OEH - Bilaketa

344 emaitza fama bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (341)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ospatu .
tradizioa
Tr. La forma más extendida es ospatu , con aspiración inicial en Oihenart, Mirande (tbn. ospatu y ospetu) y Aresti. Hay ospetu en J. Etchepare y ambas formas en Azkue y en un ej. de EEs ; ozpatu en Pouvreau y Atheka . En DFrec hay 305 ejs. de ospatu .
sense-1
1. (L, BN-ciz ap. A; SP, Lar, Dv (que cita a EZ), H; hos- O VocPo (s.v. hots), H; hoz- SP), ospetu (Lh), ozpatu.
Celebrar, dar fama; elogiar, alabar. " Handiro ospatu duzu laguna, vous avez grandement fait connaître vôtre compagnon" SP. "Celebrar" Lar. "Célébrer, rendre célèbre, publier" H, que cita a Oihenart. Tr. Documentado en autores septentrionales desde el s. XVII. Al Sur aparece a finales del s. XIX y su uso es algo más frecuente que al Norte durante el s. XX.
Sionen ospa dezaten / Zure izen saindua. EZ Eliç 337. Andreak luzez zerbitzatu / Zaituztet eta nik hospatu / Dut herri hautan zuen izena. O Po 47 (v. tbn. en contexto similar izena ospatu en Arb Igand 139, A Ezale 1897, 239a (ospetu), Muj PAm 9, Zub 34). Iainkoaren laudoriotzen, aho batez egunoroz handi etsten, benedikatzen eta ozpatzen. SP Imit IV 1, 7 (Pi ospatzen; Ch lorifikatzen, Mst ezagüt erazitzen, Ip goresten, Ol iragartzen, Leon handiesten). Oi arima nerea, ospa eta gorets zazu ontasun hunen handia. Dv LEd 139. Aintxiña egoan ordientzako / Iaun bat ordia munduan [...] / ta ospaten eben pozgariakaz / ordiak euren moduan. Azc PB 76. Beren esku dago errien izena ospetu ta goratzea. ForuAG 257. Pentoñako baten gainetik eliza zahar eder batek ospetzen du, zainduz. JE Ber 76. Ez Azantzaren, ez Larralden ukaldi gogorrek eta joko garbiak, ez Beheran ezkerraren beso bihurriak ez dute zorigaitzez ospetzen gehiago. Ib. 8. Nik ospatu zaitut lurrean, egiteko eman zenidan lana bururatu dut. Ir YKBiz 463. Aialdeko ta lagun, begi-uts dabiltza / ospatzen ezin asmaz gazteen bizitza. "Alabar" . Or Eus 365. Doniban goizean urtatzea eta landetako intzetan ibiltzea berriz euri edo ekaitz jainkoizuna ospatzeko. JMB ELG 81. Ala otoizka zaudezte Jainkoa nahiz ospatu. Iratz 136. Ez al dizkin ba, Kereon orrek, gure nebak, bata illobia emanaz ospatu, bestea, berriz, obiratu gabe itsusitu? Zait Sof 161. Alare, neronek, gizon gurbillen iritziz, ospatu egin zaitut. 'Honré' . Ib. 186. Urretxindor kantaria [...] / gau eta egun ospatzen da ari / maiteñoa ta kabia. SMitx Aranz 189. Buruzagiaren bikaintasuna eta goieginak neurtitzetan ospatzea baitzen hunen lana. Mde Pr 233 (Po 35 hospatzea neurthitzotan). Elizeak be ez dau ospatu eten barik bere bizitzako egite izugarri ta birtute bereziakaitik soil-soilki. Onaind STeresa 123. Guduan eroriak ospatu egiten dituzte iainkoek eta gizakumeek. Zait Plat 34.
azpiadiera-1.1
(Con aux. intrans.).Ser famoso, ser célebre; ser alabado.
Sanson sendoa oraño / handiro duk ospatu. EZ Noel 30. Gure arimaren eta / hirur dituk ahalak, / zeñak ospatzen baitire / hargatik prinzipalak. EZ Eliç 97. Eritasun au ezta eriotzezkoa; Yainkoaren osperako da, orren bidez Yainkoaren Semea ospa dedin. Ir YKBiz 355. Oraintxe ospatu da gizasemea ta Yainkoa ospatu da arengan. Ib. 443s. Gizasemea ospatu dedin ordua etorri da. Ib. 424.
sense-2
2. (SP, Lar; hoz- SP), ospetu.
(Part. en función de adj.).Célebre, famoso. " Hiri ospatua " SP. " Hozpatua, célèbre, renommé" Ib. "Celebrado, ospatua " Lar. "Celebérrimo, txit ospatua " Ib.
Urthez zinen munduan / Bizi izatu Nazareth / Hiritxo ospatuan. EZ Eliç 406. Lurreko errege eta printze ospatuenak. Ib. 176. Bidasoaren uretan / Irlaxka ospatu batetan. Gy 184. Kristobal Kolonb, untzi kapitaiñ ospatua. Ib. 255n. Axeri zahar bat, baina ernenetarik, / Nonbre gabe lapiñ eta oillo iretsirik, / Inguruan urrun hagitz ospatua. Ib. 69. Yainkoak othoitz guti eginaraziko diote egun iraganetan hil gizon ospatuen adoratzailei ere... Hb Egia 71. Anaia Pazifiko, arako lenagoko itz-neurtzalle ospatu ura. Bv AsL 176. Salerosketako oso ospatua da Pasaiko kaia. EEs 1915, 16. Nola ba [...] antolatu ditek margolari eta otallari (escultor) ospetuak Jesukristoren nortin gurgarria? Ayerbe EEs 1915, 277s. Camargako basatiko zezenak beltzak dire, beltz, izu, nonnai ospatuak. 'Fameux' . Or Mi 47. Charles Richet haundiak [...] liburu ospatu bat idatzi zuenean. Mde Pr 342. Irlandako mito zaharretan beti lehen zen Uladh (Ulster) ospetua. Ib. 211.
azpiadiera-2.1
"(L?), noble" A.
Zueri nago beraz, español ozpatuak, zueri, don Karlosen alde izan edo zaretenak. Atheka 172.
sense-3
3. (V-gip, G-azp, AN-gip-5vill; A DBols ) Ref.: Etxba Eib; Gte Erd 247.
Conmemorar, celebrar, festejar (un acontecimiento, una efeméride). " Gabonak gurasuegaz ospatutzia gura neuke " Etxba Eib. "Bere eguna ospatu du (G-azp), haren sari irabaztea ospatu zuten (G-azp), ezkondu zireneko berrogei urte ospatu dute (G-azp), [...] aren eguna ospatzeko bazkaria izango da (G-azp, AN-gip-5vill)" Gte Erd 247. Tr. Documentado en autores meridionales (tbn. en Xalbador) desde la segunda mitad del s. XIX.
Artu zuen balazo eguna urteoro ospatu edo zelebratzean. Aran SIgn 84. Kristoren Elizeak Maria Donearen Iaiotzako egun andia ordurako ospatuten (celebrar) ebala uste dot. Ag AL 109n. Egun ori ospatu edo zelebrau dabe. A Ezale 1899, 8a. Jun zan Maria ta Josegaz Jerusalenera, Paskua festatzera edo ospatutzera. Kortazar Serm 66. Txoritxoak be, abestiakaz, / poza dabela zabaltzen, / ez dantzuzuez birloratuta, / Mirenen il au agurtzen? / Txorrotixokaa ez diñoskue / Orrilla ospatuteko? GMant Goi 66. Ez al dakixu zer dan gaur ospatsoguna? Enb 132. Erriak ongi-etorri bat egin nai zion... Guztiak ospatu nai zuten... Alz Ram 74. Al duten leiaz ospatu dute / Gerrieder-en eguna. Or Eus 235. Aundiro ospatu zuen donostiarrak gertakizuna. TAg Uzt 58. Bazkari ontan ospa dezala / Oñatik askatasuna. SMitx Aranz 100. Berri au bazkari on batez ospatu bear diagu. Etxde AlosT 69. Bere garaipena ospatu naiez. Bilbao IpuiB 52. Inork eztaki negarrez / bere garaitza hospatzen. Arti MaldanB 225. Begira egokiezanok oraindiño bere, piztien azken-arnasak, pozik eta berba gangar ta barre zorangaz ospatuten zituela. Erkiag BatB 39. Otsoen pozak ez dau sekula / ospatu ainbat triskamen. Gand Elorri 98. Orai ospatu dezazkegu Eguberri on batzuk. Izeta DirG 97. Ator, ator, mutil etxera [...] / gabon gaba ospatutzeko. Canc. pop. in Izeta DirG 98. Gurenda ospatzeko Erromara etorri zanean. Ibiñ Virgil 54. Dukiak gertau eban bere jauregixan aren osasuna ospatzeko, jai aundi bat. Etxba Ibilt 486. Ohart gaiten ez dela atzoko eguna, / gaur zuen ohoretan ospatzen duguna. Xa Odol 245. Lengo oituran ospatutzeko / Santa Agedaren bezpera. Uzt LEG I 193. Guztiak batera, egun a ospatu bagarik ez iztea erabagi eben. Ker 2 Mach 15, 36 (Ol ospatzeke). Liberaziño urtebetetea ospatuteko jaiak. Etxabu Kontu 159. [Pelloren] etorrerea ospatuz / ezkonduteagaz. Ayesta 41. Nola nuen nik ene apeztasuna ospatuko izeba gaixoa komitatu gabe? Larre ArtzainE 211. Egun ortan oso ondo zelebratu edo ospatu genduan. Albeniz 55. Balekike zergatik ez zen izan Azaroan Oiñatiko Unibersidadean Euskalzaindiaren urre-eztaiak ospatzeko izango diran jai-aldirik. MIH 224. Jesusen jaiotza kristaukiro ospatzeko ohitura. MEIG I 77. Guztiok dakigu zerk bildu gaituen Donostian, Eduardo Txillidaren jaioterrian eta are bere lantegian bertan, eta ez da gure artean egunoro ospatzen den bezalako gertakaria. MEIG VIII 57. UNESCOk aurten ospatzen duen liburu urtea begiz jorik. In MEIG IX 57.
azpiadiera-3.1
Celebrar(se) (una fiesta).
Aizarnazabalko erri kristaua: gaur ospatzen dezu jai berri bat. Ag Serm 359. Arrantzale ta itxasgizonak beren jaiak [...], egin eta ospatu zituzten. Eguzk RIEV 1927, 426. Deuna'n omenez ospatzen dira / goxeko jai ederrenak. Enb 111. Orain ospa dezagun, garaipen batuaz zihur, / jaien jaia. Mde Pr 308. San Bartolome urrengo igandean ospatu oi dituzte Atharratzen jaialdirik ederrenak. Etxde JJ 202. Eibarko errian aztu-eziñeko jaialdiak ospatu dira. Basarri 47. Zeuzertxu emen esan dagidan / ospatzen gauzan jaiaiti. BEnb NereA 160. Ango Paletar jaiak bada Erroma irasi zan egunez ospatzen ziran. Ibiñ Virgil 47. Antolatu berriz, 1942an egin ginuen, eta besta, 1943an ospatu zen. Xa Odol 89. Beste edonun lez ospatzen ziran aratuzteak Ondarroan. Etxabu Kontu 96. Aren omenez ospatuko diran jaietan. Onaind STeresa 8. Euskaltzandiak bere 50go urte-urrena dela-eta jaia ospatzeko betiko bere batasun kezka hau aztertu nahi izan zuen. MEIG IX 56.
azpiadiera-3.2
Celebrar(se), tener lugar.
Ospatu zeban batzar diozestarra. Izt C 486. Azpeitiko bereterburu jaunaren burutasuna izan zan [...] meza nagusia Te Deum ta guztikoa ospatzea (zelebratzea). A Ardi 127. Ospatu zan, [...] euzko gudari kementsuaren gogo aldezko otoi eleizkixunak. Euzkadi 16-12-1936 (ap. Alkain 159s ). Kremlin-jauregian ospatu eban bigarren batzarraldia. Eguzk GizAuz 70. Gipuzkoako bertsolari gazteen txapelketa ospatzen da Ordizin. Basarri 111. Eibarren ospatzen omen ziran mitin zaratatsuak. Vill Jaink 42. An goiko erpiñean ospatuko dan oturuntza pozgarri betikora iritxi arte. Onaind ( in Gazt MusIx 152 ). Kirol-norlenkak ospatuko ditu Printzearen omenez. Ibiñ Virgil 94. Geu bakarrik gelditu giñan. Beraz, ezin eitekean sariketarik ospatu. Etxabu Kontu 50. Patio zentralian ospatzen ziran olako guztiak, domeketako meza guztiak eta abar. Gerrika 108. Tolosako zezen-plazan jokatu edo ospatu genduan apustua. Albeniz 210.
sense-4
4. Cortejar.
Nola bizi zaran aiskideren bat zerbidu gabe, ainbeste andrakume eder artian iñor ez dozula ospatzen. Etxba Ibilt 475. Ni bezelako gizakume apalak, ziur bai norbait ospatzen dabela, naiz alperrik edi barre eraintzeko. Ib. 476.
azpisarrera-1
OSPATZEKE. Sin celebrar, sin festejar.
Guzien iritziz erabaki zan, alako eguna ospatzeke iñola ere ez uztea. Ol 2 Mach 15, 36 (Dv bestarik gabe, Ker ospatu bagarik, BiblE seinalatu gabe ).
ospatu
<< ospakeri 0 / 0 1 ospe >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper