sona.
I . (Adj.).
1. Atractivo, grato, apuesto. "(V-m, G?), persona apuesta" A, que cita a Mg y Ur.
Eztakit topauko dan inun andrakume euskaldunak baño senduagorik. --[...] Dira sona, dulabre ta askotakuak. Mg PAb 147. Arpegi sona baketsubagaz / esan eustan onlan neuri: [...]. Ib. 64. Au guziau bordion eder eta sonaren fornikazio ugariakgatik. (Nah 3, 4) "Speciosae et gratae" . Ur ( in BOEg 1545 (Ker emagaldu eder eta zoragarri ) ). Zer dan arpegi sona edo argia ez eukitea! A BGuzur 114. Zerbait bear dot, ikusten ez dan / zerbait eder ta jasoa. / Neure naiaren betekoa da: / argia, sona, gozoa. Gand Elorri 180. Ta maite-izar sona / dizdiz ta eder urratsean. "La graciosa estrella de Amor" . Gazt MusIx 107.
2. Gracioso, chistoso. "Gracioso, sonia, zelebrea " Izt 56v. v. sonatsu.
Gura dau enzun gure artian dabillen ipuin sona ta barre egiteko bat? Mg PAb 177.
" Sonia, neskatilliaren sonia. ¡Qué muchacha tan chistosa, graciosa!" Mg PAbVoc (→) Izt 24v.
II . (Sust.).
1. + son. Fama, renombre; fama, rumor. "En G et V sona se dit pour renommée" H (s.v. soinua). Tr. Documentado en textos guipuzcoanos desde principios del s. XIX; en el XX aparece generalmente en textos de carácter popular. En DFrec hay 2 ejs. de sona.
Madrillen dabillena / zabaldu da sona. KarlLB 172. Jainkoak [...] bere serbitzari maitearen kulpagabetasun garbi edo oleigabea onra eta sona andiaz Logroñon agertu. Cb Josefa 101 (no encontramos el término en otras obras de Cardaberaz, por lo que podría deberse al editor J. I. Arana). Onra oietara Josefa Beneragarriaren sonak eta beren jaierak [...] jendeak ekarri zituen. Ib. 232. Legazpiarrak, azkarrak eta erneak diralako sona dute. Zab Gabon 72. Sona edo fama andia irabazteko. Arr ASIgn 3. Ez da izan beste itz bat iñun eta iñoiz ere [...] onek bezelako son aundia [...] izandu duenik. Ant EE 1884a, 423. Bere liburu galgarrien bidez zori gaiztoko sona iritxi zuen. Arr May 154s. Orkolagak badauka / abillaren sona. Arrantz 129. Len sonik etzuten lau probintziyak / orain altxa dira dezente. EusJok II 147. Erri txiki batian / orrenbeste gona, / berriz e izango dik / Oiartzunek sona. Tx B III 70. Pago-zuaitz bikañak ikusten dira. Ez da sona gutxikoa aurreko udaran, 1949, Bizkaian aizkolariak erabilli dutena. Munita 45. Diruz ta sonaz aundia izan / zindezkean zu kanpoan. Basarri 38. Euskaldunaren sona da beti / kristau langillearena. Basarri ( in Uzt Noiz 14 ). Nunai entzungo dezu / Lizasoren sona / ni sarri nago beintzat / aditzen egona. Uzt Sas 262. Esposatzian pasa bear du / oso bizimodu ona, / zerbaitengatik izaten du-ta / ezkontzak olako sona. Ib. 189. [Zeruak] badauka ederren sona. Uzt EBT 101. Or zabaldu zidateken bazterrik-bazter eundoko bertsolari-sona. Ataño TxanKan 122. [Otsailak] eukitzeko ain sona / txarra ta petrala. Insausti 95.
v. tbn. Auspoa 61, 122. Olea 227. BBarand 151.
(Pl.).
Artako nonbratuta / zeuzkaten gizonak, / guztizko personak, / ala dira sonak / pruebak emanak. AzpPr 24. Arteondok aspaldi onetan / dauzka abillaren sonak, / Europan ere asko ez daude / modu ortako gizonak. EusJok 51. Ik eman dizkak erri zar oni / merezita zeuzkan sonak. Basarri 57. Sagardotegi gipuzkoarrak / merezi dituzten sonak, / gaur ain bakanak badira ere / len ugariak izanak. Ib. 156. Nor bere buruari / zertan eman sonak? Olea 191. Esan egin bearko ditut / etxe onetako sonak, / gizon aundiak badaude emen, / mutikuak e bai onak. Uzt Noiz 50.
v. tbn. Yanzi 219. Auspoa 39, 131.
2. "(V-m), chiste, gracia" A.
SONA HANDIKO. Célebre, famoso, de gran renombre.
Andre jainkoti edo sona andiko Jaunaren adiskide bat billatzea. Cb Josefa 47s. Gaztia dalarikan / sona aundikua / aitak berriz diruri / kasik Jaungoikua. AzpPr 100. Alai egoten al zerate / Leizako errikuak [aizkolariak], / orainguan gelditu zate / sona aundikuak. Yanzi 176.
Ditxazko andre au Ama Maria Urdinaran, Aldariagara ezkondua, Asteasuko erri noblean adiñ andikoa, eta sona andiagokoa, luzaro oatuta zetzana zan.Cb Josefa 48 (citado por H s.v. soinua).
SONARA. Por la fama de, debido a la fama de.
Jendia franko juntatu izan da / bertsolariyen sonara. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 155 ). Erri guziyak famatutzen du: / Oso mutiko ona da! / Zoraturikan jarriya dago / orrek dadukan sonara. Tx B I 180.
SONA ZABALDU. Extender la fama (de).
Lurdesko gertaeren sona zabaldu zen bazter guzietara. Goñi 48. Lurdesko gauzen sona gaiztoa egiaren fama biño lenago zabaldu zeiyen. Ib. 89. Erri guziyan zabalduko det sona, esanaz, zezen ederrak zirala... eta merke. Iraola 134. Zu zerala ona / zabaldu da sona. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 140 ).

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper