Harremana

    OEH - Bilaketa

    344 emaitza fama bilaketarentzat

    Sarrera buruan (3)


    Sarrera osoan (341)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    hastio.
    tradizioa
    Tr. Documentado, ya desde Leiçarraga, en textos septentrionales, especialmente suletinos y bajo-navarros. Empleado sobre todo en la construcción verbal hastio izan. Además del gral. hastio, hay hastiro en Larzabal, Larre y (en alguna ocasión) en Hiriart-Urruty, y aztio en Goyhetche. En DFrec hay 2 ejs., 1 meridional.
    sense-1
    1. (L, BN, S; SP, O-SP 229, Dv, H (L, BN, S)); hastiro Ref.: Lh; Satr VocP (ast-).
     (Sust.). Odio, aborrecimiento; repugnancia. "Dédain, dégoût, haine" SP. "Dédain, dégoût" O-SP. "Dégoût, nausée, répugnance que causent les choses, principalement les aliments: Hastio edo higuintza (Jub). Par extension: répugnance, ennui, aversion que causent les personnes" H. "Aborrecimiento" Satr VocP. v. hastiotasun, higuin, gorroto , nazka .
    Gaitzerraiteko eta difamatzeko bizio haur hastio handitanago dugunzát. Lç Ins D, 7v (cf. infra HASTIO IZAN). Beelzebub idola izen bat da. [...] Bainan zeren fama handitako idola bat baitzén, deabrua gatik hartzen da idolazko hastioaren handiz. Lç Decl ã 1v. Behar dudan gero zuzaz net etsitu, / Et' esteiaritzat' lurrean gelditu, / Betor betor herioa, / Bizi' ene hastioa. O Po 20. Bena jendia ber kastatik izan eta izairiak halako gorrotorik e'lüke behar ta ikher bageneza hastioaren arrazoa ediren giniro, faltsüki edo gezür batetik dela sorthü. Egiat 225. Espiritü Dibino haren amurio handi bat eta bekhatiaren hastio egiazko bat. CatS 117.
    sense-2
    2. (Gèze, Dv, H).
    (Adj.). Fastidioso, detestable, odioso, repugnante. "Détesté" Gèze. "Gizon hastioa, homme haïssable" Dv. "Dégoûtant, répugnant, repoussant, ennuyeux, insupportable. Il se dit principalement des personnes, mais s'applique aussi aux choses. Hau da gizon hastioa!, quel homme ennuyeux, détestable, fastidieux [...]. Ianhari hastioa, aliment répugnant, repoussant" H. v. hastiagarri.
    Eta lehen zeri ekhartzen / Banioen amudio, / Egiñ ziaitak sekulakotz / Deabrua bezaiñ hastio. Gç 162. Deus ez duzu haren ganik aterako, baizik ere hitz hiraun hastio nardagarri hauk. HU Zez 85. Zerbitzaritzat haatik neskato gazte gubil, eder, mathela gorriño bat etzaitak niri hastio. JE Ber 35. Zirtzil hastio zikhinak! Tripa ustel beltzak! Lf Murtuts 8.
    azpisarrera-1
    HASTIO IZAN (); HASTIO UKAN (SP, VocBN, Gèze, Dv, H). Odiar, aborrecer, detestar. "Hastio dut hura, je le haïs à mort" SP. "Hastio dut Jakob, j'ai en aversion Jacob" VocBN. "Détester" Gèze. "Hastio izaitea-ukhaitea, avoir en dégoût, en aversion, en horreur" H.
    Hargatik bethi hastio izan dut bekhatua. EZ Eliç 248. Gaizki erraitetasuna hastio duenak. SP Phil 238 (He 240 gaizki erratea higuiñ duenak). Eta zeraman bizia higointzen zitzaiola, eta hura hastio zuela bere adiskidea hillez geroztik. Ib. 362 (He 365 lastima eta hastio ere zuela bizitze huntaz). Herioaren hastio ukhaitia, hari ihesi egitia, haren beldur izatia. Tt Onsa 136. Iauna zure etsaiek bethi hastio zutie, eta haiek zure kontra duten malizia, bethi gora doa. Ib. 30. Nola goith ditzakegü besteren honaren atzaman nahiaren eta haren hastio ükheitiaren gogoak? Bp I 106. Hastio eta üzten badütü ez solament bekhatiak oro, bena bai orano hetara erortokiak eta lagün gaistoak. Bp II 57. Natürak gaiza berrien eta ederren ükheitia txerkhatzen dü, hastio dütü xarrak eta lodiak. Mst III 54, 3. Hastio dügünian egiazki bekatia, eta hasten girenian Jinkuaren maitatzen. CatLan 145. Zeren baita Demoniuen bekatia, eta osoki hastio baitüte Jinkuak eta gizonek. Ib. 113. Bekatia egiazki eta behar bezala hastio diena. AR 50. Nehork norbait hastio dienian erraiten den bezala sorik eztezakoola egin. Ib. 302. Mugarririk gabe hastio du bekhatua. Dh 207. Oro hun zirelakoz, bekhatia hastio düzülakoz. UskLiB 66. Bazabilltza gaztelutan! / Baiña aztio zaituzte han. "On vous y maudit". Gy 288. Zuek hastio zaituztenak, ni neroni hastio nau. HeH Lc 10, 16 (He mesprezatzen). Hastio ditutzula Nikolastiarren egitateak, zeinak neronek ere higuin baititut. Dv Apoc 2, 6 (Ip hastio beitütüzü; Lç gaitz baitariztek, TB hastiatzen ditutzula, ). Nik maite ditudan gauzak hastiatu dituzte, nik hastio ditudanak maithatu. Laph 21. Ezik liburuak hastio zituen, ezin ikhus zitzazken. Ib. 69. Nik errana gatik, maitia, adio, / Ez nezazüla ükhan zuk, othoi, hastio. ChantP 222. Zirelakoz ezinago hun, eta bekhatia hastio düzülakoz. CatS 78. Ratisbonak hastio zian Erlejione katolikoa. Ip Hil 10. Ihurk eztezake bi nausi zerbütxa: ezi, edo bata hastio ükhenen dü eta bestia maithatüko dü. Ip Mt 6, 24 (SalabBN hastiatuko du, Dv izanen du higuin). Hain dute hastio askok eskuara non, izenak berak okastatzen dituela iduri baitute. HU Aurp 201. Hiritarrek menditarrak ez ditutzue hastio, ba ordean heien mintzaia higuin. Ib. 208. Ez da oraikoa, makur dabilanak xuxen doana higuin, hastiro ukaitea. HU Zez 99 (v. tbn. Aurp 89 hastiro). Kolera da kalte egiten daukutenen edo hastio ditugunen kontra gaizki jauztea. CatJauf 91. Pilota maite, arnoa ez hastio, bertsulari famatua eta, ni beldur, kontrabanda odolean. Ox 197. --Lagunduko othe gaitik? --Zikoitzak hastio ditik! Ib. 58. Ez da ez beti uros / hirirat doana: / Han ere aurkitzen da / segur asko pena: / Nahi baino maizago / hastio den lana. Etcham 180. Eta haren amak Maria Balentina arras hastio baitzuen, ordutik dohakabe osoki izan zen Erregina gaixoa. Barb Leg 68. Hil da, hil... bainan, Juduak, ez zaituztet hastio. Iratz 136. Denek dakiten bezala, Irlandesek ez dute basoa hastio. Mozkortzetik 3 (ap. DRA ). Ikusten dut [aita] ez duzula bederen hastiro. Larz HilEspos 122. Etxe-oiloak basa-oiloa hastio. EZBB I 105. Jadanik ikasia dugu dirua, Parisen zeno, etzuela hastio. Ardoy SFran 307. Errex da pentsatzea, ostatuz ostatu, orduan ere istudiantek ez baitzuten hastio edatea. Ib. 91. Eta frantsesez mintzo zelakotz eta euskara hastio, nuen nik ere ene aldian gure errienta hastiatu. Xa Odol 27. Alde hortarik asto koxkorraren laguntza ez zuten hastiro zenbaitek. Larre ArtzainE 53s.
    azpisarrerakoSense-1.1
    (hastioago izan).
    Ordian ginhaurrez mendikatü nahiz maite ükhen dügünaz, dügü hastioago, enganatü gütialakoz. Egiat 223.
    azpisarrerakoSense-1.2
    (hastio ukanarazi).
    Iseia zitie gazteriari bekhatiaren hastio ükhen eraztera, berheziki hastio ükhen beza bekhatü itxusi hura. CatS VIII.

    hastio

    hastio
    << harrabots 0 / 0 hazteri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper