(
V, G, AN, L-ain; VocCB
,
A DBols),
bersolari (
V-gip),
bersulari (
BN),
pertsulari,
pertsolari
Ref.:
A (bersulari, bertsolari);
Gte Erd 61;
Elexp Berg (bersolari)
.
Versificador popular, que improvisa o compone versos.
Tr. Documentado, tanto al Norte como al Sur, desde la primera mitad del s. XIX. En
DFrec hay 316 ejs. de
bertsolari, 22 de
bertsulari, 6 de
pertsulari y 1 de
bersulari .
Itz neurtulari edo bersolarien jostaketa.
Izt D 168.
Bersulariak oro ginandian ari / Kanthore konposatzen, nahiz prima hori.
Etch 458.
Ondarrabi aldian / aditzen genduen, / dama bertsolari bat / nola bazeguen.
Bil 153.
Ni bertsolariya naiz / bañan det aditu, / ez nitzaizula zuri / ala iruritu.
Ib. 154.
Bost kontu eder jakin biar du / munduan bertsolariyak.
Xe 191.
Musika ta bertsolari / eta danboliña, / komediante moduko / kuadrilla bat fiña.
Ud 85.
Denbora berean bertsolari gogargitu bat da, itz-neurtzazko eun batzarretan garaitu dituena Bizkaian eta Gipuzkoan diran ospatsuenak.
Otag EE
1881b, 87.
Urkiolako bentan Abenduko gau ekatx andiko baten batu zirean sei bersolariak.
AB AmaE 362.
Eta bertsolaria baizan edan ezkero, bota zion erdaldunari bertso au.
Urruz Urz 49.
Orra probintziako / iru bertsolari, / Pello eta Bernardo / ta Udarregi.
AzpPr 112.
(s. XX)
Iñun biursak egiten ikasigabekoak, berezko bersolariak, neurtitzak esateko erreztasuna jaiotzatik dakartenak, dira bersolari abek.
Muj RIEV
1908, 428.
Bertsolari famatu bat, bertsuak jartzen ari dala ogei ta bost zentimoko zigarruari.
Iraola 116.
Urbian ibilli zan ederki, epero ta peku gabe, akitika ta bertsolari, zoroko ta txit umeturik.
Ag G 148.
Bertsolari buru-zorrotz, ur etsai, ezpain-biguñ geienen bilune zan Tolosa.
A Ardi VI.
Goierriko neurtitzlari edo pertsolari batzuen esan erantzunak aditzen.
Lh Yol 24 (50 pertsulari
).
Bertsulariak herri hoitan ez dire zintzurretik eri. Ox 31.
Gogorat ethorri zitzaizkun pertsulari famatu baten kantuak.
Zerb Metsiko 54.
Gure gizon ikasiak, beren ikastaroakin ba-dirudi galtzen dutela berezko bersolarien itz-jarioa ta etorria.
Inza ( in
Jaukol Biozk VI
).
Baño, nola ordea, orrenbeste bertsolari ateratzen dan errian, olerkari orren gutxi?
Ib. VI.
Apatxo-bordan bizitzen zeran / bertsolariya al zera?
Tx B I 146.
Bainan erran behar dut Benafarroan, eta uste dut Laphurdin ere, pertsularia eta koblakaria ez direla gauza bera. Lehenbizikoak dira etxian pertsuak egiten dutenak eta kantua berari emaiten dakotenak. Bigarrenak, koblak egiten dituztenak oste baten aitzinian.
Zub 58.
Ta bertsolariak, aurretik ikasi gabe, nola asmatzen dituzte ainbeste bertso?
Lab EEguna 99.
Ez degu zapuztu-arazi bear ez bertsolari mordolloa, ez olerkari garbi-antxekoa.
Ldi IL 110.
Bertsolaria nazu, eskolaz urria, / alare jendearen maixu gidaria.
SMitx Aranz 33.
Asi bitez zuaitzaren alde kantatzen gure olerkari ta bertsolari bikañak.
Munita 33.
Nahiz ez nizan pertsularia, / nahi nikezi mintzatu, / Pertsularien egun ederra / neure maneran aipatu.
(1951).
Etcham 239.
Emen ezin ditzakegu ezarri bertsolariak ordu laurden bateko jardunean bota zitun bertso guziak.
Etxde JJ 174.
Norañokoa da humoretasuna gure bertsolarietan?
Lek SClar 140.
Horrengatik, bardoen antzea gatzoztu zen izigarritan, eta orduko neurtizlariek bertsolari deitura hobeki hartzen dute, ezen ez egiazko poetena.
Mde Pr 235.
Bear bezela ezin agertu / bertsolari baten auak, / Zenbat naigabe sortu dizkigun / Urrillaren amalauak.
Basarri 106.
Jatorriz ere beartsua ta / eskola gutxi ikasia, / bertsolaria ez egokia, / itz neurtzaille itxusia.
And AUzta 111.
Aldizka ahapaldiak ialkitzen ditute bertsolarien gisa.
Ibiñ
Virgil
37.
Il da bertsolaria, / erriko kantari, / basarri ingurua / beltzez da estali.
NEtx LBB 374.
Etxaku ba barru-barrenetaraiño samurtzen biotza bertsolariak eta txistulariak entzutean edo euren soñuak gogoratzean?
Alzola Atalak 91.
Kobla ederren itzaina falta / zela pertsularietan.
Mattin 80.
Bertsolari bat ez bada haizu hoinbesteren esatera.
Xa Odol 270.
Mugaz bertzaldeko pertsulari lagun horiek aunitz estimatzen eta maitatzen ditut nik.
Ib. 55.
Aren mingaiñak etzun trabarik, / ain bertsolari iaiua.
Uzt Sas 147.
Mañex Etchamendy ez da behin ere tipus-tapas ahotik hortzera bertsuka ari izan, gure plazetako bertsulariak bezala.
Lf ( in
Etcham 22
).
Neskak ere bertsolari?
TxGarm BordaB 84.
Zure illeta-meza ortan be / makiña bat bertsolari.
FEtxeb 91.
Bizkaiko bertsolariek ez dituzte gipuzkeraz bertsoak ontzen bertsolari giputzak maizago entzun dituztelako.
MIH 123.
v. tbn. MendaroTx 332. SM Zirik 58. BEnb NereA 98. Yanzi 234. Arti Tobera 278. Salav 47. Alzola Atalak 139. Olea 31. Mattin 81. Lf ELit 349. Etxabu Kontu 99. Ataño TxanKan 79. Bertsulari: Mattin 134. Larre ArtzainE 285. Pertsolari: Mattin 82.
Ollarrak bertsolari ari zirala elizako kanpaiak asi ziran berriz joka.Anab Poli 79.
bertsulari (Lh),
bersulari (Hb),
persulari.
Poeta.
v. olerkari, bertsogile.
Tr. En esta acepción su uso disminuye notablemente en el s. XX, sobre todo entre los meridionales.
Parisen, musde Legouvé, obrak ageri dirade, / aita zela mündian zeno libürü famus egile, / eta semia bersulari, Üropan parerik gabe.
Etch 522.
Lelengo iru gizaldijetako Erromako Agintari-nagusi guztijak, eta arako sermolari, esale, jakitun eta bertsolari, mundu guztijan ain ospetsu ta entzute andikuak.
Ur MarIl 45.
Ithurri bat, zoiñen urek baitzuten, zahartua berriz gaztetzeko berthutea. Baiñan ithurria, nihoiz poeten edo bertsolarien kaskoan baizik izatu eztena.
Gy 266n.
Jakinikan / Ez naizala bersolaria.
MSIgn 359.
Musikua zan ta itz neurtuak izkribitzen zekiana, bersolaria.
Bv AsL 25.
Enperadore Federiko bigarrenak koroatu zuan, itz neurtuetan txit artekua zan gizon bat, ta izendatu bersolarien Errege
.
Ib. 106.
Ai! banituke neure miñean arako berba / Erzilla zoli bertsolariak zituenak!
AB AmaE 183.
Argiaren Aita, eta / bertsolariena, / Apolo zan Olinpon / Iaunik galantena.
Azc PB 293.
Gabona, bertsolari ta idazlariak era guztietara goratu duten gaba.
Ag G 226.
Elissamboure Sarako persulari aiphatuak ederki erran dauku.
Barb Sup 106.
Baña onezkero eztago mattasunik. Olerkarijak (bertsolarijak) il dabe.
Altuna 76.
Zure gogotik, zure karretik datortzi / Nere amets zabalak, pertsulari karra.
Iratz 86.
Fama handiko Hiribarren pertsulari haren xortelaguna.
Zerb Azk 76.
Virgile pertsulariak latin ederrenez aspaldi erran zuen: trahit sua quemque voluptas
.
Ib. 5.
Gertatzen baita iñoiz, bertsolari baten bertsoak gure arira ongi etortzea.
Or Aitork 79.
Babiu ta Mebiu, latindar bertsolari bi ziran, Bergiliren etsai.
Ibiñ
Virgil
41.
Rapsoda.
Garai ontaraino, antxiñako poema ederrak buruz esaten zituzten bertsolariak izan ziran erriaren irakasle: purpur-soinekoz iantzita, erriz-erri, ara ta ona alderrai ibiliak ziran bertsolari ipurdantzariok.
Zait Plat 111.