Harremana

    OEH - Bilaketa

    344 emaitza fama bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (341)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    2 hur.
    sense-1
    1. (ur V; ur Mic 6r, Lar, Añ (V), Hb, Dv, H (+ h-)); urre (V, G-azp) Ref.: A (ur, urrago, urre); Iz ArOñ (úrrian); Gte Erd 156; ZestErret (hurre).
     (Adv.). Cerca. "(Más) cerca, urrago" Lar, Añ. "Urrago da, il es plus près" Dv. "Etxetik, etxeari ur, près de la maison" H (s.v. hur). "Ur, hurbil" Alth in Lander RIEV 1911, 601. "Intxaurbe Zeanitik ur dago (V-arr)" Gte Erd 156. Tr. Documentado en textos vizcaínos, en Larramendi y, a partir de aprox. 1930, tbn. en algunos otros guipuzcoanos. En DFrec hay 28 ejs.
    Arerioak ur jarraika arrebearen semea. EZarate 17. Atorren baxen urrago narrua. RS 281. Saraak urrago, arrainak estuago. RG B, 60. Urrago joan ta asi zitzakala [...] oiñ santuak muñegiten. Lar SermAzc 53. Alkarren urregi bizi. Mg PAb 185. Zeinbat gabaren urrago, ainbat ezainago, nasaijago, ta zatarrago dantza bakotxa. fB Olg 68 (72 urraago). Jainko fama zabaltzaillea, / etzaitez jardun orren ur, / zoaz lurraren kabuetara. AB AmaE 121. Txalupea agertu zan Lekeittiotik urre. Echta Jos 93. Alkarren urre edo urrun egozan ezagututeko. Ib. 82. Alkarren urre bizi gareala. Ib. 323. Suagandik ogei bat oin urre gelditu zan. Ag G 154. Idaho ori balego / Gernika baxen ur. Enb 194. Zenbat urrago ta otzago duaz. Kk Ab II 86. Urittik urre samar. Otx 129. Seme Jauna daukela / urre ardui eder baten. (V-ger). Balad 199. Urre egoki baitziren Asistarranetik. Ldi UO 54. Londondik ur dagoan Saint Martins Hall uritxuan. Eguzk GizAuz 68. Urreago ikusi nai zuen indar-neurketa arrigarri ura. TAg Uzt 227. Egun batak bestea urre dauko. A EY III 191. Len baño urrego. EA OlBe 27. Ipiñeburu bide nausiti naiko ur gelditu zen. Akes Ipiñ 8. Auxe [liburua], bear bada, okerrago bestea [inpernua]baiño, urrago ta bertarago eukelako. Erkiag BatB 17. Urre samar dago onezkero uri nagosia. Ib. 119. Eurekandik ez urre, ez urrun, geratu da. Ib. 118. Garbatu zaiteze, zeruetako Erreiñua ur dago-ta. Ker Mt 4, 17 (Lç hurbil). Oriotikan Oiartzunera / urre dago zuzenian. Uzt Sas 139. Jantokitik doaz solas-lekura, eguraldi ona danean, ur samar daukien ortutxora. Onaind STeresa 79. Erri orretatik ur dagoz, oker ezpanago, Nazaret, Kanaan, Tabor Mendia... Gerrika 255. Ain suaren ur egozan etxiak. Ib. 73.
    v. tbn. ForuAB 131. Urre: AZink 28.
    azpiadiera-1.1
    (A (que cita Mg PAb)).
    (Precedido de tema nominal nudo).
    Txakurrari dagoka zaunka egitia, ta etxe ur ta inguruban ibiltia. Mg PAb 92 (tal vez haya que interpretar etxe urrean ta etxe inguruban).
    azpiadiera-1.2
    O zein ur ta samur jarioko zaizkan negarrak bere begietatik geure erregiñari! Lar SermAzc 46 (Interpr?).
    sense-2
    2. (ur V, G-azp; ur Dv (G)) Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg; Gte Erd 250.
     (Adj.). Próximo. "(Pariente) próximo, carnal. Lengusu urra, primo carnal. Aide urra aidurra (V), pariente próximo" A. "Cercano [...]. Baserri ori urra dozu" Etxba Eib. "Zure aiskidia, senide urra dogu" Ib. "Ermua eta Eibar erri oso urrak die" Elexp Berg. "Orrek senide-ur gutxi dauka" Ib.
    Ez dago santu izateko bitarteko urragorik nola dan komunio ondo egiña. Mg CC 222. Zergatik [...] pekatu mortala egiteko okasio edo peligro gertu edo urrean jarten diran. Gco II 61. Aide urragoa zeralako. Lard 162. Ahultzen zaiote ere odola segitzen badu luzaz ahide hurraren arteko estaldurak. Gatxitegi Laborantza 205. Kontu orretan zu ta ni ere / txit aide urrak gerade. Uzt LEG I 188. Alde batera uzten ditut Herria eta abar, lurrez hurragoak, urrunago baitziren muga igarogaitzak bereizten gintuelarik. (In MEIG VI 40).
    sense-3
    3. (ur Lar, Añ, H (urra V, G)), urre (h- Hb) (Sust.). "Cercanía, [...] urra" Lar. "Proximidad" Añ. Cf. infra HURREAN, HURRERA, HURRETIK.
    Ez da beinguan ta urreetan topeetan alango emakumia. fB Ic II 284. Imini zenduzan zeuben baseerrijeen urretan orazinoeko etxe santu oneek. JJMg BasEsc 130.
    azpisarrera-1
    HUR HANDITAN. Intens. de hurrean (b).
    Bertzeak ere hartarat lerratzeko hain hurre handitan ematen baitira. Birjin 150.
    azpisarrerakoSense-1.1
    Enganatzeko hurre handiegitan jar ninteke. Birjin 200.
    azpisarrera-2
    HUR EGIN. Acercarse. "Urgin dezu, ozta asmatu dezu, vous avez approché, vous avez presque deviné [parece que se trata de una construcción facticia de Harriet, para apoyar su etim. de urgitu (q.v.)]. Ur egin ta utsegin, orixe eztek atsegin [que lo atribuye a Larramendi, pero lo que éste trae es ur eman]" H (s.v. urgitea).
    azpisarrera-3
    HUR EMAN (G; Lar, H; ur emon V; H). Ref.: A (ur eman, ur emon); Iz ArOñ (arróndu); Elexp Berg; Gte Erd 199. Acercarse. "Ur eman ta utsegin, orixe eztek atsegin" Lar (s.v. cerca). "Aiñ ur eztiot ematen, je n'y donne pas si près. [...] Au fig. Ur emoten dek, tu y donnes près, tu devines presque" H (s.v. hur). "PPk PSOEi etxotsak urrik emon be eingo" Elexp Berg. "Arek oni laxterkan ez zion urrik ematen (G-azp)" Gte Erd 199. Cf. HUR(RIK) EMATEKO, HURRIK EMAN ERE.
    Nok esan, eta nok gogoaz bere urremon zeure biotzketa ta ala itzalai. Añ EL2 209. Itxaropenak, baña, jarraitzen daust niri / ur emon dotsagule ames eder oni. Enb 53. Aita Santu au bada batu ta alkartu zan Venezijatarrakaz, ta Españatarrakaz: baña guztijak batu arren, ez eutsen urrik bere emoten Turkuai. Ur MarIl 50s. Iñork ez ziola Febo zaldunari urrik ematen. Berron Kijote 32.
    azpisarrera-4
    HUR EMATEKO; HURRIK EMATEKO (En oraciones negativas). Comparable, de parecida magnitud, calidad. "Ur ematekorik ez det ikusi, nada he visto que se le parezca, que se le acerque" SMuj. "Emen eztago orri ur ematekorik (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 199.
    Nor da nekazaliari / ur emotekorik? DurPl 71. Baña Etxekoandre onek gaur iristen duen biktoriari ur-ematekorik sekulan irabazi ez det. Arr GB 122. Gastua pagau eta bakarrik doiana / zuri ur emoteko ez dala gizona. AB AmaE 301. Errian al zan ederragorik? Ez urre-ematekorik ere! NEtx Antz 152. Beste batzun ustez, Ogimerkenekoei urrik emotekorik ez zan. Erkiag Arran 139. Ez dago munduan, ez prosaz ez bertsoz, onen prosaz eta bertsoaz kidetzekorik, ezta urrik emotekorik be, aren Bizitzaren edozein kapitulukin. Onaind STeresa 120.
    azpisarrera-5
    HUR ETORRI. "Acercarse, [...] (V), urreratu urtu, ur etorri" Añ.
    azpisarrera-6
    HUR-IBILTZE (urebilte A, que cita a Mg). Rastro.
    Ezpageunka txakur urrineti igarten deutsana piztija asko jakin ta malmutz onen urebiltia [...] ezin eukiko genduke ez ardi ez ollorik. Mg PAb 110.
    azpisarrera-7
    HUR IZAN. Tener a punto.
    [Ba]t hura dakustan orotan / orzean ur det irria. Lazarraga (B)1204v. Negarra ta errukia baño urrago du farra gu gakusazalako. VMg 70s.
    azpisarrera-8
    HURRAGOTIK. De más cerca.
    --Ez dago Indijetara juan biarrik sedia izateko. --Zelan! urragotik bai al dator? Ur Dial 4 (It alderagotik, Dv hurbilagotik, Ip hüllanagotik). Eurai urragotik ukututen eutselako gei ta karga onek. (1866). BBatzarN 219. Jaunari urragotik jarraitzearren. Eguzk GizAuz 14.
    azpisarrera-9
    HURREAN.
    azpisarrerakoSense-9.1
    a) (V-gip, G-azp; u- VP 91r, Lar, Añ, Izt 99v, Hb, VocCB, Dv (V, G), H (tras hurra)). Ref.: Iz ArOñ (úrrian); Etxba Eib y Elexp Berg (urrian); Gte Erd 156 y 157; ZestErret (alkar).
    Cerca (sentido espacial y temporal). "Cabe, junto, cerca, [...] urrean" Lar y Añ. "(En gran) peligro está, [...] gaitz andiaren urrean dabil" Lar. "Ocasión próxima, mugaldi urkoa [...], berekin pekatua urrean dakarrena" Ib. "Gaurko egunian, toki guztiak dira urrian" Etxba Eib. "Zure urrian bizi naiz" Elexp Berg. En Añibarro se encuentra tbn. s.v. inmediato, próximo, seguramente por error. Cf. HIL-HURREAN.     Tr. Documentado ya en el cantar de Rodrigo de Zárate y en Lazarraga, aparece en autores vizcaínos y, en menor medida, guipuzcoanos. Se emplea con complemento en ablativo o en genitivo, más o menos con la misma frecuencia; se encuentra además con -t(z)eko en Ubillos, Añibarro y Astarloa.
    Kortazarretarrak delanterea, Ibarguendarrak urrean. EZarate 8. Biar-etziak urrean datoz; / arren, betorke ebeti. Lazarraga 1172r. Bularterian trapua zuri, / labradurak urrean. Ib. (B), 1205rb. Napol erri noblea da, / arik urrean Calabria. Ib. (B), 1205v. Zeren, zion, Zeruetako Erreinua urrean dagoan. Ub 73. Iltzeko urrean arkitzen. Ib. 206. Sugeren bat ekusten badezu urrean. Mg CC 110. Kondenetako zorian ta urrean dagozanakaitik. Añ EL 1, 58. Bertan sartzeko ain urrian gagozanian. Astar II 19. San Migelko ugartearen urrean. Izt C 479. Zuzenduten da urrian eguan Jesuiten konbentu batera. Ur MarIl 59. Jerusalendik urrean zegoan iturri-ondo batera. Lard 206. Proga emango nizun eguna / arkitzen zala urrian. Bil 53. Goloren urrean. Arr GB 117. Billatu zuen uritik urrean aitzune ezkutatu bat. Aran SIgn 23. Aiñ urrean dago eriotza? Camp EE 1883b,, 523. Baña bizi zan arerio bat bere urrean. AB AmaE 459. Belenik urrean. Azc PB 271. Alkarren urrean ioan dira? Ag AL 62. Erleak euren kutxan urrean dagozanean. Ezale 1897, 198a.
    (s. XX) Baso-etxe baten urrean. Echta Jos 320. Nere biotzaren urrean egon arren. Alz Ram 23. Ugazaba badauko etxetik urrian. Enb 164. Ormaiztegitik urrian. Tx B II 120. Bide kurutzen urrian. Kk Ab II 90. Ekatxa urrian zan noonon. Otx 37. Ziztualdi berriak ebaki zun aizea an urrean. TAg Uzt 165. Eriotza urrean, beren biziaren amaia dakustenean. Zait Sof 178. Hurrean bizi zen. Mde Pr 152. Ba ebillen beste "pizti" bat be dantzan naiko urrean. Bilbao IpuiB 154. Xabierren ez da euskerarik, / ez Iruñatik urrian. BEnb NereA 251. Zaratea susmau eben euregandik urrean. Erkiag BatB 55. Mai bat leiotik urrean. NEtx LBB 101. Gabonak dira urrian. Uzt Sas 71. An urrean ziran batzuk. Etxabu Kontu 10. Bide zabaletik urrean. Ib. 13. Kuarteletik urrean zegoan basarri batean. BAyerbe 55. An urrian eztago zer ikusi, joko-etxe edo kasinuak ezik. Gerrika 212.
    v. tbn. fB Ic III 326. JJMg BasEsc 139. Urruz Urz 43. AzpPr 31. Itz Azald 108. Arrantz 128. Lab EEguna 67. Gand Elorri 124. Etxba Ibilt 477.
    azpiadiera-1.1
    Iru edo lau alkarren urre samarrean badoaz. Ag Kr 38.
    azpiadiera-1.2
    (Lar, Añ, Hb). Cerca de, aproximadamente; casi. "Cosa de, cerca de, [...] urrean" Lar y Añ.
    Munduben asierarik lau milla urte urrian igaro ezkero agertu zan mundura. Zuzaeta 74. Ze atsegiña larogei urte urrian dituban andrakumiarentzat! Mg PAb 77. Iru illabete urrean emen egin zituen. Lard 421. Urtia franko dauka / orrek bizkarrian, / irurogei ta amar / noski urrian. AzpPr 105. Milla zortzireun irurogei ta / amalau urte urrian, / lenengo plazan kantatu nuen / nik Ernaniko lurrian. Tx B 15. Badira ixango urrian iru illabete. "In circa". Otx 96.
    azpiadiera-1.3
    Odeirik bada sabel gorririk, / samurtuko ditu, urrean. "Bien pronto". Or Eus 257.
    azpisarrerakoSense-9.2
    b) A punto (de). "(Estar para) desembarcar, erditzen egotea, edo aurgiteko zorian, urrean" Lar.
    Moldura gaxto hortaz bekhatu handien egiteko hurrean jartzen dira. Birjin 149. Desleial izateko hurrean jartzen da batzuetan. Ib. 241.
    azpiadiera-2.1
    A punto.
    (Cf. HUR IZAN) Esaten ere zaio zakurra, esan nai du zaukorra, edo zauk-urra, adierazotzeko zaukaria dala, edo zauka urrean duela. Mg PAb 175. Eta esateko gero baietza / eztauko minik urrean [neskeak] . Azc PB 118.
    v. tbn. VMg XIII.
    azpisarrerakoSense-9.3
    c) (V). Ref.: A (urrean); Etxba Eib (urrian); Gte Erd 161. "Posiblemente, probablemente. --Etorriko ete zara? --Urrian, etorriko naiz" Etxba Eib.
    Iñazi, kastigauko urrean dau suak! AB AmaE 275. Badakit urrean zek atzeratu daben gaur. A BeinB 71. Pozik abil... jausi biar dok urrian. Kk Ab I 105. Bidaztiren bat ixango dok, urrian. Altuna 66. Onen gauza ezaugarriak eta, urrian, iñoz entzun ez ta ikusi ezak. "Por ventura". Or Tormes 3. Gauza orok geure elez egin biarrian, / jarraitu badagigu arrotzarenian, / ludiko astoenak geu gara urrian. Enb 136. Idazti txatxar au baño obarik ez-ete-neunkianentz idoro, euzkeralduta zuri eskiñitteko? Bai, urrian. Otx 5. Baiña aren arrantzuak amaitu edo egingo ziran, urrean. Erkiag Arran 82. Sorgin ixerak be etzirean urrean. Akes Ipiñ 28. Ai, bere amak be gertari au ikusi al baleu! Zerutik, bai urrean... Onaind STeresa 40.
    azpiadiera-3.1
    Ciertamente.
    Berau ill arren, urrean iri ez deusk ardura. AB AmaE 444. Estaldu barik bere arpegia / etzan egoten urrean. Azc PB 268.
    azpisarrerakoSense-9.4
    d) "Urrian, a menudo (V-ple)" Garate Cont BAP 1949, 364.
    azpisarrera-10
    HURREAN HURREAN. Aproximadamente. "Casi casi, urrean urrean" Izt 22v.
    Tobias santubaren gaixuan, itsututian ta gatxetan irakurten dogu urrian urrian dotrina onetan esaten dan guztia. fB Ic III 267.
    azpisarrera-11
    HURREKO (V-gip, G-azp; u- Añ (V), Dv, Izt 99v, H). Ref.: Iz ArOñ (úrrian); Elexp Berg (urreko); Gte Erd 250; ZestErret. Próximo, cercano. "Immediato" Añ. "Pariente urrekoa (G-azp)" Gte Erd 250. "Alkarren hurrekoak izan, elkarren segidakoak izan. Ustet bi anai hoiek alkarren hurre xamarrekuak diala" ZestErret. v. hurko.
    Ez Konfesore lasai, mundu zale, ta nola alakoa, baizik anima zale, orazio zale, libruzale, ta Jangoikoaren urreko bat. Mg CC 135. Tubal berari edo bere ondoringo urrekuai. Mg PAb 186. Urrinekua daki urrekua legez. fB Ic I 43. Aide urrekoak. Echve (ap. Dv). Aide txit urrekoak ziralako. Lard 22. Aide urrekoren batekin. Aran SIgn 5. [Atxur anaien] urrekua izango zan ura bera ere; gutxiena jota're, kirtena beñepeiñ bai. Urruz Urz 56. Etxetik urreko zelai batean. Ag AL 111. Eriotzako ordu urreko eta azkenengoa eldu. Itz Azald 161. Mundakatik urreko baso-etxe batekoa. Echta Jos 307. Otsoak ardirik onena jan ziola urreko artzai bati. Ag G 62. Bere aideak, urrekoenak lenen, aldenduxeak gero. Etxde AlosT 93n. Urreko ta urrutiko errietatik eltzen baita jendea. Etxde JJ 203. Ofrenda eroatekoa ildakoaren etxekoa edo urrekoa izaten zan. Etxabu Kontu 81.
    azpisarrerakoSense-11.1
    (Con reduplicación intensiva).
    Ur-urreko erritxu batetik. Bilbao IpuiB 159. Urre-urreko sasiarte baten ezkutau zan. Ib. 37.
    azpisarrerakoSense-11.2
    "Ocasión próxima, bide edo okasio [...] urrekoa" Añ.
    Bekatuaren okasio andi ta urrekoetan daudenak. Mg CC 170. Pekatu mortala egiteko [...] okasio gertuan edo urrekoan. Gco II 23. Kastidadiaren kontrako gauzaak [...] eragiteko okasinoe urrekora bere guraz juatia. fB Olg 121. Eskandalu aiñ urrekuan jausi ez ditian. JJMg BasEsc 13. Arrisku edo galbide urrekoa. Itz Azald 143.
    v. tbn. AA III 483. CatBus 50.
    azpiadiera-2.1
    (Con reduplicación intensiva).
    Okasio ezagun ta ur urrekoak dira. Mg CC 185.
    azpisarrerakoSense-11.3
    (Precedido de han, hemen).
    An urreko Antonio zeritzan batekin. Aran SIgn 94. Bada hura ere an urrekoa eta euskalduna nunbait ere zan. Ib. 43. Emen urreko etxadi batera. Ag AL 116.
    azpisarrera-12
    HURREN. v. hurren.
    azpisarrera-13
    HURRERA (H (+ u-)). Al lado, a la proximidad. "Urrera betor, qu'il vienne à proximité, près" H (s.v. hurrera).
    Txakur amorrotua ekusten badezu, egoten zera urrera ere etorri dakizun. Mg CC 110. Ain gogoz urrinera [doiala], zein urrera. fB Ic I 52. Jaungoikoa urrera oraintxe datortzu. AB AmaE 433. Iñoz sartuten bajakoezan / barriz urrera. Ib. 45. Eldu nintzen euren urrera. A BGuzur 137. Ekatxak Ogoño mendiaren urrera eroan ebazanean. Echta Jos 253. Erosle barri izan leitekezanak urrera datorkioz. Erkiag BatB 175.
    azpisarrerakoSense-13.1
    (Precedido de hemen).
    Emen urrera izan balitz ere, baño nora ta Gastelerrira! Ag G 47.
    azpisarrerakoSense-13.2
    (Tras -ko).
    Beste asko be alan zirean / joan Bilboko urrera. FEtxeb 48.
    azpisarrerakoSense-13.3
    (Con suf. -ago). (Estar, etc.) más cerca. v. supra (1) ejs. de urrago.
    Artza nonbait egon lekuz urrerago. Zav Fab, RIEV 1907, 542. Trumoia urrerago da ta / etzaitu bapere atzeratuten? AB AmaE 381. Txaloparen bat bakarra, urrerago egon dalako, besteak baño lenago elduten bada. Ag Kr 38. Beste anaiak baño Jaunagandik urrerago bizi danari. Ag G 151. Urrerago ta kezkatiago ninjoan. NEtx Antz 50. Ordua geroago ta urrerago don. Erkiag Arran 108. Arek argi zuriak garbitokiko arimak ziran, eta geroago eta urrerago etozan. Alzola Atalak 42. Orain, beintzat, urrerago biziko gera. NEtx LBB 49. Itxasotik urrerago geratuko ziran. Etxabu Kontu 138.
    azpisarrerakoSense-13.4
    "Urrera ondo ikusten dot" Elexp Berg.
    azpisarrera-14
    HURRERAGO EGIN. "Acercarse más, [...] (V) urrago o urrerago egin" Añ. v. hurreragotu.
    azpisarrera-15
    HURRERAGOKO. Más próximo.
    Zenbat eta urreragokoa dan zorigaitza ainbat eta andiagoa da biotzetan sortzen duan errukia. Ag Serm 148. Mariak negar egiten duan samiña ezin leiteke izan urreragokoa. Ib. 148.
    azpisarrera-16
    HURRERAGOTIK. De más cerca. v. HURRAGOTIK.
    Baiña, baten, urreragotik ikusi al izan genduan. Etxabu Kontu 217.
    azpisarrera-17
    HURRERAINO. Hasta cerca, hasta la proximidad.
    Ba-joian keia gora, / urreraiño lodi, / megatx urrutira, / lekutara eme. Gand Elorri 183.
    azpisarrerakoSense-17.1
    (Con reduplicación intensiva).
    Ekarri nituan gurien etzauntzetatik urre-urreraiño. Ag AL 146. Burutzar ikusgarrija eban, ule zapa baltz sarratu bategaz estalduta kokotetik asi ta begijen urr-urreraño. Kk Ab I 31.
    azpisarrera-18
    HURRERANTZ. Hacia la proximidad.
    Ara urrerantz baimen bage alegiñetan iñor susmautea. Erkiag BatB 21.
    azpisarrera-19
    HURRERAXEAGO (Forma con suf. -xe, de valor aprox.). Un poco más cerca.
    [Ermita] bata dago Izarraitz azpiko Loiola Azpeiti bitartean, Ama-Birjiña Olazkoaren izenarekin, eta bestea berriz San Pedro Egimendirenarekin urreraxeago. Aran SIgn 4.
    azpisarrera-20
    HURREREAN. "De cerca, urrerean" Mic 6r.
    azpisarrera-21
    HURRETAN ERE (En oraciones negativas). Ni por asomo, ni parecido. "Urretan be!" Gte Erd 199 (que no indica fuente).
    Urtebiko ibilketetan, Karlos geiztok ez bere lagun gudulariak, urretan-be, ezeben ikusi Aprikatarrik ez beste areriorik. Echta Jos 107s. Arimaz eztira urretan be ain andi. Zam Man 70. Aberatsik ez da urretan bere. Beartsuen batzarra da, ez-eukien billera griñatsua. Erkiag BatB 145.
    azpisarrera-22
    HURRETIK (V-gip; -ti V-gip). Ref.: Iz ArOñ (úrrian); Etxba Eib y Elexp Berg (urretik). De cerca; por cerca. "Urretik artizu, obeto ikusteko" Etxba Eib. "Urretik bota zotsan tirua" Elexp Berg.
    Beste zenzunak urrinetik, baña ukututeak urretik esetu, erasoten dau. Añ GGero 279. Arimiaren betiko onari urreti jagokazan gauzetan. fB Ic III 46. Sarri ta urretik enzun ta ikusten danak. JJMg BasEsc 168. Ziega onen urretik igarotzen zanean. Arr GB 18. Entero urretik bere ibillera, erakuste eta egiteai segitzeko erabakiera. Aran SIgn 14. Eguzkiak darabilz / planetak bornuan / ta euria mendebalak / urreti inguruan. Azc PB 153. Askotan, urriñetik gaiztoa irudituten iakuna, urretik [...] maitegarriena dala. Ag AL 74. Urretik ezagutzen dutenai. Zink Crit 57. Jarraian ain urretik ebilkijola susmau be egin barik. Otx 5. Bat batera, edo beintzat ingurutik, urretik, joango zirala idazlea eta pintorea, uste dot. Alzola Atalak 85. Urretik ikusi nai du. NEtx LBB 104. Itxasontzia urretik ikusteko asmoz. Etxabu Kontu 129.
    azpisarrerakoSense-22.1
    (Con reduplicación intensiva).
    Zeruan ikusiko dozu arpegiz arpegi, eta egongo zara berari begira ur urretik. Ur MarIl 61.
    azpisarrera-23
    HURRIK EMAN ERE (V-arr-gip-m, G-azp, AN-gip). Ref.: Etxabu Ond 108; Elexp Berg; Gte Erd 199; ZestErret. (En frase negativa). Ni de cerca, ni cosa parecida. "Ezta urrik emon be! ni remotamente" Etxabu Ond 108. "--Mindegiak errez irabaziko jotsak Arriari. --Bai zera, ezta urrik emon be" Elexp Berg. "Urrik emon bez! (V-arr), [...] ez eta urrik emanik ere (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 199. v. HURRIK ERE. Cf. ejs. de urrik eman s.v. HUR EMAN.
    --Beti ago i ardao edo sagardao-egarrian. Ez al deuek etxean nai aiña emoten? --Nai aiña! Nai aiña! Ezta urrik emon bere. Ag AL 57. Baña ori ezta egia, urrik emon be. Eguzk GizAuz 54. Bai al-da [...] neskatxo oen bien ukondoraño urreratu litakenik edertasunean? Ezta urrik eman ere. TAg Uzt 26. Ez egoan ez oñezkoentzat ez burdientzako ibilkera onik ez erosorik, ezta urrik emon be. Akes Ipiñ 8. Orrelakorik etzan Eladen, ezta urrik eman ere. Zait Plat 17. Ik nolako aita daukekan jakingo dek; baiña nolako ama dekan, ezta urrik eman ere. NEtx LBB 126. Nik olakorik esan al dizut? Ezta urririk [sic] eman ere! Lab SuEm 179 (201 ezta urrik eman ere). Ez da aski gure hizkuntzaren batasuna euskarak iraun dezan, ez hurrik eman ere. MIH 218. Iruñerriko kutsua itsatsi bazitzaion ere, ez zuen etxe-aldamenekoa galdu, ezta hurrik eman ere. MEIG V 115.
    v. tbn. Erkiag Arran 89. Osk Kurl 31.
    azpisarrera-24
    HURRIK ERE (En frase negativa). Ni de cerca, ni cosa parecida. "Urrik b'ez, ni por asomo. --Ondu dau goizekuan markia? --Urrik b'ez" Etxba Eib. "Urrik pe ez, ni de cerca. Una enferma, hablando de que había pasado grandes dolores, y que los de ahora no tenían ni comparación con los de antes" Vill (comunicación personal). "Igualak diala? Ezta hurrike! ZestErret. v. HURRIK EMAN ERE.
    Gure egitade guztiak eztira adimenduaren aginduz egiten, ezta urrik ere. Vill Jaink 71. Eta emen eztago olakorik, ezta urrik ere. Ib. 104. Baina ez dut uste jatorrizko textuaren ordaina denik, ezta hurrik ere. (In MEIG I 208).
    azpisarrera-25
    HUR-HUR.
    azpisarrerakoSense-25.1
    a) (Adv.). Muy cerca.
    Zeia portutik urre-urre egoan. Echta Jos 127. Artaldien ur-ur, baña, / zain dago gure artzaña. Enb 146. Egunero zabilkit inguruan samur, / durundi bigunen egaztadetan ur-ur. Aurre-Apraiz EG 1954 (5-8), 80. Eule zaarraren etxetik urre-urre. Erkiag Arran 96. Erri orren arresiak, murallak, ur-ur geunkazan. Gerrika 249.
    azpisarrerakoSense-25.2
    b) (Adj.). Muy próximo.
    Eskua artotik ur-urra; / araxegotik aitzurra. Or Eus 278.
    azpisarrera-26
    HUR-HURREAN.
    azpisarrerakoSense-26.1
    a) (V-gip ap. Elexp Berg; urre-urrian V-gip ap. Elexp Berg). Muy cerca.
    Ya ur urrean egoala. Añ LoraS 76. Jesu Kristoren ur urrian zeruban. JJMg BasEsc 222. Ur urrian daukat erijotzia. Ur MarIl 86. Garagarzaberri izena duen basarritik urre-urrean sortuta. Aran SIgn 85. Laidatik ur-urrian. Enb 142. Entzun zan zarata bakan bat etxe barruan eta euren ur-urrian irudijana. Kk Ab II 87. Elizatxo bat edo beste ur-urrean ez daukan erririk nun aurkitu, ba? AEmil AndreM 220. Durundatik urre-urrean ibilliarren. Etxde JJ 48. Eldu zan gaba. Amabiak ur-urrean... Bilbao IpuiB 275. Euli baten zaratarik ez zan entzuten, beian tellatu zuriak eta argiak ikusten asi giñan arte, eta gañera ur-urrian. Gerrika 242.
    azpiadiera-1.1
    "Casi casi, [...] ur-urrean" Izt 22v.
    azpisarrerakoSense-26.2
    b) Muy probablemente.
    Oraintxe illgo banintz, neure bijotzak eta barruak diraustenez, norako eta nintzateke? Ur urrian infernurako. Ur MarIl 34. Ur urrean aginduko leuke [...] bere tailluntza kenduteko dagoan lekutik. Ibaiz 18-5-1902, 1.

    hur

    hur
    << hotsandi 0 / 0 idolo >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper