OEH - Bilaketa

344 emaitza fama bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (341)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
lasterka.
tradizioa
Tr. Documentado desde Leiçarraga y Lazarraga en todas las épocas y dialectos, salvo en vizcaíno, donde sólo encontramos algunos pocos ejs. en Añibarro, E.M. Azcue, D. Agirre (Kr 141; G 12 laisterka ) y Enbeita. Para la distribución de variantes, v. laster . En DFrec hay 9 ejs. de lasterka y 6 de laisterka .
sense-1
I . (Adv.).
azpiadiera-1.1
(G, B, BN, S; Lcc, SP, Deen I 349, Urt, VP 53v, Lar, , Izt, VocBN , Dv, H, VocB ), laisterka (AN-ulz; H), la(i)xterka (H), lausterka (H) Ref.: A; Lrq; Iz Ulz ( laistérka ) .
Corriendo; deprisa. "A priesa" Lcc. "Apresurarse, lasterka gauzea egin " Ib. "À la hâte, [...] en courant" SP. "Citatim, laster, fite, berehala, lasterka " Urt V 157. "A carrera abierta", "a paso largo", "arrebatadamente, con prisa, precipitación" Lar. "(A) pendón herido, lasterka ta guziok " Ib. "Correr, [...] lasterka, korrika joan, ibilli " Ib. "A priesa", "de corrida", "velozmente" Lar, . "Prisa, a prisa, lasterka, arin " Izt. "À la course, en courant" Dv. " Lasterka goan da, il s'en est allé en courant" Ib. (s.v. laster ). " Egizu lana astiarekin, ez lasterka, [...] non en courant. Etzaitezela mintza lasterka, bainan bai erraiten duzunari gogoa emanez, ne parlez pas précipitamment [...]" H. v. korrika, lasterrez.
Zeñagana Silvia joan zidin lasterka. Lazarraga A, 1152r. Eta lasterka zioazen biak elkharrekin. "Et couraient eux deux" . Io 20, 4 ( TB, LE, Dv, Leon, IBk lasterka; He lausterrez, Ol atxintxika, Ker ariñeketan, IBe korrika ). Eta ikhusirik Iesusek ezen populua lasterka elkharganatzen zela [...]. Mc 9, 25. Lasterka ziren Piarres / eta Joanis partitu. EZ Noel 107. Zure manuen bidea / lasterka dut egiñen. EZ Eliç 212. Hitz-ixila, hirur beharritan iraganez geroz, orotan lasterka dabila. O Pr 622. Iainkoaren ondoan ezin ibil diteke lasterka, agudoki eta errazki. SP Phil 85 (He 87 hazkarki eta errexki ). Lasterka ihesi doa. Tt Onsa 136. Gathua brasen gainetik bezala, saltoka eta lasterka dohazi. ES 196. Karrera batean lausterka hari direnak. He 1 Cor 9, 24 (Mt 28, 8 lasterka ). Txit lasterka ta estuan zijoazela ikusi zituen. Cb Eg II 197. Mediku bati lasterka otsegin zioten. Cb Eg III 330. Arin-lasterka urrindu zaiteze okasiño ta bekatu-bidetik. LoraS 19. Ekusi ta ezagutu / dutenean Jauna, / lasterka jarri dute / lurrean belauna. Echag 31. Pulsuan, saltoka, lasterka, eta beste onelako apustu. Izt C 245. Arratoiña fite badathor lasterka. Gy 245. Zuaz aguro, zuaz korrika, / zuaz lasterka. Bil 111. Alperrik da ibiltzea / mingañak lasterka, / biotzetik ez bada, / probetxurik ez dauka. Xe 161. Eta fan zren lasterka berriaren emoitra diszipuluer. Hual Mt 28, 8 (Samper fan zintzan lasterka, Echn goan ziren laixterka ). Meza ixil bat lasterka entzun eta, meza-nausiaz deus axolarik. Arb Igand 47.
( s. XX) Ardiak aztoraturik alde orotarat lasterka. JE Bur 21. Zama bat bezela, sorbalden gaiñean, portutxoan zai zeukaten ontzixka batera laixterka daramate. Lh Yol 34. Asten da laisterka, [...] etsaiei kasorik egin gabe. Or SCruz 47 ( Mi 69 lasterka; Aitork 383 lazterka ). Lasterka ez da lan onik egiten. FIr 193. Lasterka yuan zen ihiziaren ondotik. Zub 64. Igesi yoan ziren lasterka. Ir YKBiz 519. Medikua lasterka / Prisa zelakuan. LuzKant 107. Etzitzaiola lasterka ibilliaren nekerik edo arnas esturik nabaitzen. Etxde JJ 195 (156 laisterka ). Huna, bainan lasterka bezala emanak, Azkainen geroztik izan diren erretoren izenak: [...]. Zerb Azk 17. Emeki zoan, ez baitzen lasterka ibiltzeko adinean. JEtchep 55. Jirabiraka eta laisterka dabillen makiña bat, baiña xede gabe. Vill Jaink 44. Garaiz eldu nai-ta, lasterka joan ziran. Berron Kijote 149. Eman itzagük argiak / nula lasterka dütützien / hügüntü gure etsaiak. 'Promptement' . Casve SGrazi 136. Lasterka abi(a)tu, ta bidian gelditu. (AN-5vill) 'Bero bero asi zerbait egiten eta bereala uko egin, azkeneraño iraun gabe' . Inza NaEsZarr 1774. Beti laxterka, ta beti geldi. (G-nav) 'Gauzak tarrapataka egin, eta aurrerapenik bat ere ez' . Ib. 116. Bertsotan, lasterka ta segan, iru azio oetara neurtzekotan. Ataño TxanKan 14. Joan nintzan lasterka pala batekin su itzaltzera. Etchebarne 50. Artean oso bero ta goitik beera laisterka joana, ondo-eza sentitu omen zuan. JAzpiroz 92. Hodei ñabarrak zeruan barrena lasterka. MIH 175. Lasterka jetxi zen [...] eskaileretan behera. MEIG IX 106.

v. tbn. Gç 178. Mb IArg II 351. GavS 15. Ub 31. Gco II 81. AA III 284. ErleG 64. MarIl 70. Bordel 80. Etch 348. It Fab 48 (91 lais-). Arch Fab 109. Hb Esk 101. Lard 504. Laph 99. Elzb PAd 42 (Po 209 lais-). Arr GB 55. ChantP 310. Zab Gabon 100. Bv AsL 27. Jnn SBi 166. Elsb Fram 119. Ip Hil 200. HU Zez 131. Ag Serm 95. Ezale 1897, 183b (206a lais-). Urruz Zer 45 (48 lais-). Ill Testim 29. Barb Sup 8. A Ardi 63. StPierre 21. JanEd II 63 (69 lais-). Ox 90. Alz Ram 137. Etcham 187. PierKat 62. Lek EunD 23 (41 lais-, 40 laix- y lax-). TAg Uzt 59 (242 lais-). Iratz 83. Lf Murtuts 52. Zait Sof 92 (74 lais-). Mde Pr 121. Munita 13 (140 lax-). Izeta DirG 117 (80 lais-). Gazt MusIx 164. Ibiñ Virgil 51. NEtx LBB 204 (203 lais-). Alzola Atalak 71. Laisterka: LE Matr2 85 <-isst->. Egiat 245. Afrika 43. EusJok 170. Garit Usand 51. EgutTo 24-3-1924 (ap. DRA). Jaukol Biozk 8 (90 laix-). Ldi IL 43. Txill Let 93. Anab Poli 18. MAtx Gazt 89. Salav 71. Auspoa 77-78, 188. Laixterka: LE-Ir. Goñi 31. ZArg 1954, 89. Ugalde Iltz 40. Insausti 172. Laxterka: Inza Azalp 5. Olea 220. Ataño TxanKan 228. Lausterka: Ch III 50, 2.
azpiadiera-1.1.1
Sartu ginen athe ederretik bagoazi erdi-lasterka kanporat. JE Ber 24. Lagunak zaldiz, sehiak aldiz oinez, erdi lasterka. " Courant à demi" . Ardoy SFran 233.
azpiadiera-1.1.2
(Como segundo miembro de compuestos).
[Gizasemea] urrats lasterka zetorren. Etxde JJ 152. Erregeren mandatari bat eldu da zaldi-laisterka, errudunentzat eriotz-barkapena erakarki. Ib. 177.
sense-2
II . (Sust.).
azpiadiera-2.1
1. "Presteza, lasterkea " Lcc.
azpiadiera-2.2
2. (S ap. Lrq ; Dv, H).
Carrera, acción de correr. "(Subst.), cursus, course" Dv. " Lasterka bat egin arazi diot zalhu asko, je lui ai fait faire une course bien rapide" H. " Zaldi-lasterka " Lander (ap. DRA ). v. laster (III, 1).
Nola errege bailegoke lasterkako lekhuan / zaldundeari begira iustetako orduan. EZ Man I 132. Bere pozarekin lasterkari eman ta asi zen ojuka. Mb IArg II 270. Pilotan gehienik gorphutza zalutzen / hango lasterketarik osasuna sortzen. Hb Esk 216. Bere manamendua nahiz begiratu, / Bonapartek Parisat lasterkak baditu. Hb ( in BOEl 64 ). Segitzen zuelarik, zaldi lasterketan, / Emazte Letiziak, hirrisku denetan. Ib. 45. Gauzen itxuraz, axalaz baizik ez gitazke mintza, izaitez nolako diren ezin dukegulakotz gure lasterkan zilatu. JE Ber 5. Euliengandik alde egiteko / on zaie lasterka ariña. Or Eus 341. Itsas bazterrean biek elgarrekin / ontuts zer lasterkak ditugun ba egin! Iratz 14. Espantxar dügü ber foltsian izanen dela Tour de France deithü lasterka izigarrian. Herr 6-6-1958, 3. Egiten zituzten laste[r]kakin ongi kendu zuten otza beren gañetik. Izeta DirG 41. Erithonius, lasterkan garaille, ausartu zen [...]. Ibiñ Virgil 96. Mateleko miñak ez bait-zion Don Kijoteri pakerik ematen, ezta lasterkarako gogorik ere. Berron Kijote 204. Biribillen laisterketan, garaile denari jartzen diote erramuaren korona. Ostolaiz 101. Halaber, beste mail batzuetara sartuz, futbola, lasterka eta pilota. Larre ArtzainE 133.
v. tbn. Laisterka: Anab RIEV 1928, 611. Zait Sof 34.
azpiadiera-2.2.1
Rozinante zintzoa, nere bide ta lasterketan beti-betiko laguna. Berron Kijote 42.
azpiadiera-2.2.2
(Como primer miembro de comp.).
Laisterka apustua. EusJok 173. Zezenaren laisterka burrundarekin. Or Mi 50. Laisterka saria. Ib. 12. Zakur-erria (Lekunberri) zapal duzute / laisterka-apustu onetan. Or Eus 230.
azpiadiera-2.2.3
Corrida (de toros).
Puntan dire amuak lephotik sartzeko [zezenari] / lasterkan egon gabe adarren meneko. Hb Esk 224. Sekulan ez bezalako zezen-lasterkak! "Course de taureaux" . Ardoy SFran 271.
azpiadiera-2.2.4
Curso (de las estrellas).
Bada eskua [izarrak] begiratzen dituena makhurtzetik bere lasterka handian. Hb Egia 3.
azpiadiera-2.3
3. Incursión.
Herria beiratzeko lasterken menetik. Hb Esk 86.
azpisarrera-1
LASTERKA ARINEAN, LASTERKA BIZIAN, LASTERKA GORRIAN.
Corriendo, a toda velocidad.
Amari esker onak eman ta lasterka ariñian juan zan [...] etxeruntz. Bv AsL 47. Aldendu zan otsoa lasterka bizian. Ag G 155. Lasterka bizian eta binaka gainditu zitun Malentxok bere etxeko eskillarak. TAg Uzt 67 (v. tbn. Muj PAm 48, EAEg 6-2-1937, 997 lasterka bizian, Etxde JJ 233, NEtx LBB 175 laisterka bizian ). Ez al dituzu ikusten [...] nola oldartzen diran lasterka gorrian? Ibiñ Virgil 96 (74 lasterka bizian, 102 laisterka bizian ). Lasterka bizian oldartzen gatzaizkiola. MIH 234. Falta zaidana lasterka bizian esango dut. MEIG VII 106.
azpisarrera-2
LASTERKA BATEAN.
Corriendo, deprisa.
Lasterka batean aoz esan arren, [...] itz batean ez dira, ezpada bitan. Cb EBO 27. Nola guziak aipha, lasterka batean. Hb Esk 156. Igaro bazenduen, lasterka batean, zelai berde ta loratsuren bat. Ag Serm 228. Oa, ba, laisterka batean, Olaldeko abarketariagana. TAg Uzt 72.
azpisarrera-3
LASTERKA-BIDE.
Camino para ir (cabalgar, etc.) rápido.
Zaldunbide edo zaldizkoentzat lasterka bide berri baten egiteko ere erabakia hartu du. Zaldunbide horrek 1500 metra luze ukanen du eta bi metra zabal. Herr 23-12-1971, 3.
azpisarrera-4
LASTERKA EGIN.
Correr.
Lasterka eginen dugu zure usain onak aditurik. SP Phil 421 (He 424 yarraikiko gaizko lasterrez zure urrin onaren usnari ). Biotz humil bigun bategaz Jesus ta Mariagana egaz lasterka eginik ta joanik. LoraS 142. Karle, egik lasterka hire yakarekin. Hb Esk 61. Lasterka egitean edo trunku ebakitzen. FIr 191. Egin nuen harperat lasterka. Iratz 27. Lasterka egiten zuten biek [...] lehenbait lehen heltzeko etxera. Arti Ipuin 27. Bertako kaleak, ondarra [...] ugari bazeukaten, zaldiak lasterka ez egiteko. Zubill 152. Aurrari geldirik egoteko esatea, larogei urteko amonari laisterka egiteko esatea bezela da. EZBB I 51. Lasterka egiteko edo preparatzeko idea. Albeniz 51.
azpisarrerakoSense-4.1
Recorrer.
Irabazia aphurragatik hainitz bide lasterka egiten dute. "Longa via curritur" . SP Imit III 3, 2 (Ch bide haiñitz egiten da ).
azpisarrera-5
LASTERKAKO.
azpisarrerakoSense-5.1
a) De carreras.
Stadioa zen spazio lasterkako xedatu bat. Decl ã 6v (podría interpretarse tbn. como lasterka(ra)ko 'para correr'). Lasterkako eta ezpatazko beren jokoan irabazi nai zutenak. Mb IArg I 217.
azpisarrerakoSense-5.2
b) Rápido.
Hola ez du hirrisku lasterkako lanak / harrapaka biltzea eragintza onak. Hb Esk 156.
azpisarrera-6
LASTERKAKOAN.
Al correr.
Soin zailua ta biguna du [...]. Katuaren arintasunaz dagi jauzi laisterkakoan eta dantzatzen danetan. TAg Uzt 33.
azpisarrera-7
LASTERKAN (G-azp; lais- Sal).
(Estar, etc.) corriendo. " Guziek laisterkan, todos corriendo" ZMoso 58.
Itxu ta errenak [...] / ikusi dira [...] / argitzen, ibill lasterkan. Echag 217.
azpisarrerakoSense-7.1
(Hacer algo) corriendo.
Romanek ugaldia laisterkan igare zuen. 'Pasó corriendo el río' . ZMoso 42. Irrintziaren oiartzunari / laisterkan egiñik aintzi. "Adelantándose al eco de ellos" . Or Eus 208. Ziria bete, laisterkan utzi, / berriro bete naiean. "Volvían corriendo a casa" . Ib. 165. Laisterkan eta indarrez ezin ba... ta zuurtziaz arrapatzeari ekin nion. Eston Iz 60.
azpisarrerakoSense-7.2
(Ponerse, empezar) a correr.
Amurekatik, bihotza largatürik, has zitian lasterkan ene manien bidian. "Currere incipias" . Mst III 51, 2 (Ch lausterka ).
azpisarrerakoSense-7.3
(Con jakin, ikasi, etc.).
Deabrua! Nik ere ba zekiat laisterkan! Or Mi 13.
azpisarrera-8
LASTERKARA UTZI.
Dejar correr, dejar pasar.
Urratzen dieia zure fama? Ogenik ezpadüzü ütz elhiak laisterkara, akhitüren dirade. Egiat 238.
azpisarrera-9
LASTERKA-SAIO.
Carrera.
Lasterka-saio ederrak egiten genituen. Zendoia 44.
azpisarrera-10
LASTER-LASTERKA.
Corriendo, deprisa.
Ai, laster lasterka igaro / da nitzat mundua! Azc PB 57 (Ur PoBasc 234 ze arin ). Guazen laster-lasterka danok Lourdesera. Enb 32. Komunisten azpian eroriz zijoan laster-lasterka. ZArg 1955, 313.
lasterka
<< laster 0 / 0 lehenago >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper