OEH - Bilaketa

344 emaitza fama bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (341)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
merezi.
tradizioa
Tr. Para la distribución de variantes v. merezi izan .
sense-1
I . (Sust.).
azpiadiera-1.1
1. (H), merexi (L-ain, B, BN, R ap. A ; H) .
(Precedido de gen.). Merecido. " Nagiek eta langilek bere saria ukhan dute bere mereziaren arabera " H. " Ebastale batek zankoa austan dionean erraitan da: karek bere merexia ekun dik (R), [...] aquél ha tenido su merecido" A.
Emanen dioela bere obren arauaz bere merezia. Mat 63. Huna non duzuen bada ere orai zeuen merezia, zeuen ordain pagua. Ax 439s (V 286). Ah, nere etsairik mortalena! Nik emango dizut zure merezia. Cb Eg II 59. Mündian ükhen dezan / bere merexia. Xarlem 1365. Zeru-lurrak haren kontra harmatu behar litezke, ifernuak iretsi behar luke: horra haren merezia. Dh 206. [Agertu zitzaien Jaungoikoa] egin zuten pekatuaren merezia emateko. Goñi 95. Baiñan artuko duk oraindik ire merezia. Etxde JJ 145n. Laguntzaille ederra / dugu gerezia [...] / guk ez dugu ordaintzen / beure merezia. Ostolaiz 48.
azpiadiera-1.1.1
(No precedido de gen.). " Merezia eraman zuen, llevó su merecido" VP 62r.
O denboraren ergaia, merezi edo desmereziaren akaballa! Cb Eg II 97 (Dv LEd 174 merezien edo desmerezien). Lau egün Barkoxen janak / dütinak igaraiten / entzün gabe merexiak / segür ezta phartitzen. (In Mde Pr 187 ). Merezia artu diat. NEtx LBB 187.
azpiadiera-1.2
2. (SP), merexi (S ap. Lrq; VocBN, Gèze).
Mérito. " Bere merezirik eztio eskaini, il ne lui a rien présenté dégât à son mérite" SP. v. merezimendu.
Sentenzia hunen fiña da gauza xoil bidea, / merezien eredura saria ematea. EZ Man I 61 (v. tbn. 83). Egin gaitzatzu, othoi, zeure / merezietan partale. EZ Noel 171. Badakhusat klarki / zuk egin liburuan / merezi hainitzak / ditutzula zeruan. Hm ( in Harb ẽ, 3v ). Ezi aspaldi du haren / merezi handiaren / ezagutza dudala / et'en'eskasgoaren. O Po 39. Zenbatenaz agudotzenago baitzare pairatzera [...] merezi geiago duzu. SP Imit III 19, 2 (Ch merezimendu). Nola batbederaren mereziak zure baitan neurtuak eta ordenatuak baitira. Ib. 22,3 (Mst mereximentü). [Nahi nuke ene debota, dela gizon dela emakume] aphareillatua lizen graziaz, ederkitasunaz eta mereziez. SP Phil 334 (He 336 merezimenduz). Kreatüra dohatsü bat, merexi hanitz diana, graziaz eta berthütez bethia. Bp I 122 (v. tbn. II 89). Zoin egotziren baitütü sü bethierekoala, gaztigatzeko bere merexien arau. Ib. 36. Misterio hek ezin konprenituzkoak dituk, aithortzen diat, fedeak ordean gal lezakek bere merezia; gizonak bere adimenduaz hek [...] explika ahal baletza, dohatsu ikusi gabe sinhetsi izan dutenak. Mih 38. O ene Jainkoa! ene mereziei begiratzen badiozute, ez duket esparantzarik plazatua izateko Erresuma hartan. Brtc 29. Yuyearen yustizia / eta hunen merezia. "La candeur du juge, ainsi que son mérite" . Gy 319. Gazte bizitza lasaiko batzuek gizatxarkeri pisuenetakoak egiten ziozkaten, zerekin merezi asko eta zer eraman ez gutxi alegia ematen ziotela. 'Dándole harto en que merecer y ejercitar la paciencia' . Aran SIgn 50s. Eta zure duintasunak merezi duan mereziaren mereziak. "Y os hacen merecedora del merecimiento que merece la vuestra grandeza" . Berron Kijote 32. Ni baino duinago direnek ikusi [...] dituzte [...] lan bikain honen alde onak eta mereziak. MEIG II 83.
v. tbn. Harb 98. Merexi: FPrS 17.
sense-2
II. (Adj.).
azpiadiera-2.1
(Lar).
Merecido.
Arren barkha diozotzu hutsen pena goitiak, / sarri eman dietzatzun kantiko mereziak. EZ Man II 95. Ematen zitzaitzun / ohore merezia. EZ Noel 92. Berok irurak dute / onra mereziya. PE 112. Eta ziplatekoren bat ere kontu izan, askotan merezia gaiñera. AZink 32. Itzul lanetan irabazi duen entzute merezia. MIH 354.
azpiadiera-2.1.1
(Con ongi, ondo). Cf. ondomerezi.
Festarik bear bada bego Donostia, / betikoa du fama / ondo merezia. Echag 186. Emazte gazte asko / daude ikasiak / artzen jipoi eder ta / ondo mereziak. Urruz Urz 105. Jaunari graziak / pozik eman nizkion / ongi mereziak. MendaroTx 46.
azpiadiera-2.1.2
(Con izan ). Cf. infra ejs. con aux. trans. s.v. MEREZIA IZAN.
Merezia da aitzineko fabore ttipiez konturik egiten eztuenari, eztakitzan eman handiak. Ax 103 (V 69). Orra bertso berriak aita semientzat, / mereziak dirala / iruritzen zat. AzpPr 90. Egoki-egokia deritzat, merezia izateaz gainera, Tauer jaunari egin zaion omenaldi honi. MEIG III 115.
azpisarrera-1
MEREZIA EDUKI. Tener merecido. v. MEREZIA IZAN.
Ondo merezia daukazu kastigu au. Cb Eg II 115. Txit ondo merezia zeukan Dabidek deitze au. Ag Serm 122. Ta urkamendia enteni ez didanak dauka merezia. Azurm HitzB 33. Bere izateak omenaldi bat / dauko ondo merezia. Ayesta 108. [Alperrak] pentsatuz lana dala besteak / daukaguna merezia. Insausti 281.
azpisarrera-2
MEREZIAGO IZAN. v. merezi izan.
azpisarrera-3
MEREZIA IZAN (Con aux. trans.). Tener merecido. Cf. merezi izan; cf. tbn. supra (II) ejs. con izan intrans.
[Gaitz oiek] asko aldiz ondo mereziak nituen. Cb Eg II 149. Nere ondasunak izango dirade, nereak bezela nere anai arrebarenak; baldin uste dedan bezela, merezia badute. Apaol 104. Orren merezia duan atsedena ukatzen diola. NEtx LBB 91. Betiko aintza merezia du / era artako gizonak. Basarri ( in Uzt LEG II 225 ). Lan egin duen batek / [bidaia] zuen merezia. Zendoia 141.
azpisarrerakoSense-3.1
(Con ongi, ondo ).
Oreñak izan zuen / ongi merezia / tzakur aien ortzetan / uztea bizia. It Fab 153. Beragatik uste det ondo merezia dedala kaballero-tituloa. Urruz Urz 124. Zartzaro on bat ez al dezute / orain ondo merezia. Basarri 181. Ongi merexia zuten denak ere afari eder ura. Izeta DirG 49. Zeure frutuen maitasun ona / ondo merezia dezu. MMant 155. [Betiko saria] ondo merezia izango zuan, nere ustez. BAyerbe 50. Orain trankil bizi da gure Maria, baiña ondo merezia du. JAzpiroz 226. Txorakeria litzateke Larzabal jauna nor dugun azaltzen hastea, ongi merezia baitu euskal teatroan daukan leku garaia. MEIG III 95. Ongi mereziak dituzte eskerrak. Ib. 88.
azpisarrerakoSense-3.2
Iguzu, arren, grazia, / grazia zure baithan dena, / nihork eziñ merezia. Gç 218.
azpisarrera-4
MEREZIAN (Con part.). En vez de.
Aita familiazkoak emaiten badu [...] bianda defendiaturik iatera bere [...] zerbutzarier [...], bekhatu mortal egiten du, zeren partizipant rendatzen baita haien bekhatian, harzatz hurak korrijitu merexian. Tt Arima 74. --Nork hausten dü manü haur? --Bestez langiten ari denak, merexian Jinkoa hetan onsa zerbütxatü. Bp I 110. Jinko salbazale huna, zoiñek hanbat maite ükhen benai [...], merexian nik ere ene aldian maite ükhen, ofensatu ükhen dit. Othoitz 20.
azpisarrera-5
MEREZIETARA. Por los méritos de.
Iongoiko iauna, egiguzu [...] osasunaz gozatzeko faborea. [...] Iesus Kristo gure iaun eta zure seme, zurekin eta spiritu sainduarekin, bethi bizi eta agintzen duenaren merezietara. Halabiz. EZ Eliç 392 (v. la misma fórmula 204, 213 y 270; Duvoisin traduce "par les mérites de Notre Seigneur Jésus-Christ").
azpisarrera-6
MEREZI-EZ. Inmerecido.
Uste ez'eneko amesa / iñolaz merezi-eza! / Betorkit, o bai, ordu onean, / zure gozo ta babesa. SMitx Aranz 132.
azpisarrera-7
MEREZI IZAN. v. merezi izan.
azpisarrera-8
MEREZI ONEZ (SP, Dv, A). Merecidamente.
Merezi onez arintasunez akusa ahal neinde, baldin [...] zerbait exkusa bereren eman ezpaneza. Dedic * 5r. Merezi onez zaituzte / aingeruek laudatzen. EZ Noel 140 (v. tbn. Man I 2). Baldin bihurtu banio / gaizkiari gaizkia [...] merezi onez ostika / nentzatela lurrean, / fiñean merezi onez / errabill herrautsean. EZ Eliç 306s. Merezi onez hala gertatzen zaie. SP Imit III 12, 3. Zein merezi onez kanta ahal dezakete halako arima doatsuek. SP Phil 294 (He 295 merezi onez). Zerok ikus, orain, merezi onez irabazi zuen ala ez. MEIG III 78. Hain merezi onez ohorezko euskaltzain izendatua izan zen euskalari honengan. MEIG VIII 79.
azpisarrera-9
MEREZI ONEZKO. Meritorio.
Amudio geiago ekharri diote bertute merezi onezko hari [...] bertze guziei baino. SP Phil 198 (He 200 bertute preziatu hori).
azpisarrera-10
MEREZIZ, MEREXIEZ. a) Merecidamente. v. MEREZI ONEZ.
Maledikzione guziak gure gainera eror balitez ere, [...] aithortzen diagu zuzen onez eta mereziz gintukeela. Lç Ins A 6r. Mereziz dagoka ezin estima diten ohorea. Hm 210. Mereziz zigorra ukaiteko. "Iuste poenas luerem". Or Aitork 157.
b) + MEREXIEZ. Por los méritos de. v. MEREZIETARA.
Sekulako heriotzetik libro izateko, Iesus Kristo gure Iaun eta zure Seme, zurekin eta Spiritu Sainduarekin [...] bizi eta agintzen duen beraren mereziz eta bitartekoz. Halabiz. EZ Eliç 295. Jesüs-Krist gure Jaunaren merexiez bizi eta hil nadin Jinkoaren grazian. Bp I 130.
azpisarrera-11
MEREZIZKO.
a) Meritorio.
Botu prometatua egin ahal dezakeiela ez konplitzea bekhatu mortal da, baldin botua gauza merezizkoagatik egina bada. Harb 162s. O Iainkoaren elizako Apez eta Ipizpiku merezizkoa [...] othoitz egiozu Iainkoari guregatik. SP Phil b 2v. b) Digno.
[San Bernardoren ama] halako semearen merezizko ama baitzen. SP Phil 401 (He 403 halako seme baten izatea ere merezi zuenak).
merezi
<< 1 menta 0 / 0 mihi >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper