorez jantzi Ayesta 121). Ni ez bainintzan ordea batere ekarria hirian bizitzerat, are gutiago hango ohoreetarat. Larre ArtzainE 307. Euskaldun berri izanik eragozpen gehiago zuenez gero, ohorea ere neurri handiagoan dagokio. MIH 351. Hainbat lekutan jaso zituen ohoreak. MEIG VIII 84.
    azpiadiera-2.1
    Iauna, zure ohorea bada, hori egin bedi zure izenean. "Si fuerit honor tuus" SP Imit III 15, 1 (Mst zure uhuria hala bada; Ch zure loriakotz balinbada, Ol zure aintzarako balitz).
    azpiadiera-2.2
    (Tema nudo).
    Iainko Aitari [...], Iesus Krist haren Seme gure Iaun eta redenptoreari, eta Spiritu Sainduari dela ohore eta gloria. Lç Adv *** 4r. Gloria eta ohore eta bake ungi egiten duen guziari. Lç Rom 2, 10. Zuek ere dohatsuak duzuela ohore. EZ Man I 40. Iainko bakharrari ohore eta gloria mende guztietako mendetan. EZ Eliç 212. Ene Jainkoa, Trinitate saindua, zuri xoilki laudorio, ohore, bothere eta loria sekula sekuloronekotz. SP Imit III 40, 6 (Mst uhure, Leon ohore; Ol dedu). Jainko bakharrak duela ohore eta gloria mende gustien mendean. Gç 223. Hosanna, agur eta ohore Dabiden semeari. He Mt 21, 9. Gloria uhure eta benedikzione, Jaunaren izenian jiten denari. UskLiB 108. Ohore egiaren predikariei. Hb Egia 153 (tít.). Agur eta ohore / Eskualherriari. Zby RIEV 1909, 396. Amodio ohore / Ama Birjinari, / Maria notha gabe / kontzebituari. Zby RIEV 1908, 287. Atzetik an du Irube Manex, / "Ohore Eskual-herriari". Or Eus 197. Ohore beraz hogoi bat frantses erreximenduren kontra gudukatu diren alemaneri. Zerb Gerlan 100. Agur eta ohore, Ahetzeko Mattin! Xa Odol 118.
    sense-3
    3. + ore (õre R-vid ap. A). Honras fúnebres. v. HIL-OHORE.
    Eztietzakidatzula / ukha azken ohoreak. EZ Eliç 55. Han hil da eta Senperen ehortzi, elizako ohoreak Baionako katedralean izanik. HU Aurp 161.
    sense-4
    4. + uhure, onore. Honor, honra, cosa con la que alguien se siente enaltecido.
    Ni baino digneagok ere manamendu hunen azpian gerthatzea ohore handi leritzaio. Harb ã 6v. Ohore handia eta loria handia da zure serbitzatzea. SP Imit III 10, 5. Iesusen grazian bizitziaz ohore dut, plazer, konsolazione eta esperanza. Tt Onsa 161. Yende xehiek uste dute ohore bat dela halakoen etsenpluak imitatzea. Mih 92. Ükhen dügünaz geroz / errege izateko uhuria. Xarlem 20. Hunki jin, Musde Hegobe! / Üskal Herrik dü uhure. 'L'honneur est pour le Pays Basque'. Etch 532. Onore anditzat daukat mundu guziaren aurrean bee eta umill agertzea. Lard 189. Jainkoaren Ama bilhakatzeko ohore ezin gehiagokoa. MarIl 85. Haren amurio handia Birjina izatiaren, zuin preferatzen beitzian Jinkuaren Ama izateko uhuriari. CatS 101. Ohorea eta zoriona ditukanaz geroz Piarres Adamerekin bidearen egiteko. Elzb PAd 35. Teopemtorentzat ohore handia zen ermitau guzien Aitaren izatea bere etxolan gau bat osoa. Jnn SBi 65. Üste nízün nah´ükhen zenéitazüla phakátü ausárki zue khareatzéko uhúia. Lrq Larraja, RIEV 1935, 139. Eman zian gizon arrotzari Introït eta besten hasteko uhuria. Const 40 (en el orig. de Eskual 27-8-1926, 4 onhuria, sin duda errata; el editor transcribe onuria). Jaun meraren astoak zuen laidoaren mendekatzeko ohorea. Lf Murtuts 15. Ohore handi bat zen, beraz, Bertharentzat harat haizu izatea. Mde Pr 89. Mugarik ez izateko ohorea du, baiña ez existitzeko ohorea ere bai. Vill Jaink 148. Ohoretzat hartuko nuen nik gogotik herri hortako bikarigoa. Larre ArtzainE 234.
    sense-5
    5. "Ohorea, le drap, la toile" Arch VocGr .
    sense-6
    6. (Precedido de Zure ; equivalente al fr. Votre Honneur).
    Zure Ohoreak behar du jakin zer graziaz Jaunak nuen fagoratu. Ardoy SFran 120. Otoizten dut, beraz, Zure Ohorea egin dezon hoinbeste zor diotan gizon horri nihauri egin letzakion ongi-etorria. Ib. 121.
    azpisarrera-1
    OHOREAN.
    azpisarrerakoSense-1.1
    a) (Precedido de gen.). En honor (a).
    v. tbn. v. OHORETAN.
    Arimaren salbatzeko Ieinkoaren ohorian / etzaiala, othoi, neke gauza hoien egitia. E 25. Azkenez San Luisen onorean itxi dogu San Iñazioren eleizan eskuskribuz geuk beterikako liburu bat. Ag Ioan 219. Beñat Larresoroko izan zen gauza guztiaren arima. Haren ohorean aitortu behar da. Arti Tobera 270. Elizkizun zoragarriak ere egin ziren, kristauak alaiki kantatzen zutela Yesus Aurtxoen ohorean. Izeta DirG 101.
    azpisarrerakoSense-1.2
    b) (Con egon, gelditu...). (Conservar...) el honor.
    Iarraitunik izan eztuena, mandaturik edo salhorik egin etzaikana, nehork ernatu, orhoitu eta behartu eztuena, erran ahal diteke segurki bere ohorean dagoela, eztela erori eta ez linburtu? Ax 350 (V 232). Aindutako itz oiek / biaira kunplitu, / obe da onorian / gaitezen gelditu. Afrika 68.
    azpisarrera-2
    OHORE-BIHURTZAPEN. v. OHOREZKO AMANDA.
    Jesusen Bihotz Donakiari ohore bihurzapen baten egitea. "Amende honorable". Birjin 232.
    azpisarrera-3
    OHORE EDUKI. Enorgullecerse (de), tener a honor.
    Ohore dadukat xehe eta aphal agertzea mundu guziaren begietan. Lg I 302. Munduko bazter orotan ohore dadukate, / mintzaia bere modutan oso baitadukate, / hemen aldiz guzieri zizaie desohore / xumei nola handiei, garbi mintzo badire. (In Arb Igand 22s).
    azpisarrerakoSense-3.1
    (Con adj.).
    Aspaldiko denbora heietan ez naukan nik ohore ttipia [...] A. Irigoien eta beste guziekin barne izaitea lan balios hortan. Larre ArtzainE 247.
    azpisarrera-4
    OHORE EGIN. Honrar.
    Ieinkoa iaun den gauza ororen zu zirade andere, / arrazoin da mundu orok dagien zuri ohore. E 105s. Eska zaite ez zuri atsegin eta probetxu ekhartzen derautzuna, baina niri plazer eta ohore egiten derautana. SP Imit III 49, 3 (Mst plazer eta uhure egiten; Ch ene loriari daokana, Leon ohoragarri zaitana). Haier bere lanpekin ohore egitera. Tt Onsa 72. Guziez niri egiten darotate ohore. Ch III 58, 8. Ezta berthüderik ausartziak bezaiñbeste gizonari ohore egiten dereioanik. Egiat 255. Gure jaun gorenari bezala ohore ta agur egitea. Ub 174. Guziek ohore dagiotentzat Semeari, nola egiten baitiote Aitari. HeH Io 5, 23 (He ohora dezatentzat). Jende gonek ezpañes iten dida ohore ta biotza eneganik apart. (194). LE-Ir. Hanitx uhure egiten ditazüt / Xarlemaiña erregiak. Xarlem 144. Parisera ziratinian eginen deizü uhure. Etch 524. Ungiak buruan du Basterretxe yauna, / biziari ohore egiten duena. Hb Esk 135. Nere ile bakhar, luxe eta xuriek gorritu behar badute ere nere hitzari ohore eginen diat. Elzb PAd 19. Eskualdun legezko jokoari eta pilotarieri ohore egiteko. Zby RIEV 1908, 84. Hiribarrenek ohore egiten dio, beraz, Azkaineri. Zerb Azk 66. Ez dugu zure gomita errefusatzen ahal, erran zuen beltzak. Ohore egiten daukuzu! JEtchep 85. Bi andana horiek diote ohore eta zerbitzu egiten Garazi guziari. Larre ArtzainE 322.
    v. tbn. Dh 197. Arch Gram 59. Gy 159.
    azpisarrerakoSense-4.1
    Cumplir con.
    Tresorierak izkiribuz artharekin emanen ditu Kongreganistetarik errezibitzen dituen amuinak, ala kaperaren arrimatzeko ala kongregazioneko beharrei ohore egiteko. JesBih 422.
    azpisarrerakoSense-4.2
    (Con determinantes).
    Zeren Iainkoak bere onetarik haién eskuz guri komunikatzeko ohore hura egiten drauen. Lç Ins E 2r. Otoitz egiten darautzu hainberze ohore egin diezazun haren etxera etor zeitezen barazkari haren hartzera. Volt 279. Ene memorioari etzaio sekulan ahantziko ene baithan egoteko egiñ darotazun ohorea. Gç 119. Erran diteke ohore gehiago egiten diotela jentil batzuei. ES 148. Israelgo erregeak ohore hainitz egin baidio egun bere buruari. Lg I 302. Zure buruari ohore bat egiozu itxikia izateaz presuna batenzat. Mih 66. Aitari ta Semeari egiten zaizten ohore ta agur guziak zor zaizka orobat Espiritu Santuari. Ub 140. Zeinek egin baitzioten etxera jeiteko ohorea. Jaur 131. Arratsean, ostatuan, zer-nahi ohore egin zioten. Zerb Azk 103.
    azpisarrerakoSense-4.3
    (Pl.). "Ohoreak eginen dazkote (BN-arb)" Gte Erd 236.
    Renan deitu bati ohoreak egin behar zazkotela gogoratu zeie. HU Zez 182.
    azpiadiera-3.1
    Iosef Arimathiako ixill adiskideak / egin zituen ordean hillaren ohoreak. EZ Man II 200.
    Aski ongi ohoreak egin ziozkaten Jesu-Krixto eta Jondoni Petriri: bizpahirur amorroin lastersko atxemanik, hek jan-arazi. Zerb Ipuinak 155.
    azpisarrera-5
    OHORE EKARRI.
    Honrar.
    Haurrak diraden humil eta obediént bere aita-ametara, haei ohore eta reberenzia ekharten drauelarik. Lç Ins D, 6r. Herodes beldur zaión Ioanesi, ezaguturik ezen hura zela gizon iustoa eta saindua, eta ohore ekharten zeraukan. Lç Mc 6, 20. Ikhusirik han [zeruan] dagoela kreatura guztien Iaun eta gobernari bezala, ohore ekhar diazogun. Mat 78. Demonioari ohore ekhartzea edo arima emaitea da mortal. Harb 168. Umek bere aita-ametara duten obligazinoaz mintzo dela, nola ohore ekharri behar derauezan eta [...] behar ditutzten faboratu. Ax 361 (V 239). Bizi zaitezte zuen emastekin xuhurki, baxera hautskorrago bati bezala, zeren diren emaste, ohore ekhartzen diozuetelarik. He Phil 401 (SP 396 ohore ekartzen derauezuela). Naturalki ere ohore ekhartzen badiotegu gutaz goragokoei. Dh 261. Jainkoaren Adoratzea da hari ohore ekhartzea. CatJauf 76.
    v. tbn. EZ Eliç 420. Gç 48. Hb Esk 130. Arb Igand 57.
    azpisarrerakoSense-5.1
    (Con determinantes).
    Guk Iainkoaren hitzari ekharteko draukagula halako ohore bat eta reberenzia bat. Lç Ins F, 7r. Mezako sakrifizioa hain errespetagarria delarik arren, gutiak dire hari zor zaion ohorea ekhartzen diotenak. Brtc 242s. Zer ohore eztiogu ekharri behar Jainko baten ama benedikatuari? Dh 261. Errebirari beti merezi duen ohorea ekartzeko. Zerb Azk 84.
    azpisarrera-6
    OHORE-EMAILE (El) que honra, da honor.
    Berritan izan dute ehun aitzindari, / ohore emaileak bere herriari. Hb Esk 85. Guziek ezagutzen hanbat aitzindari, / ohore emaileak orduan gerlari. Ib. 27.
    azpisarrera-7
    OHORE EMAN; OHOREA EMAN. Honrar, ensalzar. "Ez dako aitari ohorerik emaiten (BN-ciz)" Gte Erd 103.
    Hire graziaren gosea dutenék ohore eta laudorio emanen draué. Lç Ins A, 6r. Dagotenei ohore emaitea. Mat 121. Berze kreaturak ere ditut gonbidaturen, / ohore eta errespetu eman diezazuten. EZ Man I 40. Sorthu den aurtxoari / ohore emateko. EZ Noel 59. Han ohore emanen derautzut pairatu dukezun laidoa gatik. SP Imit III 49, 6 (Phil 384 ohorea eman). Deus honik een librian ediren badezazu, ohoria eta laudorioa emazu Jinkoari. Tt Onsa 6. Jinkoari berari ohore emaiteko. Bp II 126. Gure gogarako diren gauza guziez zuri ohore ematea. Ch III 40, 5. Ematera Yainkoari beren kulto o ohoorea [sic] . FamInst 745. Jin behar diela Errumara / uhure emaitera prinze hari. Xarlem 1415. Bere amaren sabelean iragan zituen mementak berak Jainkoarentzat izan ziren, haren adoratzen, hari ohore ematen. Dh 272. Hunek ere ohore eman odolari / eta ondoko utzi Inigo Arista. Hb Esk 64. Ohore ziotela handiz Laphurdiri. Ib. 146. Ospe eta ohore bethiko-bethian nigatik emoiozue. Dv LEd 74 (Cb Eg II 35 onra ta gloria). Ohore diote bere presuna eta eginbidei. Hb Egia 154s. Eskualdunek, o Birjina Maria, / Amodio, ohore dautzugu. Zby RIEV 1908, 295. Españia guztiari onorea emateko diña dan Zaragoza. Ag Serm 304. Guziek ohore eman dezoten Semeari, Aitari emaiten dioten bezala. Leon Io 5, 23 (Lç, TB, LE, Dv, BiblE ohora dezaten, HeH ohore dagiotentzat). [Norbait] "Jassu" eta "Xaberri"-ren familieri emanen ziona ohore eta distira. Ardoy SFran 74.
    v. tbn. Gç 215.
    azpisarrerakoSense-7.1
    (Con determinantes).
    Baina Iainkoak moderatu ukhan du gorputza batean, falta zuenari ohore gehienik emanez. Lç 1 Cor 12, 24. Ene beheratasunak / merezi duen baño / Iaun onak ematen darot / ohore gehiago. EZ Noel 43. Ezta egundaiño lurraren gaiñean hain emazte ederrik sorthu, merezi du hain bertze ohore eman diazozun. Ax 394 (V 257). Imajinen ohoratzia eztea hek merexi eztüten ohore baten emaitia? CatLan 84. Hari zor zaion ohorea berari bakarrik eman behar diogu. Ub 173. Mezak ematen diola Jainkoari ohore berezi bat. Jnn SBi 53. Nola laudorio eta ohore handiak ematen baitziozkaten, joan zen ihesi. Ib. 127. Zer diozu Khurutzeari [...] eta Sainduen erlekiei emaiten zaizten ohorez? CatJauf 77. Onela bada, oore auek eman nai dizkit berorrek. Berron Kijote 124. Naiko onore eman digute / naiz gu izan gauza gutxi. Insausti 242.
    v. tbn. ES 147. Ip Hil 220. Uhure: Etch 514. CatS 109.
    azpisarrera-8
    OHORE-ERAMAILE. "Blasphemus, [...] difamátzaillea, ohoreramaillea, ofentsatzaillea" Urt III 361.
    azpisarrera-9
    OHORE-GOSE.
    azpisarrerakoSense-9.1
    a) (uhure-g. S ap. Lh y Lrq). Deseoso de honor(es). "Qui a 'faim' des honneurs" Lrq.
    Ohore goseak ziren eta bertzeez gorago altxatu nahiak. Lg II 211. Gora igan-nahiek, ohore-gosek, atseginzalek eta bertzek borroka frango badarabilate. Dh 200. Nik dakidana da estimu eta ohore-gose naizela. Dv LEd 109 (Cb Eg II 57 onra zale). Nola ezpaitzen ohore gose, ihesi egin zuen bortu barnerat. Jnn SBi 61. Izpirik ez zen ohore gosea. HU Aurp 178. Oroentzat idorra baitzen, [...] eta oroz gainetik, ohore gose errabiatua. Ib. 64. Nonbeitko jaunskila bixarduna hautatua dute auzapez bezala. Zertako? Herritarretan nihor ez delakotz ohore gose. Zerb Artho 502. Bethidanik ohore gose izan baita. Barb Sup 87. Harritu zen Frantses, ez baitzen ohore gose. Ardoy SFran 149.
    azpisarrerakoSense-9.2
    b) Deseo de honores.
    Onthasun biltzeko sekheria sobraniazkoak, ohore-gose handiak, atseginetarako ekharritazun biziegiak, [...] odola berotzen ta umoreak nahasten dituzte. Dh 198.
    azpisarrera-10
    OHORE-GURA.
    "Ambitiosior, [...] ohoregurágoa, ohoreguragodéna" Urt II 24.
    azpisarrera-11
    OHORE IZAN (Con aux. intrans. bipersonal). Ser, resultar honroso, honorable.
    Ohore zitzaitan haren imitatzea. Mih 81 (127 ohore bat zitzaitan). Ohore zaiola soinean ekhartzea medaila xume hetarik bat. MarIl 91. Ohore / zaikula gizendu ondoan aphur bat, / merkatuz-merkatu goatea mustrarat. Gy 262. Ohore bide zaio / karlisteriari. Bordel 178. Igande eta bestetan pilotan artzea ohore zitzaiotenak. Zby RIEV 1908, 87. Zu entzutea ohore bezain zu erraitea atsegin zaikunak [girela] . JE Ber 72. Lipusari ohore zitzaion gatu xuri horien ukaitea. JEtchep 35. Zaldun ala bilaun, langile ala arlote, deneri ohore zitzaien josteta hortan baltsatzea. Lf (in Casve SGrazi 9).
    azpisarrerakoSense-11.1
    (Con determinantes).
    Ohore handi zaitzue, o ezkonduak, zeren Iainkoak [...] hartzen baitzaituzte lagun eta lankide hain obra beregaineko baten egiteko. SP Phil 395 (He 399 ohore handia bide da zuentzat). Bai, Aita-Saindutarra nauk, eta ohore handiena zaitak hori. Hb Egia 115. Espantu handirekin mintzo zen bere sudurraz, eta ohore handi bat zitzaion. Elzb PAd 8.
    azpisarrerakoSense-11.2
    (Con aux. intrans. unipersonal).
    Hurá [har kantoina] da, bada, ohore zuen sinhesten duzuenón. "Elle est donc honneur à vous". Lç 1 Petr 2, 7 (Dv ohore da; He ohorezko zaitzue, TB preziosa da, BiblE balio handikoa da).
    azpisarrera-12
    OHORE-NAHI. Deseoso de honor(es). v. OHORE-GOSE.
    Xokolet-edale Donibaneko, / moko-zikin Ziburuko, / ohore-nahi Urrunako, / arrano-jale Biriatuko. Zerb Azk 98.
    azpisarrera-13
    OHORETAN (Precedido de gen.). En honor (a). "Haren ohoretan bazkaria izanen da (BN-arb)" Gte Erd 247.
    Bere haurrak irakasten eta hatzen dituztela hire laudoriotan eta ohoretan. Lç Ins B, 7r. Gauza guziak egiten baititu Iainkoaren ohoretan. SP Imit I 3, 3 (Mst Jinkuaren uhuretan). Doatsu dira kreaturak bere kreatzaillearen loriara ordenatzen ditustenak eta hekin banotasuna egiaren ohoretan emaiten dutenak. SP Phil 135 (He 138 egiaren ohoratzeko). Aldare bat egiazko Jainkoaren ohoretan. Lg I 207. Andre Dona Maria Eskapülarikuaren uhuretan. Mercy 15. Egun guziez deboki erratea, Jesusen bihotz sakratuaren ohoretan, Gure Aita, Agur Maria [...] . JesBih 468. Iragan urthean Iñaziok kopla batzu ezarri zituen Jondoni Petriren ohoretan. Laph 15. Egin ledin urthe oroz haren ohoretan prosesione handi bat. Ip Hil 25. Errepublikaren ohoretan dela pesta hori. HU Aurp 171. Hain amultsuki gure onetan eta ohoretan manatzen daukun Jainkoaren nausitasuna. CatJauf III. Mintzaldi eder bat egin zuen aren ohoretan. Zub 34. Lephoko hau nihaurek trikotatu dautzut, zure 25 urtheren ohoretan. Larz Iru 96. San Frantses Jatsukoaren ohoretan. Ardoy SFran 277. Euskaldun ager zaite ele ta obretan, / gure sort herri maite hunen ohoretan. Xa Odol 111. [Eusko Ikaskuntzak] omenaldi ederra eratu zuen Oñatin bere buruzagi hautatuaren ohoretan. MEIG VIII 60.
    v. tbn. Ohoretan: Mat 184. EZ Noel 161. Harb 65. Arg DevB 109. Tt Arima 84. FPrS 30s. Gç 40. Bp I 147. ES 125. Ch III 15, 1. CatLan 134. Mih 2. Monho 62. Dh 57. CatLuz 41. MarIl 20. Jnn SBi 154. Zby RIEV 1908, 418. Elsb Fram 108. JE Bur 23. Barb Sup 38. In SMitx Aranz 198. Mde Pr 235. Uhuretan: UskLiB 31. CatS 39. UNLilia 1. PierKat 62. Casve SGrazi 66.
    azpisarrerakoSense-13.1
    Azken egunean guztiak, zure ohore handitan, mundu guztiaren aitzinean agertuko eta kanpatukoitu. Ax 230 (V 154).
    azpisarrerakoSense-13.2
    Manex Ohoretan. (Tít. de una obra de Larz ap. Zerb Azk 73). Ohoretan: Gabriel Aresti. (In Arti Tobera 262).
    azpisarrera-14
    OHORETAN ALTXATZE. Glorificación, alabanza.
    Bere trionfaren bidez hobeki ezagutua izan zen mundu guziaz, eta ohoretan altxatze hura zerbitzatu zen haren suplizioaren ahalgea emendatzeko. Jaur 148.
    azpisarrera-15
    OHORETAN EDUKI; OHOREATN IZAN. Apreciar, estimar, honrar.
    Euskaldunok, gaurko gisatsuan, ohoretan eduki arren edonon, ez baitzeukaten arrotzek horrenbesteko estimutan gure hizkuntza. MIH 282.
    azpisarrerakoSense-15.1
    Burasoak dituzte ohore handitan. Hb Esk 165.
    azpisarrera-16
    OHOREZ (SP, Lar).
    azpisarrerakoSense-16.1
    a) Con honor, honorablemente. "Decorosamente" Lar.
    Gloriaz eta ohorez koroatu ukhan duk. Lç He 2, 7. Thonba ederrean / ohorez eman zuten. EZ Noel 167. Ohorez altxatu ziren / relikia zureak. Ib. 153. Ohorez bizitzeagatik. Harb 381. Handik emaiten darotzu / lurrak ohorez agur. Hm 74. Zu bizkitartean korteski eta ohorez alxatu izan zara. SP Phil 40. Orhitzeko Jesüs Jaunaren Jerüsalemera ohorez sartziaz. Bp II 44. Jauna, uhurez zira zure ezteietan, / Üskal Herriko lehen süjetan kunpañan. Etch 570. Maitha dezala lana eta yarraik hari, / ohorez nahi bada mundu huntan bizi. Elzb Po 230. Gu portatuko gera / beñepein onorez. RAzk Auspoa 7, 52 (v. tbn. 58).
    v. tbn. Tt Arima 43.
    azpisarrerakoSense-16.2
    b) (Precedido de gen.). En honor (a).
    Gizon etoiak hutsitu ditut / mendekantzaren ohorez. Arti MaldanB 225.
    azpisarrera-17
    OHOREZKO.
    azpisarrerakoSense-17.1
    a) (SP, Urt II 63, Dv). Honorable, respetable. "Ohorezko gizon, homme honorable" Dv.
    Nola Iainkoaren izena baita ona eta ohorezkoa. Mat 79. Hara non den bere ohorezko bizarrarekin. Volt 186s. Kristauek zituzten thonba / hetarik aldaratu, / eta ohorezko lekhu / batetara altxatu. EZ Noel 170. Aita prestu ohorezko bat hiltzen denean. Ax 4 (V 2). Kantatzea, ihizian ibiltea, hain ohorezko alegeragarriak dira, non [...]. SP Phil 366 (He 369 honestak). Aphezen ofizioa handi eta ohoreskoa baita. Arbill IV 11, 30. Besta honen bezpera ülhüntzian prozesioniareki sü ohorezko hori pizten die. Bp II 114. Eginbide ohorezko hau gomendatzen du Gregorio sainduak ere. ES 151. Dabiten enbaxadoreak edo mandatari ohorezkoak eta errege haren erorikoa. Lg I 303. Yustu guzies erratenda Yainkoak koronatzen tuela oorezko eta gloriako koronarekin. FamInst 758. Gizon ohorezkoena da Jainkoa leialkienik zerbitzatzen duena. Dh 213. Zure leñia izan düzü bethiere uhurezko. Etch 542. Zure axkidea zen Darotxetxe yauna, / Franses nafartar ume ohorezkoena. Hb Esk 157. Zein eder den / ohorezko bizia. Zby RIEV 1909, 108. Ez dela dantzarat hurbiltzen jende ohorezkorik, ez eta kontzientzia minbera duenik. Arb Igand 143. Sortü nüzü uhurrezko / erregeren zerbitzuko. Balad 111 (234 ohorezko). Ohorezko lana! Etcham 61. Gizona ohorezko maillan zegoelarik, etzuen bere aunditasuna ulertu. Vill Jaink 153. Zeiñen oorezko gauza dan eginkizun ontan saiatzea. Berron Kijote 194. Hirugarren aldiz aurkitzen naiz ohorezko bezain larri den egoera honetan. MEIG VI 107. "Altuberen legeak" ohorezkotzat usatu izan dut beti, "Kepler-en legeak" eta aipatu ohi diren gisan. Ib. 146.
    v. tbn. Mih 29. CatLan 80. Egiat 271. Monho 52. Gy 253. Bordel 174. Elsb Fram 91. Uhurezko: AstLas 28. Xarlem 1408. Onorezko: Itz Azald 73.
    azpiadiera-1.1
    (Palabra) de honor.
    Gogoan ere daukat batalla au ematera Erromara etorterako aurrean eman izan nizuten itz onorezkoa. Izt C 266. Promestutzen ziola Senaduak bert bertatik Gipuzkoako Probinziari itz onorezkoaren baitan. Ib. 263.
    azpisarrerakoSense-17.2
    b) Honorífico. "Ohorezko kalonje, chanoine honoraire" Dv.
    Humil denak onhesten ditu mezprezioak, ez dabila laudorioen bilha; [...] ez du hartzen ohorezko plaza edo herrunka. Brtc 216. Ohorezko medaila. HU Zez 100. Eta horra, nola zuen Oxaldek ohorezko aipamena irabazi. Ox 200. Ohorezko aipu delako edo "accesit" bat eman nai dizute zuri. "Mención honorífica". Or BM 14. Horra nun eta nola irazi zuen Berrogoita Hamazazpigarrenak bere bigarren ohorezko aiphamena. Zerb Gerlan 108. Orai Euskaltzaindiak Euskaldun Ohorezko tituluarentzat hautatu baitu. Larre ArtzainE 288. Ohorezko aipamena irabazi. MEIG II 50. Antonio Tovar Llorente, ohorezko euskaltzaina. MEIG VIII 84.
    azpisarrera-18
    OHOREZKO AMANDA. Confesión pública de la falta.
    Gorphutz seinduko sakramenduan [...] errezebitzen ditutzun laido saminak gatik, huna non nagon zure aldaren oinetan ahuspez jarria, hetaz guziez zuri ohorezko amanda egiteko. Dh 82.

    ohore

    ohore
    << obserbazio 0 / 0 omen >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper