1.Civil (no militar o religioso); civil, ciudadano, que se refiere a la sociedad.Cf. GUARDIA ZIBIL. Nezesitatian gosiak eztiala legerik, zuzen zibila zesatzen dela eta zuzen naturalak botere oro diala, eta kasu hartan, hartzia eta emaitia hon orotarik permis dela. TtArima 99.
Justiniano mintzatu bada lege zibilaz eta mundukoaz. ES 144.
Bizitze naturala, hura da gorphutzeko bizia, bizitze ispirituala, hura da arimako saindutasuna, eta bizitze zibila, zeina baita fama ona. CatLav 126.
(V 68)Erreparazione zibilak baizen manatuko ez duten yuyamenduak. "Des réparations civiles".Revol 103.
Tribünal zibilin. Etch 272.
Elizaren eta lege zibilaren disposizionez .
LuzSerm
278.
Erreboluzionea da errebolta autoritate zibil suerte guzien kontra. ElsbFram IX.
Konstituzione zibila deithurik, Eliza gizonen kontra egin zuten legean. Ib. 62.
Ehorzte zibilak. Ib. 160.
Lege eta botiga, zibil eta militaire. HUZez 135.
Aita joan zitzaioen leproseriako aintzindari zibilekoari. Prop 1898, 74.
Ezkontza urikorra edo matrimonio zibila. ItzAzald 53.
--Paperak bear dira beintzat. --Abadienak eztira prezisokoak. --Zeñenak ba? --Alkate ta juezanak, errekisto zibillekoak. AgKr 185.
Gipuzkoako Gobernadore-zibil jaunak erabaki du.ForuAG 347 (cf. ForuAB 139 Erri-Gobernadoria).
Prantziako biurrialdia sortu zanean, apaizak konstituziño zibilla ziñez aitortzea beartu zituzten. EtxdeJJ 20.
Araudi barriak agertu ziran Bizkaiko Gobiemu Zibillean, Kofradia biak bat egiteko. Zubk(inEtxabuKontu 104).
azpiadiera-1.2
2.(Guerra)civil. Guda zibilla bukatu bezin laster. ZabEE 1884b, 204.
Zori gaiztoko gerra zibilla / sortu zalako meriyo. TxB II 52 (v. tbn. gerla zibil en Elsb Fram 177).
Ondoren 1872-76.eko gerra zibila dator eta azken urte honetako lege deuseztatzailea. (In MEIG VI 36).
Andik zazpi urtera sortu zan gerra zibilla edo zalako ura.BAyerbe 67.
Gerra zibil bat sortuta egoala.Gerrika 57.
azpiadiera-1.3
3.Libre. Nola gizonaren borondatea, alde batera eta bertzera itzultzeko zibil baita eta libre. AxIp 534 (Azkue traduce "flexible, ágil"; en la 1.ª ed. 454s (V 296) alde batera eta bertzera itzulzeko baita libre).
sense-2
II.(Sust.).
azpiadiera-2.1
Guardia civil. Zibilak esan dute / biziro egoki / Tolosan bear dela / gauza au erabaki. Iparg 342.
Nik biar zan lekura / eman nuben parte, / gauza zuzen dedilla / denbora zan arte; / barbero eta zibil, / alkate ta naste, / errejimentu ona / juntatu zan laiste. Ud 162.
Beiñ asiko larogei urtegaz lapurren, / ta bertan sarietan alan zara jausten? / Ni birritan egiñik enakutsu libre, / zibillak zuri legez iñoz eldu bage? / Egin bear ei dozuz kartzelan urten bi. ABAmaE 324.
Zibillak artu zuten / inpentsamentian, / sartu biar ebela / kartzela batian. EusJok II 53.
Santa Kruz bera, atxedenik gabe, arontza ta onontza zebillen, zibillengandik aldegingo ba zun. OrSCruz 75.
Zibill orien seme-alabak.Auspoa 77-78, 222.
azpisarrera-1
GUARDIA ZIBIL.
v. guardia.
azpisarrera-2
ZIBILEAN(Vestido) de civil, de paisano. Batzu zibilean ziren, Etxebarne bezala, beste batzu soldado arropa ximurdikatu batzuekin. JEtchep 103 (v. tbn. 84 zibilean).
azpisarrera-3
ZIBILEZ(Vestido) de civil, de paisano. Bi guardiazibil eta geltokian zai zeuden zibillez jantzitako beste bi polizien erdian. UgaldeIltz 51.