Harremana

    OEH - Bilaketa

    344 emaitza fama bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (341)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    ospetsu.
    tradizioa
    Tr. Documentado al Sur desde principios del s. XIX y al Norte en Oihenart, Duvoisin, en un ej. de Prop, en Landerretche, Lafitte, Mirande, en la revista Gazte y en Xalbador. La forma más extendida es ospetsu. Hay ospatsu en varios autores meridionales e incluso ambas formas en muchos de ellos: ospatxu, junto a ospatsu yospetsu, en Kirikiño; un ej. de hospetsu en Mirande (tbn. ospatsu y ospetsu ), otro de ospetzu (tbn. ospetsu ) en Echeita y otspatsu (tbn. ospatsu ) en Lardizabal. Oihenart emplea hospazu <hospasu>. En DFrec hay 90 ejs. de ospetsu y 5 de ospatsu, todos ellos meridionales.
    sense-1
    1. (V-ple-gip, BN ap. A; SP, Ht VocGr 359, Lar, Izt 50r, Dv); ospatsu (L, BN ap. A ; Dv (V, G), H; h- O VocPo (s.v. hots)); otspatsu; hospazu.
    Famoso, célebre, ilustre. "Ospetsua, fama handitakoa" SP.
    Harzaz huts zirate hospazu, / Gizon bat galdu dukezulakotz. O Po 17 (Harriet transcribe hospatsu, VocCB 429 hazpazu). Sermolari, esale, jakitun eta bertsolari, mundu guztijan ain ospetsu ta entzute andikuak. Ur MarIl 45. Zein lekutan egin izan dira beretan ainbat ontzidi eder galant ospatsu? Izt C 129. Saristatu zeban Fr. Pedroren azaña ospatsua. Ib. 504s. Orra Jerusalen ospatsu, bere Jaunaren odolez gorritutakoaren atzen doakabea. Lard 548. Jose, mundua mundu dan artean, ain otspatsua izango dana. Ib. 38. Eresi bete-betean bere odol ospatsu eta noblezarekiko arrotasun eta galaitasuna oso menderatzeko. 'Ilustre'. Aran SIgn 22. Illunduko onek aixago luke / Egun sentiko izarra, / Itzali baño gizon ospatsu / Eta umanten izena. AB AmaE 102 (95 ospetsu). Urten eben Gernikako kale, etxe ta zugatz ospetzua (famoso) ikustera. Echta Jos 200 (235 ospetsu). Zubi asko daude; Portugaleteko zubi zintzilikaria ospatsubena. Bera EEs 1915, 228. Uri ospatsu artan mutiko au erosi eban euzkeldun batek. Kk Ab I 84 (Ab II 75 ospatxu y 20 ospetsu). Au nere anai, Donostiako sendalari ospetsu, zuk ere ezagutzen dezun hura. A Ardi 92. Gizon jakintsurik ospetsuenak beren adi sendo-sendoarren nabarmendu dira. "Insignes". Zink Crit 9. Bilbao'tar Koral abeslari-bazkun aipagarri ta ospetsuari. Garit Usand 28. Sortu ditu gure errian entzute aundiko deun (santu) ospatsuak. ArgiDL 108. Gabriel Olaizola abeslari ospatsuak ederki baño ederkigo abestu zituan. Muj PAm 10. Euskaldun kementsua ta Don Kijote ospatsua. "Famoso". AIr RIEV 1928, 598 (Anab ib. 608 ospetsu, Or RIEV 1929, 6 aipuaundiko, Ldi ib. 207 aipatua). Agur, aizkide bijotzekua, / euzkel-idazle ospatsu! Enb 129 (68 ospetsu). Gure idazle gorengoena, Axular ospetsua. Aitzol ( in Ldi UO 3). Biok ziran [...] gizartekeriaren irakasle ospatsuak. Eguzk GizAuz 66 (153 ospetsu). Alde guztietara barreatu zuen gizon ospetsu ariek erritxo politaren izena. TAg Uzt 43 (85 ospatsu). Atenai, iri oro baño ospetsuagi aizen Pala andiaren iri aipatu ori! Zait Sof 108. Saiaketa ospatsuak egin zituen arlo hortan Charcot mediku jaunak. Mde Pr 313 (251 ospetsu y 233 hospetsuaren). Barka bezait aipatuko ez dudan nobelari ospatsuak. Txill Let 26. Umore ona eukitea gizon ospatsueri ez yagokela uste dozue ala? Bilbao IpuiB 109. Beste irakasle ospatsu baten bideak barna oi zuen Platonek. Zait Plat 39. Gero pelotari ospetsu bat izanen zan. Osk Kurl 153. Peluse, Aigito-ko errixka, tilistaz (lentejaz) ospetsu. Ibiñ Virgil 81 (112 ospatsua). Naparroako seme ospetsu bi il dira Iruñean. Alzola Atalak 105. Euskalerrian gizon ospetsu / izan ziranak lenago. Olea 44. Sumatuz euskaldunak, ospetsu nahian, / guretik deus ez duen hizkuntza mihian. Xa Odol 224. "Maai Biribilleko zaldunen" Zaldungo-ordena ospatsua. "Famosa". Berron Kijote 142 (194 ospetsu). Ospetsuen ibil-lekuak edo egon-lekuak ikustera urten genduan, munduan diran barri-emolle bide guztietan eragin geien dabenak. Gerrika 214. Herria bezain ospetsuak dituela Hazparnek eliza-dorre hori goratasunez eta bere plaza-karkana. Larre ArtzainE 222. Orain bost-sei urte, ogei bat jaun ospetsu (sic) artetik, bat bakarrik ere kontuan ez erortzea. (In MIH 217). Izen ospetsuak bildu dira film honen inguruan. MEIG I 169. Gernikakoa eta beste zenbait arbola ospatsu. MEIG III 146.
    v. tbn. BBatzarN 217. Itz Azald 74. Ag G 219. Belaus Andoni 14. Lh Yol 17. Altuna 71. Jaukol Biozk 47. JMB ELG 65. ABar Goi 33. EA OlBe 99. Munita 8. Basarri 37. And AUzta 58. Gand Elorri 13. Vill Jaink 122. Gazt MusIx 57. Onain in Gazt MusIx 148. MAtx Gazt 77. Salav 73. BiblE Ez 39, 13. Ospatsu: Otag EE 1882c, 415. Zam RIEV 1907, 426. Ag AL 27. IPrad EEs 1915, 100. Anab EEs 1919, 84. Lh Yol 19. Mok 12. Inza in Jaukol Biozk x. EAEg 19-1-1937, 843. SMitx Aranz 185. Etxde JJ 16. Erkiag Arran 39. Vill Jaink 129. Etxabu Kontu 172.
    sense-2
    2. "Bullicioso" Mg PAbVoc 235 (→) Izt 20v.
    Euren etxetan artazuriketa ospetsu ta bigira infernukuak isten edo permitietan ditubenak. CrIc 117. Ez jakolako etxagun begiratu bati ondo egiten buruba bat egitia gizon ospetsu, burrukari, ondatzalle, alper ta baldanakaz. Mg PAb 43.
    sense-3
    3. (G ap. A ); ospatsu (L ap. Lh ).
    Solemne, grandioso; grandilocuente. "Pédant, plein de façons" Lh.
    Arima sainduak [...] eraginen du iguzkia bera baino argiago eta ederrago, dena dirdira ospetsu batez izarniarazten duela. Dv LEd 258. Zazpigarren eguna izango da ospetsu eta santuagoa. Ur Lev 23, 8 (Dv ospetsuago). Instante ospetsu onetan. "En este solemne acto" (1868). BBatzarN 243. Oraiñ dala bostenbat urte gure Begoñako Amari urre ta arriargitsuzko aroa buruan ipinteko jairik ospatsuenak egin jakozanean. Ag Kr 215. Sal-erostunek egin zituzten jauregittoak, jaunek aldiz palazio ospatsuenak. Prop 1906, 165. Kontsekrazionearen lekhuko eta berari gorthe ospatsuenaren egiteko. Lander EEs 1916, 60. Eztet, ordea, elizkizun ospatsu alai hura zee-zee erakusteko asmorik. A Ardi 128. Jaunartze ospatsuari etzaio orregatik bere aunditasun ta oroigarritasuna gutxitzen. ArgiDL 127. Senide guztiek bazkari ospetsu bat egiñaz. Kk Ab II 90. Mariya'ri ipiñi eutsen burestuna, / Zidarrezkua bera, gañe oriduna, / Beraren ixeneko Agirrek emona. / Ai, ze ospatsua zan orduko eguna. Enb 80. "Kokotzek" bere biziko egun ospatsuenean [...] iragan behar izan zuen gaua presundegi ilunean. Zub 23. Erredura aundia izango nuke, gure Ama maitearen jai ospetsuan, bere aldarea loretegi zoragarri bat egin gabe ikusiko banu. Alz Ram 114s. Geroago bai egingo du sarraldi ospetsu ori; orain ordea izkutuan yoan nai du Yerusalemera. Ir YKBiz 312n. Agiria artzeko une ospetsuan, Iraskunari dagozkion egikizunak beteko dituztelako itza eman bearko dute. EAEg 1-6-1937, 1743. Deneri emaiten dauku jastatzerat eskuara gozo ospetsu bat. Lf ELit 153. Beharbada uste zuen kostatarra ospatsuagoa zela, baxenabartarra baino? Ib. 160. Zure errukiak ur aundietan billatzen ditun aien asimasiko sagarakunde ospatsu aietan. "Sollemnitate sacramentorum". Or Aitork 406. Jaiketa ospatsu zuzpergarriren bat burutu arte ez eben bakerik izango. Erkiag Arran 30. Unibersua aundia da bai, zoragarri eta ospetsu, baiña baita garratz, eskerga ta biotz-gabea ere. Vill Jaink 119. Kredoatik landa apezpikuak prediku ospatsu batean --soberasko beharba!-- erran dauku [...]. Gazte 68 (1963) 4 (ap. DRA ). Organo musika ospetsu heietan. Larre ArtzainE 287s. Doctor honoris causa izendatzeko ekitaldi ospetsua. Insausti 339.
    azpiadiera-3.1
    Ah! damurik ez dugula ahalik aski 400 [...] presunentzat aski litakeen elizatto baten alxatzeko eta han zeremonia ospatsuagoko batzuen egiteko! Prop 1898, 229.
    azpiadiera-3.2
    (Uso pred.).
    Kantatu dira ospatsu besperak. Otag EE 1884b, 523. Yainkoaren atsak bultzaturik antzo, tinko ta ospetsu bide dagi eskerreruntz, andarakoak lagun-izaki. 'Con paso firme y decidido'. Zait Sof 149. Etorri be baetorren ba! Eleiz-jantzi ederrez eta ospatsu etorri be. Bilbao IpuiB 146.

    ospetsu

    ospetsu
    << ospen 0 / 0 2 oste >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper