OEH - Bilaketa

344 emaitza fama bilaketarentzat

Sarrera buruan (3)


Sarrera osoan (341)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hits.
sense-1
I (Adj.).
Tr. Documentado en Duhalde (en un ej. no del todo seguro) y en autores septentrionales no suletinos desde mediados del s. XIX. Lo emplean tbn. autores meridionales modernos. En DFrec hay 8 ejs.
azpiadiera-1.1
1. (L, B, BN, S; H (+ i- V, G), Foix ap. Lh.) Ref.: A; Lh .
Pálido, apagado. "Qui est terne, peu coloré, peu éclatant: Soin hitsa, vêtement sans vivacité de couleur, sans éclat. Argi hitsa, lumière qui éclaire peu. Egun hitsa, jour sombre, peu brillant" H. "Color bajo o pálido" A.
Ahoa goibel, ezpainak hits, begiak barna. Hb Egia 141. Gorphutza eroria, begithartea sarthua, koloreak hits. Laph 52. Iguzki ephel hits bat. Ox 146. Etxe gorak, oro harri zahar hits horailez. JE Ber 44. Dirdira hits. Ib. 91. Argia hitsa. Ib. 92. Toki hits, ilun eta eze. Zub 59. Urdin, hits, gorri. Iratz 46. [Otsoaren] begi hits uherrek amorraturik distiratzen. Mde Pr 92. Atsegin galgarria ta zorion itsa. Or Aitork 55. Argi its, motel eta zurbillak. Erkiag Arran 47. Gauza ura igartu egin oi da gure begitan, its edo laru biurtu dela dirudi. Vill Jaink 134. Mundu hits hau argituz fedeak. Ardoy SFran 355. Zeru zolan [...] gris hitsean. Lasa Poem 98. Neguaren hastea zen eta aro hits euritsuak urte hartan, eguna nekez argitzen. Larre ArtzainE 175. Ikastetxea gotorra zen, nahiz Uztaritzekoa baino ttipiagoa, eta kolorez eta denez hitsago. Ib. 140. Ez nuke nahi euskara beste hizkuntza baten errainu hits bihur dadin. MEIG VII 45.
v. tbn. Lander RIEV 1910, 599. Txill Let 27.
azpiadiera-1.1.1
(Con reduplicación intensiva).
Iguzki hits hits bat, doi doia agertu. Barb Sup 143 (v. tbn. Leg 149).
azpiadiera-1.2
2. (L, BN, Ae, S; H, Lh) Ref.: A; A Aezk 120; Lh; Satr VocP .
Triste. "2. par extens., sans vivacité, sans expression: Begi hitsa, œil terne, sans expression. Triste, morne. Arpegia hitsa, visage morne. Barne-gogo hitsa, intérieur, cœur triste" H. "Sombrio, lóbrego" A Aezk 120. "Sans vivacité, sans expression" Lh. "Decaído, de mal aspecto (BN-baig)" Satr VocP.
Behintzat barur dagizuenean etzaiteztela izan itxuraz hits. HeH Mt 6, 16 (He triste). Gogoeta hitsen kontra. Laph 233. Ez balitz laboraririk hits lagozke bazterrak. Zby RIEV 1909, 108. Huna orai bertze gerthakari ondorio hitsagoak izan dituena. Prop 1880b, 384. Beti euria! Hauk aro hitsa! HU Aurp 177. Gauza hitsa baita beti [...] gizonari bere sor-herriaren galaraztea. Ib. 174. Hits ginauden denak eta ixil. JE Bur 130. Irri hits mehe baina goxo. Ib. 123. Lan bortitzari lotuak bizitze hitsa deramatela. Zub 49. Negu hitsean. Ib. 121. Begitarte hits batekin [...] nigarra kasik agerian. Ib. 61. Donadogoa hits zaio. Ib. 87. Gaua zan, itsa. "La noche estaba triste" . Or Eus 412. Agorrilaren hogoita laua, zer egun hitsa! Are hitsagoak ondoko hiruzpalauak! Zerb Gerlan 23. [Pertsu] gabe bizia hain da hits, hain pisu. Iratz 23. Doinu hits. Mde HaurB 27. Ni ez naiz ezer, asmaketa farregarri ta itsa baizik. Txill Let 139. Its eta margul (melancólico y descolorido). Etxde JJ 11. Egun pozgarrizkoa, its eta illun biurtu. Erkiag BatB 133. Gogoeta hitsetarik urruntzeko hor zitunan pilota, dantzak, kantuak. JEtchep 69. Giza-bizia kaxkarregia eta hitsa dela sumatzen dugu. Vill Jaink 132. Oren hitsen ondotik heldu ziren ere oren eztiak. "Heures tristes" . Ardoy SFran 173. Koturnu: gerkar antzezlariak olerki itsa oiuzkatzeko jantzi oi zuten oiñetako berezia. Ibiñ Virgil 57. [Eliza] arras tristerik zagon, hits eta zikina. Xa Odol 94. Urte hitsetan. MEIG VI 186.
v. tbn. Prop 1880, 164. Elsb Fram 186. Ox 29. Ir Y 1934, 175. Lf Murtuts 47. Gand Elorri 199.
azpiadiera-1.2.1
(Uso pred.).
Hunek, burua inharrosiz eta hits, ihardesten zautak: [...]. JE Bur 120.
azpiadiera-1.2.1.1
Begia hits heldu naiz nigar bat eskatuz.Iratz 83.
Malo.
Asko molde hits, asko ahapaldi tzar, ergelkeria sobera [ikasi]. Barb Sup VI.
Ateka hitsean nindagoela sarturik. StPierre 12. Bazkari hitsa egin diat egun [...] Etzuian, ez, eskualdun bazkaria. JE Ber 34. Hunen aldean frantsesa zaie mintzaira hitsa. Etcham 51. Eta trafikutan hitsena, jenden trafikua. Larz Iru 144. Orai kintze loriosena, geroxago peto hitsena. EZBB II 81. Harek izana zuen gaitz hitsarekin. Larre ArtzainE 150.
(Referido a la fama).
Eskribek lehenago hits zuten omena. Hb Esk 207. Hango jendeak omen hitsa du. [...] Gaixtoak direla diote. Prop 1883, 12 (Dv traduce "triste réputation"). Biltzar-hiriak fama hitsa luke / Santa Barbara galtzen balitz. Ox 18. Inkizizioneko tribunal omen hitsekoak. "De triste mémoire". Ardoy SFran 56.
azpiadiera-1.3
3. (L, BN, S; Dv, H) Ref.: A; Lh .
" Gizon hitsa, homme sans caractère. Gogo hitsa, résolution faible. Osagarri hitsa, santé débile" Dv. " Gogo hitseko gizona, homme de faible résolution" Ib. "Sans énergie, sans caractère. Gizon hitsa, homme sans grand valeur, plus ou moins nul. Deus guti dio, hits dago, il se déclare peu, il se tient en arrière, il ne se résout pas. 3. faible, sans force. Edari hitsa, boisson sans force. Langile hitsa, ouvrier qui fait peu de travail, ou qui n'a guère de force pour travailler. Ianbide hitsa, appétit faible. Osagarri hitsa, santé languissante. Eria hits hitsa da, le malade est dans un état de faiblesse qui n'empire pas. Syn. ahula " H. "Irresoluto, sin carácter, deslucido, desgarbado" A. "Médiocre" Lh.
Errespeturekin erran behar da ta debotki [arrosarioa], ta ez ohitura hitsez eta funtsik gabe, gehienek erraten duten bezala. Dh 274 (tal vez errata por hutsez ). Buddak egin ditu gizon hits, ilhaun eta basak. Hb Egia 66. Ni nola, bertzeak hala, errege hits harek berehala sinesten du bere idurikoa duela erregina. Arb Igand 105. Hura bezalako gizon hits batek behar zuela garhaitu Daguenet [notari prestu, bihotzdun, jakintsuna]? HU Aurp 129 (v. tbn. Zez 81). Soldadu beharra aphez egiten bada, aphez hitsa baiditake. Elsb Fram 153. Ba ote da alabainan bere baitan sinesten ez duena baino hitsagorik? Larre ArtzainE 275.
azpiadiera-1.4
4. (BN; VocBN ) Ref.: A; Gte Erd 302 .
"(Adj.), usé" VocBN . "Ajado, usado" A. " Filda hitsean zen (BN-ciz), filda xarrean zen (BN-ciz)" Gte Erd 302.
Erdi buluzia, jana eskatuz, hotzez ikhaaran [...]. Itxura hitsa zuen. Laph 64. Itxura hitseko gizon bat. Ib. 134 (Dv traduce "un homme de pauvre apparence"). [Gizonaren] itxura hitsa! Galtzak doi-doia soinean. Lf Murtuts 47. Soineko eta oinetako hits horiekin etzitaken urrun joan. "Ses habits et chaussures lamentables" . Ardoy SFran 236.
v. tbn. Elsb Fram 82.
azpiadiera-1.4.1
Garbiki jauntziak [...]; halere [...] hits-aireño batekin.JE Ber 46.
azpiadiera-1.5
5. " Hits (BN), sucio. Hitsik daude etxe hortako bazterrak, los rincones de esa casa están sucios" A.
azpiadiera-1.6
6. " Itsa, leku itsa, sitio pantanoso (Ae)" A Apend.
sense-2
I I (Sust.).
azpiadiera-2.1
1. (L, BN, S ap. A ; Dv).
"Manque d'éclat. Hits bat mirail horrek badu erdian, ce miroir a une partie terne au milieu" Dv. "Empañadura, mancha" A. v. histura.
azpiadiera-2.2
2. (DvA).
"Fig.: léger refroidissement dans les relations de deux personnes. Hits bat bada orai bi adiskideen artean, il y a maintenant quelque refroidissement entre les deux amis" Dv.
azpiadiera-2.3
3. (Precedido de gen.). Palidez, tristeza.
Gaztaroan zoragarri azaltzen zaigu bizitza, aurki ordea frogatzen dugu beronen hitsa ta larua. Vill Jaink 116 (137 hitsa eta larua). Bizitza onen hitsaz ondo jabeturik. Ib. 117.
azpisarrera-1
HITSIK (Estar, etc.) triste.
Hendaia hitsik dago itsas bazterrean / [...] etxen erdiak aise lurrerat dohazko. Hb Esk 136. Ezetariko arraiñik artzeke kaiera itsik biurtzean. Erkiag Arran 167.
hits
<< 3 histu 0 / 0 hoben >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
Library zlibrary project
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper